Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK 53. Madde)

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, bir suç nedeniyle mahkum olan kişinin, toplumdaki güvenin yeniden sağlanması amacıyla belirli bir süre bazı haklarını kullanmasının yasaklanmasıdır. Bu durum, bir tür ek ceza olarak düşünülebilir.

Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakmanın Amacı

Bu tedbirin amacı, suçlunun işlediği suçtan dolayı toplumda oluşan güvensizliği gidermek ve kişinin yeniden topluma kazandırılmasını sağlamaktır. Bu nedenle, suçlu kişi özellikle güven gerektiren bazı haklardan yoksun bırakılır. Örneğin, sürücü belgesinin geri alınması veya dernek yöneticisi olmaktan men edilmesi gibi.

Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma Kararı Nasıl Verilir?

Bu tedbir, üç farklı şekilde uygulanabilir:

1. Zorunlu Olarak: Mahkumiyet kararı ile birlikte bazı hakların kullanımı otomatik olarak yasaklanabilir. (TCK 53/1. madde)
2. Kötüye Kullanılan Hakların Yasaklanması: Kötüye kullanılarak suç işlenmesine neden olan bazı hak ve yetkilerin kullanımı belirli bir süre için yasaklanabilir. (TCK 53/5. madde)
3. Hakimin Takdiriyle: Ceza mahkemesi, belirli şartların oluşması halinde, sanık hakkında bazı hakları kullanmaktan yoksun bırakma kararı verebilir. (TCK 53/6. madde)

Süre Sınırlaması

Genellikle, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma süresi, kişinin mahkum olduğu cezanın infaz süresiyle sınırlıdır. Ancak, bazı durumlarda hakim tarafından daha uzun bir süre belirlenebilir.

Sonuç

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, suç işleyen kişinin topluma yeniden kazandırılması ve güvenin yeniden tesis edilmesi amacıyla uygulanan bir tedbirdir. Bu tedbir, suçun türüne ve ağırlığına göre farklılık gösterebilir.

Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK Madde 53)

Hak Yoksunlukları Türleri

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma tedbiri, Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde düzenlenmiştir ve kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olan kişilere uygulanabilir. Bu tedbir kapsamında, kişinin belirli hakları kullanması yasaklanır.

Hak Yoksunlukları Şunlardır:

1. Kamu Görevinin Üstlenilmesinden Yoksunluk: Kişi, herhangi bir kamu görevinde çalışamaz, seçime veya atanmaya tabi tüm kamu hizmetlerinden men edilir.
2. Seçme ve Seçilme Hakkından Yoksunluk: Kişi, cezasının infazı süresince seçme ve seçilme hakkını kullanamaz. Ancak, bu yoksunluk yalnızca cezaevinde geçirilen süreyle sınırlıdır.
3. Velayet, Vesayet veya Kayyımlık Hakkından Yoksunluk: Kişi, çocukları veya başkaları üzerindeki velayet, vesayet veya kayyımlık yetkilerini kullanamaz. Ancak, hapis cezası ertelenirse veya kişi koşullu salıverilirse, sadece kendi çocukları üzerindeki velayet hakkı geri verilir.
4. Vakıf, Dernek, Sendika, Şirket ve Siyasi Parti Yöneticisi veya Denetçisi Olmaktan Yoksunluk: Kişi, özel hukuk tüzel kişiliklerinin yönetim veya denetim organlarında görev alamaz.
5. Resmi İzne Tabi Meslek veya Sanatı İcra Etmekten Yoksunluk: Kişi, kamu kurumlarının veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iznine tabi olan meslek veya sanatları icra edemez. Bu yoksunluk, hapis cezası ertelenen hükümlüler için de geçerli olabilir, ancak hakimin takdirine bağlıdır.

Önemli Notlar:

• Hak yoksunlukları, kural olarak hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar devam eder.
• Hapis cezasının ertelenmesi veya koşullu salıverilme durumunda, bazı hak yoksunlukları kaldırılabilir veya kısmen uygulanabilir.
• Hak yoksunlukları, kişinin toplumdaki güvenilirliğini yeniden kazanması ve topluma kazandırılması amacıyla uygulanan tedbirlerdir.

TCK Madde 53: Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 53. maddesi, kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olan kişilerin belli haklarını kullanmalarını yasaklayan bir güvenlik tedbiri düzenler. Bu tedbir, cezanın infazı tamamlanıncaya kadar devam eder ve üç farklı şekilde uygulanabilir:

1. Mahkumiyetin Kanuni Sonucu Olarak Yoksun Bırakılma (TCK m.53/1):

Kişi, kasten işlediği suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olursa, aşağıdaki haklardan yoksun bırakılır:

• Kamu görevi üstlenmek (TBMM üyeliği, devlet memurluğu vb.)
• Seçme ve seçilme hakkı
• Velayet hakkı, vesayet veya kayyımlık görevi
• Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti yöneticisi veya denetçisi olmak
• Kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı icra etmek

2. Kötüye Kullanılan Hakların Yasaklanması (TCK m.53/5):

Birinci fıkrada sayılan hak ve yetkilerden birinin kötüye kullanılması suretiyle suç işlenirse, cezanın infazından sonra da bu hak ve yetkinin kullanılması belirli bir süre için yasaklanabilir. Bu süre, hapis cezası için cezanın yarısından bir katına, adli para cezası için ise hükümdeki gün sayısının yarısından bir katına kadar olabilir.

3. Mahkemenin Takdiriyle Yoksun Bırakılma (TCK m.53/6):

Belli bir meslek veya sanatın icrası ya da trafik düzenine aykırı davranışlar nedeniyle işlenen taksirli suçlardan mahkumiyet halinde, mahkeme 3 aydan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere bu meslek veya sanatın icrasını veya sürücü belgesinin geri alınmasını kararlaştırabilir.

İstisnalar:

• Hapis cezası ertelenen, denetimli serbestlik tedbiri uygulanan veya koşullu salıverilen hükümlünün kendi çocukları üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlık yetkileri etkilenmez.
• Kısa süreli hapis cezası ertelenen veya suçu işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış kişiler hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.

Önemli Notlar:

• Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, ek bir ceza niteliğindedir ve mahkemenin takdirine bağlı olarak verilir.
• Bu tedbir, kişinin yeniden topluma kazandırılması ve suç işleme riskini azaltması amacıyla uygulanır.
• Hak yoksunluğu süresi, suçun türüne ve ağırlığına göre değişebilir.

TCK Madde 53 Gerekçesi: Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma

Amaç ve Gerekçe

TCK’nın 53. maddesi, kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına çarptırılan kişilerin belirli haklarını kullanmalarını yasaklayan bir güvenlik tedbiri düzenler. Bu tedbirin amacı, suçlunun işlediği suç nedeniyle zedelenen toplum güvenini yeniden tesis etmek ve kişinin topluma yeniden kazandırılmasını sağlamaktır.

Neden Süre Sınırlaması Var?

Cezalandırmanın temel amacı, kişinin işlediği suçtan dolayı pişmanlık duymasını sağlamak ve onu topluma yeniden kazandırmaktır. Bu nedenle, hak yoksunlukları da belli bir süreyle sınırlandırılmıştır. Kişi, cezasını çektikten sonra iyi hal gösterirse, toplumun güvenini yeniden kazanmış sayılır ve bu süre sonunda hakları iade edilir.

İstisnalar

Maddenin üçüncü fıkrasında belirtildiği gibi, hapis cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlünün kendi çocukları üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlık yetkileri etkilenmez. Ayrıca, dördüncü fıkraya göre, kısa süreli hapis cezası ertelenen veya suçu işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış kişiler hakkında hak yoksunluğu uygulanmaz.

Kötüye Kullanılan Hakların Yasaklanması (TCK m.53/5):

Birinci fıkrada sayılan hak ve yetkilerden birinin kötüye kullanılması suretiyle suç işlenirse, cezanın infazından sonra da bu hak ve yetkinin kullanılması belirli bir süre için yasaklanabilir. Bu durumda, mahkemenin vereceği yasaklama kararı bir güvenlik tedbiri niteliği taşır.

Taksirli Suçlarda Yoksun Bırakılma (TCK m.53/6):

Belli bir meslek veya sanatın icrası ya da trafik düzenine aykırı davranışlar nedeniyle işlenen taksirli suçlardan mahkumiyet halinde, mahkeme 3 aydan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere bu meslek veya sanatın icrasını veya sürücü belgesinin geri alınmasını kararlaştırabilir. Bu da bir güvenlik tedbiri olarak uygulanır.

Özetle:

TCK’nın 53. maddesi, toplumun güvenliğini sağlamak ve suçluyu topluma yeniden kazandırmak amacıyla belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbirini düzenler. Bu tedbir, suçun türüne ve ağırlığına göre değişebilir ve belirli istisnalar içerir.

TCK 53 Hukuki Niteliği

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbiri, TCK 53. maddede düzenlenen ve suç işleyen kişinin toplumdaki güvenilirliğini yeniden sağlamak amacıyla belirli haklarını kullanmasının engellenmesi olarak tanımlanan bir yaptırımdır. Bu yaptırımın hukuki niteliği, hem cezai hem de güvenlik tedbiri yönlerini içermektedir.

1. Cezai Yönü:

• Ek Ceza Niteliği: Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma, suçun işlenmesiyle birlikte otomatik olarak veya mahkemenin takdirine bağlı olarak verilen bir ek ceza olarak ortaya çıkmaktadır. Hapis cezasına ek olarak uygulanarak suçun ağırlığını artırır ve caydırıcılık sağlar.
• Süre Sınırlaması: Bu tedbir, genellikle verilen hapis cezasının infaz süresiyle sınırlıdır. Bu durum, cezanın belirli bir süreyle sınırlandırılması ilkesine uygunluk gösterir ve kişinin topluma yeniden kazandırılması amacını taşır.

2. Güvenlik Tedbiri Yönü:

• Toplum Güvenliğinin Sağlanması: Suç işleyen kişinin, toplumda yeniden suç işleme ihtimalini azaltmak ve kamu düzenini korumak amacıyla belli hakları kullanması engellenir. Bu, toplumun güvenliğini sağlamak için alınan bir önlemdir.
• Kişinin Islah Edilmesi: Bu tedbir, kişinin işlediği suçun sonuçlarını daha iyi anlamasını ve topluma karşı sorumluluklarını yeniden kavramasını amaçlar. Bu sayede kişinin ıslah edilerek topluma tekrar kazandırılması hedeflenir.
• Mahkemenin Takdir Yetkisi: Maddede belirtilen bazı durumlarda, mahkeme takdir yetkisini kullanarak belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbirine karar verebilir. Bu, tedbirin uygulanmasında esneklik sağlar ve olayın özelliklerine göre karar verilmesine imkan tanır.

Sonuç:

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbiri, hem cezai hem de güvenlik tedbiri yönleri olan karma bir hukuki niteliğe sahiptir. Bu tedbir, suçluyu cezalandırmanın yanı sıra, toplumun güvenliğini sağlamayı ve suçluyu topluma yeniden kazandırmayı amaçlar.

Belirli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK Madde 53) Hakkında Önemli Bilgiler

TCK Madde 53, kasten işlenen suçlar sonucu hapis cezasına çarptırılan kişilerin belirli haklarını kullanmalarını kısıtlayan bir güvenlik tedbiridir. Ancak, bu tedbirin uygulanmasında bazı istisnalar ve önemli noktalar bulunmaktadır:

İstisnalar:

• TCK 31 Uygulandığında: TCK’nın 31. maddesi, 12 yaşını doldurmamış çocukların ceza sorumluluğunun olmadığını belirtir. Bu nedenle, TCK 31 uygulandığı durumlarda TCK 53’e göre hak yoksunluğu uygulanmaz.
• Hapis Cezasının Seçenek Yaptırıma Çevrilmesi: Hapis cezası, adli para cezası gibi bir seçenek yaptırıma çevrilirse, TCK 53’e göre hak yoksunluğu uygulanmaz.
• 18 Yaşından Küçükler ve Kısa Süreli Hapis Cezası: Suçu işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış veya kısa süreli hapis cezasına çarptırılan kişiler hakkında da TCK 53’e göre hak yoksunluğu uygulanmaz.

Uygulanma Şekli:

• TCK 53/1 ve 53/5: Bu fıkralar, kasten işlenen suçlar için geçerlidir.
• TCK 53/6: Bu fıkra, taksirli suçlar için geçerlidir.
• İddianamede Yer Alma veya Ek Savunma Hakkı: TCK 53/5’e göre hak yoksunluğu uygulanabilmesi için, bu durumun iddianamede belirtilmesi veya sanığa ek savunma hakkı verilmesi gerekmektedir.
• Yargılama Konusu Hak ve Yetki: TCK 53/5’e göre, sadece yargılama konusu olan hak ve yetkiyle ilgili olarak yasaklama kararı verilebilir.

Özet:

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbiri, suçun niteliğine, failin yaşına ve cezanın türüne göre farklılık gösterir. Bu tedbirin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken bazı istisnalar ve usul kuralları bulunmaktadır. Bu nedenle, bu konuda hukuki danışmanlık almak önemlidir.

Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılmanın Şartları

TCK’nın 53. maddesi kapsamında belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma tedbiri, üç farklı şekilde uygulanabilir:

1. Kanuni Netice Olarak İnfaz Süresiyle Sınırlı Hak Yoksunluğu:

• Kasten İşlenen Suç: Yoksun bırakma, kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyetin doğal bir sonucudur. Taksirli suçlarda bu durum hariç tutulur.
• Hapis Cezası: Sadece hapis cezasına mahkûmiyet halinde uygulanır, para cezası veya diğer yaptırımlar için geçerli değildir.
• 18 Yaşından Büyük Olma: Suçun işlendiği tarihte failin 18 yaşını doldurmuş olması gerekir.
• Mahkeme Kararı Gerekmez: Bu tür hak yoksunluğu, kanunun öngördüğü bir sonuç olduğu için mahkemenin ayrıca karar vermesine gerek yoktur.
• Cezanın İnfazı Süresince Geçerli: Yoksun bırakma, hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar devam eder.

2. Cezanın İnfazından Sonra Belli Bir Süreyle Uygulanan Hak Yoksunluğu:

• Hak veya Yetkinin Kötüye Kullanımı: TCK’nın 53. maddesinde sayılan hak ve yetkilerden birinin kötüye kullanılmasıyla suç işlenmesi durumunda uygulanır.
• Mahkeme Kararı Gerekli: Mahkemenin bu yönde ayrıca bir karar vermesi gerekir.
• Süre: Hapis cezası için cezanın yarısından bir katına, adli para cezası için ise hükümdeki gün sayısının yarısından bir katına kadar süreyle yasaklama uygulanabilir.

3. Taksirli Suçlarda Hak Yoksunluğu:

• Trafik veya Mesleki Suçlar: Belirli bir meslek veya sanatın icrası ya da trafik düzenine aykırılık nedeniyle işlenen taksirli suçlarda uygulanır.
• Mahkeme Kararı Gerekli: Mahkemenin bu yönde ayrıca bir karar vermesi gerekir.
• Süre: Mahkeme, 3 aydan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere bir süre belirler.
• Yasaklamanın Kapsamı: Meslek veya sanatın icrası yasaklanabilir veya sürücü belgesi geri alınabilir.

Önemli Notlar:

• İddianamede Yer Alma veya Ek Savunma Hakkı: Cezanın infazından sonra uygulanacak hak yoksunluğu için, bu hususun iddianamede yer alması veya sanığa ek savunma hakkı verilmesi gerekir.
• Kanuni Hakkın Kötüye Kullanımı: Yoksun bırakma kararı verilebilmesi için, sadece hak veya yetkiye sahip olunması değil, bu hak veya yetkinin kötüye kullanılmasıyla suç işlenmesi gerekir.
• Birden Fazla Suç: Fail, birden fazla suç işlemişse, her bir suç için ayrı ayrı hak yoksunluğu kararı verilebilir.

Bu bilgiler, TCK Madde 53 kapsamındaki hak yoksunluklarının şartlarını ve uygulama biçimlerini genel hatlarıyla açıklamaktadır. Ancak, her somut olayın kendine özgü özellikleri olabileceği için, detaylı hukuki danışmanlık almak önemlidir.

Hak Yoksunluğunun Sona Ermesi

TCK madde 53’e göre, kasten işlenen bir suçtan hapis cezasına mahkum olan kişi, cezasının infazı tamamlanana kadar belirli haklarını kullanamaz. Koşullu salıverilme süresi de bu infaz süresine dahildir.

Ancak, TCK dışındaki bazı özel yasalar, belirli suçlardan veya belirli bir cezaya mahkumiyetten dolayı getirilen hak yoksunluklarının, cezanın infazından sonra da devam etmesini öngörebilir. Bu durumda, hak yoksunluğunun sona ermesi için 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesinde belirtilen şartların yerine getirilmesi gerekir.

Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi

TCK madde 53’ün beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla, yasaklanmış hakların geri verilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

1. Hapis Cezasının İnfazının Tamamlanması: Mahkum olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması gerekmektedir.
2. Yeni Bir Suç İşlememiş Olma: Bu süre zarfında kişinin yeni bir suç işlememiş olması gerekmektedir.
3. Hayatını İyi Halli Olarak Sürdürme: Kişinin bu süre zarfında hayatını iyi halli olarak sürdürdüğüne dair mahkemede bir kanaat oluşması gerekmektedir.

Hapis Cezasının İnfazına Başka Bir Hukuki Nedenle Son Verilmesi Halinde:

Eğer hapis cezasının infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukuki nedenle son verilmişse (örneğin, cezanın infazının ertelenmesi veya koşullu salıverilme), yasaklanmış hakların geri verilmesi için hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkum olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.

Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi İçin Yapılması Gerekenler:

• Talepte Bulunma: Hükümlü veya vekili, hükmü veren mahkemeye veya hükümlünün ikametgahının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemeye başvurarak yasaklanmış hakların geri verilmesini talep edebilir.
• Mahkeme Kararı: Mahkeme, dosya üzerinde inceleme yaparak veya Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinleyerek karar verir.
• Karara İtiraz: Mahkemenin verdiği karara karşı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir.
• Masraflar: Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi nedeniyle oluşan tüm masraflar hükümlü tarafından karşılanır.

Önemli Not: 5237 sayılı TCK’da ömür boyu kamu hizmetlerinden yasaklılık bulunmamaktadır. Ancak, bazı özel yasalarda belirli suçlar için ömür boyu yasaklama öngörülebilir. Bu durumda, yasaklanmış hakların geri verilmesi için 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesi uygulanır.

TCK 53’e Göre Verilen Hak Yoksunluğu Kararları Adli Sicile İşler mi?

Evet, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma tedbiri kapsamında verilen bazı kararlar adli sicile işlenir. Ancak bu durum, her hak yoksunluğu kararının adli sicile işleneceği anlamına gelmez.

Adli Sicile İşlenen Kararlar:

• TCK 53/3 (İkinci Cümle): Hapis cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlü hakkında, birinci fıkranın (e) bendinde belirtilen “resmi izne tabi bir meslek veya sanatı icra etmekten yoksun bırakma” kararının uygulanmamasına ilişkin kararlar adli sicile işlenir.
• TCK 53/5: Belli bir hak veya yetkinin kötüye kullanılması suretiyle işlenen suçlardan dolayı verilen hak yoksunluğu kararları adli sicile işlenir.
• TCK 53/6: Belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanması veya sürücü belgesinin geri alınması kararları adli sicile işlenir.
• TCK 17: Yabancı mahkemelerden verilen cezaların doğurduğu hak yoksunlukları bakımından, Türk kanunlarındaki sonuçlarının geçerliliği konusundaki kararlar adli sicile işlenir.

Adli Sicile İşlenmeyen Kararlar:

• TCK 53/1: Kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak ortaya çıkan hak yoksunlukları, hükümde açıkça gösterilmesi gerekmesine rağmen adli sicile işlenmez.

Özet:

TCK Madde 53 kapsamında verilen hak yoksunluğu kararlarının adli sicile işlenip işlenmeyeceği, kararın türüne ve yasal dayanağına göre değişir. Genel olarak, mahkemenin takdir yetkisini kullanarak verdiği veya TCK dışındaki kanunlara dayanan hak yoksunluğu kararları adli sicile işlenirken, kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin doğal sonucu olarak ortaya çıkan hak yoksunlukları adli sicile işlenmez.

TCK 53/1 ve Memuriyete Etkisi

TCK madde 53/1’e göre, kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkûm olan kişi, cezasının infazı tamamlanıncaya kadar kamu görevinde bulunamaz. Bu durum, devlet memurluğu dahil olmak üzere tüm kamu hizmetlerini kapsar.

Ancak, cezanın infazının tamamlanmasıyla birlikte bu hak yoksunluğu sona erer ve kişi tekrar kamu görevlisi olabilir. Yine de, bazı suçlar nedeniyle verilen mahkumiyet kararları, kişinin devlet memurluğundan kalıcı olarak men edilmesine yol açabilir.

Devlet Memurluğundan Kalıcı Men Edilme Durumları (657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 48/5):

• Bir yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkûmiyet
• Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar
• Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi ekonomik suçlar
• İhaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma, kara para aklama veya kaçakçılık gibi suçlar

Bu suçlardan herhangi biri nedeniyle mahkum olan kişiler, TCK madde 53’te belirtilen sürelerin dolmuş olmasına rağmen devlet memurluğundan kalıcı olarak men edilirler.

Özetle:

TCK 53/1, kamu hizmetlerinden geçici bir yasaklama getirirken, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 48/5, belirli suçlardan mahkum olanların devlet memurluğundan kalıcı olarak men edilmesini öngörür. Bu nedenle, kamu görevlisi olmak isteyen veya kamu görevinde bulunan kişilerin, işledikleri suçların bu haklara etkisi konusunda dikkatli olmaları gerekmektedir.

Yargıtay Kararları Işığında TCK Madde 53: Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma

Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin yukarıda belirtilen kararları, TCK Madde 53’ün uygulanmasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktaları ortaya koymaktadır:

• Taksirli Suçlarda Uygulama İmkânı Yoktur: Yargıtay kararları, TCK Madde 53/1-2-3’ün sadece kasten işlenen suçlar için geçerli olduğunu, taksirli suçlarda bu hükümlerin uygulanamayacağını açıkça belirtmektedir.
• Mesleğin İcrasının Yasaklanması İçin Ruhsatname Şartı: Bir mesleğin icrasının yasaklanabilmesi için, o mesleğin ruhsatnameye bağlı olarak yürütülmesi gerekmektedir. Ruhsatnameye bağlı olmayan bir mesleğin icrası, TCK Madde 53/6 kapsamında yasaklanamaz.
• TCK 53/6’ya Göre Talep Olmasına Rağmen Karar Verilmemesi: Mahkeme, TCK Madde 53/6’ya göre bir talep olduğu halde bu konuda olumlu veya olumsuz bir karar vermemekle yükümlüdür.

Özetle:

Yargıtay kararları, TCK Madde 53’ün uygulanmasında dikkat edilmesi gereken hususları netleştirmektedir. Bu kararlar, taksirli suçlarda bu maddenin uygulanamayacağını, mesleğin icrasının yasaklanması için ruhsatname şartının arandığını ve mahkemenin TCK 53/6’ya göre talep olduğu halde karar vermemesi gerektiğini vurgulamaktadır.

TCK Madde 53: Belli Haklardan Yoksun Bırakılma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Kamu Hizmetlerinden Yasaklanma Ne Demek?

TCK madde 53/1 kapsamında, kamu hizmetlerinden yasaklanma, hükümlü kişinin geçici veya kalıcı olarak herhangi bir kamu görevinde (memurluk, belediye başkanlığı, milletvekilliği vb.) bulunmasının engellenmesi anlamına gelir.

2. Belirli Haklardan Yoksun Bırakma Tedbirinin İnfazına Ne Zaman Başlanır?

Bu tedbir, mahkeme kararının kesinleşmesiyle, yani tüm yasal itiraz süreçlerinin tamamlanmasıyla başlar.

3. TCK 53/1 Memuriyete Etkisi Var Mı?

Evet, TCK 53/1’e göre hakları kısıtlanan kişiler, bu süre boyunca memur olamazlar ve güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanır.

4. Otobüs Şoförüyüm. Taksirle Kazaya Sebep Olursam Sürücü Belgeme El Konulur Mu?

Evet, şoförlük mesleği dikkat ve özen gerektirir. Eğer bu yükümlülüğe aykırı davranarak taksirle bir kazaya sebep olursanız, mahkeme 3 aydan 3 yıla kadar sürücü belgenize el konulmasına karar verebilir (TCK 53/6).

5. Sürücü Belgeme El Konulma Süresi Ne Zaman Başlar?

Taksirli suçlardan dolayı verilen hak yoksunluğu kararları, cezanın infazından sonra başlar. Dolayısıyla, sürücü belgenize el konulma süresi, taksirli suçtan aldığınız cezanın tamamen infaz edilmesinden sonra başlayacaktır.

6. TCK 53 Adli Sicil Kaydına İşler Mi?

TCK madde 53 kapsamında verilen bazı kararlar adli sicile işlenir. Özellikle, mahkemenin takdir yetkisini kullanarak verdiği veya TCK dışındaki kanunlara dayanan hak yoksunluğu kararları ile yabancı mahkeme kararlarının sonuçları adli sicile işlenir. Ancak, kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin doğal sonucu olan hak yoksunlukları adli sicile işlenmez.

7. Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Kararının İptali veya Kaldırılması Nasıl Olur?

Bu kararlar aleyhine itiraz başvurusu yapılamaz. Ancak, hükmolunan ceza ile birlikte istinaf veya temyiz yoluna başvurulabilir. Eğer istinaf başvurusu reddedilirse, sadece istinaf başvurusu yapılabilecek cezalarla birlikte hükmolunan güvenlik tedbirlerine dair asıl cezadan tefrik ederek temyiz yoluna başvurulamaz. Asıl ceza temyize tabi ise, onunla birlikte hükmolunan güvenlik tedbirleri de temyiz başvurusuna konu olabilir.

8. Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi Mümkün Mü?

Evet, TCK dışındaki kanunlara göre yasaklanmış hakların geri verilmesi mümkündür. Bu durumda, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesi uygulanır.

Önemli Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki danışmanlık için bir avukata başvurmanız önemlidir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz.  Ceza Avukatı, haklarınızı korumanıza destek olacaktır.

https://legapro.net/