ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi: Yaşam Boyu Bakım Karşılığında Miras
Yaşlılık, hastalık veya engellilik gibi durumlarda kişiler, yaşamlarının son dönemlerinde ihtiyaç duydukları bakımı ve desteği sağlamak için farklı yollara başvurabilirler. Bu yollardan biri de “ölünceye kadar bakma sözleşmesi” dir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 611. maddesinde düzenlenen ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bir kişinin (bakım alacaklısı) bir başkasına (bakım borçlusu) yaşamı boyunca bakım, barınma ve sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılaması karşılığında mal varlığının tamamını veya bir kısmını devretmeyi taahhüt ettiği bir sözleşmedir.
Bu sözleşme, iki tarafa da borç yükleyen bir sözleşme türüdür. Bakım borçlusu, bakım alacaklısına ölünceye kadar bakmakla yükümlü olurken, bakım alacaklısı da mal varlığını veya bir kısmını bakım borçlusuna devretmekle yükümlüdür.
Sözleşmenin Niteliği ve Türleri
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, hem miras hukuku hem de borçlar hukuku alanına giren karma bir sözleşme türüdür. Bu sözleşme, iki şekilde yapılabilir:
1. Miras Sözleşmesi Şeklinde:
Türk Borçlar Kanunu’nun 612. maddesine göre, ölünceye kadar bakma sözleşmesi, mirasçı atanmasını içermese bile miras sözleşmesi şeklinde yapılmalıdır. Bu, sözleşmenin noterde düzenlenmesi gerektiği anlamına gelir. Miras sözleşmesi şeklinde yapılan sözleşmelerde, bakım alacaklısı, miras bırakan sıfatını kazanır ve bakım borçlusu da mirasçı olarak belirlenir.
2. Resmi veya Adi Yazılı Şekilde:
Eğer sözleşme, devletçe tanınmış bir bakım kurumu tarafından yapılıyorsa, resmi veya adi yazılı şekilde yapılabilir. Bu durumda, sözleşmenin noterde düzenlenmesi zorunlu değildir.
Sözleşmenin İçeriği
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, aşağıdaki hususların açıkça belirtilmesi önemlidir:
- Bakımın Kapsamı: Bakım borçlusunun sağlaması gereken bakım hizmetleri (barınma, beslenme, sağlık, temizlik, vb.) detaylı bir şekilde belirtilmelidir.
- Devredilecek Mal Varlığı: Bakım alacaklısının devretmeyi taahhüt ettiği mal varlığı (ev, arsa, para, vb.) açıkça belirtilmelidir.
- Sözleşmenin Sona Ermesi: Sözleşmenin hangi durumlarda sona ereceği (bakım alacaklısının ölümü, bakım borçlusunun yükümlülüklerini yerine getirmemesi, vb.) belirtilmelidir.
Sözleşmenin Faydaları
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, hem bakım alacaklısı hem de bakım borçlusu için bazı avantajlar sağlar:
Miras hukuku kurallarına göre daha hızlı ve kolay bir şekilde mal varlığına sahip olabilir.
Bakım Alacaklısı İçin:
Yaşamının son döneminde ihtiyaç duyduğu bakımı güvence altına alır.
Mal varlığının mirasçılar tarafından kötüye kullanılmasını önler.
Yaşamının sonuna kadar maddi ve manevi destek alır.
Bakım Borçlusu İçin:
Bakım hizmetleri karşılığında bir mal varlığı edinme imkanı sağlar.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Şekil Şartı: Geçerlilik İçin Gerekli Koşullar
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen ve ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek için belirli bir şekil şartına tabi tutulmuştur. Bu şekil şartına uyulmaması halinde, sözleşme geçersiz sayılır ve hukuki sonuç doğurmaz.
Genel Kural: Miras Sözleşmesi Şeklinde Düzenleme
Türk Borçlar Kanunu’nun 612. maddesine göre, ölünceye kadar bakma sözleşmesi, mirasçı atanmasını içermese bile miras sözleşmesi şeklinde yapılmalıdır. Miras sözleşmesi, resmi vasiyetname şeklinde düzenlenir ve noterde yapılır. Bu nedenle, ölünceye kadar bakma sözleşmesi de noter huzurunda ve resmi memur ile iki tanık önünde yapılmalıdır.
İstisna: Devletçe Tanınmış Bakım Kurumları
Kanunda, bu genel kuralın bir istisnası öngörülmüştür. Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi, devletçe tanınmış bir bakım kurumu tarafından ve yetkili makamlarca belirlenen şartlara uygun olarak yapılıyorsa, yazılı şekil yeterlidir. Yani, bu durumda sözleşmenin noterde düzenlenmesi zorunlu değildir. Ancak, yine de yazılı bir sözleşme yapılması ve taraflarca imzalanması gerekmektedir.
Şekil Şartının Önemi
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde şekil şartı, şu nedenlerle önemlidir:
- Tarafların İradesini Koruma: Resmi şekil şartı, tarafların iradesini açık ve kesin bir şekilde ortaya koymalarını sağlar.
- Anlaşmazlıkları Önleme: Sözleşmenin yazılı ve resmi bir şekilde yapılması, ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemeye yardımcı olur.
- Hukuki Güvenlik: Şekil şartına uygun olarak yapılan sözleşmeler, hukuki güvence sağlar ve tarafların haklarını korur.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ve Mirasçılar: Haklar, Yükümlülükler ve Tenkis Davası
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun ölümü veya bakım alacaklısının ölümü gibi durumlarda mirasçıları da etkileyebilecek hukuki sonuçlar doğurur. Bu nedenle, sözleşmenin mirasçılar üzerindeki etkilerini iyi anlamak önemlidir.
Bakım Borçlusunun Ölümü: Mirasçıların Sorumluluğu
Bakım borçlusunun ölümü halinde, bakım ve gözetim yükümlülüğü mirasçılarına geçer. Türk Borçlar Kanunu’nun 614. maddesine göre, mirasçılar, en fazla 5 yıl süreyle müteselsilen (yani, her biri ayrı ayrı tüm borçtan sorumlu olmak üzere) bu yükümlülüğü yerine getirmekle sorumludur.
Ancak, kanun koyucu burada bakım alacaklısının mağdur olmaması için bir düzenleme getirmiştir. Bakım alacaklısı, mirasçılarla sözleşmeyi devam ettirmek istemezse, 1 yıl içinde sözleşmeyi feshedebilir. Bu durumda, mirasçılar, bakım alacaklısına verdikleri hizmetler karşılığında uygun bir bedel ödemek zorunda kalırlar.
Bakım Alacaklısının Ölümü: Sözleşmenin Sona Ermesi
Bakım alacaklısının ölümü halinde, ölünceye kadar bakma sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bu durumda, mirasçılar sözleşmeden doğan herhangi bir hak iddia edemezler. Ancak, sözleşmenin saklı pay ihlaline sebep olup olmadığı incelenmelidir.
Saklı Pay ve Tenkis Davası
Saklı pay, miras bırakanın belirli mirasçılarına (altsoy, ana, baba, eş) kanunen tanınan asgari miras payıdır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile bakım alacaklısı, mal varlığının tamamını veya bir kısmını bakım borçlusuna devredebilir. Bu durum, saklı paylı mirasçıların miras paylarını azaltabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir.
Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi, saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal ediyorsa, mirasçılar tenkis davası açabilirler. Tenkis davası ile, sözleşmenin saklı payları ihlal eden kısmının iptali ve mirasçıların haklarının korunması sağlanır.
Mirasçılar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sözleşme Hükümleri: Mirasçılar, ölünceye kadar bakma sözleşmesinin hükümlerini dikkatlice incelemeli ve haklarını ve yükümlülüklerini öğrenmelidir.
- Bakım Yükümlülüğü: Bakım borçlusunun ölümü halinde, mirasçılar bakım yükümlülüğünü üstlenmek zorunda kalabilirler.
- Sözleşmenin Feshi: Bakım alacaklısı, mirasçılarla sözleşmeyi devam ettirmek istemezse 1 yıl içinde fesih hakkını kullanabilir.
- Saklı Pay: Mirasçılar, saklı paylarının ihlal edilip edilmediğini kontrol etmeli ve gerekirse tenkis davası açmalıdırlar.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile Alınan Ev Satılabilir mi? İpotek Hakkı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile bir ev veya başka bir taşınmaz mal edinen kişi, bu mal üzerinde mülkiyet hakkına sahip olur. Bu, malı satma, kiralama veya başka şekillerde tasarruf etme hakkını da beraberinde getirir. Ancak, bu satış işlemi sırasında bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir.
Bakım Alacaklısının Kanuni İpotek Hakkı
Türk Borçlar Kanunu’nun 613. maddesine göre, bakım alacaklısı, bakımı sağlamak amacıyla kendisine devredilen taşınmaz üzerinde kanuni ipotek hakkına sahiptir. Bu hak, bakım alacaklısının bakım alacağını güvence altına almak için tanınmıştır.
İpoteğin Tescili
Bakım alacaklısı, taşınmazın devrinden sonra 3 ay içinde tapu kütüğüne yazılı başvuru yaparak ipotek hakkını tescil ettirebilir. İpotek tescil edildikten sonra, bakım borçlusu taşınmazı satsa bile, bakım alacaklısı bu ipotek hakkını üçüncü kişilere karşı da ileri sürebilir.
Satış İşlemi ve Üçüncü Kişilerin Durumu
Bakım borçlusu, taşınmazı satarken, alıcıya ölünceye kadar bakma sözleşmesi ve bakım alacaklısının ipotek hakkı hakkında bilgi vermek zorundadır. Üçüncü kişiler, bu bilgileri dikkate alarak taşınmazı satın almalıdır. Aksi takdirde, ileride bakım alacaklısının haklarını ihlal etme riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
Örnek:
Ahmet Bey, yaşlı ve bakıma muhtaçtır. Yeğeni Mehmet ile ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapar ve evini Mehmet’e devreder. Mehmet, daha sonra bu evi Ayşe Hanım’a satmak ister. Ancak, Ahmet Bey’in bu ev üzerinde kanuni ipotek hakkı vardır. Mehmet, evi satmadan önce Ayşe Hanım’a bu durumu bildirmelidir. Ayşe Hanım, evi satın alırsa, Ahmet Bey’in bakım alacağını ödemekle yükümlü olabilir veya evi ipotekten kurtarmak için ödeme yapmak zorunda kalabilir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesini Kimler Yapabilir? Yetkili Kişiler ve Kurumlar
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, hukuki geçerlilik kazanabilmesi için belirli kişiler veya kurumlar tarafından düzenlenmelidir. Bu kişiler ve kurumlar, kanun tarafından belirlenmiş olup, sözleşmenin resmiyet kazanmasını ve tarafların haklarının korunmasını sağlar.
1. Sulh Hukuk Hakimi
Sulh hakimleri, ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlemeye yetkilidir. Taraflar, sulh hakimine başvurarak sözleşmenin yapılmasını talep edebilirler. Sulh hakimi, tarafların iradelerini ve sözleşme şartlarını tespit ederek sözleşmeyi resmi bir şekilde düzenler.
2. Noterler
Noterler de ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlemeye yetkilidir. Noterler, hukuki işlemlerin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan ve resmiyet kazandıran kamu görevlileridir. Taraflar, bir noter bürosuna başvurarak sözleşmenin düzenlenmesini isteyebilirler.
3. Tapu Memuru
Konusu taşınmaz mal devri olan ölünceye kadar bakma sözleşmelerinde, tapu memuru da sözleşme düzenlemeye yetkilidir. Yani, sözleşme ile bir ev, arsa veya başka bir taşınmaz mal devrediliyorsa, taraflar tapu dairesine başvurarak sözleşmeyi tapu memuru huzurunda yapabilirler.
Önemli Notlar:
- Vesayet Altındaki Kişiler: Vesayet altındaki kişilerin (reşit olmayanlar veya kısıtlılar) ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapmaları, sulh mahkemesinin iznine tabidir.
- Bakım Kurumları: Devletçe tanınmış bakım kurumları, yetkili makamlarca belirlenen şartlara riayet ederek ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapabilirler. Bu durumda, sözleşmenin resmi veya adi yazılı şekilde yapılması yeterlidir.
- Yetkisiz Kişiler: Yukarıda sayılan kişiler dışında, hiçbir kişi veya kurum ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlemeye yetkili değildir. Yetkisiz kişilerce yapılan sözleşmeler geçersizdir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi: Bakım Borçlusu Kim Olabilir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, bakım borçlusu, bakım alacaklısına yaşamı boyunca bakım, barınma ve sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamayı taahhüt eden taraftır. Türk Borçlar Kanunu, bakım borçlusunun kim olabileceği konusunda geniş bir çerçeve çizmektedir.
1. Gerçek Kişiler
Bakım borçlusu, bir gerçek kişi olabilir. Bu, genellikle bakım alacaklısının bir akrabası, arkadaşı veya komşusu gibi yakın çevresinden birisi olur. Bakım borçlusunun, bakım alacaklısının ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olması ve bu yükümlülüğü yerine getirebilecek kapasitede olması önemlidir.
2. Tüzel Kişiler
Bakım borçlusu, bir tüzel kişi de olabilir. Bu, bir vakıf, dernek, şirket veya kamu kurumu gibi tüzel kişiliğe sahip bir kuruluş olabilir. Özellikle yaşlı bakım evleri, huzurevleri veya rehabilitasyon merkezleri gibi kurumlar, ölünceye kadar bakma sözleşmesi kapsamında bakım borçlusu olarak karşımıza çıkabilir.
Bakım Borçlusunun Seçimi
Bakım borçlusunun kim olacağı konusunda seçme hakkı, bakım alacaklısına aittir. Bakım alacaklısı, kendi ihtiyaçlarına ve tercihlerine göre bir gerçek kişi veya tüzel kişi ile sözleşme yapabilir.
Sınırlı Ehliyetsizler
Teorik olarak, sınırlı ehliyetsizlerin (reşit olmayanlar veya kısıtlılar) de bakım borçlusu olması mümkündür. Ancak, pratikte sınırlı ehliyetsizlerin bakım borçlusu olarak görülmesi nadirdir. Çünkü, sınırlı ehliyetsizler, bu tür bir sözleşmenin gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirme kapasitesine sahip olmayabilirler.
Birden Fazla Bakım Borçlusu
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, birden fazla bakım borçlusu da olabilir. Bu durumda, aksi kararlaştırılmadıkça, bakım borçluları müteselsilen sorumlu olurlar. Yani, bakım alacaklısı, bakım hizmetlerini her bir bakım borçlusundan ayrı ayrı talep edebilir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Ne Zaman Sona Erer?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, adından da anlaşılacağı gibi, bakım alacaklısının ömrü boyunca devam eden bir sözleşmedir. Bu nedenle, sözleşmenin süresi bakım alacaklısının yaşam süresine bağlıdır ve önceden belirli bir süreye tabi değildir.
Sözleşmenin sona ermesi, genellikle bakım alacaklısının ölümü ile gerçekleşir. Ancak, bunun dışında da sözleşmeyi sona erdirebilecek bazı durumlar vardır:
1. Bakım Alacaklısının Ölümü
Bakım alacaklısı öldüğünde, ölünceye kadar bakma sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bakım borçlusunun yükümlülükleri sona erer ve bakım alacaklısının mal varlığı mirasçılarına geçer.
2. İkale Sözleşmesi
Taraflar, karşılıklı anlaşarak ölünceye kadar bakma sözleşmesini sona erdirebilirler. Bu durumda, taraflar arasında yeni bir sözleşme yapılır ve bu sözleşme ile ölünceye kadar bakma sözleşmesi sona erdirilir. Buna ikale sözleşmesi denir.
3. İrade Bozukluğu Sebebiyle Sözleşmenin İptali
Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi, hata, hile, ikrah veya gabin gibi irade bozukluğu sebepleriyle yapılmışsa, iptal edilebilir. Bu durumda, sözleşme baştan itibaren geçersiz sayılır ve taraflar eski haline getirilir.
4. Fesih
Sözleşmenin taraflarından biri, haklı bir sebeple sözleşmeyi feshedebilir. Örneğin, bakım borçlusu yükümlülüklerini yerine getirmezse veya bakım alacaklısı bakım borçlusuna kötü davranırsa, sözleşme feshedilebilir. Fesih hakkı, mahkeme kararıyla veya tarafların anlaşmasıyla kullanılabilir.
5. Dönme
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bağışlama niteliğinde bir sözleşme olduğundan, Türk Medeni Kanunu’nun 505. maddesinde düzenlenen dönme sebepleri de sözleşmeyi sona erdirebilir. Bu sebepler arasında, nankörlük, ağır hakaret ve suç işleme gibi durumlar yer alır.
Zamanaşımı
Ölünceye kadar bakma sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil davaları zamanaşımına tabi değildir. Ancak, sözleşmeden doğan diğer alacaklar için 10 yıllık zamanaşımı süresi geçerlidir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Tapu Devri Ne Zaman Gerçekleşir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmelerinde, tapu devrinin ne zaman gerçekleşeceği, sözleşmenin nerede yapıldığına bağlı olarak değişiklik gösterir.
1. Sözleşmenin Tapuda Yapılması
Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapuda yapılırsa, tapu devri sözleşmenin yapılmasıyla aynı anda gerçekleşir. Yani, taraflar tapu dairesine giderek sözleşmeyi imzaladıkları anda, taşınmaz malın mülkiyeti bakım borçlusuna geçer.
Bu yöntem, tapu devrinin hızlı ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlar. Aynı zamanda, tapu memuru, tarafları sözleşmenin hukuki sonuçları konusunda bilgilendirir ve haklarını korur.
2. Sözleşmenin Noterde veya Sulh Hakimliğinde Yapılması
Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi noterde veya sulh hakimliğinde yapılırsa, mülkiyet hakkı sözleşmenin yapıldığı anda otomatik olarak bakım borçlusuna geçmez. Bu durumda, tarafların ayrıca tapu dairesine başvurarak tapu devri işlemini gerçekleştirmesi gerekir.
Tapu Devri İçin Gerekli Belgeler
Tapu devri için aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Ölünceye kadar bakma sözleşmesi (noter veya sulh hakimi onaylı)
- Tarafların kimlik belgeleri
- Taşınmaz mala ait tapu senedi
Tapu Devri İşlemleri
Taraflar, gerekli belgelerle birlikte tapu dairesine başvurarak tapu devri işlemini başlatabilirler. Tapu memuru, belgeleri inceledikten sonra tapu devrini gerçekleştirir ve yeni tapu senedini bakım borçlusu adına düzenler.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Üçüncü Kişiler Tarafından İptal Edilebilir mi?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım alacaklısı ve bakım borçlusu arasında yapılan bir sözleşme olsa da, bazı durumlarda üçüncü kişilerin haklarını ihlal edebilir. Bu gibi durumlarda, üçüncü kişiler sözleşmenin iptali için dava açabilirler.
1. Nafaka Alacaklılarının İptal Davası
Türk Borçlar Kanunu’nun 615. maddesine göre, eğer bakım alacaklısı, ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedeniyle kanunen nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı yükümlülüğünü yerine getiremiyorsa, bu kişiler sözleşmenin iptalini isteyebilirler.
Örneğin, bir baba, çocuklarına nafaka ödemek zorundayken, mal varlığının tamamını ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle bir başkasına devrederse, çocuklar bu sözleşmenin iptalini isteyebilirler. Çünkü, sözleşme nedeniyle babaları nafaka yükümlülüğünü yerine getiremez hale gelmiştir.
2. Tasarrufun İptali Davası
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım alacaklısının mal varlığı üzerinde bir tasarruf niteliğindedir. Bu nedenle, bakım alacaklısının alacaklıları, sözleşme nedeniyle mağdur olabilirler.
Örneğin, bir kişi, borçlarını ödemek zorundayken, mal varlığını ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle bir başkasına devrederse, alacaklıları bu sözleşmenin iptalini isteyebilirler. Çünkü, sözleşme nedeniyle borçlu, borçlarını ödeme imkanından yoksun kalmıştır.
Alacaklıların İptal Davası Şartları
Alacaklıların iptal davası açabilmeleri için bazı şartların oluşması gerekir:
- Alacağın varlığı ve muaccel olması: Alacaklının, bakım alacaklısına karşı bir alacağı olmalı ve bu alacak ödenmemiş olmalıdır.
- Sözleşmenin alacaklıya zarar vermesi: Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, alacaklının alacağını tahsil etmesini engelleyecek veya zorlaştıracak şekilde olmalıdır.
- Sözleşmenin kötü niyetle yapılması: Bakım alacaklısı ve bakım borçlusu, sözleşmeyi alacaklıları zarara uğratmak amacıyla yapmış olmalıdır.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İçin Gerekli Evraklar
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yaparken, gerekli evraklar sözleşmenin düzenleneceği yere göre değişiklik göstermektedir. İşte, sözleşmenin tapu müdürlüğünde, sulh hakimliğinde veya noterde düzenlenmesi hallerinde gereken evraklar:
1. Sözleşmenin Tapu Müdürlüğünde Düzenlenmesi Halinde:
- Tapu Senedi: Sözleşmeye konu olan taşınmazın tapu senedi.
- Emlak Beyan Değeri Belgesi: Sözleşmeye konu olan taşınmazın emlak beyan değerini gösterir belge (belediyeden alınır).
- Kimlik Belgeleri: Sözleşmenin taraflarının (bakım alacaklısı ve bakım borçlusu) kimlik belgeleri.
- Tanıklar: İki tanığın kimlik belgeleri (tanıkların sözleşme yapımında hazır bulunması zorunludur).
- Fotoğraflar: Sözleşmenin taraflarına ait ikişer adet fotoğraf.
2. Sözleşmenin Sulh Hakimliğinde veya Noterde Düzenlenmesi Halinde:
- Sözleşme Metni: Mevzuatta öngörülen şekil şartlarını sağlayan sözleşmenin aslı veya aslı gibidir onaylı örneği.
- Taşınmaz Tescil Yetkisi: Taraflardan bakım borçlusuna muharrer olarak verilmiş taşınmazı tescil etme yetkisi (sözleşme konusu taşınmaz mal ise).
- Bakım Alacaklısının Talebi veya Mahkeme Kararı: Bakım borçlusuna taşınmazı tescil etme yetkisi verilmemişse, bakım alacaklısının talebi veya buna dair mahkeme kararı.
- Fotoğraf: Bakım borçlusuna ait fotoğraf.
- Emlak Beyan Değeri Belgesi: Sözleşme konusu taşınmaz mal ise, taşınmazın emlak beyan değerini gösterir belge (belediyeden alınır).
Sağlık Raporu
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi için sağlık raporu talep edilmez. Ancak, bakım alacaklısının yaşı ilerlemişse veya akli melekelerinde bir sorun olduğundan şüpheleniliyorsa, kişinin temyiz kudretine sahip olduğunu gösterir bir sağlık raporu alınması faydalı olabilir. Bu rapor, ileride doğabilecek olası anlaşmazlıkları önlemeye yardımcı olabilir.
Ek Bilgiler
- Vekaletname: Eğer taraflardan biri sözleşmeyi kendisi imzalayamıyorsa, noter onaylı vekaletname ile temsil edilebilir.
- Yabancı Uyruklu Kişiler: Yabancı uyruklu kişilerin ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapması durumunda, pasaport ve ikamet tezkeresi gibi ek belgeler gerekebilir.
- Veraset ve İntikal Vergisi: Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, veraset ve intikal vergisine tabi olabilir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Örneği: Temel Unsurlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, kişiye özel bir sözleşme olduğu için her durum için standart bir örnek vermek mümkün değildir. Ancak, her sözleşmede bulunması gereken temel unsurlar ve dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.
1. Tarafların Kimlik Bilgileri
Sözleşmenin başında, bakım alacaklısı ve bakım borçlusunun kimlik bilgileri (adı, soyadı, TC kimlik numarası, adresi) açık ve eksiksiz bir şekilde yer almalıdır.
2. Bakım Alacaklısı ve Bakım Borçlusunun Belirlenmesi
Sözleşmede, hangi tarafın bakım alacaklısı, hangi tarafın bakım borçlusu olduğu açıkça belirtilmelidir.
3. Sözleşmenin Konusu
Sözleşmenin konusunu, bakım borçlusunun bakım ve gözetim yükümlülüğü ile bakım alacaklısının mal varlığını devretme yükümlülüğü oluşturur. Bu yükümlülüklerin kapsamı, sözleşmede detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.
4. Tarafların Beyanları
Taraflar, sözleşmede bazı beyanlarda bulunmalıdırlar. Bu beyanlar şunları içerebilir:
- Saklı Payların İhlal Edilmemesi: Bakım alacaklısı, sözleşme ile saklı paylı mirasçılarının haklarını ihlal etmediğini beyan etmelidir.
- Temyiz Kudretinin Bulunması: Bakım alacaklısı, sözleşmeyi yaparken akli melekelerinin yerinde olduğunu ve iradesinin serbestçe açıkladığını beyan etmelidir.
- Bakım Borçlusunun Yükümlülükleri: Bakım borçlusu, bakım alacaklısının ihtiyaçlarını özenle karşılayacağını ve yükümlülüklerini eksiksiz yerine getireceğini beyan etmelidir.
5. Sözleşmenin Özel Hükümleri
Bu bölümde, sözleşmenin taraflarına özgü özel hükümler yer alır. Örneğin:
- Bakım Hizmetlerinin Detayları: Bakım borçlusunun sağlaması gereken bakım hizmetleri (barınma, beslenme, sağlık, temizlik, vb.) detaylı bir şekilde belirtilmelidir.
- Devredilecek Mal Varlığı: Bakım alacaklısının devretmeyi taahhüt ettiği mal varlığı (ev, arsa, para, vb.) açıkça belirtilmelidir.
- Sözleşmenin Sona Ermesi: Sözleşmenin hangi durumlarda sona ereceği (bakım alacaklısının ölümü, bakım borçlusunun yükümlülüklerini yerine getirmemesi, vb.) belirtilmelidir.
- Fesih ve Dönme: Sözleşmenin fesih ve dönme koşulları detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.
6. Tanık Beyanları
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, resmi memur ve iki tanık huzurunda yapılmalıdır. Tanıklar, sözleşmenin yapıldığına ve tarafların iradelerini serbestçe açıkladıklarına şahitlik ederler.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Örneği
TARAFLAR
Bakım Alacaklısı: [Adı Soyadı], [TC Kimlik No], [Adres]
Bakım Borçlusu: [Adı Soyadı], [TC Kimlik No], [Adres]
KONU
İşbu sözleşmenin konusu, Bakım Alacaklısı’nın Bakım Borçlusu’na [taşınmazın adresi] adresinde bulunan taşınmazını devretmesi karşılığında, Bakım Borçlusu’nun Bakım Alacaklısı’na ölünceye kadar bakıp gözetmesidir.
TARAFLARIN BEYANLARI
- Bakım Alacaklısı, sözleşmeyi yaparken akli melekelerinin yerinde olduğunu ve iradesinin serbestçe açıkladığını beyan eder.
- Bakım Alacaklısı, sözleşme ile saklı paylı mirasçılarının haklarını ihlal etmediğini beyan eder.
- Bakım Borçlusu, Bakım Alacaklısı’na ölünceye kadar bakıp gözeteceğini ve tüm ihtiyaçlarını özenle karşılayacağını beyan eder.
SÖZLEŞMENİN ÖZEL HÜKÜMLERİ
- Bakım Borçlusu, Bakım Alacaklısı’na [barınma, beslenme, sağlık, temizlik vb. bakım hizmetlerinin detayları] sağlamakla yükümlüdür.
- Bakım Alacaklısı, [taşınmazın adresi] adresinde bulunan taşınmazını Bakım Borçlusu’na devretmekle yükümlüdür.
- Sözleşme, Bakım Alacaklısı’nın ölümü ile sona erer.
- Bakım Borçlusu, yükümlülüklerini yerine getirmezse veya Bakım Alacaklısı’na kötü davranırsa, sözleşme feshedilebilir.
TANIK BEYANLARI
İşbu sözleşme, [tarih] tarihinde, [yer] adresinde, [resmi memurun adı soyadı] ve aşağıda imzaları bulunan tanıklar huzurunda imzalanmıştır.
Tanık 1: [Adı Soyadı], [TC Kimlik No], [Adres]
Tanık 2: [Adı Soyadı], [TC Kimlik No], [Adres]
İMZALAR
Bakım Alacaklısı:
Bakım Borçlusu:
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İptali
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?
Sözleşmenin iptali için mahkemeye dava açılması gerekmektedir. Dava, yetkili mahkemede (aile mahkemesi veya asliye hukuk mahkemesi) açılır ve sözleşmenin iptal sebeplerini kanıtlayan deliller sunulur.
İptal Sebepleri Nelerdir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptal edilebilmesi için çeşitli sebepler olabilir:
1. İrade Bozuklukları:
- Hata: Taraflar, sözleşmenin esaslı noktalarında hata yapmış olabilirler. Örneğin, bakım alacaklısı, devrettiği malın değerini bilmiyor olabilir veya bakım borçlusu, bakım hizmetlerinin kapsamını yanlış anlamış olabilir.
- Hile: Taraflar, birbirlerini kandırarak sözleşme yapmış olabilirler. Örneğin, bakım borçlusu, bakım alacaklısına gerçekte veremeyeceği bakım hizmetleri vaat etmiş olabilir.
- İkrah: Taraflar, tehdit veya baskı altında kalarak sözleşme yapmış olabilirler. Örneğin, bakım alacaklısı, bakım borçlusu tarafından tehdit edilerek mal varlığını devretmek zorunda kalmış olabilir.
- Gabin: Taraflar arasında, yaş, tecrübe veya bilgi farkından kaynaklanan bir dengesizlik olabilir ve bu dengesizlik, bir tarafın diğerini haksız şekilde etkilemesine neden olabilir.
2. Sözleşmenin Kanuna veya Ahlaka Aykırı Olması:
Sözleşme, kanunda yasaklanmış bir konuyu içeriyorsa veya ahlaka aykırı bir amaca hizmet ediyorsa, iptal edilebilir.
3. Bakım Borçlusunun Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi:
Bakım borçlusu, sözleşmede belirtilen bakım hizmetlerini yerine getirmezse, bakım alacaklısı sözleşmeyi feshedebilir veya iptalini isteyebilir.
4. Bakım Alacaklısının Kötü Davranışı:
Bakım alacaklısı, bakım borçlusuna karşı kötü davranır, hakaret eder veya şiddet uygularsa, bakım borçlusu sözleşmeyi feshedebilir veya iptalini isteyebilir.
5. Üçüncü Kişilerin Haklarının İhlali:
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, ölünceye kadar bakma sözleşmesi, nafaka alacaklılarının veya bakım alacaklısının diğer alacaklılarının haklarını ihlal ediyorsa, bu kişiler sözleşmenin iptalini isteyebilirler.
6. Sözleşmede Önemli Şartların Bulunmaması:
Sözleşmede, bakım hizmetlerinin kapsamı, devredilecek mal varlığı veya sözleşmenin süresi gibi önemli şartlar belirtilmemişse, sözleşme iptal edilebilir.
7. Şekil Noksanlığı:
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, kanunen öngörülen şekil şartlarına uygun olarak yapılmamışsa (örneğin, noterde düzenlenmemişse), iptal edilebilir.
İptal Davasında Zamanaşımı:
- İrade bozuklukları: Hata, hile, ikrah veya gabin sebebiyle iptal davası açma süresi, bozukluğun öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl, her halükarda sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıldır.
- Diğer iptal sebepleri: Diğer iptal sebeplerine dayalı iptal davası açma süresi, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 10 yıldır.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Sıkça Sorulan Sorular
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin mirasçılar tarafından iptali mümkün mü?
Evet, belirli durumlarda mümkündür. Mirasçılar, eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı paylarını ihlal ediyorsa tenkis davası açarak sözleşmenin iptalini isteyebilirler. Ayrıca, sözleşmenin hata, hile, ikrah gibi irade bozukluklarıyla yapıldığını veya bakım borçlusunun yükümlülüklerini yerine getirmediğini kanıtlayabilirlerse de iptal davası açabilirler.
Ölünceye kadar bakma şartıyla tapu devri bozulur mu?
Evet, bozulabilir. Sözleşmenin iptal edilmesi veya feshedilmesi durumunda tapu devri de geri alınır. Ayrıca, bakım borçlusunun yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya bakım alacaklısına kötü davranması gibi durumlarda da tapu devri geri alınabilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi kimler yapabilir?
- Bakım alacaklısı ve bakım borçlusu: Sözleşmeyi bizzat kendileri yapabilirler.
- Sulh hakimi: Tarafların talebi üzerine sözleşmeyi düzenleyebilir.
- Noter: Sözleşmeyi resmi bir şekilde düzenleyebilir.
- Tapu memuru: Sözleşme konusu taşınmaz mal devri ise, tapu memuru da sözleşmeyi düzenleyebilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi mülkiyet ne zaman geçer?
- Sözleşme tapuda yapılırsa: Mülkiyet, sözleşmenin yapılmasıyla aynı anda bakım borçlusuna geçer.
- Sözleşme noterde veya sulh hakimliğinde yapılırsa: Tarafların tapu dairesine başvurarak tapu devri işlemini yapması gerekir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı payı ihlal eder mi?
Evet, ihlal edebilir. Bakım alacaklısı, mal varlığının tamamını veya bir kısmını bakım borçlusuna devredebilir ve bu durum saklı paylı mirasçıların (altsoy, ana, baba, eş) saklı paylarını ihlal edebilir. Bu durumda mirasçılar tenkis davası açabilirler.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi noter zorunlu mu?
Genellikle evet. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, miras sözleşmesi şeklinde yapılmalıdır ve bu da noterde düzenlenmesi gerektiği anlamına gelir. Ancak, sözleşme devletçe tanınmış bir bakım kurumu tarafından yapılıyorsa yazılı şekil yeterlidir.
Tapuda ölünceye kadar benim öldükten sonra senin bozulur mu?
Bu ifade, muhtemelen “ölünceye kadar bakma sözleşmesi” yerine “ölünceye kadar bakma şartıyla bağışlama” sözleşmesini ifade etmektedir. Ölünceye kadar bakma şartıyla yapılan bağışlamada, bağışlayan kişi öldükten sonra tapu otomatik olarak bağışlanan kişiye geçer. Ancak, bağışlanan kişi yükümlülüklerini yerine getirmezse veya bağışlayana karşı nankörlük ederse, bağış geri alınabilir ve tapu devri iptal edilebilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi satışa engel mi?
Hayır, engel değildir. Bakım borçlusu, sözleşme ile edindiği taşınmazı satabilir. Ancak, bakım alacaklısının taşınmaz üzerinde kanuni ipotek hakkı vardır ve bu hak üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.
Eş ile ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılır mı?
Evet, yapılabilir. Eşler arasında da ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılabilir. Ancak, bu durumda sözleşmenin miras sözleşmesi hükümlerine tabi olacağı ve saklı pay kurallarının dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi sağlık raporu nereden alınır?
Sağlık raporu, bir hastane veya sağlık ocağından alınabilir. Raporda, bakım alacaklısının akli melekelerinin yerinde olduğu ve sözleşmeyi anlayabilecek durumda olduğu belirtilmelidir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nasıl bozulur?
- Karşılıklı anlaşma (ikale) ile: Taraflar, yeni bir sözleşme yaparak ölünceye kadar bakma sözleşmesini sona erdirebilirler.
- Mahkeme kararı ile: Sözleşmenin iptal veya fesih sebeplerinin varlığı halinde mahkeme kararıyla sözleşme sona erdirilebilir.
- Bakım alacaklısının ölümü ile: Bakım alacaklısının ölümüyle sözleşme kendiliğinden sona erer.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapu harcı ne kadar?
Tapu harcı, sözleşmeye konu olan taşınmazın emlak beyan değerine göre hesaplanır. Genellikle %4 oranında tapu harcı ödenir. Ancak, bazı durumlarda indirimli tapu harcı uygulanabilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapuya şerh edilebilir mi?
Evet, edilebilir. Bakım alacaklısı, tapu kütüğüne “ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapıldığına dair şerh” koydurabilir. Bu şerh, üçüncü kişileri sözleşmeden haberdar etmek ve haklarını korumak için önemlidir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptalini kimler isteyebilir?
- Bakım alacaklısı
- Bakım borçlusu
- Nafaka alacaklıları
- Bakım alacaklısının diğer alacaklıları
- Saklı paylı mirasçılar
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ölüme bağlı tasarruf mudur?
Evet, ölünceye kadar bakma sözleşmesi ölüme bağlı bir tasarruftur. Çünkü, sözleşmenin konusu olan mal varlığı, bakım alacaklısının ölümünden sonra bakım borçlusuna geçer.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesini kim hazırlar?
Sözleşmeyi, taraflar kendileri veya bir avukat yardımıyla hazırlayabilirler. Ancak, sözleşmenin resmiyet kazanması için noterde düzenlenmesi gerekmektedir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tenkise tabi mi?
Evet, tabidir. Eğer sözleşme saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal ediyorsa, mirasçılar tenkis davası açarak sözleşmenin iptalini isteyebilirler.
Vasi ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapabilir mi?
Vasi, vesayet altındaki kişinin (reşit olmayan veya kısıtlı) ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapması için sulh mahkemesinden izin almalıdır. Mahkeme, vesayet altındaki kişinin yararını gözeterek izin verip vermeyeceğine karar verir.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. En İyi Miras Avukatı, haklarınızı korumanıza destek olacaktır.
https://legapro.net/