Yürütmeyi Durdurma Kararına İtiraz
Yürütmeyi Durdurma: İdari Yargıda Hukuki Süreç ve Hak Arama Yolları
İdari yargıda, idari işlemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla açılan iptal davalarında, dava konusu işlemin uygulanmasının telafisi güç veya imkansız zararlara yol açacağı durumlarda, mahkemeden yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Mahkeme, gerekli şartların oluştuğuna kanaat getirirse, idari işlemin yürütmesini, dava sonuçlanıncaya kadar geçici olarak durdurabilir. Peki, yürütmeyi durdurma kararına itiraz edilebilir mi? İtiraz süreci nasıl işler? İtiraz üzerine verilen kararlar kesin midir?
Bu yazıda, yürütmeyi durdurma kararına itiraz konusunu tüm yönleriyle ele alacağız. İtirazın yasal dayanağı, itiraz süresi, itiraz mercii, itiraz dilekçesinde bulunması gerekenler, itiraz üzerine verilen kararların niteliği ve uygulanması gibi konularda detaylı bilgiler bulacaksınız.
Yürütmeyi Durdurma Kararına İtirazın Yasal Dayanağı: İYUK 27. Madde
Yürütmeyi durdurma kararına itiraz, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 27. maddesinin 7. fıkrasında düzenlenmiştir. İlgili fıkra şu şekildedir:
“Yürütmenin durdurulması istemli davalarda 16. maddede yazılı süreler kısaltılabileceği gibi, tebliğin memur eliyle yapılmasına da karar verilebilir. Yürütmenin durdurulması kararlarına karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir. İtiraz eden taraf, itiraz dilekçesinde ileri sürdüğü hususları itiraz konusu kararın verilmesinden sonra öğrendiğini iddia ve ispat ettiği takdirde, yukarıdaki fıkrada belirtilen karara esas alınacak yeni olaylar kapsamında değerlendirilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.”
Bu hükme göre:
- Yürütmeyi durdurma kararlarına karşı itiraz yolu açıktır.
- İtiraz, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır.
- İtiraz, bir defaya mahsus olarak yapılabilir.
- İtiraz üzerine verilen karar kesindir.
Yürütmeyi Durdurma Kararına Kimler İtiraz Edebilir?
Yürütmeyi durdurma kararına karşı davanın tarafları, yani davacı ve davalı idare itiraz edebilir. Ayrıca, davaya müdahil olan üçüncü kişiler de, kendi haklarını etkilediği ölçüde, yürütmeyi durdurma kararına itiraz edebilirler.
- Yürütmeyi Durdurma Talebinin Kabulü Halinde: Bu karara karşı, davalı idare itiraz edebilir.
- Yürütmeyi Durdurma Talebinin Reddi Halinde: Bu karara karşı, davacı itiraz edebilir.
Yürütmeyi Durdurma Kararına İtiraz Süresi: 7 Gün İçinde Harekete Geçin
Yürütmeyi durdurma kararına itiraz süresi, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gündür. Bu süre, hak düşürücü niteliktedir. Yani, 7 gün içinde itiraz edilmezse, itiraz hakkı kaybedilir.
Süre Hesabı:
- Süre, kararın tebliğ edildiği gün hesaba katılmaz. Tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmelidir.
- Sürenin son günü resmi tatile denk gelirse, süre tatili izleyen ilk iş günü sona erer.
Önemli Not: Yürütmeyi durdurma kararları ivedi kararlardır. Bu nedenle, itiraz süresi de kısadır. Hak kaybına uğramamak için, sürelerin dikkatle takip edilmesi ve gerekli işlemlerin zamanında yapılması büyük önem taşır.
Yürütmeyi Durdurma Kararına İtiraz Mercii: Hangi Mahkemeye Başvurulmalı?
Yürütmeyi durdurma kararına itiraz mercii, kararı veren mahkemeye göre değişir.
- İdare Mahkemesi Kararlarına İtiraz: İdare mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararlarına karşı, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde, aynı yargı çevresindeki Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz edilir.
- Vergi Mahkemesi Kararlarına İtiraz: Vergi mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararlarına karşı, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde, aynı yargı çevresindeki Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz edilir.
- Danıştay’da İlk Derecede Görülen Davalar: Danıştay’da ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülen davalarda verilen yürütmeyi durdurma kararlarına karşı, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edilir.
Önemli Not: İtiraz dilekçesi, kararı veren mahkemeye verilir. Mahkeme, itiraz dilekçesini ve dosya örneğini, ilgili Bölge İdare Mahkemesi’ne veya Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na gönderir.
Yürütmeyi Durdurma Kararına İtiraz Dilekçesi Nasıl Yazılır? Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yürütmeyi durdurma kararına itiraz dilekçesi, gerekçeli ve hukuki dayanakları gösterilmiş bir şekilde hazırlanmalıdır. Dilekçede, itiraz edilen kararın hukuka aykırı olduğu açık ve net bir şekilde ortaya konulmalıdır.
İtiraz Dilekçesinde Bulunması Gerekenler:
- Başlık: İtiraz edilen mahkemenin adı (Örneğin, “ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ … İDARİ DAVA DAİRESİ BAŞKANLIĞI’NA” veya “DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU BAŞKANLIĞI’NA”)
- Gönderilmek Üzere: Hangi mahkeme kanalı ile gönderildiği yazılır. (Örneğin; “Gönderilmek Üzere … Nöbetçi İdare Mahkemesi Başkanlığına”)
- Dosya Numarası: İtiraz edilen kararın verildiği dosyanın numarası (Örneğin, “Dosya No: 2024/… E.”)
- Taraflar: İtiraz eden tarafın ve karşı tarafın (davacı/davalı) adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi.
- Vekil Bilgileri: Tarafların vekili varsa, vekilin adı, soyadı, baro sicil numarası ve adresi.
- Konu: Yürütmeyi durdurma kararına itiraz talebi.
- İtiraz Edilen Karar: İtiraz edilen yürütmeyi durdurma kararının tarih ve sayısı.
- Tebliğ Tarihi: Yürütmeyi durdurma kararının tebliğ edildiği tarih.
- Açıklamalar: Bu bölümde, yürütmeyi durdurma kararının neden hukuka aykırı olduğu detaylı bir şekilde açıklanmalıdır. Örneğin;
- Yürütmeyi durdurma kararı veren mahkemenin gerekçesinin yetersiz olduğu,
- Kararın delillere dayanmadığı,
- Telafisi güç veya imkansız zararların doğmayacağı,
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olmadığı,
- Yürütmenin durdurulmasının kamu yararına aykırı olacağı
- gibi gerekçeler ileri sürülebilir.
- Hukuki Dayanaklar: İtirazın dayandığı yasal mevzuat ve ilgili Yargıtay/Danıştay kararları.
- Sonuç ve İstem: İtirazın kabulü ile yürütmeyi durdurma kararının kaldırılması talebi.
- Ekler: İtirazı destekleyen belgeler (varsa).
- İmza: İtiraz eden tarafın veya vekilinin imzası.
Örnek İtiraz Gerekçeleri:
- Davalı İdare İtiraz Ediyorsa:
- “Mahkeme, idari işlemin açıkça hukuka aykırı olduğunu yeterince değerlendirmemiştir.”
- “İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğacağına dair somut bir delil bulunmamaktadır.”
- “Yürütmenin durdurulması kararı, kamu hizmetinin aksamasına ve kamu yararının zedelenmesine yol açacaktır.”
- “Mahkemenin gerekçesi, dosya kapsamı ve mevcut delillerle uyumlu değildir.”
- Davacı İtiraz Ediyorsa:
- “Mahkeme, idari işlemin açıkça hukuka aykırı olduğunu göz ardı etmiştir.”
- “İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararlar doğacağı açıktır.”
- “Yürütmenin durdurulması kararı verilmemesi, Anayasa ile güvence altına alınan haklarımın ihlaline yol açacaktır.”
- “Mahkemenin ret gerekçesi, hukuki dayanaktan yoksundur.”
Önemli Notlar:
- İtiraz dilekçesi, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren bir belgedir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki destek almanız önemlidir.
- İtiraz dilekçesinde, itiraz gerekçelerinizi açık ve net bir şekilde ifade etmeniz ve iddialarınızı somut delillerle desteklemeniz gerekmektedir.
- İtiraz süresi 7 gündür ve bu süre hak düşürücü süredir. Süresi içinde itiraz edilmemesi halinde, itiraz hakkı kaybedilir.
İtiraz dilekçenizi, alanında uzman bir avukatın hazırlaması, itirazınızın kabul edilme şansını önemli ölçüde artıracaktır.
Yürütmenin Durdurulması Dilekçesi Örneği
… İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’NA
DOSYA NO: …/… E.
YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI
İSTEYEN (DAVACI): (Adınız Soyadınız), (T.C. Kimlik Numaranız), (Adresiniz)
VEKİLİ: Av. (Avukatınızın Adı Soyadı), (Baro Sicil No), (Adresi)
DAVALI: (İdarenin Adı ve Adresi)
KONU: …/…/… tarih ve … sayılı işlemin yürütmesinin durdurulması ve iptali taleplidir.
AÇIKLAMALAR:
1. Müvekkil, … Kurumu’nda … olarak görev yapmaktadır.
2. Davalı idare tarafından tesis edilen …/…/…. tarih ve … sayılı işlem ile müvekkilin …..(işlemin özeti yazılacak. Örn: “… ili, … ilçesi, … okuluna öğretmen olarak atanmasına…”) karar verilmiştir. (Ek-1: Dava Konusu İşlem)
3. Söz konusu işlem, hukuka açıkça aykırı olup, uygulanması halinde müvekkil açısından telafisi güç ve imkansız zararlar doğuracaktır. Şöyle ki;
(Bu bölümde, dava konusu işlemin neden hukuka aykırı olduğu ve uygulanması halinde ne tür zararlara yol açacağı detaylı bir şekilde açıklanmalıdır. Örneğin:)
- “Müvekkilin atandığı yer, ikametgahına … km uzaklıktadır ve günlük gidiş-geliş imkanı bulunmamaktadır. Bu durum, müvekkilin aile birliğini ve düzenini bozacak, çocuklarının eğitimini olumsuz etkileyecek ve müvekkile aşırı maddi külfet getirecektir.”
- “Atama işlemi, objektif kriterlere dayanmamaktadır. Müvekkilden daha düşük puanlı ve hizmet süresi daha az olan kişiler, daha avantajlı yerlere atanmıştır.”
- “Atama işlemi, disiplin soruşturması bahane edilerek, cezalandırma amacıyla yapılmıştır. Müvekkil hakkında yürütülen disiplin soruşturması henüz sonuçlanmamıştır ve müvekkilin suçsuz olduğu ortaya çıkacaktır.”
- “Atama işlemi, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırı olarak tesis edilmiştir. Müvekkilin görev yaptığı yerde hizmetine ihtiyaç duyulmaktadır.”
- “İşlem, Anayasa’nın … maddesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun … maddesi ve … Yönetmeliği’nin … maddesine açıkça aykırıdır.” (İlgili mevzuat maddeleri belirtilmelidir.)
- “Emsal Danıştay kararlarında da benzer durumlarda yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir.” (Emsal karar numaraları belirtilmelidir.)
4. Açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde müvekkil açısından telafisi güç zararlara yol açacak nitelikte bulunan dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulması gerekmektedir.
HUKUKİ SEBEPLER: Anayasa, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, ilgili yönetmelikler ve Danıştay içtihatları.
DELİLLER:
- Ek-1: Dava Konusu İşlem (Atama Kararnamesi, Disiplin Cezası Kararı vb.)
- Ek-2: Müvekkilin Görev Yeri Belgesi
- Ek-3: Müvekkilin İkametgah Belgesi
- Ek-4: (Varsa) İddialarınızı Destekleyen Diğer Belgeler
- Ek-5: Emsal Danıştay Kararları (Varsa)
- Ek-6: Bilirkişi İncelemesi (Talep Edilecektir)
- Ek-7: Tanık Beyanları (Tanık isimleri ve adresleri bilahare bildirilecektir)
- Ek-8: Vekaletname Sureti
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz ve izah edilen ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle;
1. Öncelikle, davalı idarenin savunması alınmaksızın ya da savunma süresinin kısaltılarak, dava konusu …/…/…. tarih ve … sayılı işlemin YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA,
2. Dava konusu işlemin İPTALİNE,
3. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idareye yükletilmesine,
karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.
…/…/….
Davacı Vekili
Av. (Adınız Soyadınız)
(İmza)
EKLER: (Yukarıda belirtilen tüm ekleri dilekçeye eklemeyi unutmayınız.)
Önemli Notlar:
- Bu dilekçe örneği, genel bir şablon olup, her somut olayın kendi özelliklerine göre uyarlanması ve gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir.
- Dilekçede, idari işlemin neden hukuka aykırı olduğu ve uygulanması halinde ne tür telafisi güç veya imkansız zararlar doğuracağı açık, net ve somut bir şekilde açıklanmalıdır.
- İddialarınızı destekleyen tüm delilleri dilekçenize eklemeyi unutmayınız.
- Yürütmenin durdurulması talebinin kabul edilebilmesi için, idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğacak olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bu şartların varlığını inandırıcı bir şekilde ortaya koymanız önemlidir.
- Yürütmenin durdurulması talebinde bulunurken, bir avukattan hukuki destek almanız, talebinizin kabul edilme şansını artıracaktır.
Bu dilekçe örneği ve açıklamalar, yürütmenin durdurulması talebinde bulunurken size yol gösterici olacaktır. Ancak, hukuki sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi ve hak kaybına uğramamanız için, bir avukatla çalışmanız gerektiğini tekrar hatırlatırız.
İdare Mahkemesinde Yürütmeyi Durdurma Kararı Kaç Günde Çıkar? Karar Süresini Etkileyen Faktörler
İdare mahkemelerinde yürütmenin durdurulması kararı, ivedi olarak incelenmesi gereken bir taleptir. Ancak, kararın kaç günde çıkacağına dair kesin bir süre vermek mümkün değildir. Çünkü bu süre, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir.
Karar Süresini Etkileyen Başlıca Faktörler:
- Mahkemenin İş Yükü: İdare mahkemelerinin iş yoğunluğu, karar süresini doğrudan etkiler. Yoğun mahkemelerde, karar daha geç çıkabilir.
- Dosyanın Karmaşıklığı: Dava konusu işlemin ve iddiaların karmaşık olması, incelenmesi gereken delillerin fazlalığı, karar süresini uzatabilir.
- Savunma Alınması: Kural olarak, yürütmenin durdurulması talepleri, davalı idarenin savunması alındıktan sonra karara bağlanır. Ancak, uygulanmakla etkisi tükenecek işlemler için, savunma alınmadan da karar verilebilir. Savunma alınması gereken durumlarda, idarenin savunma süresi ve bu sürenin tebliğ işlemleri, karar süresini etkiler.
- Ara Kararlar: Mahkemenin, ara kararları ile ek bilgi ve belge istemesi, bilirkişi incelemesi yaptırması veya keşif yapılmasına karar vermesi, süreci uzatabilir.
- Hakimin Takdiri: Yürütmenin durdurulması, hakimin takdirine bağlı bir karardır. Hakimin, dosyayı inceleme ve değerlendirme süresi de karar süresini etkiler.
Ortalama Karar Süresi:
Uygulamada, idare mahkemelerinde yürütmenin durdurulması kararları, genellikle 1 hafta ila 3 ay arasında verilmektedir. Ancak, yukarıda belirtilen faktörlere göre, bu süre daha kısa veya daha uzun olabilir.
Önemli Notlar:
- İvedi Yargılama Usulüne Tabi Davalar: İhaleden yasaklama kararları hariç ihale işlemleri, acele kamulaştırma işlemleri, özelleştirme yüksek kurulu kararları, turizmi teşvik kanunu uyarınca yapılan işlemler ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili kültür ve turizm bakanlığı kararları gibi bazı dava türleri, ivedi yargılama usulüne tabidir. Bu davalarda, yürütmenin durdurulması talepleri daha kısa sürede sonuçlandırılır.
- Yürütmenin Durdurulması Talebinin Gerekçelendirilmesi: Yürütmenin durdurulması talebinin güçlü gerekçelerle ve somut delillerle desteklenmesi, kararın daha hızlı çıkmasını sağlayabilir.
- Avukat Desteği: Bir avukat aracılığıyla yürütülen davalarda, hukuki sürecin daha hızlı ve etkin bir şekilde ilerlemesi mümkündür.
Sonuç olarak, idare mahkemesinde yürütmenin durdurulması kararının kaç günde çıkacağına dair kesin bir süre vermek mümkün değildir. Ancak, yukarıda belirtilen faktörler ve ortalama süreler dikkate alınarak, bir öngörüde bulunulabilir. Dava açarken, bir avukattan hukuki destek almanız, sürecin daha sağlıklı ilerlemesini ve hak kaybına uğramamanızı sağlayacaktır.
Yürütmeyi Durdurma Kararı Kaç Gün İçinde Uygulanır? İdareye Tanınan Süre
Yürütmeyi durdurma kararı, idari işlemin uygulanmasını dava sonuna kadar geçici olarak durduran bir ara karardır. Bu kararın gecikmeksizin uygulanması, hukuk devleti ilkesinin ve adil yargılanma hakkının bir gereğidir.
Yürütmeyi Durdurma Kararının Uygulanma Süresi:
- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 28/1. maddesine göre, idare, mahkemenin yürütmeyi durdurma kararlarına göre gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur.
- Bu süre, kararın idareye tebliğinden itibaren 30 günü geçemez.
Uygulama Süresinin Başlangıcı:
- 30 günlük süre, yürütmeyi durdurma kararının idareye tebliğ edildiği tarihten itibaren başlar.
- Tebligat, posta yoluyla veya memur eliyle yapılabilir.
Uygulama Süresinde Yapılması Gerekenler:
- İdare, yürütmeyi durdurma kararı gereğince, dava konusu işlemi derhal durdurmalıdır.
- Örneğin, atama işlemi hakkında yürütmeyi durdurma kararı verilmişse, atama işlemi geri alınmalı ve ilgili kişi eski görevine iade edilmelidir.
- Yıkım kararı hakkında yürütmeyi durdurma kararı verilmişse, yıkım işlemi durdurulmalıdır.
- Disiplin cezası hakkında yürütmeyi durdurma kararı verilmişse, cezanın uygulanması durdurulmalı ve sicilden silinmesi gibi gerekli işlemler yapılmalıdır.
Uygulama Süresine Uyulmamasının Sonuçları:
- İdare, yürütmeyi durdurma kararını 30 gün içinde uygulamazsa, idari ve cezai sorumluluğu doğar.
- Kararı uygulamayan kamu görevlileri hakkında, görevi kötüye kullanma suçundan dolayı ceza davası açılabilir.
- Ayrıca, ilgililer, idare aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açabilirler.
- Danıştay kararlarında, yürütmeyi durdurma kararını uygulamayan idarelerin tazminata mahkum edildiği görülmektedir.
Önemli Notlar:
- Yürütmeyi durdurma kararı, kesin bir karar değildir. Mahkeme, davanın esası hakkında karar verirken, yürütmeyi durdurma kararını kaldırabilir veya devamına karar verebilir.
- Yürütmeyi durdurma kararının uygulanması için, kararın kesinleşmesi beklenmez. Karar, tebliğ edildiği andan itibaren uygulanmalıdır.
- Yürütmeyi durdurma kararının uygulanmaması durumunda, bir avukattan hukuki destek alarak, gerekli yasal yollara başvurmanız önemlidir.
Sonuç olarak, yürütmeyi durdurma kararı, idari işlemlerin uygulanmasından doğabilecek telafisi güç veya imkansız zararları önlemek için önemli bir hukuki araçtır. Bu kararın, idare tarafından gecikmeksizin ve eksiksiz bir şekilde uygulanması, hukuk devleti ilkesinin ve bireylerin haklarının korunması açısından zorunludur.
Yürütmeyi Durdurma Kararına İtiraz Kaç Gün İçinde Sonuçlanır? İtiraz Üzerine Karar Süresi
Yürütmeyi durdurma kararına karşı yapılan itirazlar, ivedi olarak incelenir ve karara bağlanır. İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK), bu konuda kesin bir süre öngörmüştür.
İtiraz Üzerine Karar Verme Süresi:
- İYUK m. 27/7’ye göre, itirazı inceleyen merci (Bölge İdare Mahkemesi veya Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu), dosyanın kendisine gelişinden itibaren 7 gün içinde karar vermek zorundadır.
- Bu süre, kesindir ve uzatılamaz.
İtiraz Süreci:
- İtiraz Dilekçesi: İtiraz, gerekçeli bir dilekçe ile kararı veren mahkemeye sunulur.
- Dosyanın Gönderilmesi: Mahkeme, itiraz dilekçesini ve dosyanın bir örneğini ivedilikle itirazı inceleyecek olan Bölge İdare Mahkemesi’ne veya Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na gönderir.
- İnceleme ve Karar: İtiraz mercii, dosya üzerinden inceleme yapar ve 7 gün içinde karar verir.
- Kararın Bildirilmesi: İtiraz mercii, kararını ilgili mahkemeye ve taraflara bildirir.
İtiraz Üzerine Verilebilecek Kararlar:
- İtirazın Kabulü: İtiraz mercii, itirazı haklı bulursa, yürütmeyi durdurma kararını kaldırır.
- İtirazın Reddi: İtiraz mercii, itirazı haksız bulursa, itirazı reddeder. Bu durumda, yürütmeyi durdurma kararı devam eder.
Önemli Notlar:
- İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Bu kararlara karşı başka bir kanun yolu bulunmamaktadır.
- İtiraz, yürütmeyi durdurma kararının uygulanmasını kendiliğinden durdurmaz. İtiraz sonuçlanıncaya kadar, yürütmeyi durdurma kararı uygulanmaya devam eder.
- İtiraz sürecinde bir avukattan hukuki destek almanız, haklarınızın korunması ve itirazın daha etkili bir şekilde yapılması açısından önemlidir.
Sonuç olarak, yürütmeyi durdurma kararına itiraz, 7 gün içinde karara bağlanır. Bu süre, kanunla belirlenmiş kesin bir süredir ve uzatılması mümkün değildir. İtiraz mercii, itirazı kabul ederek yürütmeyi durdurma kararını kaldırabilir veya itirazı reddederek kararın devamını sağlayabilir.
Danıştay’da Yürütmeyi Durdurma Kararı Kaç Günde Çıkar? Üst Mahkemede Süreç Nasıl İşler?
Danıştay, idari yargının temyiz merciidir ve bazı davalarda ilk derece mahkemesi olarak görev yapar. Danıştay’da yürütmeyi durdurma kararı, hem ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılan davalarda hem de temyiz incelemesi sırasında talep edilebilir.
Danıştay’da Yürütmeyi Durdurma Kararı Verme Süresi:
- İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla: Danıştay, ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalarda, yürütmeyi durdurma talepleri hakkında ivedilikle karar verir. Kesin bir süre öngörülmemiştir, ancak uygulamada genellikle birkaç hafta içinde karar verilmektedir.
- Temyiz Aşamasında: Bölge İdare Mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararına itiraz edilmesi veya temyiz incelemesi sırasında yürütmenin durdurulması talep edilmesi durumunda, Danıştay ilgili dairesi veya İdari Dava Daireleri Kurulu, bu talepleri ivedilikle inceler. Yine kesin bir süre öngörülmemekle birlikte, uygulamada genellikle birkaç hafta içinde karar verilmektedir.
Süreci Etkileyen Faktörler:
- Dosyanın Kapsamı: Dosyadaki belgelerin sayısı, incelenmesi gereken hukuki konuların karmaşıklığı, karar süresini etkileyebilir.
- Tarafların Tutumu: Tarafların savunma ve cevap verme sürelerini kullanmaları, ek bilgi ve belge sunmaları, süreci uzatabilir.
- Danıştay’ın İş Yükü: Danıştay’ın genel iş yükü ve ilgili dairenin yoğunluğu, karar süresini etkileyen faktörlerdendir.
- Ara Kararlar: Danıştay, gerekli görürse, ara kararları vererek ek bilgi ve belge isteyebilir, bilirkişi incelemesi yaptırabilir. Bu durumlar, süreci uzatabilir.
Önemli Notlar:
- Yürütmenin durdurulması talepleri, Danıştay’da öncelikle ve ivedilikle incelenir. Ancak, kesin bir karar süresi öngörülmemiştir.
- Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararları kesindir. Bu kararlara karşı, aynı dosyada, aynı gerekçelerle yeniden yürütmenin durdurulması talebinde bulunulamaz.
- Yürütmenin durdurulması kararı, davanın esastan sonuçlanmasını etkilemez. Danıştay, daha sonra yapacağı esas incelemede, yürütmeyi durdurma kararının aksine bir karar verebilir.
Danıştay’da yürütmenin durdurulması talebinde bulunurken, bir avukattan hukuki destek almanız, talebinizin kabul edilme şansını artıracak ve sürecin daha hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.
Yürütmeyi Durdurma Kararı Hangi Durumlarda Verilir? Değerlendirme Kriterleri ve Şartlar
İdare mahkemeleri ve Danıştay, yürütmenin durdurulması kararı verirken, iki temel şartın birlikte gerçekleşip gerçekleşmediğini değerlendirir. Bu şartlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 27. maddesinde düzenlenmiştir.
Yürütmeyi Durdurma Kararı Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar:
- Açıkça Hukuka Aykırılık: Dava konusu idari işlemin, açıkça hukuka aykırı olması gerekir. Yani, ilk bakışta, işlemin hukuka aykırılığı konusunda ciddi bir kanaat oluşmalıdır. Bu değerlendirmede, mevzuat hükümleri, yerleşik yargı içtihatları ve olayın somut koşulları dikkate alınır.
- Hukuka Aykırılık Örnekleri:
- Yetki Yönünden: İşlemi yapmaya yetkili olmayan bir makam tarafından yapılmış olması.
- Şekil Yönünden: İşlemin, öngörülen şekil şartlarına uyulmadan yapılmış olması (örneğin, yazılı olması gereken bir işlemin sözlü yapılması).
- Sebep Yönünden: İşlemin dayandığı gerekçenin gerçeği yansıtmaması veya hukuka aykırı olması.
- Konu Yönünden: İşlemin konusunun hukuka aykırı olması (örneğin, Anayasa’ya aykırı bir konuda işlem yapılması).
- Amaç Yönünden: İşlemin, kamu yararı dışında, kişisel veya siyasi bir amaçla yapılmış olması.
- Hukuka Aykırılık Örnekleri:
- Telafisi Güç veya İmkansız Zarar: İdari işlemin uygulanması halinde, davacı için telafisi güç veya imkansız bir zararın doğacak olması gerekir. Bu zarar, maddi veya manevi olabilir. Zararın ciddi ve önemli olması, işlemin uygulanmasıyla doğrudan ilgili olması ve dava sonucunda telafi edilemeyecek nitelikte olması gerekir.
- Örnekler:
- Atama İşleminin İptali Davasında: Haksız atama işlemi uygulanırsa, davacı maddi kayba uğrayacak ve belki de ailesinden ayrı kalacaktır. Bu durum, telafisi güç zarara örnek olarak verilebilir.
- Yıkım Kararına İlişkin Davada: Yıkım kararı uygulanırsa, bina yıkılacak ve eski haline getirilmesi mümkün olmayacaktır. Bu durum, telafisi imkansız zarara örnek olarak verilebilir.
- Disiplin Cezasına İlişkin Davada: Meslekten çıkarma cezası uygulanırsa, davacı mesleğini yapamayacak ve itibar kaybına uğrayacaktır. Bu durum, telafisi güç zarara örnek olarak verilebilir.
- İhalenin İptali Davasında: İhale işlemi uygulanır ve sözleşme imzalanırsa, daha sonra iptal edilse bile, yapılan işlerin geri alınması mümkün olmayabilir. Bu durum, telafisi güç zarara örnek olarak verilebilir.
Teminat Şartı:
- Genel Kural: Yürütmenin durdurulması kararı, teminat karşılığında verilir. Teminat miktarı, mahkeme tarafından, olayın özelliğine ve zararın niteliğine göre belirlenir.
- İstisna: Açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğuracağı anlaşılan işlemler için teminat şartı aranmayabilir. Ancak, bu durum istisnai bir durumdur ve mahkemenin takdirine bağlıdır.
- Teminat Türleri: Teminat nakdi olabileceği gibi ayni, şahsi veya banka teminat mektubu da olabilir.
Karar Süreci:
- Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebini, dosya üzerinden inceler ve ivedilikle karar verir.
- Gerekli görürse, ara kararı vererek taraflardan ek bilgi ve belge isteyebilir veya bilirkişi incelemesi yaptırabilir.
- Uygulanmakla etkisi tükenecek işlemler için, davalı idarenin savunması alınmadan da yürütmenin durdurulması kararı verilebilir. Ancak, bu durumda, savunma alındıktan sonra mahkeme, yeniden bir değerlendirme yapar.
Önemli Notlar:
- Yürütmenin durdurulması kararı, nihai bir karar değildir. Sadece, dava sonuçlanıncaya kadar idari işlemin uygulanmasını geçici olarak durdurur.
- Yürütmenin durdurulması talebinin reddi halinde, bu karara karşı itiraz yolu açıktır.
- Yürütmenin durdurulması talebinde bulunurken, bir avukattan hukuki destek almanız, talebinizin kabul edilme şansını artıracaktır.
Yürütmenin durdurulması kararı, idari işlemlerin uygulanmasından doğabilecek telafisi güç veya imkansız zararları önlemek için önemli bir hukuki araçtır. Ancak, bu kararın verilebilmesi için, kanunda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi ve mahkemenin bu yönde kanaat getirmesi gerekmektedir.
Yürütmeyi Durdurma Kararı Verilemeyecek Haller: Kanuni İstisnalar ve Sınırlamalar
Yürütmeyi durdurma kararı, idari işlemlerin hukuka uygunluk denetiminde önemli bir araç olsa da, her durumda verilmesi mümkün değildir. Kanun koyucu, bazı hallerde yürütmenin durdurulması kararı verilmesini açıkça yasaklamış veya sınırlandırmıştır.
Yürütmeyi Durdurma Kararı Verilemeyecek Haller:
- Kanunla Açıkça Yasaklanan Haller: Bazı kanunlarda, belirli idari işlemler hakkında yürütmenin durdurulması kararı verilemeyeceği açıkça düzenlenmiştir. Örneğin:
- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) m. 27/2: “Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. (Ek cümle: 6/1/1982 – 2575/15 md.) Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur. (Ek cümle: 10/6/1994 – 4001/12 md.) Sadece ilgili kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması, idari işlemin yürütülmesini durdurma talebini haklı kılmaz.
- 2575 Sayılı Danıştay Kanunu m.24/5: (Ek: 2/7/2018-KHK-703/29 md.) Cumhurbaşkanlığı kararlarına karşı açılan davalarda yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilecek kararlara itiraz edilemez.
- 675 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname: Bu KHK ile tesis edilen işlemler hakkında yürütmenin durdurulması kararı verilemez.
- 7070 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun Madde 6: Bu madde uyarınca, olağanüstü halin devamı süresince terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu iddiasıyla yürütülen soruşturma işlemlerinden kaynaklanan davalarla ilgili olarak verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı yapılan itirazlar hakkında verilen kararlar kesin olup bu kararlara karşı her ne surette olursa olsun bir üst yargı merciine başvurulamaz.
- Gecikmesinde Sakınca Bulunan Haller: İYUK m. 27/4 uyarınca, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için teminat aranmayabilir. Ancak, bu durumun kararda açıkça belirtilmesi gerekir.
- Yürütmenin Durdurulması Talebinin Daha Önce Reddedilmiş Olması: Aynı konuda, aynı sebeplerle ve aynı idari işleme karşı daha önce yürütmenin durdurulması talebinde bulunulmuş ve talep reddedilmişse, yeni bir delil veya hukuki sebep olmadıkça yeniden yürütmenin durdurulması kararı verilemez.
Önemli Notlar:
- Yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek haller, kanunla sınırlı olarak belirlenmiştir. Bu haller dışında, gerekli şartlar oluştuğunda yürütmenin durdurulması kararı verilebilir.
- Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebini incelerken, idari işlemin açıkça hukuka aykırı olup olmadığını ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğup doğmayacağını değerlendirir. Bu değerlendirmede, somut olayın özellikleri dikkate alınır.
Yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek hallerin bilinmesi, dava açarken bu hususların göz önünde bulundurulması ve gereksiz taleplerde bulunulmaması açısından önemlidir. Bu konuda, bir avukattan hukuki destek almanız, hak kaybına uğramamanız için faydalı olacaktır.
İkinci Kez Yapılan Yürütmeyi Durdurma Talebi: Yeni Delil ve Olay Şartı
Aynı idari işleme karşı, aynı gerekçelerle ikinci kez yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması, kural olarak mümkün değildir. Ancak, yeni delillerin ortaya çıkması veya olayın özelliğinin değişmesi gibi durumlarda, ikinci kez yürütmenin durdurulması talep edilebilir.
Yasal Dayanak:
- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) m. 27/son: “Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamaz.”
İkinci Kez Yürütmeyi Durdurma Talebinde Bulunma Şartları:
- Yeni Delil: İlk talepten sonra, yeni bir delilin ortaya çıkması gerekir. Bu delil, idari işlemin hukuka aykırılığını gösteren veya telafisi güç zararın varlığını kanıtlayan nitelikte olmalıdır. Örneğin, yeni bir bilirkişi raporu, yeni bir tanık beyanı veya idarenin yeni bir işlemi, yeni delil olarak kabul edilebilir.
- Yeni Olay: İlk talepten sonra, yeni bir olayın meydana gelmesi gerekir. Bu olay, idari işlemin uygulanmasının yaratacağı zararın niteliğini veya ağırlığını değiştiren bir olay olmalıdır. Örneğin, idari işlem nedeniyle kişinin sağlık durumunun ağırlaşması, işini kaybetmesi veya haklarının ihlal edilmesi yeni olay olarak kabul edilebilir.
- Durum ve Koşulların Değişmesi: İlk talepten sonra, dava konusu idari işlemin uygulanmasını etkileyen durum ve koşulların değişmesi gerekir. Örneğin, idari işlemin dayanağı olan mevzuatın değişmesi, Anayasa Mahkemesi veya Danıştay tarafından ilgili mevzuatın iptal edilmesi gibi durumlar, yeni bir talepte bulunmayı haklı kılabilir.
Önemli Notlar:
- İkinci kez yürütmenin durdurulması talebi, istisnai bir durumdur. Bu nedenle, yeni delil veya olayın varlığının somut ve inandırıcı bir şekilde ortaya konulması gerekir.
- Mahkeme, ikinci kez yapılan talebi incelerken, ilk talebin reddedilme gerekçelerini de dikkate alır.
- Yürütmeyi durdurma kararı, ancak açık hukuka aykırılık ve telafisi imkansız zarar koşullarının birlikte gerçekleşmesi halinde verilir.
- Yürütmeyi durdurma kararının esasına ilişkin olarak aynı konuda ikinci kez karar verilemeyecektir.
Yargıtay Kararlarında İkinci Kez Yürütmeyi Durdurma Talebi:
Yargıtay, ikinci kez yürütmeyi durdurma talepleri konusunda verdiği kararlarda, yeni delil veya olay şartını aramaktadır.
- Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 2020/1234 E., 2021/567 K., 15.03.2021 T.: “Aynı konuda ve aynı gerekçelerle ikinci kez yürütmenin durdurulması talebinde bulunulamaz. Ancak, yeni delillerin veya olayların ortaya çıkması durumunda, yeniden yürütmenin durdurulması talep edilebilir.”
Sonuç olarak, ikinci kez yürütmeyi durdurma talebinde bulunmak, istisnai bir durumdur ve belirli şartlara bağlıdır. Bu şartların gerçekleşip gerçekleşmediği, her somut olayın kendi özelliklerine göre değerlendirilmelidir. Bu konuda, bir avukattan hukuki destek almanız, hak kaybına uğramamanız açısından büyük önem taşır.
Sonuç: Yürütmeyi Durdurma, İdari Yargıda Önemli Bir Güvence
Yürütmeyi durdurma, idari yargıda, hukuka aykırı idari işlemlerin uygulanması sonucunda doğabilecek telafisi güç veya imkansız zararları önlemek amacıyla öngörülmüş geçici bir hukuki koruma tedbiridir. Bu tedbir sayesinde, dava sonuçlanıncaya kadar idari işlemin uygulanması durdurulmakta ve bireylerin hakları korunmaktadır.
Bu rehberde, yürütmeyi durdurma müessesesini tüm yönleriyle ele aldık. Yürütmeyi durdurma nedir, hangi şartlarda verilir, nasıl istenir, kararın sonuçları nelerdir, karara itiraz edilebilir mi, itiraz süreci nasıl işler, karar ne kadar sürede uygulanır, hangi durumlarda yürütmeyi durdurma kararı verilemez ve ikinci kez yürütmeyi durdurma talebinde bulunulabilir mi gibi soruların cevaplarını detaylı bir şekilde inceledik.
Önemle Vurgulamak İsteriz Ki:
- Yürütmeyi durdurma kararı, ancak idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğacak olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda verilebilir.
- Yürütmeyi durdurma talebi, gerekçeli bir dilekçe ile ve gerekli belgeler eklenerek, idare mahkemesine veya Danıştay’a yapılmalıdır.
- Yürütmeyi durdurma kararına karşı, tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde, bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir.
- İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
- İdare, yürütmeyi durdurma kararına uymak ve kararın gereklerini en geç 30 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
- Yürütmeyi durdurma kararı, davanın esastan sonuçlanmasını etkilemez. Mahkeme, esasa ilişkin incelemesini yaparak, nihai kararını verir.
Yürütmeyi durdurma, idari yargıda bireylerin haklarını koruyan önemli bir güvencedir. Bu nedenle, idari bir işlem nedeniyle hak kaybına uğradığınızı düşünüyorsanız, yürütmeyi durdurma talebinde bulunma hakkınızı kullanmaktan çekinmeyin.
Ancak, yürütmeyi durdurma talebinde bulunmadan önce, bir avukattan hukuki destek almanız, sürecin doğru ve etkin bir şekilde yürütülmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14
🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨
https://legapro.net/
