İçindekiler

İddet Süresi (Bekleme Müddeti): Boşanan Kadının Yeniden Evlenebilmesi İçin Beklemesi Gereken Süre

İddet, kelime anlamı olarak “saymak”, “miktar” ve “adet” anlamlarına gelen Arapça kökenli bir sözcüktür. Hukuk terminolojisinde ise, boşanan veya eşi ölen bir kadının, yeniden evlenebilmesi için beklemek zorunda olduğu yasal süreyi ifade eder. Halk arasında “bekleme müddeti” veya “bekleme süresi” olarak da bilinir. Bu makalede, iddet süresinin ne olduğunu, amacını, süresini, başlangıç anını, nasıl hesaplandığını, hangi durumlarda sona erdiğini, nasıl kaldırılabileceğini ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli hususları detaylı bir şekilde ele alacağız.

İddet Süresi Nedir?

İddet süresi, evliliğin boşanma, ölüm, fesih veya butlan gibi nedenlerle sona ermesinden sonra, kadının yeniden evlenebilmesi için beklemek zorunda olduğu kanuni süredir. Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 132. maddesinde düzenlenmiştir.

İlgili Madde Metni (TMK 132):

Madde 132- Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
Doğurmakla süre biter.
Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.

Bu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, iddet süresi yalnızca kadınlar için öngörülmüş bir bekleme süresidir.

İddet Süresinin Amacı Nedir?

İddet süresinin temel amacı, nesebin (soybağının) karışmasını önlemek ve doğacak çocuğun soybağının doğru bir şekilde tespit edilmesini sağlamaktır. Evliliğin sona ermesinden sonra, kadının önceki evliliğinden gebe olma ihtimali vardır. Bu süre zarfında kadının başka bir erkekle evlenmesi ve çocuk sahibi olması durumunda, çocuğun babasının kim olduğu konusunda karışıklık yaşanabilir. İddet süresi, bu karışıklığın önüne geçmek ve doğacak çocuğun soybağını güvence altına almak için öngörülmüştür.

Bunun yanı sıra iddet süresi, kadının, sona eren evliliğin psikolojik etkilerinden kurtulması ve yeni bir evliliğe hazır hale gelmesi için de bir fırsat olarak değerlendirilebilir.

İddet Süresinin Kapsamı ve Uygulanması

Kimler İçin Geçerlidir? İddet süresi, sadece kadınlar için geçerlidir. Erkeklerin, boşanma veya eşlerinin vefatı sonrasında yeniden evlenmek için herhangi bir bekleme süresi bulunmamaktadır.
Hangi Durumlarda Uygulanır? İddet süresi, evliliğin boşanma, ölüm, fesih veya butlan gibi nedenlerle sona ermesi durumunda uygulanır.
Evliliğin Sona Erme Şeklinin Önemi Var Mıdır? İddet süresinin uygulanması açısından, evliliğin sona erme şeklinin bir önemi yoktur. Boşanma, ölüm, fesih veya butlan gibi her durumda, kadın, iddet süresini beklemek zorundadır.
İddet Süresinde Evlenme Yasağı: İddet süresi boyunca, kadın başka bir erkekle evlenemez. Bu yasağa rağmen yapılan evlilik, mutlak butlanla sakattır ve iptal edilebilir. Ancak, Yargıtay kararları uyarınca, iddet süresi içerisinde evlenen kadının bu evlilikten çocuk sahibi olması halinde sırf iddet süresi dolmadan evlenildi diye bu evlilik geçersiz sayılmamaktadır.
İddet Süresinde Doğan Çocuk: Evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası, aksi ispatlanmadıkça, eski kocadır. (TMK 285 – Babalık Karinesi)

İddet Süresi Ne Kadardır?

TMK 132. maddeye göre, iddet süresi 300 gündür. Bu süre, on ay olarak da ifade edilebilir.

İddet Süresi Neden 300 Gündür?

İddet müddetinin 300 gün olarak belirlenmesinin nedeni, insanlarda gebelik süresinin ortalama 280 gün (9 ay 10 gün) olması ve en uzun gebelik süresinin de 300 gün olarak kabul edilmesidir. Bu süre, evlilik birliği sona erdikten sonra doğacak çocuğun nesebinin karışmasını önlemek için tedbir niteliğinde olup, kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılmasına kadar geçen süreyi kapsamaktadır.

İddet Süresi Ne Zaman Başlar?

İddet süresinin başlangıç anı, evliliğin sona erme şekline göre değişiklik gösterir:

Boşanma Halinde: Boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Boşanma kararına karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurulmuş olması, sürenin başlamasını engellemez. Önemli olan, kararın kesinleşmiş olmasıdır.
Ölüm Halinde: Eşin ölüm tarihinden itibaren başlar.
Gaiplik Halinde: Gaiplik durumunda, evlilik kendiliğinden sona ermez. Gaiplik kararı ile birlikte mahkemeden evliliğin feshine karar verilmesi talep edilmelidir. Bu durumda, evliliğin feshine dair kararın kesinleştiği tarihten itibaren iddet süresi başlar.
Evliliğin Feshi veya Butlanı Halinde: Evliliğin feshi veya butlanı kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlar.

İddet Süresi Nasıl Hesaplanır?

İddet süresi, takvim günü olarak hesaplanır. Yani, hafta sonları, resmi tatiller ve bayram günleri de süreye dahildir. Süre, evliliğin sona erdiği günün ertesi gününden itibaren işlemeye başlar ve 300. günün sonunda biter.

Örnek: Boşanma kararı 15 Mart 2024 tarihinde kesinleşmişse, iddet süresi 16 Mart 2024 tarihinde başlar ve 9 Ocak 2025 tarihinde sona erer. (Şubat ayı 29 çekerse tarihler değişebilir.)

İddet Süresi Hangi Durumlarda Sona Erer?

İddet süresi, aşağıdaki durumlarda kendiliğinden veya mahkeme kararıyla sona erer:

Kendiliğinden Sona Erme

Doğum: Kadının doğum yapması halinde, iddet süresi kendiliğinden sona erer. Doğum, 300 günlük sürenin bitiminden önce gerçekleşse bile, süre sona ermiş sayılır.
300 Günlük Sürenin Dolması: Herhangi bir şekilde evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün geçmesi halinde iddet süresi kendiliğinden sona erer.
Kesin Mahkeme Kararı: Boşanma, ölüm, gaiplik veya evliliğin feshi/butlanı kararlarının kesinleşmesi halinde iddet süresi kendiliğinden sona ermektedir.

Mahkeme Kararıyla Sona Erme

Kadının Gebe Olmadığının Anlaşılması: Kadın, gebe olmadığının anlaşılması için mahkemeye başvurarak iddet müddetinin kaldırılmasını talep edebilir. Mahkeme, kadının hamile olup olmadığını doktor raporu ile tespit eder ve hamile olmadığı anlaşılırsa, iddet süresini kaldırır.
Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Evlenmek İstemesi: Boşanan eşler, tekrar birbirleriyle evlenmek isterlerse, mahkemeye başvurarak iddet süresinin kaldırılmasını talep edebilirler. Mahkeme, bu durumda iddet süresini kaldırır.

İddet Süresinin Kaldırılması Davası

İddet süresinin kaldırılması, ancak mahkeme kararı ile mümkündür. Kadın, gebe olmadığını veya boşandığı eşiyle yeniden evlenmek istediğini ileri sürerek, iddet süresinin kaldırılması için dava açabilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

İddet süresinin kaldırılması davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.

Yetkili mahkeme, kadının yerleşim yeri mahkemesidir.

Dava Açma Süresi

İddet süresinin kaldırılması davası için özel bir süre öngörülmemiştir. Kadın, iddet süresi içinde herhangi bir zamanda dava açabilir.

Dava Dilekçesinde Bulunması Gerekenler

Mahkemenin Adı: (Örn: … AİLE MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE)
Davacı: Davayı açan kadının adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi.
Vekili: Davanın vekil aracılığıyla açılması halinde vekilin adı, soyadı, baro sicil numarası ve adresi
Davalı: Davalı olarak herhangi bir kişi veya kurum gösterilmez. Zira bu davalar çekişmesiz yargı işlerindendir ve hasımsız olarak açılır.
Dava Konusu: “İddet süresinin (bekleme müddetinin) kaldırılması talebidir.” şeklinde açıkça belirtilmelidir.
Açıklamalar: Bu bölümde, evliliğin ne zaman ve nasıl sona erdiği, iddet süresinin kaldırılmasını gerektiren sebepler (gebe olunmadığı veya eski eşle yeniden evlenileceği), dayanılan deliller ve hukuki gerekçeler detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.
Deliller: Dilekçeye, iddiaları destekleyen tüm deliller (nüfus kayıt örneği, boşanma kararı, doktor raporu vb.) eklenmelidir.
Sonuç ve İstem: Sonuç ve istem kısmında, iddet süresinin kaldırılmasına karar verilmesi talep edilmelidir.

Gerekli Belgeler

Dava Dilekçesi
Nüfus Kayıt Örneği
Boşanma Kararı (boşanma durumunda) ve kesinleşme şerhi
Doktor Raporu (gebe olunmadığına dair)
Kimlik Fotokopisi
Vekaletname (vekil ile temsil durumunda)

Yargılama Usulü

İddet süresinin kaldırılması davası, çekişmesiz yargı işidir. Bu nedenle, davada davalı taraf bulunmaz. Yargılama, basit yargılama usulüne göre yapılır. Hakim, gerekli gördüğü takdirde, kadını re’sen muayeneye sevk edebilir veya bilirkişi incelemesi yaptırabilir.

Karar ve Sonuç

Mahkeme, yapılan inceleme sonucunda, kadının gebe olmadığına veya boşanan eşlerin yeniden evleneceklerine kanaat getirirse, iddet süresinin kaldırılmasına karar verir. Bu karar kesindir, yani karara karşı istinaf veya temyiz yolu kapalıdır.

İddet Süresinin Kaldırılması Davası Örnek Dilekçe

… AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI: (Adınız Soyadınız), T.C. Kimlik No: …, Adresiniz

VEKİLİ: Av. (Varsa vekilinizin adı soyadı), Baro Sicil No: …, Adres

DAVALI: (Bu dava çekişmesiz yargı işi olduğundan hasımsız olarak açılır.)

KONU: İddet (Bekleme) Müddetinin Kaldırılması Talebi

AÇIKLAMALAR:

Müvekkil, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin …/…/20… tarih ve E. …, K. … sayılı kararı ile eşi …’dan boşanmıştır. Boşanma kararı …/…/20… tarihinde kesinleşmiştir. (Ek-1: Kesinleşmiş Boşanma Kararı)
Müvekkil, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesi gereğince 300 günlük iddet müddeti içerisindedir.
Ancak müvekkil, hamile değildir. (Veya: Müvekkil, boşandığı eşi … ile yeniden evlenmek istemektedir.)
Müvekkilin hamile olmadığına dair … Hastanesi’nden alınan …/…/20… tarihli doktor raporu dilekçe ekinde sunulmuştur. (Ek-2: Doktor Raporu)
Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesi uyarınca, kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkemece iddet müddetinin kaldırılması gerekmektedir.

HUKUKİ SEBEPLER: TMK m. 132 ve ilgili mevzuat.

DELİLLER:

Nüfus Kayıt Örneği (Ek-3)
Kesinleşmiş Boşanma Kararı (Ek-1)
Doktor Raporu (Ek-2)
(Varsa) Diğer Deliller

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenlerle, müvekkil için Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesi gereğince öngörülen 300 günlük iddet müddetinin kaldırılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/20…

Davacı

(Adınız Soyadınız)

İmza

EKLER:

Kesinleşmiş Boşanma Kararı
Doktor Raporu
Nüfus Kayıt Örneği
(Varsa) Diğer Deliller
Vekaletname Örneği

Not: Bu dilekçe örneği, genel bir bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Somut olayın özelliklerine göre dilekçede değişiklik yapılması gerekebilir. Dava açmadan önce bir avukata danışmanız ve hukuki yardım almanız tavsiye edilir.

İddet Süresi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İddet süresi ne zaman başlar?

Boşanmada, boşanma kararının kesinleştiği tarihten; ölüm halinde, ölüm tarihinden; gaiplikte, evliliğin feshine dair kararın kesinleştiği tarihten itibaren başlar.

İddet süresi içinde evlenilirse ne olur?

İddet süresi içinde evlenilirse, bu evlilik mutlak butlanla sakat olur ve iptal edilebilir. Ancak, Yargıtay kararları uyarınca, iddet süresi içerisinde evlenen kadının bu evlilikten çocuk sahibi olması halinde sırf iddet süresi dolmadan evlenildi diye bu evlilik geçersiz sayılmamaktadır.

İddet süresi kısaltılabilir mi?

Hayır, iddet süresi kesin bir süredir ve mahkeme kararı ile dahi kısaltılamaz. Ancak, gebe olunmadığının tespiti veya boşanan eşlerin yeniden evlenmek istemesi durumunda mahkeme kararı ile kaldırılabilir.

Erkekler için iddet süresi var mıdır?

Hayır, erkekler için iddet süresi yoktur. Erkekler, boşanma kararının kesinleşmesinden hemen sonra veya eşinin ölümünden hemen sonra yeniden evlenebilirler.

İddet süresi hangi durumlarda kendiliğinden sona erer?

Kadının doğum yapması, 300 günlük sürenin dolması veya kesin mahkeme kararı ile evliliğin sona ermesi durumlarında iddet süresi kendiliğinden sona erer.

İddet süresi nasıl hesaplanır?

İddet süresi, takvim günü olarak hesaplanır. Evliliğin sona erdiği günün ertesi gününden itibaren 300 gün sayılarak iddet süresinin son günü bulunur.

İddet süresinin kaldırılması davasında hangi belgeler gereklidir?

Nüfus kayıt örneği, boşanma kararı (ve kesinleşme şerhi), gebe olunmadığına dair doktor raporu ve kimlik fotokopisi gereklidir.

İddet süresinin kaldırılması davası ne kadar sürer?

Bu süre, mahkemenin iş yüküne ve dosyanın kapsamına göre değişmekle birlikte, genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sonuçlanır. Basit yargılama usulüne tabi olduğu için, uygulamada genellikle tek celsede karar verilir.

İddet süresinin kaldırılması davası masraflı mıdır?

İddet süresinin kaldırılması davası, nispeten düşük masraflı bir davadır. Dava açarken, mahkeme veznesine başvurma harcı, peşin harç, vekalet harcı ve tebligat giderleri gibi kalemler için ödeme yapılması gerekir. Ayrıca, bilirkişi incelemesi veya keşif yapılması gerekirse, bu masraflar da davacı tarafından karşılanır. Avukat tutulması durumunda, avukatlık ücreti de masraflara eklenir.

İddet süresinin kaldırılması davası için avukat tutmak zorunlu mu?

Hayır, iddet süresinin kaldırılması davası için avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak, hukuki süreçlerin doğru ve etkin bir şekilde yürütülmesi, hak kaybına uğranmaması açısından bir avukattan hukuki yardım alınması tavsiye edilir.

İddet süresinin kaldırılması davası reddedilirse ne olur?

İddet süresinin kaldırılması davasının reddedilmesi halinde, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir. İstinaf incelemesi, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılır. İstinaf mahkemesinin kararı kesindir, yani bu karara karşı temyiz yolu kapalıdır.

İddet süresi, İslam Hukukunda nasıl düzenlenmiştir?

İslam Hukukunda da iddet müessesesi mevcuttur. İslam Hukukuna göre iddet, kocası ölen veya boşanan bir kadının, yeni bir evlilik yapmadan önce beklemesi gereken süredir. Bu süre, boşanma durumunda üç ay hali (yaklaşık üç ay), kocanın ölümü durumunda ise dört ay on gün olarak belirlenmiştir. İslam Hukukunda iddetin amacı, kadının hamile olup olmadığının anlaşılması ve doğacak çocuğun nesebinin (soybağının) korunmasıdır. Ayrıca kadına, ölen veya boşandığı eşine karşı saygı göstermesi ve onun yasını tutması için bir süre tanınması da amaçlanmıştır.

Önemli Fark: İslam Hukukuna göre iddet süresini beklemeksizin yapılan evlilik geçersiz sayılırken, Türk Medeni Kanunu’na göre yapılan evlilik geçerlidir ancak iptal edilebilir.

Sonuç

İddet süresi, evliliğin sona ermesinden sonra kadının yeniden evlenebilmesi için beklemek zorunda olduğu, nesebin karışmasını önlemeyi amaçlayan kanuni bir süredir. Bu süre, boşanma, ölüm, fesih veya butlan gibi durumlarda uygulanır ve 300 gündür. Kadın, gebe olmadığının anlaşılması veya boşandığı eşiyle yeniden evlenmek istemesi halinde, mahkemeye başvurarak iddet süresinin kaldırılmasını talep edebilir. İddet süresinin kaldırılması davası, aile mahkemesinde açılır ve basit yargılama usulüne göre görülür. Bu süreçte, bir avukattan hukuki yardım almak, hak kaybına uğramamak ve sürecin doğru bir şekilde yürütülmesi açısından önemlidir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14
🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨
https://legapro.net/