Ehliyet Sınıfları, Sürücü Belgesi Türleri

Ehliyet Sınıfları Rehberi: Hangi Ehliyet Hangi Aracı Kullanır?

Türkiye’de karayolu trafiğine çıkabilmek ve motorlu araç kullanabilmek için, sürücü belgesi (ehliyet) sahibi olmak zorunludur. Sürücü belgeleri, kullanılacak aracın türüne göre farklı sınıflara ayrılır. Her sınıfın, kendi içinde farklı yaş, deneyim, eğitim ve sağlık şartları vardır.

Bu kapsamlı rehber, Türkiye’deki tüm ehliyet sınıflarını, kapsamlarını, alma şartlarını, gerekli belgeleri, sınavları, ücretleri ve sıkça sorulan soruları ayrıntılı olarak ele almaktadır.

Ehliyet Sınıfları ve Kullanım Alanları (Güncel)

Türkiye’de, 17 farklı ehliyet sınıfı bulunmaktadır. Bu sınıflar, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Aşağıdaki tabloda, her bir ehliyet sınıfının kullanabileceği araçlar, yaş sınırı, deneyim şartı ve geçerlilik süresi özetlenmiştir:

Önemli Notlar:

• Yaş Sınırları: Tabloda belirtilen yaş sınırları, asgari yaş sınırlarıdır.
• Deneyim Şartı: Bazı ehliyet sınıfları için (örneğin, A, CE, DE), daha alt sınıflarda belirli bir süre deneyim sahibi olma şartı aranır.
• Sağlık Şartları: Tüm ehliyet sınıfları için, sürücü olur sağlık raporu almak zorunludur.
• Eğitim ve Sınav: Her ehliyet sınıfı için, teorik ve direksiyon sınavlarına girilmesi ve başarılı olunması gerekir.
• Stajyer Ehliyet: 2 yıl boyunca, acemi sürücüler için getirilen bir uygulamadır. Bu süre içinde, sürücülerin belirli kurallara uyması ve ceza puanı sınırını aşmaması gerekmektedir. Aksi takdirde, ehliyetleri iptal edilebilir.

Ehliyet Sınıflarının Detaylı Açıklaması

M Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: İki, üç veya dört tekerlekli motorlu bisikletleri (moped) kullanma yetkisi verir. Elektrikli bisikletler de bu sınıfa dahildir.
• Yaş Sınırı: 16
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

A1 Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Silindir hacmi 125 santimetreküpü, gücü 11 kilovatı (kW) ve gücünün ağırlığına oranı 0,1’i geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kW’ı geçmeyen üç tekerlekli motosikletleri kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 16
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

A2 Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Gücü 35 kW’ı ve gücünün ağırlığına oranı 0,2’yi geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kW’ı geçmeyen üç tekerlekli motosikletleri kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

A Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kW’ı geçen üç tekerlekli motosikletleri kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı:
  • Gücü 15 kW’ı aşan üç tekerlekli motosikletler için 21,
  • Diğer motosikletler için 20 (ancak, en az 2 yıllık A2 ehliyet deneyimi varsa) veya 24 (deneyim şartı aranmaz).
• Deneyim Şartı: Gücü 15 kW’ı aşan üç tekerlekli motosikletler için deneyim şartı aranmazken, diğer motosikletler için en az 2 yıllık A2 ehliyet deneyimi aranır (24 yaşını dolduranlar için deneyim şartı aranmaz).
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

B1 Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Net motor gücü 15 kW’ı, net ağırlığı 400 kg’ı, yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kg’ı geçmeyen dört tekerlekli motosikletleri (ATV) kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 16
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

B Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Otomobil ve kamyonet (yük taşıma kapasitesi 3.500 kg’ı geçmeyen) kullanma yetkisi verir. Ayrıca, M, B1 ve F sınıfı araçları da kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

BE Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: B sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 3.500 kg’ı geçmeyen römork veya yarı römork içeren birleşik araçları kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: B sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

C1 Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Azami yüklü ağırlığı 3.500 kg ile 7.500 kg arasında olan kamyon ve çekicileri kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: B sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

C1E Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: C1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kg’ı geçen römork veya yarı römorktan oluşan ve toplam yüklü ağırlığı 12.000 kg’ı geçmeyen birleşik araçları kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: C1 sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

C Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Kamyon ve çekici kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 21
• Deneyim Şartı: B sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

CE Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: C sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kg’ı geçen römork veya yarı römorktan oluşan birleşik araçları kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 21
• Deneyim Şartı: C sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

D1 Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Minibüs (sürücü dahil 17 koltuğa kadar) kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 21
• Deneyim Şartı: B sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

D1E Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: D1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kg’ı geçen römork veya yarı römorktan oluşan birleşik araçları kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 21
• Deneyim Şartı: D1 sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

D Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Otobüs kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 24
• Deneyim Şartı: B sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

DE Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: D sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kg’ı geçen römork veya yarı römorktan oluşan birleşik araçları kullanma yetkisi verir.  
• Yaş Sınırı: 24
• Deneyim Şartı: D sınıfı ehliyet
• Geçerlilik Süresi: 5 yıl

F Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: Lastik tekerlekli traktör kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

G Sınıfı Ehliyet

• Kapsam: İş makinesi türündeki motorlu araçları kullanma yetkisi verir.
• Yaş Sınırı: 18
• Deneyim Şartı: Yok
• Geçerlilik Süresi: 10 yıl

Ehliyet Alma Şartları ve Gerekli Belgeler (Genel)

Ehliyet almak için, genel ve sınıfa özgü şartları taşımak ve gerekli belgeleri hazırlamak gerekir.

Genel Şartlar:

• Yaş Şartı: Her ehliyet sınıfı için farklı yaş şartları vardır (yukarıdaki tabloya bakınız).
• Eğitim Şartı:En az ilkokul mezunu olmak (2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre).
  • Önemli Not: 2010 yılından önce ilkokul diploması olmayanlar için, halk eğitim merkezlerinden alınacak 2. kademe okur yazar belgesi de geçerli kabul edilmektedir.
• Sağlık Şartı: Sürücü olmaya engel bir sağlık sorunuolmadığını gösteren sağlık raporu almak.
  • Sağlık Raporu Nereden Alınır?: Aile hekimlerinden (ücretsiz), devlet hastanelerinden (ücretli) veya özel hastanelerden, polikliniklerden, tıp merkezlerinden, muayenehanelerden (ücretli) alınabilir.
• Sağlık Raporu Hangi Bölümlerden Alınır?: * Göz hastalıkları * Kulak Burun Boğaz (KBB) * Nöroloji * Psikiyatri (bazı durumlarda ve bazı ehliyet sınıfları için) * Dahiliye (bazı durumlarda)
  • Sağlık Raporunda Dikkat Edilmesi Gerekenler:
    • Raporda, “sürücü olur” ibaresinin açıkça yer alması gerekir.
    • Raporun, güncel olması gerekir (genellikle son 6 ay içinde alınmış olması istenir).
    • Raporun, ıslak imzalı ve kaşeli olması gerekir.
    • Rapor, e-Rapor olarak da alınabilir. e-Rapor, doğrudan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün sistemine düşer ve ayrıca bir çıktı alınmasına gerek kalmaz.
• Adli Sicil Kaydı Şartı: Sürücü belgesi alacak kişilerin, bazı suçlardan (örneğin, uyuşturucu madde kullanmak veya ticareti yapmak, silah kaçakçılığı, terör suçları, insan kaçakçılığı, kasten adam öldürme) mahkum olmamış olmaları gerekir. Adli sicil kaydı, e-Devlet üzerinden veya adliyelerden alınabilir.
• Sınav Şartı: Hem teorik (yazılı) hem de direksiyon sınavlarında başarılı olmak.
  • Teorik Sınav: Trafik kuralları, ilk yardım, motor ve araç tekniği gibi konularda çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
  • Direksiyon Sınavı: Adayın, trafikte araç kullanma becerisi değerlendirilir. Sınav, belirli bir parkurda ve sınav komisyonu gözetiminde yapılır.
• Harç ve Ücretler: Ehliyet almak için, devlete harç, değerli kağıt bedeli ve vakıf payı ödenmesi gerekir. Bu ücretler, her yıl değişir ve ehliyet sınıfına göre farklılık gösterir.

Sınıflara Göre Özel Şartlar:

Yukarıdaki genel şartlara ek olarak, her ehliyet sınıfı için özel şartlar da aranabilir. Bu özel şartlar, yaş, deneyim ve kullanılacak aracın türüne göre değişir. (Yukarıdaki “Ehliyet Sınıfları ve Kullanım Alanları” tablosuna bakınız.)

Gerekli Belgeler (Genel):

• Kimlik Belgesi: Nüfus cüzdanı, pasaport veya avukatlık kimliği gibi.
• Sürücü Adayları Başvuru Formu: Sürücü kursundan alınır.
• Sürücü Sağlık Raporu:
• Öğrenim Belgesi: Diploma veya öğrenim durumunu gösteren belge (e-Devlet’ten alınabilir).
• Adli Sicil Kaydı: (e-Devlet’ten alınabilir).
• Biyometrik Fotoğraf: Son 6 ay içinde çekilmiş, 2 adet.
• Sürücü Belgesi Harcı, Değerli Kağıt Bedeli ve Vakıf Payı Makbuzu:
• Kan Grubu Kartı: (Ehliyette yazmıyorsa)

Önemli Not: Bu liste, genel bir listedir. Ehliyet sınıfına ve başvuru yapılacak yere göre farklılıklar gösterebilir. En güncel ve doğru bilgiyi almak için, sürücü kursuna veya Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvurmak önemlidir.

Ehliyet Alma Süreci (Adım Adım)

1. Sürücü Kursuna Kayıt: Öncelikle, yetkili bir sürücü kursuna kayıt yaptırmanız gerekir. Sürücü kursları, teorik ve direksiyon eğitimi verirler.
   • Sürücü Kursu Seçimi: Sürücü kursu seçerken, dikkatli olun. Güvenilir, deneyimli ve başarı oranı yüksek bir kurs seçmeye özen gösterin. Kursun fiyatı, eğitim kalitesi, kullanılan araçlar, eğitmenlerin deneyimi gibi faktörleri değerlendirin.
2. Teorik Eğitim: Sürücü kursunda, trafik kuralları, ilk yardım, motor ve araç tekniği gibi konularda teorik eğitim alırsınız. Bu eğitimler, zorunludur ve belirli bir süre devam eder.
3. Teorik Sınav: Teorik eğitimleri tamamladıktan sonra, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yapılan elektronik sınava (e-sınav) girersiniz. Bu sınav, çoktan seçmeli sorulardan oluşur. Sınavda başarılı olmak için, en az 70 puan almanız gerekir.
   • e-Sınav: Sınav, bilgisayar ortamında yapılır. Sınav sonuçları, hemen açıklanır.
4. Direksiyon Eğitimi: Teorik sınavı başarıyla geçtikten sonra, direksiyon eğitimi başlar. Direksiyon eğitimi, sürücü kursunun aracıyla ve uzman eğitmenler eşliğinde yapılır. Direksiyon eğitiminde, temel sürüş becerileri, trafik kuralları, park etme, geri gitme, yokuşta kalkış gibi konular öğretilir.
5. Direksiyon Sınavı: Direksiyon eğitimini tamamladıktan sonra, direksiyon sınavına girersiniz. Bu sınav, MEB tarafından görevlendirilen sınav komisyonu tarafından yapılır. Sınavda, araç kullanma beceriniz, trafik kurallarına uyup uymadığınız ve güvenli sürüş tekniklerini uygulayıp uygulamadığınız değerlendirilir.
6. Sertifika: Hem teorik hem de direksiyon sınavında başarılı olursanız, sürücü sertifikası almaya hak kazanırsınız.
7. Ehliyet Başvurusu: Sürücü sertifikası, sağlık raporu, biyometrik fotoğraf, adli sicil kaydı, kan grubu belgesi ve harç dekontları ile birlikte Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne (NVİ) ehliyet başvurusunda bulunursunuz. Başvuru, online olarak (randevu alarak) veya şahsen yapılabilir.
8. Ehliyetin Teslimi: Başvurunuz onaylandıktan sonra, ehliyetiniz basılır ve PTT aracılığıyla adresinize teslim edilir.

Stajyer Ehliyet (Aday Sürücü)

• Tanım: İlk defa ehliyet alan kişilere, 2 yıl süreyle verilen stajyer ehliyettir.
• Amaç: Yeni sürücülerin trafik deneyimi kazanmalarını ve güvenli sürüş alışkanlıkları geliştirmelerini sağlamaktır.
• Kurallar: Stajyer sürücüler, bazı özel kurallara uymak zorundadırlar:
  • Alkollü araç kullanma yasağı: 0.20 promil sınırı (normal sürücüler için 0.50 promil).
  • Ceza puanı sınırı: 75 ceza puanı (normal sürücüler için 100 ceza puanı).
  • Yanında deneyimli sürücü bulundurma zorunluluğu (bazı ehliyet sınıfları için).
• İhlal: Stajyer sürücüler, bu kurallara uymazlarsa, ehliyetleri iptal edilebilir ve yeniden ehliyet almak için sürücü kursuna gitmeleri ve sınavlara tekrar girmeleri gerekebilir.

Uluslararası Ehliyet

Uluslararası ehliyet, kendi ülkenizin ehliyetiyle, başka ülkelerde de araç kullanmanızı sağlayan bir belgedir.

• Nasıl Alınır? Türkiye’de, uluslararası ehliyet, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) tarafından verilmektedir. Başvuru için, mevcut ehliyetiniz, kimlik belgeniz, fotoğrafınız ve harç ücretini ödemeniz gerekmektedir.
• Geçerlilik Süresi: Uluslararası ehliyet, 1 yıl süreyle geçerlidir.
• Geçerli Olduğu Ülkeler: Uluslararası ehliyet, birçok ülkede geçerlidir. Ancak, gitmeyi planladığınız ülkenin konsolosluğundan veya büyükelçiliğinden, uluslararası ehliyetin geçerli olup olmadığını teyit etmeniz önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Ehliyet almak için kaç yaşında olmak gerekiyor?
   • Ehliyet sınıfına göre değişir. (Yukarıdaki tabloya bakınız.)
2. Ehliyet almak için hangi sınavlardan geçmek gerekiyor?
   • Teorik (yazılı) sınav ve direksiyon sınavı.
3. Ehliyet almak için ne kadar ücret ödemem gerekiyor?
   • Sürücü kursu ücreti, teorik sınav ücreti, direksiyon sınavı ücreti, ehliyet harcı, değerli kağıt bedeli ve vakıf payı ödenir. Ücretler, her yıl değişebilir ve ehliyet sınıfına göre farklılık gösterir.
4. Ehliyetimi kaybettim/çaldırdım, ne yapmalıyım?
   • Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvurarak, yeni ehliyet başvurusunda bulunmalısınız.
5. Ehliyetimi yenilemek için ne yapmalıyım?
   • Sağlık raporu almalı, biyometrik fotoğraf çektirmeli, gerekli harç ve ücretleri ödemeli ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvurmalısınız.
6. Yabancı ehliyetimi Türkiye’de kullanabilir miyim?
   • Bazı ülkelerin ehliyetleri, Türkiye’de belirli bir süre (genellikle 6 ay) kullanılabilir. Ancak, bu sürenin sonunda, Türk ehliyetine çevrilmesi gerekir.
7. Stajyer ehliyet nedir? İlk defa ehliyet alanların 2 yıl boyunca tabi olduğu, ceza puanı sınırı daha düşük olan ve bazı ek kuralları bulunan ehliyet türüdür.
8. Ehliyetimi aldıktan sonra adres değişikliği yaparsam ne olur? Adres değişikliğini Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne bildirmeniz yeterlidir. Ehliyetinizde adres bilgisi yer almaz.
9. Sağlık raporu alırken nelere dikkat etmeliyim? Sürücü olur ibareli, güncel, ıslak imzalı ve kaşeli olmasına dikkat etmelisiniz. e-Rapor alıyorsanız ayrıca çıktı almanıza gerek yoktur.
10. Ehliyetimi kaybettim ve yenileme ücreti ödedim. Ehliyetim bulunursa ödediğim ücreti geri alabilir miyim?
    • Hayır. Kayıp/çalıntı nedeniyle yapılan ehliyet yenileme başvurularında, ehliyet bulunsa bile ödenen ücret iade edilmez.

Sonuç

Ehliyet sınıfları, sürücülerin hangi araçları kullanabileceğini belirleyen önemli bir konudur. Bu rehber, ehliyet sınıfları, alma şartları, gerekli belgeler, başvuru süreci, sınavlar, ücretler, stajyer ehliyet, uluslararası ehliyet ve sıkça sorulan sorular hakkında kapsamlı ve güncel bilgiler sunmaktadır. Ancak, her durum farklı olabileceği için, en doğru ve güncel bilgiyi almak ve işlemlerinizi sorunsuz bir şekilde tamamlamak için, ilgili kurumlara (sürücü kursu, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı) başvurmanız ve gerekirse bir avukattan hukuki destek almanız önemlidir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/