SGK ve Bağ-Kur Arasındaki Farklar

SGK ile Bağ-Kur Farkları: Kapsamlı Rehber (2024-2025)

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi, çalışanların ve kendi hesabına çalışanların sosyal güvencelerini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında toplanmıştır. Ancak, SGK içinde, farklı statülerdeki kişiler için farklı sigorta kolları bulunmaktadır. Bu sigorta kollarından en yaygın olanları, 4A (eski adıyla SSK), 4B (eski adıyla Bağ-Kur) ve 4C (eski adıyla Emekli Sandığı)‘dir.

Bu kapsamlı rehber, SGK (4A ve 4C) ile Bağ-Kur (4B) arasındaki temel farkları, emeklilik şartlarını, prim oranlarını, sağlık hizmetlerini, geçiş imkanlarını ve sıkça sorulan soruları ayrıntılı olarak ele almaktadır.

SGK ve Bağ-Kur: Temel Tanımlar ve Kapsam

SGK (4A ve 4C): Kimleri Kapsar?

SGK, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kısaltmasıdır. SGK, tek bir kurum olmasına rağmen, farklı sigorta kolları için farklı kısaltmalar kullanılır:

• 4A (Eski adıyla SSK): Özel sektörde, bir iş sözleşmesine bağlı olarak çalışan işçileri kapsar.
• 4C (Eski adıyla Emekli Sandığı): Kamu sektöründe çalışan memurları, sözleşmeli personeli ve diğer kamu görevlilerini kapsar.

Önemli Not: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle (2006), SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı, SGK çatısı altında birleştirilmiştir. Ancak, uygulamada ve halk arasında hala eski isimler kullanılmaktadır.

Bağ-Kur (4B): Kimleri Kapsar?

Bağ-Kur (4B), kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanları kapsar. Bu kişiler şunlardır:

• Esnaf ve Sanatkarlar: Bakkal, terzi, berber, tamirci, şoför, taksici, dolmuşçu vb.
• Şirket Ortakları: Limited şirket ortakları, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, komandit şirketlerin komandite ortakları.
• Serbest Meslek Sahipleri: Avukatlar, doktorlar, mühendisler, mimarlar, mali müşavirler, sanatçılar vb.
• Tarım Bağ-Kur’luları (Çiftçiler): Kendi arazisinde veya kiraladığı arazide tarımsal faaliyette bulunanlar.
• Muhtarlar:

Önemli Not: Bağ-Kur’lular, kendi primlerini kendileri öderler. İşverenleri yoktur.

SGK (4A ve 4C) ve Bağ-Kur (4B) Arasındaki Temel Farklar

Önemli Notlar:

• Bu tablo, genel bir karşılaştırma sunmaktadır. Detaylı bilgi ve kişiye özel durumlar için, SGK’ya başvurmak veya bir sosyal güvenlik uzmanına/avukata danışmak önemlidir.
• Emeklilik şartları ve prim oranları, zaman zaman değişebilir. Bu nedenle, güncel mevzuatı takip etmek önemlidir.
• Tabloda yer alan bilgiler, 2024 ve 2025 yılları için geçerlidir.

SGK ve Bağ-Kur Arasında Emeklilik Farkı (Detaylı)

SGK (4A ve 4C) ve Bağ-Kur (4B) arasındaki en önemli farklardan biri, emeklilik şartlarıdır.

• Emeklilik Yaşı: Her iki sigorta kolunda da emeklilik yaşı, kadınlar için 58, erkekler için 60‘tır. Ancak, sigortalılık başlangıç tarihi, prim ödeme gün sayısı ve diğer faktörlere göre, emeklilik yaşı daha erken veya daha geç olabilir.
• Prim Günü:
  • SGK (4A ve 4C): Genellikle 7200 gün (20 yıl) prim ödeme şartı aranır. Ancak, sigortalılık başlangıç tarihine ve diğer faktörlere göre, bu süre değişebilir.
    • Örnek: 08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için daha düşük prim gün sayısı (örneğin, 3600 gün, 5000 gün, 5400 gün) yeterli olabilir.
    • Örnek: 08.09.1999 ile 30.04.2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar için 7000 gün veya 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim ödeme şartı aranabilir.
  • Bağ-Kur (4B): Genellikle 9000 gün (25 yıl) prim ödeme şartı aranır. Ancak, sigortalılık başlangıç tarihine ve diğer faktörlere göre, bu süre değişebilir.
    • Örnek: 08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için daha düşük prim gün sayısı yeterli olabilir.
    • Örnek: Kadınlar için 5400 gün (15 yıl) prim ödeme ve belirli bir yaşı doldurma şartıyla kısmi emeklilik imkanı vardır.

Önemli Notlar:

• Emeklilik şartları, çok karmaşıktır ve sürekli değişmektedir. Bu nedenle, en doğru ve güncel bilgiyi almak için, SGK’ya başvurmak veya bir sosyal güvenlik uzmanına/avukata danışmak önemlidir.
• Emeklilik hesaplaması yaparken, sadece prim gün sayısına değil, sigortalılık başlangıç tarihine, yaşa, cinsiyete, doğum tarihine, çalışma statüsüne (4A, 4B, 4C) ve diğer faktörlere de dikkat etmek gerekir.
• Erken Yaşta Emeklilik (EYT): EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanları kapsamaktadır. Bu kişiler, yaş şartı aranmaksızın, prim günü ve sigortalılık süresini doldurarak emekli olabilirler. Ancak, staj ve çıraklık sigortası, emeklilik için başlangıç sayılmaz.
• Engelli Emekliliği: Engellilik oranı %40 ve üzeri olan kişiler, daha erken emekli olabilirler. Engelli emekliliği için, vergi indirimi almak ve belirli bir prim gün sayısını doldurmak gerekir.
• Malulen Emeklilik: Çalışma gücünü en az %60 oranında kaybeden kişiler, malulen emekli olabilirler. Malulen emeklilik için, sağlık kurulu raporu almak ve belirli bir sigortalılık süresini ve prim gün sayısını doldurmak gerekir.

SGK ve Bağ-Kur Emekli Maaşı Farkı

SGK (4A ve 4C) ve Bağ-Kur (4B) arasındaki bir diğer önemli fark, emekli maaşı miktarıdır.

• SGK (4A ve 4C): Genellikle daha yüksek emekli maaşı alınır. Çünkü:
  • Primler, daha yüksek kazançlar üzerinden ödenir.
  • İşveren katkısı vardır.
  • Emekli maaşı hesaplama sistemi, SGK’lılar için daha avantajlıdır.
• Bağ-Kur (4B): Genellikle daha düşük emekli maaşı alınır. Çünkü:
  • Primler, genellikle daha düşük kazançlar üzerinden (asgari ücret veya asgari ücrete yakın) ödenir.
  • İşveren katkısı yoktur. Primlerin tamamını Bağ-Kur’lu kendi öder.
  • Emekli maaşı hesaplama sistemi, Bağ-Kur’lular için daha dezavantajlıdır.

Önemli Notlar:

• Emekli maaşı miktarı, sadece sigorta koluna (SGK veya Bağ-Kur) bağlı değildir. Prim ödeme gün sayısı, prime esas kazanç, sigortalılık başlangıç tarihi, yaş, cinsiyet gibi birçok faktör de emekli maaşını etkiler.
• Aynı prim gün sayısına ve aynı kazanca sahip olan bir SGK’lı ve bir Bağ-Kur’lu arasında, emekli maaşı farkı olabilir. Ancak, bu fark, çok büyük olmayabilir.
• En doğru emekli maaşı hesaplaması için, SGK’nın internet sitesindeki “Emekli Maaşı Hesaplama” uygulamasını kullanabilir veya SGK’ya başvurarak bilgi alabilirsiniz.

SGK ve Bağ-Kur Arasında Sağlık Sigortası Farkı

SGK (4A ve 4C) ve Bağ-Kur (4B) arasında, sağlık hizmetlerinden yararlanma konusunda da bazı farklılıklar vardır:

• SGK (4A ve 4C):
  • Genel Sağlık Sigortası (GSS): Prim ödeme gün sayısı 30 olanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler (eş, çocuklar, anne-baba), tüm sağlık hizmetlerinden (muayene, tedavi, ilaç, tıbbi malzeme vb.) ücretsiz veya katkı payı ödeyerek yararlanabilirler.
    • Katkı Payı: Bazı ilaçlar, tıbbi malzemeler ve tedaviler için, katkı payı ödenmesi gerekebilir. Katkı payı miktarları, SGK tarafından belirlenir ve zaman zaman değişebilir.
    • Özel Sağlık Kuruluşları: SGK’lılar, SGK ile anlaşmalı özel hastanelerde ve sağlık kuruluşlarında, fark ücreti ödeyerek tedavi olabilirler. Fark ücreti, SGK’nın ödediği tutar ile özel sağlık kuruluşunun talep ettiği ücret arasındaki farktır.
  • İşten Ayrıldıktan Sonra: İşten ayrıldıktan sonra, genel kural olarak 100 gün boyunca sağlık sigortası devam eder. Ancak, bu süre, sigortalılık süresine ve işten ayrılma nedenine göre değişebilir.
    • 90 Günden Fazla Prim Ödemiş Olanlar: İşten ayrılmadan önceki son 1 yıl içinde en az 90 gün prim ödemiş olanlar, işten ayrıldıktan sonra 90 gün + 10 gün = 100 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
    • 90 Günden Az Prim Ödemiş Olanlar: İşten ayrılmadan önceki son 1 yıl içinde 90 günden az prim ödemiş olanlar, işten ayrıldıktan sonra sadece 10 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
    • İşsizlik Ödeneği Alanlar: İşsizlik ödeneği alanlar, işsizlik ödeneği aldıkları sürece GSS kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanırlar.
  • İşsizlik Maaşı Alanlar: İşsizlik maaşı alanlar, işsizlik maaşı aldıkları süre boyunca GSS kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanırlar.
  • İsteğe Bağlı Sigortalılar: İsteğe bağlı sigortalılar, primlerini düzenli ödedikleri sürece, sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
• Bağ-Kur (4B):
  • Genel Sağlık Sigortası (GSS): Prim ödeme gün sayısı 60 olanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler, tüm sağlık hizmetlerindenücretsiz veya katkı payı ödeyerek yararlanabilirler.
    • Prim Borcu: Prim borcu olan Bağ-Kur’lular, devlet hastanelerinden ve üniversite hastanelerinden sağlık hizmeti alamazlar. Ancak, acil durumlarda sağlık hizmeti alabilirler.
    • Özel Sağlık Kuruluşları: Bağ-Kur’lular da, SGK ile anlaşmalı özel hastanelerde ve sağlık kuruluşlarında, fark ücreti ödeyerek tedavi olabilirler.
  • İsteğe Bağlı Sigortalılar: İsteğe bağlı Bağ-Kur’lular, primlerini düzenli ödedikleri sürece, sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.

Önemli Notlar:

• Sağlık hizmetlerinden yararlanma şartları ve kapsamı, zaman zaman değişebilir. Bu nedenle, en güncel ve doğru bilgileri almak için, SGK’nın internet sitesini ziyaret etmek, ALO 170’i aramak veya SGK müdürlüklerine başvurmak önemlidir.
• Acil sağlık hizmetleri, herkese, sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın, ücretsiz olarak sunulur.

SGK’ya Geçiş Yapmak Mümkün mü?

Evet, bazı durumlarda, Bağ-Kur’dan (4B) SGK’ya (4A veya 4C) geçiş yapmak mümkündür. Ancak, bu geçiş, kendiliğinden olmaz. Belirli şartların yerine getirilmesi ve bazı işlemlerin yapılması gerekir.

Bağ-Kur’dan (4B) SGK’ya (4A) Geçiş Yolları:

1. Sigortalı Bir İşe Girmek: Bağ-Kur’lu (4B) bir kişi, özel sektörde bir işverene bağlı olarak iş sözleşmesiyle çalışmaya başlarsa, otomatik olarak 4A (SSK) kapsamında sigortalı olur. Bu durumda, Bağ-Kur (4B) sigortalılığı sona erer.
   • Önemli: İşverenin, işe başlayan kişiyi SGK’ya bildirmesi ve sigorta primlerini ödemesi gerekir.
2. Şirket Ortaklığından/Yöneticiliğinden Ayrılmak (Şirket Ortakları İçin): Limited şirket ortağı veya anonim şirket yönetim kurulu üyesi olan bir kişi, şirket ortaklığından/yöneticiliğinden ayrılırsa ve başka bir yerde sigortalı olarak çalışmaya başlarsa, 4A (SSK) kapsamında sigortalı olabilir.
3. İsteğe Bağlı Sigortalılık (Sınırlı İmkan): Normal şartlarda Bağ-Kur’lular, isteğe bağlı sigorta ile 4A (SSK) kapsamında prim ödeyemezler. Ancak bazı özel durumlarda, isteğe bağlı sigortalılık yoluyla 4A’ya geçiş mümkün olabilir. Bu durumlar, çok istisnaidir ve kişiye özel olarak değerlendirilir. Bu konuda, SGK’ya başvurarak veya bir sosyal güvenlik uzmanına/avukata danışarak bilgi almak gerekir.

Bağ-Kur’dan (4B) 4C’ye (Emekli Sandığı) Geçiş:

Bağ-Kur’lu (4B) bir kişi, kamu kurumunda memur, sözleşmeli personel veya diğer bir statüde göreve başlarsa, otomatik olarak 4C (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olur.

Önemli Notlar:

• SGK’ya geçiş, emeklilik şartlarını ve emekli maaşını olumlu yönde etkileyebilir.
• SGK’ya geçiş, her zaman ve herkes için mümkün olmayabilir.
• SGK’ya geçiş yapmadan önce, durumunuzu dikkatlice değerlendirmeniz ve bir uzmana danışmanız önemlidir.

SGK ve Bağkur Hizmet Birleştirmesi

Farklı statülerde çalışmış olan kişiler, emeklilik işlemlerinde bu hizmetlerini birleştirebilirler. Hizmet birleştirmesi, kişilerin farklı sosyal güvenlik kurumlarına (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) tabi olarak geçen çalışma sürelerinin bir araya getirilerek, emeklilik, yaşlılık, malullük veya ölüm aylığı bağlanması gibi sosyal güvenlik haklarından yararlanmalarını sağlayan bir işlemdir.

• Başvuru Yeri ve Şekli:
  • Hizmet birleştirme işlemi, kişinin en son çalıştığı ve sigortalı olduğu kurumun bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yapılır. Başvuru, yazılı bir dilekçe ile doğrudan kuruma gidilerek ya da posta yoluyla gerçekleştirilebilir. E-devlet üzerinden de başvuru imkanı bulunmaktadır.
• Gerekli Belgeler:
  • Başvuru dilekçesi
  • Nüfus cüzdanı fotokopisi
  • Farklı kurumlardaki hizmet sürelerini gösteren belgeler (hizmet belgesi, sigorta kartı, vb.)
• Değerlendirme Süreci:
  • SGK, başvuruyu inceleyerek kişinin farklı kurumlardaki hizmet sürelerini birleştirir. Bu süreçte, prim ödeme gün sayıları ve prime esas kazançlar dikkate alınır. Hizmet birleştirmesi, kişinin emeklilik şartlarını (yaş, prim gün sayısı, sigortalılık süresi) etkileyebilir.
• Emeklilik Başvurusu:
  • Hizmet birleştirmesi yapıldıktan sonra, kişi emeklilik şartlarını sağladığı takdirde, son çalıştığı kurumun bağlı olduğu SGK İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne emeklilik başvurusunda bulunabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. SGK (4A) ve Bağ-Kur (4B) arasındaki en önemli fark nedir?
   • SGK (4A), iş sözleşmesiyle çalışanları (işçileri), Bağ-Kur (4B) ise kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanları (esnaf, sanatkâr, şirket ortağı, serbest meslek sahibi vb.) kapsar.
2. SGK mı, Bağ-Kur mu daha avantajlı?
   • Genellikle, SGK (4A), Bağ-Kur’a (4B) göre daha avantajlıdır. Çünkü, SGK’da daha az prim ödeyerek daha erken emekli olunabilir ve daha yüksek emekli maaşı alınabilir. Ayrıca, SGK’lılar, işsizlik maaşı gibi haklardan da yararlanabilirler.
3. Bağ-Kur’dan SGK’ya geçiş yapabilir miyim?
   • Evet, bazı durumlarda mümkündür. Sigortalı bir işe girerek veya şirket ortaklığından ayrılarak 4A (SSK) kapsamına geçebilirsiniz.
4. Hem SGK’lı hem de Bağ-Kur’lu olabilir miyim?
   • Aynı anda hem 4A (SSK) hem de 4B (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olunamaz. Ancak, farklı zamanlarda hem 4A’lı hem de 4B’li olarak çalışmış olabilirsiniz. Bu durumda, hizmet birleştirmesi yaparak, emeklilik haklarınızı birleştirebilirsiniz.
5. SGK hizmet dökümümü nasıl alabilirim?
   • e-Devlet üzerinden, SGK müdürlüklerinden veya SGK’nın mobil uygulamasından alabilirsiniz.
6. SGK hizmet dökümümde hata var, ne yapmalıyım?
   • Önce işvereninizle görüşün. İşvereniniz, SGK’ya bildirimlerini düzeltebilir. Sorun çözülmezse, SGK’ya yazılı olarak başvurun ve hizmet tespit davası açmayı düşünün.
7. Emeklilik hesaplamamı nasıl yapabilirim?
   • SGK’nın internet sitesindeki emeklilik hesaplama robotunu kullanabilir veya SGK’ya başvurarak bilgi alabilirsiniz. Ancak, en doğru hesaplama için, bir sosyal güvenlik uzmanına/avukata danışmanız önerilir.
8. Bağ-Kur prim borcum var, sağlık hizmeti alabilir miyim?
   • Bağ-Kur prim borcu olanlar, devlet hastanelerinden ve üniversite hastanelerinden sağlık hizmeti alamazlar. Ancak, acil durumlarda sağlık hizmeti alabilirler.
9. İsteğe bağlı sigortalı olarak Bağ-Kur’a prim ödüyorum. İşsizlik maaşı alabilir miyim? Normal şartlar altında Bağ-Kur’lular işsizlik maaşı alamazlar. Ancak isteğe bağlı sigorta kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyenler, diğer şartları da sağlamaları halinde işsizlik maaşı alabilirler.

Sonuç

SGK ve Bağ-Kur, Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminin temel taşlarıdır. Bu iki sistem, farklı statülerdeki kişileri kapsar ve farklı haklar ve yükümlülükler getirir. Bu rehber, SGK ve Bağ-Kur arasındaki temel farkları, emeklilik şartlarını, prim oranlarını, sağlık hizmetlerini ve diğer önemli konuları ayrıntılı olarak açıklamaktadır. Ancak, sosyal güvenlik mevzuatı karmaşık ve sürekli değişen bir alan olduğu için, herhangi bir işlem yapmadan önce, bir sosyal güvenlik uzmanına/avukata danışmanız ve güncel mevzuatı takip etmeniz önemlidir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/