MENFİ TESPİT DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ

Menfi Tespit Davası: Hukuki Belirsizliği Ortadan Kaldırmanın Yolu

Hukuk davaları, çeşitli ihtilafları çözmek ve hakları korumak için kullanılan önemli araçlardır. Bu davalar arasında, mevcut bir hukuki ilişkinin var olmadığını veya bir hakkın bulunmadığını tespit etmeyi amaçlayan menfi tespit davaları da yer alır.

Hukuk Davalarının Türleri

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), hukuk davalarını üç temel kategoriye ayırır:

1. Eda Davaları (İfa Davaları): Davalıdan bir şeyin verilmesini, yapılmasını veya yapılmamasını talep eden davalardır. Örneğin, bir borcun ödenmesi veya bir sözleşmenin ifa edilmesi için açılan davalar eda davalarıdır.
2. İnşai Davalar (Oluşturucu Davalar): Yeni bir hukuki durum yaratmayı, mevcut bir hukuki durumu değiştirmeyi veya ortadan kaldırmayı amaçlayan davalardır. Örneğin, boşanma davası, velayet davası veya sözleşmenin feshi davası inşai davalardır.
3. Tespit Davaları: Mevcut bir hukuki ilişkinin varlığını veya yokluğunu ya da bir hakkın olup olmadığını tespit etmeyi amaçlayan davalardır. İki türü vardır:
   • Olumlu Tespit Davası: Bir hukuki ilişkinin veya hakkın varlığının tespitini talep eder.
   • Menfi Tespit Davası: Bir hukuki ilişkinin veya hakkın yokluğunun tespitini talep eder.

Menfi Tespit Davası Nedir?

Menfi tespit davası, davacının, davalı tarafından ileri sürülen bir hakkın veya hukuki ilişkinin aslında mevcut olmadığını mahkeme kararıyla tespit ettirmek istediği bir dava türüdür. Bu dava türü, hukuki belirsizliği ortadan kaldırmak ve gelecekte ortaya çıkabilecek olası uyuşmazlıkları önlemek amacıyla açılır.

Menfi Tespit Davasına Örnekler:

• Alacak Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Davalı, davacının kendisine karşı açtığı alacak davasında, borcun aslında olmadığını veya zamanaşımına uğradığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.
• Tapu İptal ve Tescil Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Davalı, davacının açtığı tapu iptal ve tescil davasında, davacının tapu üzerinde herhangi bir hakkı olmadığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.
• Haksız Fiil Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Davalı, davacının açtığı haksız fiil davasında, herhangi bir haksız fiil işlemediğini veya zararın oluşmadığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.

Sonuç

Menfi tespit davası, hukuki belirsizliği ortadan kaldırmak ve gelecekteki olası uyuşmazlıkları önlemek için önemli bir hukuki araçtır. Eğer bir hakkın veya hukuki ilişkinin var olmadığını düşünüyorsanız, menfi tespit davası açarak bu durumu mahkeme kararıyla tespit ettirebilirsiniz.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, menfi tespit davaları ve diğer hukuki konularda uzman avukatlarımızla size destek olmaktan mutluluk duyarız. Hukuki danışmanlık veya dava takibi için bize ulaşabilirsiniz.

Menfi Tespit Davası: Hukuki Belirsizliği Ortadan Kaldırmanın Yolu

Menfi tespit davası, bir hakkın veya hukuki ilişkinin var olmadığının tespit edilmesi talebiyle açılan bir dava türüdür. Bu dava, mevcut veya potansiyel bir hukuki belirsizliği ortadan kaldırmak ve taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözmek için kullanılır.

Tespit Davaları ve Hukuki Yarar

Tespit davaları, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun, hatta bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesini talep etmek için açılır. Bu tür davaları açabilmek için, kanunda belirtilen istisnai durumlar dışında, davacının hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. Yani, dava açma talebinin somut bir hukuki ihtiyaca dayanması gerekir.

Olumlu ve Olumsuz (Menfi) Tespit Davaları

Tespit davaları, konusuna göre ikiye ayrılır:

• Olumlu Tespit Davası: Bir hukuki ilişkinin veya hakkın varlığının tespitini talep eder.
• Menfi Tespit Davası (Olumsuz Tespit Davası): Bir hukuki ilişkinin veya hakkın yokluğunun tespitini talep eder.

Menfi Tespit Davasının Kapsamı

Menfi tespit davasının konusu, yokluğu tespit edilmek istenen herhangi bir hukuki ilişki olabilir. Bu nedenle, belirli türdeki ilişkilere özgü değildir ve geniş bir uygulama alanına sahiptir. Ancak, en yaygın olarak karşılaşılan türü, icra takibi sürecinde açılan menfi tespit davalarıdır.

Örnekler:

• Alacak Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Borçlu, alacaklının kendisine karşı açtığı alacak davasında borcun aslında olmadığını veya zamanaşımına uğradığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.
• Tapu İptal ve Tescil Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Davalı, davacının açtığı tapu iptal ve tescil davasında, davacının tapu üzerinde herhangi bir hakkı olmadığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.
• Haksız Fiil Davasına Karşı Menfi Tespit Davası: Davalı, davacının açtığı haksız fiil davasında, herhangi bir haksız fiil işlemediğini veya zararın oluşmadığını iddia ederek menfi tespit davası açabilir.

Menfi Tespit Davasında Yargılama Usulü ve İspat: Hukuki Haklarınızı Savunun

Menfi tespit davası, bir borcun veya hukuki ilişkinin var olmadığını kanıtlamak için açılan bir dava türüdür. Bu davalarda, genel hükümlere göre yargılama yapılır ve çeşitli deliller kullanılabilir. Ancak, bazı durumlarda ispat yükü ve delil sunma yöntemleri değişiklik gösterebilir.

Yargılama Usulü ve Delil Sunumu

• Genel Hükümler: Menfi tespit davaları, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) belirtilen genel hükümlere göre yürütülür.
• Delil Çeşitliliği: Davacı ve davalı, iddialarını desteklemek için tanık, bilirkişi, keşif, yemin gibi çeşitli deliller sunabilirler.
• Senede Dayalı Alacaklar: Alacağın bir senetle (bono, çek, poliçe vb.) ispatlanması durumunda, senet sahibi aksi ispat edilene kadar alacaklı sayılır. Bu tür davalarda tanık dinlenmesi genellikle mümkün değildir.

İspat Yükü

• Genel Kural: Davacı Üzerinde: İspat yükü, genellikle davacı (borçlu olduğunu iddia eden kişi) üzerindedir. Davacı, borcun olmadığını veya hukuki ilişkinin bulunmadığını kanıtlamakla yükümlüdür.
• İstisnalar: Davalı Üzerinde:
  • Davacı, davalının iddia ettiği hukuki ilişkiyi tamamen reddeder ve borcun hiç doğmadığını ileri sürerse, ispat yükü davalıya geçer.
  • Davacı, davalının dayandığı senedin geçersiz olduğunu iddia ederse, senedin geçersizliğini ispat etmekle yükümlüdür.

Menfi Tespit Davasının Kabulü Halinde Verilebilecek Kararlar ve İcrası

• Borcun Yokluğunun Tespiti: Mahkeme, davacının borçlu olmadığına karar verirse, dava kabul edilir.
• İcra Takibinin Durması ve İptali: Dava konusu borç için bir icra takibi varsa, dava kabul edildiğinde takip derhal durur ve karar kesinleşince takip iptal edilir.
• Hacizlerin Kaldırılması ve Satış Bedelinin İadesi: Borçlunun malları üzerine haciz konmuşsa hacizler kaldırılır. Eğer mallar satılmışsa, satış bedeli borçluya iade edilir.
• Kötüniyet Tazminatı: Alacaklının takibi kötü niyetli ise, davacının talebi üzerine alacağın %20’sinden az olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilir.
• Karar Kesinleşmeden İcra Yolu Kapalı: Mahkeme kararındaki vekalet ücreti, yargılama gideri ve kötüniyet tazminatı, karar kesinleşmeden icraya konulamaz.

Menfi Tespit Davası Dilekçe Örneği: İhtiyati Tedbir Talepli

(…) ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE

İHTİYATİ TEDBİR TALEPLİDİR.

İCRA DOSYA NO: [İcra Dairesi ve Esas Numarası]

DAVACI: [Davacının Adı, Soyadı ve Adresi]

VEKİLİ: [Avukatın Adı, Soyadı, Baro Sicil Numarası ve Adresi]

DAVALI: [Davalının Adı, Soyadı ve Adresi]

KONU: Ankara … İcra Dairesi’nin …/… E. sayılı ilamlı icra takibinin, takip dayanağı olarak gösterilen ilama ilişkin para alacağının takip açılış tarihinden önce alacaklı tarafa ödenmiş olmasından dolayı; öncelikle dava sonuçlanıncaya kadar teminatsız ve yahut Sayın Mahkemeniz tarafından mağduriyetimize yol açmayacak uygun görülecek bir teminat karşılığında tedbir yoluyla durdurulması, müvekkilin davalı tarafa herhangi bir borcunun olmadığının tespiti ile usul ve yasaya aykırı takibin iptali ve % 20’den aşağı olmamak üzere kötüniyet tazminatına mahkûm edilmesi talepli menfi tespit davasıdır.

TEBLİĞ TARİHİ: İcra Takibi … tarihinde tarafımıza tebliğ edilmiş olup yasal süresi içinde dava açılmaktadır.

AÇIKLAMALAR:

• Yetki ve Görev: İcra ve İflas Kanunu madde 72/8’e göre, menfi tespit davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde veya davalının yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ankara Adliyesi İcra Müdürlükleri nezdinde icra takibi başlatıldığından, Ankara Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkili ve görevlidir.
• İcra Takibi ve Dayanağı: Ankara … İcra Dairesi’nin …/… E. sayılı dosyasına binaen Örnek No:4-5* icra emri düzenlenmiş ve … tarihinde tarafımıza tebliğ edilmiştir. Takip dayanağı olarak Sigorta Tahkim Komisyonu’nun …/…/ (Dosya) esas ve / karar sayılı … karar tarihli ilamı gösterilmiştir.
• Önceki Ödeme ve İtiraz: Sigorta Tahkim Komisyonu …E…, K-… sayılı dosya … tarihinde karara çıkmış ve karar kaldırılıp yeniden hüküm tesis edilmiştir. İlk kararda Sigorta Şirketi lehine … TL vekalet ücretine hükmedilmiş ve bu ücret … tarihinde ödenmiştir (EK-1). Ancak, bu karara karşı itiraz edilmiş ve itiraz haklı bulunarak karar kaldırılmıştır (EK-2). Yeniden verilen kararda ise Sigorta Şirketi lehine … TL vekalet ücretine hükmedilmiştir.
• Fazla Ödeme ve İadesi: Sigorta Şirketi’ne … TL fazla ödeme yapıldığı belirtilmiş ve bu tutar … tarihinde iade edilmiştir (EK-4). Dolayısıyla, davalı şirkete herhangi bir borç bulunmamaktadır.
• Haksız İcra Takibi: Buna rağmen, Sigorta Şirketi tarafından … tarihinde … TL alacağına binaen haksız bir icra takibi başlatılmıştır (EK-3).
• İhtiyati Tedbir Talebi: Dava sonuçlanıncaya kadar, icra veznesine girecek paranın davalıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesi talep edilmektedir.

HUKUKİ DELİLLER: [Delil Listesi]

SONUÇ VE İSTEM:

1. Davalı ile müvekkil arasında mevcut ve geçerli bir borç ilişkisinin bulunmadığının tespitine,
2. İhtiyati tedbir kararı verilerek icra veznesine girecek paranın davalıya ödenmemesine,
3. Ankara … İcra Dairesi’nin … Esas sayılı haksız icra takibinin durdurulmasına ve iptaline,
4. Davalıdan kötüniyet tazminatı alınarak müvekkile verilmesine,
5. Vekalet ücreti ve sair yargılama giderlerinin davalıya yüklenmesine karar verilmesi talep olunur.

Tarih: 28.08.2024

Davacı

Vekili

Av. [Avukatın Adı Soyadı ve İmzası]

Menfi Tespit Davası Açma Süresi: İcra Takibi Öncesi ve Sonrası Farklılıklar

Menfi tespit davası, bir hakkın veya hukuki ilişkinin var olmadığının tespitini talep etmek için açılan bir dava türüdür. İcra takiplerinde sıkça kullanılan bu dava türü, borçlu olduğunu iddia eden kişiye karşı borcun olmadığını kanıtlamak amacıyla açılır.

İcra Takiplerinde Menfi Tespit Davası Açma Süresi

İcra takiplerinde menfi tespit davası açma süresi iki farklı durumda incelenebilir:

1. Takip Başlamadan Önce:

• Her Zaman Açabilirsiniz: Borçlu olduğunuzu iddia eden kişi henüz icra takibi başlatmadan önce, menfi tespit davası açabilirsiniz. Bu durumda herhangi bir süre sınırlaması yoktur.
• İhtiyati Tedbir Talebi: Dava açarken, %15’ten az olmamak üzere bir teminat yatırarak mahkemeden ihtiyati tedbir kararı talep edebilirsiniz. Bu karar, icra takibinin durdurulmasını sağlayabilir.

2. Takip Başladıktan Sonra:

• Her Zaman Açabilirsiniz: İcra takibi başladıktan sonra da menfi tespit davası açabilirsiniz. Bu durumda da herhangi bir süre sınırlaması yoktur.
• İhtiyati Tedbir Talebi: Ancak, takip başladıktan sonra açılan davalarda ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulması mümkün değildir. Yalnızca teminat yatırarak icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesinin engellenmesi talep edilebilir.

Sahtelik İddiasına Dayalı Menfi Tespit Davaları:

Eğer menfi tespit davası, bir senedin sahteliği iddiasına dayanıyorsa, HMK 209/1 maddesi uyarınca, sahteliği iddia edilen senet, o konuda bir karar verilinceye kadar herhangi bir işleme esas alınamaz. Bu durumda, icra takibi de durur.

Menfi Tespit Davası Zamanaşımı:

Menfi tespit davalarında özel bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir. Davanın konusunu oluşturan hukuki ilişkiye göre genel zamanaşımı süreleri uygulanır.

Özet:

• İcra takiplerinde menfi tespit davası, takip öncesi veya sonrası açılabilir.
• Takip öncesi açılan davalarda ihtiyati tedbir ile takip durdurulabilirken, takip sonrası açılan davalarda sadece icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesi engellenebilir.
• Sahtelik iddiasına dayalı davalarda, senet hakkında karar verilinceye kadar icra takibi durur.
• Menfi tespit davalarında özel bir zamanaşımı süresi yoktur, ilgili hukuki ilişkinin genel zamanaşımı süresi uygulanır.

Kaçak Elektrik Menfi Tespit Davası: Haksız İddialar Karşısında Haklarınızı Koruyun

Kaçak elektrik kullanımı iddiaları, tüketiciler için ciddi maddi ve manevi sıkıntılara yol açabilir. Ancak, bu tür iddiaların her zaman doğru olmadığını ve haksız yere kaçak elektrik kullanımıyla suçlanan tüketicilerin haklarını korumak için hukuki yollara başvurabileceklerini unutmamak gerekir.

Kaçak Elektrik Menfi Tespit Davası Nedir?

Kaçak elektrik menfi tespit davası, haksız yere kaçak elektrik kullanımıyla suçlanan tüketicilerin, bu iddiayı çürütmek ve herhangi bir borçlarının olmadığını kanıtlamak için açtıkları bir dava türüdür. Bu dava, tüketicinin mağduriyetini gidermeyi ve haksız yere tahakkuk ettirilen elektrik bedellerinin iptalini sağlamayı amaçlar.

Dava Açma Süreci ve Yetkili Mahkeme:

• Konut Abonelikleri: Kaçak elektrik kullanımı iddiası, elektrik aboneliği olan bir konutu ilgilendiriyorsa, öncelikle Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulmalıdır. Olumsuz sonuç alınması halinde arabuluculuk yoluna başvurulabilir. Anlaşma sağlanamazsa tüketici mahkemelerinde dava açılabilir.
• Ticari İşletme Abonelikleri: Elektrik abonesi bir ticari işletme ise, dava doğrudan asliye ticaret mahkemesinde açılır. Ancak, öncelikle arabuluculuk yoluna başvurulması gerekmektedir.
• İşyeri Abonelikleri (Ticari Olmayan): Elektrik abonesi ticari bir işletme değil, ancak kaçak kullanım iddiası bir işyerini ilgilendiriyorsa, dava asliye hukuk mahkemesinde açılır.

Dava Dilekçesinde Yer Alması Gerekenler:

• Kaçak elektrik kullanılmadığına dair iddialar ve bu iddiaları destekleyen deliller (örneğin, elektrik tesisatının durumu, sayaç ölçümleri, tanık beyanları vb.)
• Haksız yere tahakkuk ettirilen elektrik bedelinin iptali talebi
• Gerekirse, maddi ve manevi tazminat talepleri

Önemli Notlar:

• Dava açma süresi, kaçak elektrik tespit tutanağının tebliğinden itibaren 8 gündür.
• Dava dilekçesi, yetkili mahkemeye sunulmalıdır.
• Hukuki süreç karmaşık olabilir, bu nedenle bir avukattan destek almak önemlidir.

Menfi Tespit Davasında Görevli Mahkeme: Davanın Mahiyetine Göre Değişir

Menfi tespit davaları, farklı hukuki ilişkilerin var olmadığının tespitini amaçladığından, tüm bu davalar için tek bir görevli mahkeme bulunmamaktadır. Görevli mahkeme, tespit edilmek istenen hukuki ilişkinin türüne göre belirlenir.

Genel Kural: Asliye Hukuk Mahkemesi

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 2. maddesi, malvarlığı haklarına veya şahıs varlığına ilişkin davalarda, aksi bir düzenleme olmadıkça asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğunu belirtir. Menfi tespit davaları da genellikle bu kapsamda değerlendirilir ve asliye hukuk mahkemeleri görevli kabul edilir.

İstisnalar:

• Kira İlişkisi: Kira ilişkisinden doğan uyuşmazlıklarda (kiracının borcunun olmadığının tespiti gibi), HMK 4/1-a maddesi uyarınca Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir.
• Hizmet Tespit Davaları: İşçi-işveren arasındaki hizmet ilişkisinin tespitine yönelik davalarda İş Mahkemesi görevlidir.
• Diğer Uyuşmazlıklar: Diğer uyuşmazlık türlerinde, davanın konusuna ve ilgili mevzuata göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi görevli olabilir.

Yetkili Mahkeme:

• Genel Hükümler: Yetkili mahkeme, genel yetki kuralları çerçevesinde davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
• İcra Takibi Sonrası Açılan Davalar: İcra takibi başlatıldıktan sonra menfi tespit davası açılıyorsa, takibin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Davacı, bu iki mahkemeden birini seçme hakkına sahiptir.

Özet:

• Menfi tespit davalarında görevli mahkeme, davanın konusuna ve ilgili mevzuata göre değişir.
• Genel kural olarak asliye hukuk mahkemesi görevlidir, ancak kira ilişkisi, hizmet tespiti gibi özel durumlarda farklı mahkemeler yetkili olabilir.
• Yetkili mahkeme ise genel yetki kuralları veya icra takibi durumunda icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Bankaya Karşı Açılan Menfi Tespit Davasında Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi

Bankaya karşı açılan menfi tespit davaları, bankanın haksız veya hatalı bir şekilde bir borç iddia etmesi veya hesaba bloke koyması gibi durumlarda, kişinin bu iddiayı çürütmek ve borcun olmadığını tespit ettirmek için başvurduğu bir hukuki yoldur.

Bankaya Karşı Menfi Tespit Davası Açılabilecek Durumlar:

• Yanlışlıkla Borç Kaydı: Banka, hesabınıza yanlışlıkla bir borç kaydetmiş olabilir.
• Hatalı İşlem: Hesabınıza borç kaydedilirken bir işlem hatası yapılmış olabilir.
• Haksız Bloke: Banka, hesabınızı başka bir kişinin borcu için bloke etmiş olabilir.
• Faiz veya Masrafların Hatalı Hesaplanması: Kredi veya diğer bankacılık işlemlerinde faiz veya masrafların hatalı hesaplandığı durumlarda da menfi tespit davası açılabilir.
• Kefalet Borcunun Ödendiği İddiası: Kefil olan bir kişi, asıl borçlunun borcu ödediğini iddia ederek bankaya karşı menfi tespit davası açabilir.

Görevli Mahkeme:

Bankaya karşı açılan menfi tespit davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’ dir.

Dava Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• İspat Yükü: Davacı, kendisine karşı ileri sürülen borcun olmadığını ispat etmekle yükümlüdür. Bu nedenle, banka hesap dökümleri, ödeme makbuzları, sözleşmeler gibi delillerin toplanması ve sunulması önemlidir.
• Zamanında Dava Açma: Menfi tespit davası, icra takibi başlamadan önce veya takip sırasında açılabilir. Ancak, dava açma süresine dikkat etmek önemlidir, aksi takdirde hak kaybı yaşanabilir.
• Hukuki Destek: Bankacılık hukuku ve menfi tespit davaları karmaşık olabilir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki destek almak, sürecin doğru yönetilmesi ve haklarınızın korunması açısından önemlidir.

Menfi Tespit ve İstirdat Davası Birlikte Açılır mı? Hukuki Farklılıklar ve Dönüşüm

Menfi tespit ve istirdat davaları, hukuki amaçları ve zamanlamaları bakımından farklılık gösteren iki ayrı dava türüdür. Bu nedenle, aynı anda birlikte açılamazlar. Ancak belirli durumlarda, menfi tespit davası kendiliğinden istirdat davasına dönüşebilir.

Menfi Tespit Davası:

• Amacı: Bir hukuki ilişkinin veya borcun yokluğunun tespitini talep etmektir.
• Zamanlama: İcra takibi öncesinde veya sırasında açılabilir.
• Şart: Borcun henüz ödenmemiş olması gerekir.

İstirdat Davası:

• Amacı: Haksız veya sebepsiz yere ödenen bir paranın geri alınmasını talep etmektir.
• Zamanlama: Borç ödendikten sonra açılır.
• Şart: Borcun ödenmiş olması ve ödeme sebebinin ortadan kalkması gerekir.

Menfi Tespit Davasının İstirdat Davasına Dönüşmesi:

• Otomatik Dönüşüm: İcra takibi devam ederken, menfi tespit davası sonuçlanmadan borç ödenirse, menfi tespit davası kendiliğinden istirdat davasına dönüşür.
• Nedeni: Menfi tespit davasının amacı, borcun olmadığını tespit ettirerek ödemeyi engellemektir. Borç ödendiğinde bu amaç ortadan kalkar ve dava, ödenen paranın geri alınması talebine dönüşür.
• Başvuru Gerekmez: Bu dönüşüm için herhangi bir başvuru yapmaya gerek yoktur, mahkeme re’sen (kendiliğinden) davayı istirdat davası olarak kabul eder.

Özet:

• Menfi tespit ve istirdat davaları aynı anda açılamaz.
• Menfi tespit davası, borç ödenmeden önce açılır ve borcun olmadığını tespit ettirmeyi amaçlar.
• İstirdat davası, borç ödendikten sonra açılır ve ödenen paranın geri alınmasını talep eder.
• Menfi tespit davası devam ederken borç ödenirse, dava otomatik olarak istirdat davasına dönüşür.

Menfi Tespit Davalarında Teminat: Takip Öncesi ve Sonrası Durumlar

Menfi tespit davalarında teminat yatırılması, icra takibinin durdurulması veya icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesinin engellenmesi için önemli bir araçtır. Ancak, teminat yatırma şartları ve etkileri, davanın icra takibinden önce mi yoksa sonra mı açıldığına göre farklılık gösterir.

1. Takip Öncesi Açılan Menfi Tespit Davasında Teminat

• İhtiyati Tedbir Kararı: İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasında, davacı (borçlu), alacağın %15’inden az olmamak üzere bir teminat yatırarak mahkemeden icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı alabilir.
• Takibin Durması: İhtiyati tedbir kararı verildiğinde, alacaklı, dava sonuçlanana kadar icra takibi başlatamaz veya başlatılmış bir takip varsa haciz işlemlerine devam edemez.

2. Takip Sonrası Açılan Menfi Tespit Davasında Teminat

• Takibin Durdurulması Mümkün Değil: İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında, ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulması mümkün değildir.
• İcra Veznesindeki Paranın Bloke Edilmesi: Ancak, davacı, gecikme zararlarını karşılamak ve alacağın %15’inden az olmamak üzere bir teminat yatırarak, mahkemeden icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini talep edebilir.
• %115 Teminat Uygulaması: Uygulamada, davacı genellikle takipteki tüm borcu (asıl borç, faiz ve diğer giderler) depo eder ve buna ek olarak alacağın %15’i kadar teminat yatırarak takibi durdurabilmektedir. Bu durum, “%115 teminat yatırılarak takibin durdurulması” olarak adlandırılır.

Dava Sonucu ve Teminatın Akıbeti

• Davacı Kazanırsa:
  • İhtiyati tedbir kararı kalkar ve takip durur.
  • Davalı, ihtiyati tedbir nedeniyle alacağını geç almasından doğan zararlarını (en az %20) teminattan alabilir.
• Davalı Kazanırsa:
  • İhtiyati tedbir kararı kalkar ve takip devam eder.
  • Davacının yatırdığı teminat, alacaklıya ödenir.
  • Takibin kötü niyetli olduğu tespit edilirse, davacı, dava nedeniyle uğradığı zararın tazminini talep edebilir.

Menfi Tespit Davası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Menfi tespit davası hangi sürede açılması gerekir?

Menfi tespit davası, icra takibi başlamadan önce herhangi bir zamanda açılabilir. Ancak, takip başladıktan sonra açılacak ise, icra takibinin öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içinde açılması gerekmektedir.

2. Menfi tespit davası kazanıldığında sonuç ne olur?

Menfi tespit davasının kazanılması durumunda, mahkeme, davacının davalıya borçlu olmadığına karar verir. Bu karar kesinleşirse, icra takibi durur ve alacaklı aynı borç için tekrar dava açamaz. Ayrıca, davacı, davalıdan kötüniyet tazminatı talep edebilir.

3. Menfi tespit davası reddedilirse ne olur?

Menfi tespit davasının reddedilmesi durumunda, mahkeme, davacının davalıya borçlu olduğuna karar verir. Bu karar kesinleşirse, icra takibi devam eder ve alacaklı, borcunu tahsil etmek için icra işlemlerine devam edebilir.

4. Menfi tespit davasının mahkemece kabul edilmesinin sonuçları nelerdir?

Menfi tespit davasının kabul edilmesi, davacının davalıya borçlu olmadığının tespit edilmesi anlamına gelir. Bu durumda, icra takibi durur ve alacaklı aynı borç için tekrar dava açamaz. Ayrıca, davacı, davalıdan kötüniyet tazminatı talep edebilir.

5. Menfi tespit davasının şartları nelerdir?

• Davacının, davalı tarafından ileri sürülen bir hukuki ilişkinin veya hakkın yokluğunun tespitinde hukuki yararı olmalıdır.
• Davanın, görevli ve yetkili mahkemede açılması gerekmektedir.

6. Menfi tespit davasında teminat ne kadar?

İcra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında, davacı, alacağın %15’inden aşağı olmamak üzere bir teminat yatırarak mahkemeden icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı alabilir. İcra takibinden sonra açılan davalarda ise ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulması mümkün değildir, ancak teminat yatırılarak icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesi istenebilir.

7. Menfi tespit icrayı durdurur mu?

• Takip Öncesi Açılan Davalar: İhtiyati tedbir kararı alınırsa, icra takibi durdurulabilir.
• Takip Sonrası Açılan Davalar: İhtiyati tedbir ile takip durdurulamaz, ancak teminat yatırılarak icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesi engellenebilir.
• Sahtelik İddiasına Dayalı Davalar: Sahtelik iddiasına dayalı menfi tespit davalarında, senet hakkında karar verilinceye kadar icra takibi durur.

8. Menfi tespit harcı ne kadar?

Menfi tespit davası harcı, davanın değerine göre hesaplanır. 2024 yılı için güncel harç miktarlarını öğrenmek için Adalet Bakanlığı’nın resmi web sitesini veya bir avukata danışabilirsiniz.

9. Menfi tespit davası nasıl kesinleşir?

Menfi tespit davasında verilen karar, tarafların istinaf veya temyiz başvurusunda bulunmaması veya bu başvuruların reddedilmesi halinde kesinleşir.

10. Menfi tespit davasında bilirkişi ücretini kim öder?

Bilirkişi ücretini, kural olarak davayı kaybeden taraf öder. Ancak, mahkeme özel durumları dikkate alarak farklı bir karar verebilir.

11. Menfi tespitte arabuluculuk zorunlu mu?

Hayır, menfi tespit davalarında arabuluculuk zorunlu değildir. Taraflar isterlerse arabuluculuk yoluna başvurabilirler.

12. Menfi tespit davasında tanık dinlenir mi?

Evet, menfi tespit davasında taraflar, iddialarını desteklemek için tanık dinletebilirler.

13. Menfi tespitte ispat yükü kimde?

Menfi tespit davasında ispat yükü, davacıdadır. Davacı, iddia ettiği hukuki ilişkinin veya hakkın olmadığını kanıtlamak zorundadır.

14. Menfi tespit davası kaç yıl sürer?

Menfi tespit davalarının süresi, davanın karmaşıklığına ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişebilir. Genellikle birkaç ay ila bir yıl arasında sürebilir.

15. Menfi tespit davası istirdata dönüşür mü?

Evet, eğer menfi tespit davası devam ederken borç ödenirse, dava otomatik olarak istirdata (ödenen paranın geri istenmesi) dönüşür.

16. Menfi tespit davası istinaf edilir mi?

Evet, asliye hukuk mahkemesinde görülen menfi tespit davalarına karşı istinaf yolu açıktır.

17. Menfi tespit davası kime karşı açılır?

Menfi tespit davası, hakkın veya hukuki ilişkinin var olduğunu iddia eden kişiye veya kuruma karşı açılır. Örneğin, bir alacak davasına karşı açılan menfi tespit davasında davalı, alacaklı olur.

18. Menfi tespit davasında takibin iptaline karar verilir mi?

Eğer menfi tespit davası kabul edilirse, yani mahkeme davacının davalıya borçlu olmadığına karar verirse, icra takibinin iptaline de karar verilir.

19. Menfi tespit tahliyeyi durdurur mu?

Hayır, menfi tespit davası, tahliye işlemini doğrudan durdurmaz. Tahliye işleminin durdurulması için ayrı bir yürütmenin durdurulması kararı alınması gerekir.

20. Menfi tespit davası hangi yargılama usulü?

Menfi tespit davaları, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) göre basit yargılama usulü ile görülür.

21. Menfi tespit davası temyiz edilir mi?

Asliye hukuk mahkemesinde görülen menfi tespit davalarına karşı istinaf yolu açık olduğu gibi, istinaf mahkemesinin kararına karşı da temyiz yolu açıktır.

22. Menfi tespit davasında tedbir ne zaman kalkar?

• Davacı Lehine Karar: Dava davacı lehine sonuçlanırsa, yani borcun olmadığı tespit edilirse, ihtiyati tedbir kararı kendiliğinden kalkar.
• Davalı Lehine Karar: Dava davalı lehine sonuçlanırsa, alacaklı, ihtiyati tedbir nedeniyle alacağını geç almasından doğan zararlarını teminattan alabilir.

23. Menfi tespit davasının reddi halinde kesinleşmesi gerekir mi?

Evet, menfi tespit davasının reddi halinde kararın kesinleşmesi gerekir. Kesinleşme, tarafların istinaf veya temyiz haklarını kullanmamaları veya bu başvuruların reddedilmesiyle gerçekleşir.

24. Menfi tespit kısmi açılır mı?

Evet, menfi tespit davası kısmi olarak açılabilir. Davacı, davalının tüm iddialarını değil, sadece belirli bir kısmını reddederek dava açabilir.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, menfi tespit davaları ve diğer hukuki konularda uzman avukatlarımızla size destek olmaktan mutluluk duyarız. Hukuki danışmanlık veya dava takibi için bize ulaşabilirsiniz.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz!

https://legapro.net/