Malulen Emeklilik Rehberi: Başvuru Süreci ve Şartlar

Tamamdır, “Malulen Emeklilik Nedir? Şartları” başlıklı metni, önceki geri bildirimlerinizi ve bu son isteğinizi (daha hukuki ve açıklayıcı bir dil, kanun maddelerine, Yargıtay kararlarına atıflar, teknik terimlerin açıklamaları, daha fazla detay) dikkate alarak yeniden düzenliyorum. Metnin yapısını ve içeriğini koruyarak, daha zengin ve hukuki açıdan daha doyurucu bir hale getiriyorum.

Malulen Emeklilik Nedir? Şartları Nelerdir?

Çalışma hayatı, çeşitli riskleri ve belirsizlikleri beraberinde getirir. Bu risklerden biri de, maluliyettir. Maluliyet, bir kişinin, hastalık, kaza veya meslek hastalığı sonucu, çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü belirli bir oranda kaybetmesidir. Bu durum, kişinin çalışma hayatını sürdürmesini zorlaştırabilir veya imkansız hale getirebilir.

İşte bu noktada, malulen emeklilik devreye girer. Malulen emeklilik, çalışma gücünü kaybeden sigortalıların, normal emeklilik şartlarını (yaş, prim günü vb.) beklemeden, daha erken emekli olmalarını sağlayan bir sosyal güvenlik hakkıdır.

Bu kapsamlı rehber, malulen emeklilik konusunu tüm yönleriyle ele almaktadır. Rehberde, malulen emekliliğin tanımından, şartlarına, başvuru sürecinden, gerekli belgelere, maluliyetin tespitinden, maaş hesaplamasına, itiraz yollarından, sıkça sorulan sorulara ve Yargıtay kararlarına kadar tüm önemli bilgileri bulacaksınız.

Maluliyet ve Malulen Emeklilik: Temel Kavramlar

Maluliyet Nedir?

Maluliyet, bir kişinin, bedensel veya zihinsel olarak, çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü belirli bir oranda kaybetmesidir. Bu kayıp, doğuştan olabileceği gibi, sonradan da (hastalık, kaza, meslek hastalığı vb. nedenlerle) ortaya çıkabilir.

Maluliyetin Hukuki Tanımı:

• 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu (m. 44): “Her ne sebep ve suretle olursa olsun vücutlarında hasıl olan arızalar veya düçar oldukları tedavisi imkansız hastalıklar yüzünden vazifelerini yapamayacak duruma giren iştirakçilere malul denir…”
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (m. 25): “…çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını … kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malul sayılır.”

Önemli Notlar:

• Maluliyet, sadece bedensel kayıpları değil, zihinsel kayıpları da (örneğin, zeka geriliği, şizofreni, bipolar bozukluk) kapsar.
• Maluliyetin derecesi önemlidir. Malulen emekli olabilmek için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az %60 oranında kaybedilmiş olması gerekir.
• Maluliyetin tespiti, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetkilendirilen sağlık kurulları tarafından yapılır.

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik, malul sayılan sigortalıların, normal emeklilik şartlarını (yaş, prim günü vb.) beklemeden, daha erken emekli olmalarını sağlayan bir sosyal güvenlik hakkıdır. Malulen emeklilik, sosyal devlet ilkesinin bir gereğidir ve çalışma gücünü kaybeden kişilerin sosyal güvenceye kavuşmalarını amaçlar.

Malulen Emekliliğin Amacı:

• Çalışma gücünü kaybeden kişilerin, geçimlerini sağlamalarına yardımcı olmak.
• Bu kişilerin, tedavi ve rehabilitasyon süreçlerine destek olmak.
• Bu kişilerin, toplumsal hayata katılımlarını kolaylaştırmak.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emekli olabilmek için, hem genel hem de özel bazı şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar, 5510 sayılı Kanun’un 25. maddesinde ve ilgili yönetmeliklerde düzenlenmiştir.

Genel Şartlar

1. Sigortalı Olmak: Malulen emeklilik, sigortalı olarak çalışan kişilere tanınan bir haktır. Bu nedenle, malulen emekli olmak isteyen kişinin, 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) veya 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olması gerekir.
2. En Az 10 Yıllık Sigortalılık Süresi: Malulen emekli olmak için, en az 10 yıldır sigortalı olmak ve toplam olarak 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak gerekir.
   • İstisna: Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise, 10 yıllık sigortalılık süresi aranmaz. Bu durumda, 1800 gün prim ödemiş olmak yeterlidir.
   • Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaçlık: Bu durum, tam teşekküllü bir hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelenmelidir. Raporda, kişinin günlük yaşam aktivitelerini (yemek yeme, giyinme, tuvalet ihtiyacını giderme, banyo yapma vb.) tek başına yerine getiremediği ve sürekli olarak başkasının yardımına ve bakımına ihtiyaç duyduğu açıkça belirtilmelidir.
3. Maluliyetin İşe Başladıktan Sonra Ortaya Çıkması: Maluliyetin, sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkması gerekir. Doğuştan veya işe başlamadan önce var olan hastalıklar veya sakatlıklar, malulen emeklilik hakkı vermez. Ancak, bu durumda, engellilik nedeniyle vergi indirimi veya erken emeklilik imkanları söz konusu olabilir.
4. Çalışma Gücünün veya Meslekte Kazanma Gücünün En Az %60 Oranında Kaybedilmesi: Sigortalının, çalışma gücünün (4/a ve 4/b’liler için) veya meslekte kazanma gücünün (4/c’liler için) en az %60’ını kaybettiğinin, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kurulları tarafından tespit edilmesi gerekir.
   • Çalışma Gücü Kaybı: Kişinin, herhangi bir işte çalışabilme gücündeki azalmadır.
   • Meslekte Kazanma Gücü Kaybı: Kişinin, kendi mesleğini yapabilme gücündeki azalmadır.
   • Sağlık Kurulu Raporu: Sağlık kurulu raporunda, kişinin hangi hastalıklara veya sakatlıklara sahip olduğu, bu hastalıkların veya sakatlıkların hangi organları veya sistemleri etkilediği, bu etkilerin derecesi ve çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü ne kadar azalttığı ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Rapor, güncel olmalı ve son mevzuata uygun olarak düzenlenmelidir.
   • SGK Sağlık Kurulu: Sağlık kurulu raporu, SGK tarafından değerlendirilir. SGK Sağlık Kurulu, raporu yeterli bulursa, maluliyet kararı verir. Raporu yetersiz bulursa, ek rapor isteyebilir veya kişiyi başka bir hastaneye sevk edebilir.
5. İşten Ayrılma veya Görevden Ayrılma (4/a ve 4/c’liler için): Malulen emekli olabilmek için, 4/a (SSK) kapsamında çalışanların sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışanların ise görevinden ayrılması gerekir.
6. Prim Borcu Bulunmaması (4/b’liler için): 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olanların, malulen emekli olabilmeleri için, kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekir.
7. SGK’ya Yazılı Başvuru: Yukarıdaki şartları taşıyan sigortalı, yazılı olarak SGK’ya başvurarak, malulen emeklilik talebinde bulunmalıdır.

Özel Şartlar

Bazı özel durumlarda, malulen emeklilik için daha farklı şartlar aranabilir:

• Kanser Hastaları: Kanser hastaları, bazı türlerde ve belirli evrelerde, 18 ay boyunca malul sayılabilirler. Bu süre sonunda, hastalığın seyrine göre, maluliyet durumu yeniden değerlendirilir.
• Organ Nakli Olanlar: Organ nakli (kemik iliği nakli hariç) olanlar, bazı durumlarda, malul sayılabilirler.
• Tüberküloz Hastaları: Tüberküloz hastaları, bazı durumlarda, 2 yıl süreyle malul sayılabilirler.
• Çalışma Gücü Kaybı %40-%59 Arasında Olanlar: Çalışma gücü kaybı %60’ın altında olanlar, malulen emekli olamazlar. Ancak, engellilik nedeniyle vergi indiriminden yararlanarak veya erken emeklilik imkanlarından yararlanarak emekli olabilirler. Bunun için, en az %40 oranında engelli olduklarını gösteren sağlık kurulu raporu almaları ve belirli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını taşımaları gerekir.
• Yurt Dışında Çalışanlar: Yurt dışında çalışan Türk vatandaşları da, Türkiye’de sigortalı sayıldıkları takdirde ve diğer şartları taşıyorlarsa, malulen emekli olabilirler.

Malulen Emekliliği Sağlayan Hastalıklar

Malulen emeklilik, tek bir hastalığa bağlı değildir. Önemli olan, hastalığın veya sakatlığın, kişinin çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü en az %60 oranında azaltmasıdır. Bu nedenle, birçok farklı hastalık veya sakatlık, malulen emekliliğe neden olabilir.

Ancak, uygulamada, bazı hastalıklar, malulen emeklilik kararlarında daha sık görülmektedir. Bu hastalıklar, genellikle, kronik, ilerleyici ve tedavisi zor olan hastalıklardır.

Sık Görülen Hastalıklar:

• Kanser (Onkolojik Hastalıklar): Kanser, en sık malulen emeklilik nedeni olan hastalıklardan biridir. Özellikle, ileri evre kanserler, tedaviye yanıt vermeyen kanserler veya metastaz yapmış (başka organlara yayılmış) kanserler, maluliyet kararı verilmesinde önemli rol oynar.
  • Önemli: Kanser türüne ve evresine göre maluliyet değerlendirmesi farklılık gösterebilir. Bazı kanser türlerinde, 18 ay süreyle maluliyet kararı verilirken, bazı kanser türlerinde daha uzun veya daha kısa süreler söz konusu olabilir.
• Nörolojik Hastalıklar:
  • Epilepsi (Sara): Tedaviye rağmen sık nöbet geçiren ve çalışma gücünü önemli ölçüde kaybeden epilepsi hastaları, malulen emekli olabilirler.
  • Parkinson Hastalığı: İlerleyici bir sinir sistemi hastalığı olan Parkinson, hareketlerde yavaşlama, titreme, kas sertliği ve denge bozukluğu gibi belirtilerle seyreder. İleri evre Parkinson hastaları, malulen emekli olabilirler.
  • Multiple Skleroz (MS): Beyin ve omurilikte sinir hücrelerinin hasar görmesiyle ortaya çıkan MS hastalığı, yürüme güçlüğü, konuşma bozukluğu, görme kaybı, denge kaybı, yorgunluk gibi belirtilere neden olabilir. İleri evre MS hastaları, malulen emekli olabilirler.
  • Demans (Bunama): Alzheimer hastalığı, vasküler demans gibi demans türleri, hafıza kaybı, unutkanlık, karar verme güçlüğü, kişilik değişiklikleri gibi belirtilerle seyreder. İleri evre demans hastaları, malulen emekli olabilirler.
  • Serebral Palsi (Beyin Felci): Doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası dönemde, beynin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan serebral palsi, hareket ve duruş bozukluklarına neden olur. İleri derece serebral palsi hastaları, malulen emekli olabilirler.
  • Felç (İnme): Beyin damarlarının tıkanması veya kanaması sonucu ortaya çıkan felç, vücudun bir tarafında güçsüzlük, konuşma bozukluğu, yutma güçlüğü gibi belirtilere neden olabilir. Felç geçiren ve çalışma gücünü önemli ölçüde kaybeden kişiler, malulen emekli olabilirler.
• Psikiyatrik Hastalıklar:
  • Şizofreni: Gerçeklikle bağın koptuğu, halüsinasyonlar, sanrılar, düşünce bozuklukları gibi belirtilerle seyreden şizofreni hastaları, tedaviye rağmen çalışma gücünü önemli ölçüde kaybetmişlerse, malulen emekli olabilirler.
  • Bipolar Bozukluk (Manik Depresif Hastalık): Duygu durumunda aşırı iniş çıkışlarla seyreden bipolar bozukluk hastaları, tedaviye rağmen çalışma gücünü önemli ölçüde kaybetmişlerse, malulen emekli olabilirler.
  • Tedaviye Dirençli Depresyon: İlaç tedavisine ve diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen, ağır ve sürekli depresyon hastaları, malulen emekli olabilirler.
• Organ Yetmezlikleri:
  • Kalp Yetmezliği: İleri derece kalp yetmezliği olan ve günlük yaşam aktivitelerini yerine getiremeyen hastalar, malulen emekli olabilirler.
  • Böbrek Yetmezliği: Kronik böbrek yetmezliği olan ve düzenli diyalize giren veya böbrek nakli olan hastalar, malulen emekli olabilirler.
  • Karaciğer Yetmezliği: İleri derece karaciğer yetmezliği (siroz) olan hastalar, malulen emekli olabilirler.
  • Solunum Yetmezliği: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), astım gibi solunum yetmezliği olan ve oksijen tedavisine ihtiyaç duyan hastalar, malulen emekli olabilirler.
• Görme Kaybı: İki gözde de tam görme kaybı olan veya görme alanı çok daralmış olan kişiler, malulen emekli olabilirler.
• İşitme Kaybı: İki kulakta da ileri derecede işitme kaybı olan ve işitme cihazından fayda görmeyen kişiler, malulen emekli olabilirler.
• Uzuv Kayıpları: Kol, bacak, el, ayak gibi uzuvlarını kaybeden veya bu uzuvlarını kullanamayacak derecede fonksiyon kaybı olan kişiler, malulen emekli olabilirler.
• Behçet Hastalığı: Organ tutulumu yapmış ve çalışma gücünü kaybettiren behçet hastaları.
• Diğer Hastalıklar:
  • Sindirim Sistemi Hastalıkları: Tedaviye rağmen düzelmeyen ağır ve kronik sindirim sistemi hastalıkları (örneğin, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, karaciğer sirozu, pankreas yetmezliği). Bu hastalıkların, kişinin beslenmesini, kilo almasını ve günlük yaşam aktivitelerini önemli ölçüde engellemesi gerekir.
  • Hematolojik Hastalıklar (Kan Hastalıkları): Tedaviye rağmen düzelmeyen ağır ve kronik kan hastalıkları (örneğin, lösemi, lenfoma, hemofili, orak hücre anemisi, talasemi). Bu hastalıkların, kişinin kan değerlerini (hemoglobin, trombosit, lökosit vb.) sürekli olarak düşük tutması, sık sık kan nakline ihtiyaç duyması veya hayatı tehdit eden komplikasyonlara (örneğin, enfeksiyon, kanama) yol açması gerekir.
  • Endokrin Hastalıklar (Hormonal Hastalıklar): Tedaviye rağmen düzelmeyen ağır ve kronik endokrin hastalıkları (örneğin, kontrol altına alınamayan diyabet (şeker hastalığı), ağır tiroid hastalıkları, hipofiz bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları). Bu hastalıkların, organ hasarına (örneğin, diyabetik nefropati, nöropati, retinopati), metabolik bozukluklara veya hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açması gerekir.
  • Cilt Hastalıkları: Tedaviye rağmen düzelmeyen yaygın ve ağır cilt hastalıkları (örneğin, psöriazis (sedef hastalığı), liken planus, pemfigus, büllöz pemfigoid, epidermolizis bülloza). Bu hastalıkların, vücudun geniş alanlarını kaplaması, şiddetli kaşıntı, ağrı ve enfeksiyonlara neden olması, günlük yaşam aktivitelerini ve çalışmayı önemli ölçüde engellemesi gerekir.
  • Romatizmal Hastalıklar: Tedaviye rağmen düzelmeyen ağır ve kronik romatizmal hastalıklar (örneğin, romatoid artrit, ankilozan spondilit, sistemik lupus eritematozus (SLE), skleroderma). Bu hastalıkların, eklemlerde ve iç organlarda kalıcı hasara yol açması, hareket kısıtlılığına, ağrıya ve günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede zorluğa neden olması gerekir.
  • Genetik Hastalıklar: Doğuştan gelen veya sonradan ortaya çıkan ağır ve tedavisi olmayan genetik hastalıklar (örneğin, kistik fibrozis, Huntington hastalığı, Down sendromu, kas distrofisi). Bu hastalıkların, kişinin fiziksel veya zihinsel gelişimini olumsuz etkilemesi, yaşam kalitesini düşürmesi ve çalışma gücünü önemli ölçüde azaltması gerekir.
  • Uyku Bozuklukları: Ağır uyku apnesi.
• Multipl Skleroz (MS): Merkezi sinir sistemini etkileyen ve çeşitli nörolojik belirtilere yol açabilen kronik bir hastalıktır. MS’in ilerleyici formları ve kişinin günlük yaşam aktivitelerini önemli ölçüde kısıtlayan durumları malulen emeklilik için değerlendirilebilir.

Önemli Notlar:

• Bu liste, örnek bir listedir ve tüm malulen emeklilik nedeni olabilecek hastalıkları kapsamamaktadır.
• Bir hastalığın malulen emeklilik nedeni olup olmadığı, hastalığın türüne, şiddetine, ilerleme hızına, tedaviye yanıtına, kişinin yaşına, mesleğine ve diğer faktörlere göre değişir.
• Maluliyet kararı, kişiye özel olarak verilir. Aynı hastalığa sahip iki kişiden biri malul sayılabilirken, diğeri malul sayılmayabilir.
• Maluliyet kararı, SGK Sağlık Kurulu tarafından, sağlık kurulu raporuna dayanılarak verilir. Bu rapor, tam teşekküllü bir hastaneden alınmalıdır.
• Malulen emekli olabilmek için sadece hastalığın varlığı yetmez aynı zamanda bu hastalığın çalışma gücünde en az %60 kayba neden olması gereklidir.

Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?

Malulen emeklilik başvurusu, SGK’ya yapılır. Başvuru süreci, sigortalının statüsüne (4/a, 4/b, 4/c) göre farklılık gösterebilir.

1. 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) Kapsamındaki Sigortalılar İçin Başvuru

1. SGK’ya Başvuru: Sigortalı, öncelikle, en son çalıştığı yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yazılı olarak başvurur. Başvuru dilekçesinde, malulen emeklilik talebi açıkça belirtilmelidir.
   • Dilekçe Örneği: Dilekçede, sigortalının kimlik bilgileri, sigorta sicil numarası, çalışma bilgileri, maluliyetine neden olan hastalık veya sakatlık, malulen emeklilik talebi ve iletişim bilgileri yer almalıdır. Dilekçeye, sağlık raporu (eğer varsa) ve diğer belgeler (örneğin, iş kazası tutanağı, meslek hastalığı raporu) eklenebilir.
2. Sevk İşlemi: SGK, başvuruyu inceledikten sonra, sigortalıyı, maluliyetinin tespiti için yetkili bir sağlık kuruluşuna (devlet hastanesi, üniversite hastanesi, Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanesi) sevk eder. Sevk yazısında, hangi hastaneye, hangi tarihte ve hangi belgelerle başvurulacağı belirtilir.
   • Özel Hastaneler: Özel hastanelerden alınan raporlar, doğrudan maluliyet değerlendirmesi için kabul edilmez. Ancak, bu raporlar, sevk edilen hastanede yapılacak değerlendirmede dikkate alınabilir.
3. Sağlık Kurulu Raporu: Sigortalı, sevk edildiği hastanede, gerekli muayenelerden ve tetkiklerden geçer. Hastane, bu muayene ve tetkikler sonucunda, sigortalının sağlık durumunu ve çalışma gücü kaybı oranını belirten bir sağlık kurulu raporu düzenler.
   • Raporun İçeriği: Sağlık kurulu raporunda, aşağıdaki bilgiler yer alır:
     • Sigortalının kimlik bilgileri.
     • Hastalık/sakatlık tanısı.
     • Hastalığın/sakatlığın başlangıç tarihi.
     • Hastalığın/sakatlığın seyri (ilerleyici olup olmadığı, tedaviye yanıt verip vermediği vb.).
     • Hastalığın/sakatlığın hangi organları veya sistemleri etkilediği.
     • Hastalığın/sakatlığın neden olduğu fonksiyon kayıpları (örneğin, yürüme güçlüğü, görme kaybı, işitme kaybı, konuşma bozukluğu, zihinsel yetersizlik vb.).
     • Çalışma gücü kaybı oranı (yüzde olarak).
     • Sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç olup olmadığı.
     • Raporun tarihi ve sağlık kurulu üyelerinin imzaları.
4. SGK Sağlık Kurulu Kararı: Hastane, sağlık kurulu raporunu, doğrudan SGK’ya gönderir. SGK Sağlık Kurulu, raporu inceler ve sigortalının malul olup olmadığına karar verir.
   • Maluliyet Kararı: SGK Sağlık Kurulu, sigortalının çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiğine karar verirse, maluliyet kararı verir. Bu karar, sigortalıya yazılı olarak bildirilir.
   • Red Kararı: SGK Sağlık Kurulu, sigortalının malul olmadığına karar verirse, bu kararı gerekçeli olarak sigortalıya yazılı olarak bildirir. Sigortalı, bu karara itiraz edebilir.
5. Tahsis Talebi: Maluliyet kararı verildikten sonra, sigortalı, SGK’ya tahsis talebinde bulunur. Tahsis talebi, yazılı olarak yapılır ve emeklilik maaşı bağlanması istenir.
6. Emeklilik İşlemleri: SGK sigortalının tahsis talebini ve diğer şartları taşıyıp taşımadığını (sigortalılık süresi, prim gün sayısı, borcu olup olmaması vs.) inceler ve şartların oluştuğuna karar verilirse sigortalıya malulen emeklilik maaşı bağlar.

2. 4/c (Emekli Sandığı) Kapsamındaki Sigortalılar İçin Başvuru

4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışan kamu görevlileri (memurlar) için malulen emeklilik başvuru süreci, biraz farklıdır:

1. Kuruma Başvuru: Kamu görevlisi, çalıştığı kuruma (örneğin, bakanlık, belediye, üniversite) yazılı olarak başvurarak, malulen emeklilik talebinde bulunur. Başvuru dilekçesinde, maluliyetine neden olan hastalık veya sakatlık belirtilmeli ve sağlık raporu (eğer varsa) eklenmelidir.
2. Sevk İşlemi: Kurum, başvuruyu inceledikten sonra, kamu görevlisini, maluliyetinin tespiti için yetkili bir sağlık kuruluşuna sevk eder.
3. Sağlık Kurulu Raporu: Sağlık kuruluşu, gerekli muayene ve tetkikleri yaparak, kamu görevlisinin sağlık durumunu ve çalışma gücü kaybı oranını belirten bir sağlık kurulu raporu düzenler.
4. Kurum Sağlık Kurulu Kararı: Sağlık kurulu raporu, kamu görevlisinin çalıştığı kuruma gönderilir. Kurum, raporu, kendi sağlık kuruluna inceletir. Kurum sağlık kurulu, raporu uygun bulursa, maluliyet kararı verir.
5. SGK Onayı: Kurum sağlık kurulunun maluliyet kararı, SGK tarafından onaylandıktan sonra kesinleşir.
6. Tahsis Talebi: Maluliyet kararı kesinleştikten sonra, kamu görevlisi, çalıştığı kuruma başvurarak, tahsis talebinde bulunur.
7. Emeklilik İşlemleri: Kurum, kamu görevlisinin tahsis talebini ve diğer şartları (hizmet süresi, prim günü vb.) inceledikten sonra, malulen emeklilik işlemlerini tamamlar ve SGK’ya bildirir. SGK, gerekli işlemleri yaparak, kamu görevlisine malulen emeklilik maaşı bağlar.

Malulen Emeklilik İçin Gerekli Belgeler

Malulen emeklilik başvurusu için gerekli belgeler, sigortalının statüsüne (4/a, 4/b, 4/c) ve başvuru şekline göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki belgeler istenir:

• Başvuru Dilekçesi: Malulen emeklilik talebini içeren, ıslak imzalı dilekçe.
• Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi: SGK’dan temin edilebilen veya e-Devlet üzerinden indirilebilen, sigortalının emeklilik talebini, kişisel bilgilerini, çalışma bilgilerini ve beyanlarını içeren form.
• Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (4/a’lılar için): İşveren tarafından düzenlenen ve sigortalının işten ayrılış tarihini ve nedenini gösteren belge (işten ayrıldıktan sonra 10 gün içinde başvuranlar için).
• Sağlık Kurulu Raporu: SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından alınan, sigortalının maluliyet durumunu ve çalışma gücü kaybı oranını gösteren rapor.
• Maluliyete Neden Olan Hastalık/Kazaya İlişkin Belgeler: Varsa, maluliyete neden olan hastalık veya kazaya ilişkin tıbbi belgeler (epikriz raporları, ameliyat raporları, tedavi raporları, röntgen, MR, tomografi vb. sonuçları).
• İş Kazası veya Meslek Hastalığı Durumunda:
  • İş kazası tutanağı.
  • Meslek hastalığı tespit raporu.
  • İş kazası ve meslek hastalığı bildirim belgesi.
• Kimlik Belgesi: Nüfus cüzdanı, pasaport veya ehliyet fotokopisi.
• Fotoğraf: Son 6 ay içinde çekilmiş, biyometrik veya vesikalık fotoğraf (bazı durumlarda).
• Vasi Kararı (Gerekirse): Eğer sigortalı, kısıtlı ise (akıl hastalığı, akıl zayıflığı vb. nedeniyle), mahkeme tarafından atanmış vasisinin vasi kararı ve kimlik fotokopisi.
• Banka Hesap Bilgileri: Emekli maaşının yatırılacağı banka hesap bilgileri (IBAN numarası).
• Diğer Belgeler: SGK, gerekli görürse, ek belge talep edebilir.

Önemli Not: Başvuru yapmadan önce, en güncel ve doğru bilgileri almak için, SGK’nın internet sitesini ziyaret etmek veya ALO 170 hattını aramak faydalı olacaktır.

Maluliyetin Tespiti: Sağlık Kurulu Raporu ve İtiraz

Maluliyetin tespiti, malulen emeklilik sürecinin en önemli aşamasıdır. Maluliyetin tespiti, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarının sağlık kurulları tarafından, usulüne uygun olarak düzenlenecek sağlık kurulu raporları ile yapılır.

Sağlık Kurulu Raporunun Alınması

1. Sevk: Sigortalı, SGK’ya başvurduktan sonra, SGK tarafından yetkili bir sağlık kuruluşuna sevk edilir.
2. Muayene ve Tetkikler: Sigortalı, sevk edildiği hastanede, ilgili uzman doktorlar tarafından muayene edilir ve gerekli tetkikler (kan tahlilleri, röntgen, MR, tomografi, EKG, EMG vb.) yapılır.
3. Sağlık Kurulu Değerlendirmesi: Muayene ve tetkik sonuçları, sağlık kurulu tarafından değerlendirilir. Sağlık kurulu, sigortalının hastalıklarını, sakatlıklarını, bu hastalıkların/sakatlıkların neden olduğu fonksiyon kayıplarını ve çalışma gücü kaybı oranını belirler.
4. Raporun Düzenlenmesi: Sağlık kurulu, değerlendirme sonucunu, ayrıntılı bir rapor halinde düzenler. Bu raporda, sigortalının kimlik bilgileri, hastalık/sakatlık tanıları, muayene bulguları, tetkik sonuçları, fonksiyon kayıpları, çalışma gücü kaybı oranı (yüzde olarak) ve maluliyet kararı (malul sayılır/sayılmaz) yer alır.
5. Raporun SGK’ya Gönderilmesi: Hastane Sağlık Kurulu raporu tanzim edildikten sonra, rapor Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletilir.

Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz

Sigortalı veya SGK, sağlık kurulu raporuna itiraz edebilir. İtiraz, SGK Sağlık Kurulu’na yapılır.

• İtiraz Süresi: İtiraz, raporun tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır.
• İtiraz Şekli: İtiraz, yazılı olarak ve gerekçeli bir şekilde yapılmalıdır. İtiraz dilekçesinde, rapora neden itiraz edildiği ve hangi hususların yeniden değerlendirilmesi gerektiği açıkça belirtilmelidir. İtiraza, yeni tıbbi belgeler (örneğin, başka bir hastaneden alınan raporlar, tetkik sonuçları) eklenebilir.
• SGK Sağlık Kurulu İncelemesi: SGK Sağlık Kurulu, itirazı ve ekindeki belgeleri inceler. Gerekirse, sigortalıyı yeniden muayeneye çağırabilir veya başka bir hastaneye sevk edebilir.
• Karar: SGK Sağlık Kurulu, inceleme sonucunda, yeni bir karar verir. Bu karar, kesindir. Yani, bu karara karşı tekrar itiraz edilemez. Ancak, idari yargıda dava açılabilir.

Yüksek Sağlık Kurulu:

SGK Sağlık Kurulu kararlarına karşı itiraz, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’na yapılabilir. Bu kurul, farklı üniversitelerden ve Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerinden uzman hekimlerden oluşur. Yüksek Sağlık Kurulu, son kararı verir.

Önemli Not: Sağlık kurulu raporuna itiraz, malulen emeklilik sürecini uzatabilir. Bu nedenle, itiraz etmeden önce, bir avukata danışmak ve raporun hukuki açıdan değerlendirilmesini sağlamak önemlidir.

Malullük Aylığının Hesaplanması

Malullük aylığı, sigortalının prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır. Hesaplama yöntemi, karmaşıktır ve sigortalının statüsüne (4/a, 4/b, 4/c) göre değişiklik gösterir.

Genel Hesaplama Yöntemi:

Malullük aylığı, temelde, aşağıdaki formüle göre hesaplanır:

Aylık = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı

• Ortalama Aylık Kazanç: Sigortalının, tüm sigortalılık süresi boyunca prime esas kazançlarının güncellenmiş değeri.
• Aylık Bağlama Oranı: Sigortalının toplam prim ödeme gün sayısına göre belirlenen oran. Bu oran, %35 ile %90 arasında değişir.

Örnek:

• Toplam prim ödeme gün sayısı: 3600
• Ortalama aylık kazanç: 10.000 TL
• Aylık bağlama oranı: %60 (örneğin)

Bu durumda, malullük aylığı: 10.000 TL x %60 = 6.000 TL olacaktır.

Önemli Notlar:

• Bu hesaplama, basit bir örnektir. Gerçek hesaplama, daha karmaşıktır ve birçok faktör dikkate alınır.
• En doğru ve güncel hesaplama için, SGK’nın internet sitesindeki “Emekli Maaşı Hesaplama” uygulamasını kullanabilir veya SGK’ya başvurarak bilgi alabilirsiniz.
• Malullük aylığı, her yıl Ocak ve Temmuz aylarında, enflasyon oranına göre artırılır.

Malullük Aylığının Kesilmesi

Malullük aylığı, aşağıdaki durumlarda kesilir:

• Sigortalının Çalışmaya Başlaması: Malulen emekli olan kişi, Türkiye’de veya yabancı bir ülkede herhangi bir sigortalı işe başlarsa, malullük aylığı kesilir.
  • İstisna (4/b Kapsamında Çalışma): 5510 sayılı Kanun’dan önce malulen emekli olanlar, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında (esnaf, şirket ortağı vb.) çalışmaya başlarlarsa, aylıkları kesilmez, ancak sosyal güvenlik destek primi öderler. 5510 sayılı Kanun’dan sonra malulen emekli olanlar ise, 4/b kapsamında çalışmaya başlarlarsa, aylıkları kesilir.
• Kontrol Muayenesi Sonucu Maluliyetin Ortadan Kalkması: SGK, malulen emekli olan kişileri, belirli aralıklarla kontrol muayenesine çağırabilir. Kontrol muayenesi sonucunda, kişinin maluliyet durumunun ortadan kalktığı tespit edilirse, malullük aylığı kesilir.
• Ölüm: Malulen emekli olan kişinin ölümü halinde, malullük aylığı kesilir. Ancak, hak sahiplerine (eş, çocuk, anne-baba) ölüm aylığı bağlanabilir.
• Türk Vatandaşlığından Çıkma/Çıkarılma:
• Yabancı Ülke Vatandaşlığına Girme:
• 5434 Sayılı Kanun Kapsamında Emekli Olanların Kamuda Yeniden Göreve Başlaması

Sıkça Sorulan Sorular

1. Malulen emeklilik başvurusu reddedilirse ne yapmalıyım?
   • SGK’nın red kararına, yazılı olarak itiraz edebilirsiniz. İtirazınız, SGK Sağlık Kurulu tarafından değerlendirilir. İtirazınız reddedilirse, idare mahkemesinde dava açabilirsiniz.
2. Malulen emeklilik maaşı ne kadar?
   • Malulen emeklilik maaşı, kişiye özel olarak hesaplanır ve birçok faktöre (prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi, prime esas kazançlar, maluliyet oranı vb.) bağlıdır. En doğru bilgiyi, SGK’dan alabilirsiniz.
3. Malulen emekli olduktan sonra çalışabilir miyim?
   • Malulen emekli olduktan sonra, 4/a (SSK) veya 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışmaya başlarsanız, malullük aylığınız kesilir. Ancak, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında (esnaf, şirket ortağı vb.) çalışabilirsiniz (5510 sayılı Kanun’dan önce emekli olanlar için). 5510 sayılı Kanun’dan sonra malulen emekli olanlar ise 4/b kapsamında çalışmaya başlarlarsa aylıkları kesilir.
4. Malulen emeklilik maaşı haczedilebilir mi?
   • Malulen emeklilik maaşı, kural olarak, haczedilemez. Ancak, nafaka borçları ve SGK prim borçları için haczedilebilir.
5. Malulen emeklilik başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
   • Başvuru süreci, birkaç aydan bir yıla kadar sürebilir. Bu süre, hastanenin yoğunluğuna, raporun hazırlanma süresine, SGK’nın inceleme süresine ve olası itirazlara göre değişir.
6. Malulen emekli olabilmek için rapor oranı yüzde kaç olmalı? Malulen emekli olabilmek için rapor oranının en az yüzde 60 olması gerekir.
7. Malulen emeklilikte yaş sınırı var mı? Malulen emeklilikte yaş sınırı bulunmamaktadır.

Sonuç – Malulen Emeklilik

Malulen emeklilik, çalışma gücünü kaybeden sigortalılar için önemli bir sosyal güvenlik hakkıdır. Bu rehber, malulen emeklilik konusunda kapsamlı ve güncel bilgiler sunmaktadır. Ancak, her durum farklı olabileceği için, malulen emeklilik başvurusunda bulunmadan önce veya başvuru sürecinde, bir sosyal güvenlik uzmanına veya avukata danışmak, hak kaybına uğramamak için en doğru yol olacaktır.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/