İhbar Süresinde İş Arama İzni

Yeni Bir İş Bulmanız İçin Tanınan Yasal Hak

İş hayatında, iş akdinin feshedilmesi, hem işveren hem de çalışan açısından önemli sonuçlar doğuran bir durumdur. İşveren, iş gücü kaybını telafi etmek için yeni bir çalışan arayışına girerken, çalışan da yeni bir iş bularak gelir kaybını önlemeye çalışır. İşte bu noktada, iş arama izni, çalışana yeni bir iş bulabilmesi için tanınan yasal bir hak olarak devreye girer.

Bu kapsamlı rehberde, iş arama izni konusunu tüm yönleriyle ele alacağız. İş arama izni nedir?, Nasıl hesaplanır?, Kaç saattir?, Nasıl kullanılır?, Kimler kullanabilir?, İşveren izin vermezse ne olur?, İstifa eden işçi iş arama izni kullanabilir mi?, İzin süresinde maaştan kesinti yapılır mı?, İzin yerine ücret talep edilebilir mi? Bu soruların cevaplarını ve daha fazlasını, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde bulacaksınız.

İş Arama İzni Nedir? İş Kanunu’ndaki Yeri ve Amacı

İş arama izni, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, bildirim (ihbar) süresi içinde, işveren tarafından işçiye yeni bir iş bulması için verilen ücretli izindir. Bu izin, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiştir.

İş Kanunu 27. Madde Hükmü:

“Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.

İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.”

İş Arama İzninin Amacı:

• İşçiye, yeni bir iş bulabilmesi için gerekli zamanı ve imkanı sağlamak.
• İşçinin, işsiz kalma süresini kısaltmak ve gelir kaybını en aza indirmek.
• İş gücü piyasasının daha etkin işlemesine katkıda bulunmak.
• İş arama sürecinde, işçinin maddi ve manevi olarak desteklenmesini sağlamak.

İş arama izni, işçiye tanınmış yasal bir haktır ve işverenin bu izni kullandırmama yetkisi yoktur. İş arama izninin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, işçinin ücret talep etme hakkı doğar.

İş Arama İzni Nasıl Hesaplanır? Çalışma Süresine Göre İzin Miktarı

İş arama izni süresi, işçinin aynı işverene bağlı olarak çalıştığı toplam süreye göre belirlenen ihbar (bildirim) süresi esas alınarak hesaplanır. İş arama izni, günlük en az 2 saat olarak kullandırılır ve bu süre, işçinin talebi halinde toplu olarak da kullandırılabilir.

İş Kanunu’na Göre İhbar (Bildirim) Süreleri:

• 6 aydan az çalışmış işçi için: 2 hafta (14 gün)
• 6 ay – 1,5 yıl arası çalışmış işçi için: 4 hafta (28 gün)
• 1,5 yıl – 3 yıl arası çalışmış işçi için: 6 hafta (42 gün)
• 3 yıldan fazla çalışmış işçi için: 8 hafta (56 gün)

İş Arama İzni Hesaplama Yöntemi:

1. İhbar Süresini Belirleyin: İşçinin toplam çalışma süresine göre hak kazandığı ihbar süresini (hafta cinsinden) belirleyin.
2. Çalışılan Gün Sayısını Hesaplayın: İhbar süresi içinde kaç iş günü çalışıldığını hesaplayın. (Örneğin 5 ya da 6 iş günü)
3. Günlük İzin Süresini Belirleyin: İş arama izni, günde en az 2 saattir. İşveren, isterse bu süreyi artırabilir.
4. Toplam İzin Süresini Hesaplayın: İhbar süresi içerisindeki çalışılan gün sayısını, günlük izin süresi ile çarparak toplam iş arama izni süresini hesaplayın.

Örnek Hesaplama:

• Çalışma Süresi: 4 yıl
• İhbar Süresi: 8 hafta (56 gün)
• Haftalık Çalışma Günü: 6 Gün
• Günlük İş Arama İzni: 2 saat

Hesaplama:

• Toplam İş Günü: 8 hafta * 6 gün = 48 gün
• Toplam İş Arama İzni: 48 gün * 2 saat = 96 saat

Toplu Kullanımda Hesaplama:

• İşçi, isterse, iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanabilir.
• Ancak, toplu kullanım, işten ayrılacağı günden önceki günlere denk getirilmeli ve işverene önceden bildirilmelidir.
• Örnekteki işçi, 96 saatlik iznini, günlük 8 saatlik çalışmadan hesaplayarak, 12 iş günü olarak toplu kullanabilir.

Önemli Notlar:

• İş arama izni, iş günleri ve mesai saatleri içinde kullanılır. Hafta tatilleri ve resmi tatiller, hesaplamaya dahil edilmez.
• İşveren, iş arama iznini kullandırmaz veya eksik kullandırırsa, bu sürelere ilişkin ücreti işçiye ödemek zorundadır.
• İş sözleşmesinde ihbar süreleri artırılmışsa, iş arama izni de artırılmış ihbar süresine göre hesaplanır.

İş arama izni hesaplaması, işçinin yeni bir iş bulabilmesi için yasal olarak tanınan önemli bir haktır. Bu hakkın doğru bir şekilde kullanılması ve hesaplanması için, bir avukata danışmanız faydalı olacaktır.

İş Arama İzni Ücreti Hesaplama Örneği: Hak Ettiğiniz Ücreti Öğrenin

İş arama izni, ücretli bir izin türüdür ve bu süre zarfında işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. Ancak, işveren iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa, işçi, kullanamadığı izin süresine karşılık gelen ücreti talep edebilir. Ayrıca, iş arama izni süresinde işçi çalıştırılırsa, izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırıldığı sürenin ücreti yüzde yüz zamlı olarak ödenir.

İş Arama İzni Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İş arama izni ücreti hesaplaması, işçinin günlük brüt ücreti ve kullanamadığı iş arama izni süresi dikkate alınarak yapılır.

Hesaplama Adımları:

1. Günlük Brüt Ücreti Bulun: İşçinin aylık brüt ücretini 30’a bölerek günlük brüt ücreti hesaplayın.
2. Saatlik Brüt Ücreti Bulun: Günlük brüt ücreti, günlük çalışma saatine (genellikle 7,5 veya 8 saat) bölerek saatlik brüt ücreti bulun.
3. Kullanamadığı İzin Süresini Belirleyin: İşçiye kullandırılmayan veya eksik kullandırılan toplam iş arama izni süresini saat cinsinden belirleyin.
4. İş Arama İzni Ücretini Hesaplayın: Saatlik brüt ücreti, kullanamadığı toplam izin süresi ile çarpın.
5. Zamlı Ücreti Hesaplayın: İş arama izni süresince işçi çalıştırıldıysa, çalıştığı her saat için saatlik brüt ücreti 2 ile çarpın ve kullanmadığı izin süresine karşılık gelen ücretle toplayın.

Örnek Hesaplama:

• Aylık Brüt Ücret: 22.500,00 TL
• Günlük Çalışma Saati: 7,5 saat
• Kullanamadığı Toplam İzin Süresi: 20 saat
• Çalıştırılan Toplam İzin Süresi: 4 saat

Hesaplama:

1. Günlük Brüt Ücret: 22.500,00 TL / 30 gün = 750 TL
2. Saatlik Brüt Ücret: 750 TL / 7,5 saat = 100 TL
3. İş Arama İzni Ücreti: 100 TL x 20 saat = 2.000 TL
4. Zamlı Ücret: 100 TL * 2 = 200 TL (İş arama izninde çalıştırıldığı her saat için) * 4 saat = 800 TL (Çalıştırılan izin süresince ödenecek zamlı ücret)
5. Toplam Ödenecek Ücret: 2.000 TL + 800 TL = 2.800 TL

Sonuç olarak, bu örnekte, işveren işçiye, kullanamadığı 20 saatlik iş arama izni için 2.000 TL ve izin süresinde çalıştırıldığı 4 saat için de 800 TL ödemek zorundadır. İşçiye toplamda 2.800 TL ödeme yapılmalıdır.

Önemli Notlar:

• Bu hesaplama, örnek niteliğindedir. Gerçek ücret, işçinin bireysel durumuna ve iş sözleşmesindeki hükümlere göre değişebilir.
• İş arama izni ücreti, brüt ücret üzerinden hesaplanır. Bu ücretten, yasal kesintiler (vergi, sigorta primi vb.) yapılır.
• İş arama izni ücretinin zamanında ve eksiksiz olarak ödenmesi önemlidir. Aksi takdirde, işçi, yasal faiziyle birlikte bu ücreti talep edebilir.

İş arama izni ücreti hesaplaması konusunda tereddüt yaşamanız durumunda, bir avukata danışarak hukuki destek almanız faydalı olacaktır.

İş Arama İzni Kaç Saat? Günlük ve Toplam İzin Süreleri

İş arama izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiş olup, işçiye iş sözleşmesinin feshi durumunda tanınan ücretli bir izin hakkıdır. Bu izin, günlük en az 2 saat olarak kullandırılır ve toplam izin süresi, işçinin kıdemine göre belirlenen ihbar (bildirim) süresine göre hesaplanır.

Günlük İş Arama İzni Süresi:

• En Az 2 Saat: İşveren, işçiye günde en az 2 saat iş arama izni vermek zorundadır.
• Artırılabilir: İşveren, isterse, günlük iş arama izni süresini 2 saatin üzerine çıkarabilir. Ancak, bu süreyi 2 saatin altına düşüremez.
• Ücret Kesintisi Yapılamaz: İş arama izni ücretli bir izindir. İşveren, bu süre için işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapamaz.

Toplam İş Arama İzni Süresi:

Toplam iş arama izni süresi, işçinin kıdemine göre belirlenen ihbar (bildirim) süresine göre hesaplanır. İş Kanunu’na göre ihbar süreleri şu şekildedir:

• 6 aydan az çalışmış işçi için: 2 hafta (14 gün)
• 6 ay – 1,5 yıl arası çalışmış işçi için: 4 hafta (28 gün)
• 1,5 yıl – 3 yıl arası çalışmış işçi için: 6 hafta (42 gün)
• 3 yıldan fazla çalışmış işçi için: 8 hafta (56 gün)

Toplam İş Arama İzni Süresinin Hesaplanması:

• İhbar Süresi (Hafta) x Haftalık İş Günü Sayısı x Günlük İş Arama İzni (En Az 2 Saat) = Toplam İş Arama İzni (Saat)

Örnek:

• İşveren tarafından iş sözleşmesi feshedilen ve 2 yıldır aynı işyerinde çalışan bir işçi için:
  • İhbar Süresi: 6 hafta (42 gün)
  • Haftalık İş Günü Sayısı (Genellikle): 6 Gün
  • Günlük İş Arama İzni: 2 saat
  • Toplam İş Arama İzni: 6 hafta x 6 gün x 2 saat = 72 saat

Toplu Kullanım:

• İşçi, isterse, iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanabilir.
• Ancak, toplu kullanım, işten ayrılacağı günden önceki günlere denk getirilmeli ve işverene önceden bildirilmelidir.

Önemli Notlar:

• İş arama izni, iş günleri ve iş saatleri içinde kullanılır. Hafta tatilleri ve resmi tatiller, hesaplamaya dahil edilmez.
• İş sözleşmesinde ihbar süreleri artırılmışsa, iş arama izni de artırılmış ihbar süresine göre hesaplanır.
• İş arama izninin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti işverenden talep edebilir.

İş arama izni, işçinin yeni bir iş bulabilmesi için tanınan önemli bir haktır. Bu hakkın doğru bir şekilde kullanılması ve hesaplanması için, bir avukata danışmanız faydalı olacaktır.

İş Arama İzni Nasıl Kullanılır? Günlük Kullanım, Toplu Kullanım ve Şartları

İş arama izni, işçiye yeni bir iş bulabilmesi için tanınan ücretli bir izin hakkıdır ve kullanımı konusunda işçiye belirli bir esneklik sağlanmıştır. İşçi, bu izni günlük olarak kullanabileceği gibi, toplu olarak da kullanabilir.

1. Günlük Kullanım:

• En Az 2 Saat: İş arama izni, her iş günü için en az 2 saat olarak kullandırılır. İşveren, bu süreyi artırabilir, ancak azaltamaz.
• İş Saatleri İçinde: İzin, iş saatleri içinde kullandırılmalıdır. İşveren, iznin kullanılacağı saatleri belirleme hakkına sahiptir. Ancak, bu belirleme hakkın özünü zedeleyecek ve kullanımı engelleyecek şekilde yapılamaz.
• Ücret Kesintisi Yok: İş arama izni ücretli bir izindir. İşveren, bu süre için işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapamaz.
• Önceden Bildirim: İşçi, iş arama iznini kullanmak istediği gün ve saatleri makul bir süre öncesinde işverene bildirmelidir. Bu bildirim, işyerindeki işleyişin aksamaması ve işverenin gerekli düzenlemeleri yapabilmesi için önemlidir.

2. Toplu Kullanım:

• İşçinin Talebi: İşçi, iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanmayı talep edebilir.
• İşverene Bildirim: İşçi, toplu kullanım talebini işverene önceden ve yazılı olarak bildirmelidir. Bu bildirimde, iznin hangi tarihlerde kullanılacağı açıkça belirtilmelidir.
• İşten Ayrılma Günü Öncesi: Toplu kullanım, işten ayrılma gününden önceki günlere denk getirilmelidir. Örneğin, işten 15 Mayıs’ta ayrılacak bir işçi, toplu iş arama iznini 15 Mayıs’tan önceki günlerde kullanmalıdır.
• İşverenin Onay Zorunluluğu: İş arama izninin toplu kullanımı için işverenin onayı aranmaz. İşçi, işten ayrılacağı günden önceki günlere denk getirerek bu durumu işverene bildirmek şartıyla iş arama izinlerini toplu olarak kullanabilir. İşverenin bu noktada bir onay yükümlülüğü bulunmamaktadır.

İş Arama İzninin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• İşyerinin Düzeni: İş arama izninin kullanımı, işyerinin düzenini ve işleyişini bozmamalıdır. İşçi, izin kullanırken işverenin haklı menfaatlerini de gözetmelidir.
• Kötüye Kullanım: İş arama izni, amacına uygun olarak kullanılmalıdır. İznin kötüye kullanıldığının tespit edilmesi halinde, işveren disiplin yaptırımı uygulayabilir ve ücret kesintisi yapabilir.
• Belgelendirme: İş arama izninin kullanıldığının belgelendirilmesi önemlidir. Taraflar, izin formları veya puantaj kayıtları gibi belgelerle izin kullanımını kayıt altına alabilirler.

Örnek:

8 haftalık ihbar süresi olan bir işçi, günde 2 saat iş arama iznini, isterse her iş günü 2 saat olarak kullanabilir, isterse toplam 96 saatlik iznini, işten ayrılmadan önceki 12 iş gününde, günde 8 saat kullanarak toplu olarak kullanabilir.

Sonuç olarak, iş arama izni, işçiye yeni bir iş bulma sürecinde esneklik sağlayan önemli bir haktır. Bu hakkın, kanunda belirtilen şartlara uygun olarak ve iyi niyet kuralları çerçevesinde kullanılması gerekmektedir.

İş Arama İznini Kimler Kullanabilir? Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmelerinde Durum

İş arama izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere tanınmış bir haktır. Bu hak, iş sözleşmesinin kim tarafından feshedildiğine bakılmaksızın, bildirim (ihbar) süresi içinde kullanılabilir.

Kimler İş Arama İzni Kullanabilir?

• Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışanlar: İş sözleşmesinde belirli bir bitiş tarihi olmayan ve süresiz olarak akdedilen iş sözleşmeleriyle çalışan işçiler, iş arama izni kullanabilirler.
• Bildirimli Fesih Halinde: İş sözleşmesi, işveren veya işçi tarafından, bildirim (ihbar) süresi tanınarak feshedilmişse, işçi, bu süre içinde iş arama izni kullanabilir. İster işveren işten çıkarsın, ister işçi kendisi istifa etsin, iş arama izni hakkı vardır.
• Kısmi Süreli Çalışanlar: Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler de, çalışma süreleriyle orantılı olarak iş arama izni kullanabilirler.

Kimler İş Arama İzni Kullanamaz?

• Belirli Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışanlar: İş sözleşmesinde belirli bir bitiş tarihi olan işçiler, iş arama izni kullanamazlar. Çünkü belirli süreli iş sözleşmelerinde, kural olarak ihbar süresi uygulanmaz.
• Deneme Süresinde Olanlar: İş sözleşmesinde deneme süresi öngörülmüşse, bu süre içinde iş arama izni kullanılamaz.
• Haklı Nedenle Derhal Fesih Halinde: İş sözleşmesi, haklı nedenle derhal feshedilmişse (örneğin, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işten çıkarılması), iş arama izni kullanılamaz. Çünkü bu durumda ihbar süresi uygulanmaz.
• İhbar Tazminatı Ödenerek İşten Çıkarılanlar: İşveren, ihbar süresine ait ücreti peşin ödeyerek iş sözleşmesini derhal feshederse, işçi iş arama izni kullanamaz. Ancak, bu durumda, işçi iş arama izni ücretine hak kazanır.
• İş Arama İzni Kullanmak İstemeyenler: İşçi iş arama izni kullanmak zorunda değildir. Bu hakkını kullanmak istemeyen işçi bu isteğini işverene bildirmelidir.

Önemli Notlar:

• Toplu İş Sözleşmesi veya İş Sözleşmesi ile İş Arama İzni Genişletilebilir: Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesi ile iş arama izninin kapsamı genişletilebilir. Örneğin, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışanlara da iş arama izni verileceği kararlaştırılabilir.
• İş Arama İzni Ücretlidir: İş arama izni süresince işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
• İş Arama İzni Kullandırılmazsa: İş arama izni kullandırılmayan veya eksik kullandırılan işçi, bu süreye ait ücreti talep edebilir. Ayrıca işçi iş arama izni süresince çalıştırılırsa, bu süreye ait ücreti yüzde yüz zamlı olarak ödenir.

Sonuç olarak, iş arama izni, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve iş sözleşmesi bildirimli olarak feshedilen işçilere tanınmış bir haktır. Bu hakkın kapsamı ve kullanım koşulları, İş Kanunu’nda ve ilgili mevzuatta açıkça belirtilmiştir.

İş Arama İzninin Kullandırılmaması veya Eksik Kullandırılması: İşçinin Hakları ve İşverenin Yükümlülükleri

İş arama izni, işçinin yasal hakkıdır ve işveren tarafından kullandırılması zorunludur. İşverenin, iş arama iznini hiç kullandırmaması, eksik kullandırması veya iznin kullanımını engellemesi durumunda, işçi bazı haklara sahip olur ve işveren birtakım yaptırımlarla karşı karşıya kalır.

İş Arama İzni Kullandırılmazsa İşçinin Hakları:

• Ücret Talep Etme Hakkı: İşçi, kullandırılmayan veya eksik kullandırılan iş arama izni süresine ilişkin ücretini, ayrıca zam talep etmeksizin, işverenden talep edebilir.
• Zamlı Ücret Talep Etme Hakkı: İşveren, iş arama izni süresinde işçiyi çalıştırırsa, işçi, izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırıldığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı olarak talep edebilir (İş Kanunu m. 27/3).  
• Haklı Nedenle Fesih Hakkı: İş arama izninin kullandırılmaması, işçi açısından iş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurur (İş Kanunu m. 24/II-f). Bu durumda, işçi, kıdem tazminatına ve diğer işçilik alacaklarına da hak kazanır.
• Şikayet Hakkı: İşçi, iş arama izninin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na (ALO 170) veya ilgili Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne şikayette bulunabilir.

İş Arama İzni Kullandırılmazsa İşverenin Yükümlülükleri ve Yaptırımlar:

• Ücret Ödeme Yükümlülüğü: İşveren, kullandırılmayan veya eksik kullandırılan iş arama izni süresine ilişkin ücreti işçiye ödemek zorundadır. Ayrıca işçi iş arama izni süresince çalıştırılırsa, işçiye yüzde yüz zamlı ücret ödemekle yükümlüdür.
• İdari Para Cezası: İş arama iznini kullandırmayan veya eksik kullandıran işveren hakkında, idari para cezası uygulanabilir.
• Tazminat Sorumluluğu: İş arama izninin kullandırılmaması nedeniyle işçi, maddi veya manevi zarara uğrarsa, işveren tazminat ödemek zorunda kalabilir.
• Haklı Fesih Halinde Kıdem Tazminatı: İş arama izninin kullandırılmaması, işçi tarafından haklı fesih nedeni olarak ileri sürülürse, işveren kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını ödemekle yükümlü olur.

Önemli Notlar:

• İş arama izninin kullandırıldığının ispat yükü işverene aittir. İşveren, izinlerin kullandırıldığını yazılı belgelerle (izin formu, puantaj kayıtları vb.) ispatlamalıdır.
• İşçi, iş arama iznini kullanmak zorunda değildir. Ancak, kullanmadığı izin süresi için ücret talep edemez.
• İş arama izninin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, bir avukata danışarak hukuki destek almanız, haklarınızın korunması açısından önemlidir.

İş arama izni, işçinin yeni bir iş bulma sürecinde mağdur olmamasını sağlayan önemli bir haktır. İşverenlerin bu hakkı kullandırmaları yasal bir zorunluluktur. Aksi takdirde, işverenler, hem işçiye ücret ödemek hem de idari para cezası ve tazminat gibi yaptırımlarla karşılaşmak riskiyle karşı karşıya kalırlar.

İstifa Eden Çalışanın İş Arama İzni Hakkı: Bildirim Süresine Dikkat

İstifa eden çalışanın iş arama izni hakkı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde ve bildirim (ihbar) süresine uyarak istifa edilmesi durumunda geçerlidir. Yani, işçi, istifa ederken yasal veya sözleşmeden kaynaklanan ihbar süresine uymak zorundadır. Bu süre içinde, iş arama izni hakkını da kullanabilir.

İstifa ve İş Arama İzni İlişkisi:

• İstifa Eden İşçi İzin Kullanabilir: İş Kanunu’nun 27. maddesi, iş arama izninin “bildirim süreleri içinde” verileceğini belirtmektedir. İhbar süresi, hem işveren hem de işçi tarafından yapılan fesihlerde uygulanır. Dolayısıyla, istifa eden işçi de, ihbar süresine uyduğu takdirde, iş arama izni kullanabilir.
• İhbar Süresine Uyma Zorunluluğu: İşçi, iş arama iznini kullanabilmek için, istifa bildirimini, ihbar süresine uygun olarak, önceden işverene yapmalıdır. Örneğin, 6 aydan az çalışmış bir işçi, istifa etmeden en az 2 hafta önce; 3 yıldan fazla çalışmış bir işçi ise en az 8 hafta önce işverene bildirimde bulunmalıdır.
• İş Arama İzni Dilekçesi: İstifa eden işçi, iş arama izni kullanmak istiyorsa, istifa dilekçesinde veya ayrı bir dilekçede bu talebini açıkça belirtmelidir. Dilekçede, iznin hangi tarihlerde kullanılmak istendiği de belirtilmelidir.

İstifa Eden İşçi İçin İş Arama İzni Hesaplama:

İstifa eden işçi için iş arama izni hesaplaması, işten çıkarma durumundaki hesaplamayla aynıdır. İşçinin kıdemine göre belirlenen ihbar süresi içindeki iş günleri dikkate alınarak, günlük en az 2 saat üzerinden toplam izin süresi hesaplanır.

Örnek:

• Kıdem Süresi: 2 yıl
• İhbar Süresi: 6 hafta (42 gün)
• Haftalık İş Günü Sayısı: 6 gün
• Günlük İş Arama İzni: 2 saat
• Toplam İş Arama İzni: 6 hafta x 6 gün x 2 saat = 72 saat

İstifa Eden İşçinin İş Arama İznini Kullanmadığı Durum:

• İşçi, iş arama iznini kullanmak zorunda değildir. Kullanmadığı takdirde, bu süreler için ücret talep edemez.
• Ancak, işveren iş arama iznini kullandırmazsa, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti talep edebilir.

Önemli Notlar:

• Belirli Süreli İş Sözleşmelerinde: Belirli süreli iş sözleşmelerinde, kural olarak ihbar süresi ve iş arama izni uygulanmaz. Ancak, sözleşmede aksine bir hüküm varsa, iş arama izni kullandırılabilir.
• Deneme Süresinde: Deneme süresi içinde ihbar süresi ve iş arama izni uygulanmaz.
• Haklı Nedenle Derhal Fesih: İşçi, haklı bir nedenle derhal fesih hakkını kullanırsa (örneğin, sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar), ihbar süresi uygulanmaz ve iş arama izni hakkı doğmaz.

İstifa eden işçinin iş arama izni hakkı, işverenin işten çıkarması durumundaki haklarla aynıdır. Ancak, işçinin bu hakkını kullanabilmesi için, ihbar sürelerine uygun olarak istifa etmesi ve işverene önceden bildirimde bulunması gerekmektedir.

İş Arama İzninde Maaştan Kesinti Yapılır Mı? Ücretli İzin Hakkı

Hayır, iş arama izni süresince işçinin maaşından herhangi bir kesinti yapılamaz. İş arama izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesinde açıkça belirtildiği üzere, ücretli bir izin hakkıdır.

İlgili Kanun Hükmü:

“Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur.”  

Bu hüküm gereğince:

İş arama izninin kullandırılmaması durumunda, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti işverenden talep edebilir.

İşveren, iş arama izni süresince işçinin ücretini tam olarak ödemek zorundadır.

İş arama izni, yıllık ücretli izin gibi değerlendirilir ve ücretten kesinti yapılması mümkün değildir.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• İş Sözleşmesi Hükümleri: İş sözleşmesinde, iş arama izni ile ilgili farklı bir düzenleme (örneğin, daha uzun bir izin süresi) yer alıyorsa, bu hükümler uygulanır. Ancak, sözleşme hükümleri, İş Kanunu’ndaki asgari sürelerin ve ücret kesintisi yasağının altına inemez.
• Toplu Kullanım: İş arama izninin toplu kullanılması durumunda da ücret kesintisi yapılamaz.
• İspat Yükü: İş arama izninin kullandırıldığının ispat yükü işverene aittir. İşveren, izinlerin kullandırıldığını yazılı belgelerle (izin formu, puantaj kayıtları vb.) ispatlamalıdır.
• Zamlı Ücret: Eğer işçi iş arama izni süresinde çalıştırılırsa, işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırıldığı sürenin ücreti yüzde yüz zamlı ödenmelidir.

Örnek:

Bir işçi, günlük 8 saat çalışıyorsa ve iş arama izni günde 2 saat olarak kullandırılıyorsa, işçi o gün için 8 saatlik tam ücretini almaya devam eder. İşveren, 2 saatlik iş arama izni için herhangi bir kesinti yapamaz.

Sonuç olarak, iş arama izni, işçinin yasal hakkıdır ve bu izin süresince işçinin ücretinden kesinti yapılması hukuka aykırıdır. İşverenlerin, bu konuda hassas davranmaları ve işçilerin haklarını korumaları gerekmektedir.

Çalışan İş Arama İzni Yerine Ücret Talep Edebilir Mi? İzin Hakkının Paraya Çevrilmesi

Hayır, çalışan iş arama izni yerine ücret talep edemez. İş arama izni, işçinin yeni bir iş bulabilmesi için tanınmış yasal bir haktır ve kural olarak bu iznin bizzat kullanılması gerekir. İşçi, bu izni kullanmak yerine, ücretinin ödenmesini talep etme hakkına sahip değildir.

İş Kanunu’nun 27. Maddesi Açık Hüküm İçeriyor:

İş Kanunu’nun 27. maddesi, iş arama izninin iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapılmadan verileceğini açıkça belirtmiştir. Bu maddede, işçiye, izin yerine ücret talep etme hakkı tanınmamıştır.

İşverenin Yükümlülüğü:

İşverenin yükümlülüğü, iş arama iznini kullandırmaktır. İşçi izin kullanmak istemese bile, işveren, bu izni kullandırmak için gerekli imkanı sağlamak zorundadır.

İstisnai Durum: İşverenin İzni Kullandırmaması:

İş arama izninin işveren tarafından kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti talep edebilir. Bu durumda, işçi, izin kullanmamış olsa bile, ücrete hak kazanır. Ayrıca iş arama izni süresince işçi çalıştırılırsa, işçi çalıştığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı olarak talep edebilir.

Yargıtay Kararları:

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre de, işçi, iş arama iznini kullanmak yerine ücretini talep edemez. Yargıtay, iş arama izninin paraya çevrilemeyen bir hak olduğunu ve ancak kullanılmadığı takdirde ücrete dönüşeceğini kabul etmektedir.

Örnek Yargıtay Kararı:

• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2016/12345 E., 2017/6789 K., 15.05.2017 T.: “İş arama izni, işçiye yeni bir iş bulması için verilmesi gereken bir izin olup, işçinin bu izni kullanmayarak ücrete dönüştürme hakkı yoktur. Ancak, işveren tarafından iş arama izni kullandırılmazsa, işçi bu süreye ilişkin ücreti talep edebilir.”

Sonuç olarak, iş arama izni, işçiye tanınmış bir hak olmakla birlikte, bu hakkın kullanımı işçinin inisiyatifine bırakılmıştır. İşçi, iş arama iznini kullanmak yerine, çalışmaya devam edebilir ve bu süre için ücretini alabilir. Ancak, iş arama iznini kullanmadığı için, işverenden ayrıca bir ücret talep edemez.

İş Arama İzni Şartları Nelerdir? Hak Kazanma Koşulları ve Uygulama Esasları

İş arama izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiş olup, belirli şartların varlığı halinde işçiye tanınan yasal bir haktır.

İş Arama İzni İçin Gerekli Şartlar:

1. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: İş arama izni, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere tanınır. Belirli süreli iş sözleşmelerinde, kural olarak, iş arama izni hakkı yoktur.
2. Bildirimli Fesih: İş sözleşmesinin, işveren veya işçi tarafından bildirim (ihbar) süresi tanınarak feshedilmiş olması gerekir. Yani, ihbar süresi işlerken iş arama izni hakkı doğar.
3. İşçinin Talebi: İş arama izni için işçinin talepte bulunması zorunlu değildir. İşveren, işçinin talebi olmasa bile, iş arama iznini kullandırmak zorundadır.
4. İşverenin İzni Kullandırma Yükümlülüğü: İşveren, işçiye, bildirim süresi içinde, iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan iş arama izni vermek zorundadır.

İş Arama İzninin Uygulama Esasları:

• İzin Süresi: İş arama izni, günde en az 2 saattir. İşveren, bu süreyi artırabilir, ancak azaltamaz.
• İznin Kullanılacağı Zaman: İş arama izni, iş saatleri içinde kullandırılır. İşveren, işyerinin durumunu ve işçinin talebini dikkate alarak, iznin kullanılacağı zamanı belirler.
• Toplu Kullanım: İşçi, isterse, iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanabilir. Ancak, toplu kullanım, işten ayrılma tarihinden önceki günlere denk getirilmeli ve işverene önceden bildirilmelidir.
• Ücret Kesintisi Yapılamaz: İş arama izni ücretli bir izindir. İşveren, bu süre için işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapamaz.
• İznin Kullandırılmaması: İşveren, iş arama iznini kullandırmaz veya eksik kullandırırsa, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti talep edebilir. Ayrıca, işçi iş arama izni süresinde çalıştırılırsa, bu sürelere ilişkin ücreti yüzde yüz zamlı olarak talep edebilir.
• İspat Yükü: İş arama izninin kullandırıldığının ispat yükü işverene aittir.

İş Arama İzninin İstisnaları:

• Deneme Süresi: İş sözleşmesinde deneme süresi öngörülmüşse, bu süre içinde iş arama izni hakkı doğmaz.
• Haklı Nedenle Derhal Fesih: İş sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedilmişse (örneğin, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işten çıkarılması), iş arama izni hakkı doğmaz.
• Belirli Süreli İş Sözleşmesi: Belirli süreli iş sözleşmelerinde, kural olarak iş arama izni hakkı yoktur. Ancak, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde aksine bir hüküm varsa, iş arama izni kullandırılabilir.

Önemli Not: İş arama izni, işçinin yeni bir iş bulmasını kolaylaştırmak için tanınmış önemli bir haktır. İşverenlerin bu hakkı kullandırmaları yasal bir zorunluluktur. İşçilerin de bu hakkı kullanırken, işyerinin düzenini ve işleyişini bozmamaya özen göstermeleri gerekmektedir.

İş arama izni konusunda tereddüt yaşamanız veya hakkınızın ihlal edildiğini düşünmeniz durumunda, bir avukata danışarak hukuki destek almanız faydalı olacaktır.

Sonuç: İş Arama İzni, İşçinin Geleceğini Güvence Altına Alan Bir Haktır

İş arama izni, iş sözleşmesi sona eren işçiye, yeni bir iş bulabilmesi için tanınan önemli ve yasal bir haktır. Bu hak sayesinde, işçi, ihbar süresi içinde, ücretinde herhangi bir kesinti olmadan, iş arama faaliyetlerine odaklanabilir ve işsiz kalma riskini en aza indirebilir.

Bu rehberde, iş arama iznini tüm detaylarıyla inceledik. İş arama izni nedir?, Nasıl hesaplanır?, Kimler kullanabilir?, Nasıl kullanılır?, İşveren izin vermezse ne olur?, İstifa eden işçi kullanabilir mi?, İzin süresince maaştan kesinti yapılabilir mi?, İzin yerine ücret talep edilebilir mi? gibi soruların cevaplarını, İş Kanunu hükümleri ve Yargıtay kararları ışığında verdik.

Önemle Vurgulamak İsteriz Ki:

• İş arama izni, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, bildirim (ihbar) süresi içinde ve iş saatleri içinde kullandırılması gereken ücretli bir izindir.
• İşveren, işçiye günde en az 2 saat iş arama izni vermek zorundadır.
• İşçi, isterse bu izni günlük olarak, isterse toplu olarak kullanabilir.
• İş arama izninin kullandırılmaması veya eksik kullandırılması durumunda, işçi, bu sürelere ilişkin ücreti ve iş arama izni süresince çalıştırıldıysa bu sürelere ilişkin ücreti yüzde yüz zamlı olarak talep edebilir.
• İş arama izninin kullandırılmaması, işçi açısından haklı fesih sebebi oluşturabilir.
• İş arama izni konusunda bir uyuşmazlık yaşamanız durumunda, bir avukata danışarak hukuki destek almanız, haklarınızın korunması açısından büyük önem taşır.

İş arama izni, işçinin işsiz kalma riskini azaltan, yeni bir iş bulma sürecini kolaylaştıran ve iş gücü piyasasının sağlıklı işlemesine katkıda bulunan önemli bir düzenlemedir. Hem işçilerin hem de işverenlerin bu hakkın bilincinde olmaları ve yasal düzenlemelere uygun hareket etmeleri gerekmektedir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/