ÜCRETSİZ İZİN NEDİR? ŞARTLARI NELERDİR?

Ücretsiz İzin: İşçi ve İşveren Açısından Detaylı Bir İnceleme

Ücretsiz izin, işçinin iş sözleşmesi devam ederken, belirli bir süre boyunca çalışmadan ücret almadığı ve işverenin de ücret ödeme yükümlülüğünün bulunmadığı bir izin türüdür. Her ne kadar İş Kanunu’nda doğrudan bir düzenlemesi olmasa da, Yargıtay kararları ve uygulamada yaygın olarak kabul gören bir uygulamadır.

Ücretsiz izin, hem işçi hem de işveren için avantajlar ve dezavantajlar içerebilir. Örneğin, işçiler özel sebeplerle veya dinlenmek için ücretsiz izin kullanabilirken, işverenler de ekonomik zorluklar veya iş azlığı durumlarında işçilerini ücretsiz izne çıkararak maliyetlerini düşürebilirler.

Ücretsiz İzinin Hukuki Dayanağı:

Ücretsiz izin, İş Kanunu’nda açıkça düzenlenmemiş olsa da, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi işçilere ve işverenlere karşılıklı anlaşma ile iş sözleşmesinin askıya alınması konusunda esneklik tanır. Yargıtay da bu maddeye dayanarak ücretsiz iznin geçerli bir uygulama olduğunu kabul etmiştir.

Ücretsiz İzinin Şartları:

• Karşılıklı Anlaşma: Ücretsiz izin, işçi ve işveren arasında karşılıklı anlaşma ile verilir. Tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarmak veya çıkmak mümkün değildir.
• Yazılı Anlaşma: Ücretsiz izin anlaşmasının yazılı olarak yapılması ve izin süresinin belirtilmesi önemlidir.
• Süre Sınırı: Ücretsiz izin süresi, taraflar arasında belirlenir. Kanunda belirli bir süre sınırı yoktur.

Ücretsiz İzinin Sonuçları:

• Ücret Ödenmemesi: Ücretsiz izin süresince işçiye ücret ödenmez.
• Sigorta Primleri: Ücretsiz izin süresince sigorta primleri ödenmez. Ancak, işçi isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigortalılık süresini devam ettirebilir.
• Kıdem Tazminatı: Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
• Yıllık İzin: Ücretsiz izin süresi, yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.

Ücretsiz İzinin Kötüye Kullanımı:

Ücretsiz izin, hem işçi hem de işveren tarafından kötüye kullanılabilir.

• İşçi Açısından: İşçi, işverenin işlerini aksatmak amacıyla ücretsiz izin talebinde bulunabilir.
• İşveren Açısından: İşveren, ekonomik sebeplerle işçiyi işten çıkarmak yerine ücretsiz izne zorlayabilir.

Bu tür kötüye kullanımların önüne geçmek için, ücretsiz izin anlaşmasının yazılı olarak yapılması ve tarafların hak ve yükümlülüklerinin açıkça belirtilmesi önemlidir.

Ücretsiz İzin ve İşsizlik Ödeneği:

Ücretsiz izin alan işçiler, işsizlik ödeneği almaya hak kazanamazlar. Çünkü işsizlik ödeneği, işsiz kalan ve iş arama koşullarını sağlayan kişilere verilir. Ücretsiz izinde ise iş sözleşmesi devam etmektedir.

Ücretsiz İzin ve İhbar Süresi:

Ücretsiz izin süresi sona erdiğinde, işçi işine geri dönebilir. İşveren, ücretsiz izin süresi bitmeden işçiyi işe çağıramaz. İşçi de, ücretsiz izin süresi bitmeden işten ayrılamaz. Ancak, taraflar karşılıklı anlaşarak ücretsiz izin süresini kısaltabilir veya uzatabilirler.

Ücretsiz İzin: İş Sözleşmesinin Geçici Olarak Durdurulması

Ücretsiz izin, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşmasıyla iş sözleşmesinin belirli bir süre için askıya alınmasıdır. Bu süre boyunca işçi çalışmaz, ücret almaz ve işverenin de ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Ancak iş akdi devam ettiği için işçinin işyeriyle ilişiği kesilmez ve iş güvencesi korunur.

Ücretsiz İzinin Özellikleri:

• Karşılıklı Anlaşma: Ücretsiz izin, işçi ve işverenin karşılıklı rızasıyla gerçekleşir. Tek taraflı bir dayatma söz konusu olamaz.
• Yazılı Olması: Anlaşmanın yazılı olarak yapılması ve izin süresinin belirtilmesi önemlidir. Bu, ileride doğabilecek olası anlaşmazlıkların önüne geçer.
• Süre: Ücretsiz izin süresi kanunen belirlenmemiştir. Taraflar kendi aralarında anlaşarak süreyi belirleyebilirler.
• İş Akdinin Devamı: Ücretsiz izin süresince iş akdi askıda kalır, ancak sona ermez. İşçi, izin sonunda işine geri döner.
• Ücret ve Sigorta: İşçi, ücretsiz izin süresince ücret almaz ve sigorta primleri ödenmez. Ancak işçi isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigortalılık süresini devam ettirebilir.
• Kıdem Tazminatı: Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
• Yıllık İzin: Ücretsiz izin süresi, yıllık izin hesabında da dikkate alınmaz.

Ücretsiz İzin Kimler Tarafından Kullanılabilir?

Ücretsiz izin kullanımı için işçinin belirli bir süre çalışmış olma şartı yoktur. İşe yeni başlayan bir işçi de, işverenle anlaşması halinde ücretsiz izin kullanabilir.

Ücretsiz İzinin Avantajları ve Dezavantajları:

İşçi Açısından:

• Avantajlar:
  • Özel işlerini halletmek, dinlenmek, seyahat etmek gibi kişisel nedenlerle işten belirli bir süre ayrılabilir.
  • Eğitim veya kişisel gelişim fırsatlarını değerlendirebilir.
  • Ailevi sorumluluklarını yerine getirebilir.
• Dezavantajlar:
  • Ücretsiz izin süresince gelir elde edemez.
  • Sigortalılık süresi kesintiye uğrayabilir.
  • Kıdem tazminatı ve yıllık izin hakları etkilenebilir.

İşveren Açısından:

• Avantajlar:
  • Ekonomik zorluklar veya iş azlığı durumlarında işçilik maliyetlerini düşürebilir.
  • İşten çıkarmalara gerek kalmadan işgücünü koruyabilir.
• Dezavantajlar:
  • İşçinin ücretsiz izne ayrılmasıyla iş gücü kaybı yaşanabilir.
  • İşçinin izin dönüşünde işine adaptasyonunda sorunlar yaşanabilir.

Ücretsiz İzin ve İşsizlik Ödeneği:

Ücretsiz izin alan işçiler, işsizlik ödeneği almaya hak kazanamazlar. Çünkü işsizlik ödeneği, işsiz kalan ve iş arama koşullarını sağlayan kişilere verilir. Ücretsiz izinde ise iş sözleşmesi devam etmektedir.

Ücretsiz İzinin Yazılı Olmasının Önemi: Hakların Korunması

Ücretsiz izin, işçi ve işveren arasında karşılıklı anlaşma ile gerçekleşen bir uygulama olsa da, bu anlaşmanın yazılı olarak yapılması büyük önem taşımaktadır. Zira, sözlü anlaşmaların ispatlanması zor olabileceği gibi, ileride doğabilecek anlaşmazlıklarda tarafların haklarını koruması da güçleşebilir.

İş Kanunu Madde 22 ve Ücretsiz İzin:

İş Kanunu’nun 22. maddesi, çalışma koşullarında değişiklik yapılması durumunda işverenin işçiye yazılı olarak bildirimde bulunması gerektiğini ve işçinin de bu değişikliği kabul etmemesi halinde iş sözleşmesinin feshedilebileceğini düzenlemektedir. Ücretsiz izin uygulaması da çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik olarak kabul edildiğinden, bu madde hükümleri ücretsiz izin için de geçerlidir.

Yargıtay Kararları:

Yargıtay, ücretsiz izin uygulamasının geçerli olabilmesi için işçi ve işveren arasında yazılı bir anlaşma yapılması gerektiğini ve bu anlaşmada izin süresinin açıkça belirtilmesi gerektiğini belirtmiştir. Aksi takdirde, işçinin ücretsiz izne çıkarılmasının geçersiz sayılabileceği ve işçinin hak kaybına uğrayabileceği vurgulanmıştır.

Yazılı Anlaşmanın Faydaları:

• İspat Kolaylığı: Yazılı anlaşma, taraflar arasında ücretsiz izin konusunda bir anlaşma olduğunu ve izin süresini açıkça ortaya koyar. Bu, olası anlaşmazlıklarda ispat kolaylığı sağlar.
• Hakların Korunması: Yazılı anlaşma, hem işçinin hem de işverenin haklarını korur. İşçi, izin süresince iş güvencesini koruduğundan emin olurken, işveren de işçinin izin süresi sonunda işine geri döneceğinden emin olur.
• Şeffaflık: Yazılı anlaşma, ücretsiz izin uygulamasında şeffaflığı sağlar ve her iki tarafın da hak ve yükümlülüklerini bilmesini sağlar.

Ücretsiz İzin Teklifinin Reddi:

İş Kanunu’nun 22. maddesine göre, işveren işçiye ücretsiz izin teklifini yazılı olarak sunmalıdır. İşçi, bu teklifi 6 iş günü içinde yazılı olarak kabul etmezse, teklif geçersiz hale gelir ve işveren işçiyi ücretsiz izne çıkaramaz.

Ücretsiz İzinin Çalışma Şartlarına Etkisi: Haklar, Yükümlülükler ve Yargıtay Kararları

Ücretsiz izin, iş sözleşmesinin geçici olarak askıya alınması anlamına gelir ve bu süre zarfında çalışma şartlarında bazı değişiklikler meydana gelir. İşçinin iş görme borcu ve işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkarken, kıdem, yıllık izin ve sigorta primleri gibi konularda da farklı uygulamalar söz konusu olur.

Ücretsiz İzin Süresince:

• İş Görme Borcu: İşçi, ücretsiz izin süresince iş görme borcundan muaftır.
• Ücret Ödeme Yükümlülüğü: İşveren, işçiye ücret ödemekle yükümlü değildir. Bu, sadece asıl ücreti değil, ücret eklerini de kapsar.
• Sigorta Primleri: İşçinin ücretsiz izinli olduğu dönemde sigorta primleri ödenmez. Ancak, işçi isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigortalılık süresini devam ettirebilir.
• Kıdem Tazminatı: Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
• Yıllık İzin: Ücretsiz izin süresi, yıllık izin hesabında da dikkate alınmaz.

Yargıtay Kararları:

Yargıtay, ücretsiz izin süresince işçinin fiilen çalışmadığı ve bu sürelerin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmayacağı yönünde kararlar vermiştir. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 21.03.2012 tarihli ve 2010/1982 Esas, 2012/9363 Karar sayılı ilamında, işçinin ücretsiz izne gönderildiği tarihten sonra iş yerinde fiilen çalışmadığı ve iş sözleşmesinin askıda olduğu sürelerin kıdem süresinden sayılmayacağı belirtilmiştir.

Geçersiz Ücretsiz İzin ve İşçinin Hakları

Ücretsiz izin, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşması ile mümkün olan bir uygulamadır. Ancak, işverenin tek taraflı olarak veya işçinin rızası olmadan ücretsiz izne çıkarması, geçersiz ücretsiz izin olarak nitelendirilir ve bu durum iş sözleşmesinin işveren tarafından hukuka aykırı olarak feshedilmesi anlamına gelir.

Geçersiz Ücretsiz İzin Durumunda İşçinin Hakları:

• İhbar Tazminatı: İşveren, geçerli bir sebep olmaksızın iş sözleşmesini feshettiği için işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatı, işçinin çalışma süresine göre değişir ve İş Kanunu’nda belirtilen süreler dikkate alınarak hesaplanır.
• Kıdem Tazminatı: İşçi, en az bir yıl çalışmış olması şartıyla kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, işçinin çalışma süresi ve son brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
• İşsizlik Ödeneği: İşsizlik ödeneği, işsiz kalan ve iş arama koşullarını sağlayan kişilere verilen bir destektir. Geçersiz ücretsiz izin nedeniyle işsiz kalan işçi, işsizlik ödeneği almaya hak kazanabilir.
• Diğer Haklar: İşçinin, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti gibi diğer hakları da varsa, bunları da işverenden talep etme hakkı vardır.

Hukuki Yollar:

Geçersiz ücretsiz izin uygulamasıyla karşı karşıya kalan işçi, haklarını korumak için aşağıdaki hukuki yollara başvurabilir:

• İş Mahkemesine Başvurmak: İşçi, işverene karşı iş mahkemesinde dava açarak ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve diğer haklarını talep edebilir.
• Arabuluculuk Yoluyla Çözüm: İşçi ve işveren, aralarındaki anlaşmazlığı arabuluculuk yoluyla çözmeye çalışabilirler. Arabuluculuk, mahkemeye gitmeden önce uyuşmazlıkların çözümü için hızlı ve etkili bir yöntemdir.
• Alo 170 Hattına Şikayette Bulunmak: İşçi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Alo 170 hattına şikayette bulunarak işverenin yasalara aykırı davranışını bildirebilir.

Önemli Notlar:

• İşçinin geçersiz ücretsiz izin uygulamasına karşı haklarını arayabilmesi için, işverenin ücretsiz izin teklifini yazılı olarak yapmış olması ve işçinin bu teklifi yazılı olarak kabul etmemiş olması gerekmektedir.
• İşçinin, haklarını korumak için en kısa sürede harekete geçmesi ve hukuki yollara başvurması önemlidir.

Ücretsiz İzin ve İspat Yükü: Kim, Neyi İspatlamalı?

Ücretsiz izin uygulamalarında, özellikle uyuşmazlık durumlarında “ispat yükü” kavramı önem kazanmaktadır. Yani, taraflar iddialarını kanıtlamakla yükümlüdürler.

İşçinin İspat Yükümlülüğü:

İşçi, işverenin kendisine ücretsiz izin verdiğini iddia ediyorsa, bu iddiasını kanıtlamakla yükümlüdür. Çünkü iş hukuku, işçiyi korumayı amaçlayan bir hukuk dalıdır ve işçinin aleyhine olan bir durumun varlığını işveren değil, işçi ispatlamalıdır.

İşçinin İspat Yükümlülüğünü Yerine Getirememesi:

Eğer işçi, ücretsiz izne ayrıldığını kanıtlayamazsa, bu durum işçinin izinsiz ve mazeretsiz olarak işyerinden ayrıldığı şeklinde yorumlanabilir. Bu da işverene, iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı verebilir ve işçi ihbar ve kıdem tazminatından mahrum kalabilir.

Yargıtay Kararları:

Yargıtay, bu konuda pek çok karar vermiştir. Örneğin, 19.12.2006 tarihli ve 2006/1240 Esas, 2006/33449 Karar sayılı Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararında, işçinin ücretsiz izin talebinde bulunduğu ancak işverenin bu talebi kabul ettiğine dair bir kanıt sunamadığı için işçinin ücretsiz izne ayrıldığının kanıtlanamadığı ifade edilmiştir.

İşçinin Kullanabileceği İspat Araçları:

• Yazılı Anlaşma: En güçlü ispat aracı, işveren ile yapılan yazılı ücretsiz izin anlaşmasıdır. Bu anlaşmada, izin süresi, izin başlangıç ve bitiş tarihleri gibi önemli bilgiler yer almalıdır.
• Tanık Beyanları: İşçinin ücretsiz izne ayrıldığını bilen ve bunu doğrulayabilecek kişilerin tanık olarak dinlenmesi de ispat için kullanılabilir.
• E-posta Yazışmaları: İşveren ile ücretsiz izin konusunda yapılan e-posta yazışmaları da delil olarak kullanılabilir.
• Diğer Belgeler: Ücretsiz izin talebi dilekçesi, izin onay belgesi gibi belgeler de ispat için kullanılabilir.

Ücretsiz İzin Bitiminden Sonra İşçinin Hakları

Ücretsiz izin süresi sona erdiğinde, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi kaldığı yerden devam eder. Ancak, bazı durumlarda işçinin hakları ihlal edilebilir ve bu durumda işçi yasal yollara başvurabilir.

Ücretsiz İzin Süresi Belirsiz veya Hukuka Aykırı İse:

• Haklı Nedenle Fesih: Eğer ücretsiz izin süresi belirsiz ise veya hukuka aykırı bir şekilde uzatılıyorsa, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda, işçi ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
• Kötü Niyet: İşveren, ücretsiz izin süresini sürekli olarak uzatarak veya işçiyi işe geri çağırmayarak kötü niyetli davranıyorsa, yazılı anlaşma olsa bile işçi anlaşmaya bağlı kalmak zorunda değildir.

Ücretsiz İzin Süresi Sona Erdiğinde İşveren İşe Başlatmazsa:

• Geçersiz Fesih: İşveren, ücretsiz izin süresi sonunda işçiyi işe başlatmazsa, iş sözleşmesini geçersiz bir şekilde feshetmiş sayılır. Bu durumda da işçi ihbar ve kıdem tazminatı talep edebilir.

Ücretsiz İzin Süresi Sona Erdiğinde İş İlişkisinin Devamı:

• Hak ve Borçlar: Ücretsiz izin süresi dolduğunda, iş sözleşmesinden doğan tüm hak ve borçlar tekrar yürürlüğe girer. İşçi, eski işine ve çalışma koşullarına geri döner.
• Ücret: İşveren, işçiye ücretsiz izin süresi boyunca ödenmeyen ücretleri ödemek zorundadır.
• Sigorta Primleri: İşveren, işçinin ücretsiz izinli olduğu dönemde ödenmeyen sigorta primlerini de ödemelidir.

İşçinin Korunması:

Ücretsiz izin uygulamasında işçinin haklarının korunması önemlidir. İşçiler, ücretsiz izin sürecinde ve sonrasında haklarını bilmeli ve gerektiğinde yasal yollara başvurmalıdır.

İşçinin Başvurabileceği Yollar:

• İş Mahkemesine Başvurmak: İşçi, hakları ihlal edildiğinde iş mahkemesine başvurarak tazminat davası açabilir.
• Arabuluculuk: İşçi ve işveren, aralarındaki anlaşmazlığı arabuluculuk yoluyla çözmeye çalışabilirler.
• Alo 170 Hattı: İşçi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Alo 170 hattına şikayette bulunarak işverenin yasalara aykırı davranışını bildirebilir.

Hukuka Uygun Ücretsiz İzin ve Özel Durumlar

Ücretsiz izin, temelde işçi ve işverenin karşılıklı anlaşması ile gerçekleşir. Ancak, bazı özel durumlarda işçi tek taraflı olarak ücretsiz izin kullanma hakkına sahiptir. Bu durumlar İş Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir ve işverenin onayına tabi değildir.

Hukuka Uygun Ücretsiz İzin Şartları:

• Karşılıklı Rıza: Genel durumda, ücretsiz izin için işçi ve işverenin yazılı olarak anlaşması gerekir.
• Zorlama Yasağı: Yüksek Mahkeme kararları, işçi ve işverenin ücretsiz izin konusunda birbirlerini zorlayamayacağını açıkça belirtmiştir.
• Tek Taraflı Uygulama: İşverenin tek taraflı olarak ücretsiz izin uygulaması geçersizdir ve işçinin haklarını ihlal eder.
• Süre Belirleme: Ücretsiz iznin başlangıç ve bitiş tarihlerinin belirli olması gerekir. Süresiz izin uygulamaları, işçinin aleyhine olduğu için geçersiz sayılabilir.

Ücretsiz İzin Uygulamaları:

İş Kanunu’nda bazı özel durumlar için işçiye tek taraflı ücretsiz izin hakkı tanınmıştır:

1. Ücretsiz Yol İzni:

• Amaç: Yıllık izinlerini işyerinin bulunduğu yerden farklı bir yerde geçirecek işçilerin, yolculuk süresinin yıllık izinlerinden düşmesini engellemek.
• Süre: İşveren, işçinin talebi ve belge sunması halinde gidiş-dönüş için toplam 4 güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
• Uzatma: Bu süre, iş sözleşmesi ile arttırılabilir.

2. Ücretsiz Analık İzni:

• Amaç: Kadın işçinin doğum sonrası çocuğunun bakımını üstlenebilmesi.
• Süre: Kadın işçi, 16 haftalık ücretli doğum izninin ardından 6 aya kadar ücretsiz analık izni kullanabilir.
• İşveren Onayı: Bu izin için işverenin onayı gerekmez.
• Kısaltma: 6 aylık süre, kadın işçinin talebi doğrultusunda kısaltılabilir.
• Reddedilmesi: İşverenin ücretsiz analık izni talebini reddetmesi halinde, kadın işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
• Yıllık İzin: Ücretsiz analık izni, yıllık izin hakkından düşülmez.

Pandemi Sebebiyle Ücretsiz İzin Alınabilir Mi?

Pandemi gibi olağanüstü durumlarda ücretsiz izin uygulaması gündeme gelebilir. Ancak, bu süreçte hem işçinin hem de işverenin haklarının korunması ve yasal düzenlemelere uygun hareket edilmesi büyük önem taşır.

Normal Şartlarda Ücretsiz İzin:

Bildiğiniz gibi, normal şartlarda ücretsiz izin için işçi ve işverenin karşılıklı anlaşması esastır. İşveren tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkaramaz.

Pandemi Döneminde Ücretsiz İzin:

Pandemi gibi olağanüstü durumlarda, işyerlerinin faaliyetlerini geçici olarak durdurması veya kısıtlaması gerekebilir. Bu durumda, işverenler işçilerini ücretsiz izne çıkarma yoluna gidebilirler. Ancak, bu süreçte aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

• İş Kanunu ve İlgili Mevzuat: Pandemi döneminde ücretsiz izin uygulamaları, İş Kanunu’nun yanı sıra, o dönemde yürürlükte olan özel düzenlemeler ve Cumhurbaşkanlığı kararları ile de şekillenebilir. Bu nedenle, güncel mevzuatı takip etmek önemlidir.
• Karşılıklı Anlaşma: Mümkünse, işveren ve işçi arasında karşılıklı anlaşma ile ücretsiz izin süreci yürütülmelidir.
• Süre Belirleme: Ücretsiz iznin süresi, pandemi koşulları ve işyerinin durumu göz önünde bulundurularak makul bir şekilde belirlenmelidir.
• İşçinin Hakları: Ücretsiz izin süresince işçinin iş güvencesi devam eder ve iş sözleşmesi feshedilemez. Ancak, ücretsiz izin süresi kıdem tazminatı ve yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.
• İşsizlik Ödeneği: Pandemi döneminde ücretsiz izne çıkarılan işçiler, belirli şartları sağlamaları halinde işsizlik ödeneğinden yararlanabilirler.

Örnek:

COVID-19 pandemisi döneminde, işverenlere belirli sürelerle işçileri ücretsiz izne çıkarma yetkisi veren özel düzenlemeler yapılmıştı. Bu düzenlemeler, işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği gibi desteklerle birlikte uygulanarak işçilerin mağdur olmasının önüne geçilmeye çalışıldı.

Makul Süre:

Ücretsiz iznin süresi, her olayın özel koşullarına göre değerlendirilmelidir. Pandemi gibi olağanüstü durumlarda, alınan ulusal önlemlerin kapsadığı süre, makul süre belirlemede yol gösterici olabilir.

Makul Olmayan Süre:

İşveren, makul olmayan bir süre boyunca işçiyi ücretsiz izne çıkarırsa, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve ihbar tazminatı ile kıdem tazminatı talep edebilir.

ÜCRETSİZ İZİN DİLEKÇESİ

[İşyeri Adı]

[İşyeri Adresi]

Konu: Ücretsiz İzin Talebi

Sayın [Yetkili Kişinin Adı ve Soyadı],

…../…../….. tarihinde işe başladığım işyerinizde [Göreviniz] olarak görev yapmaktayım. [Hastalık/ailevi nedenler/akademik çalışma vb.] nedeniyle …../…../….. – …../…../….. tarihleri arasında [süre] gün ücretsiz izin kullanmak istiyorum.

Ücretsiz izin talebimin uygun görülmesi halinde gerekli işlemlerin yapılmasını arz ederim.

Saygılarımla,

[Adınız Soyadınız] [İmzanız] [Tarih]

Ek Bilgiler:

• Dilekçenizi işyerinizin prosedürlerine uygun olarak düzenleyebilirsiniz.
• Ücretsiz izin talebinizin nedenini açıkça belirtmeniz gerekmektedir.
• İzin süresini net bir şekilde yazmanız önemlidir.
• Dilekçenizi imzalayarak ve tarih atarak işvereninize teslim etmelisiniz.
• İşvereninizin ücretsiz izin talebinizi kabul etme zorunluluğu yoktur.
• Ücretsiz izin süresince sigorta primleriniz ödenmeyecektir. İsteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigortalılık sürenizi devam ettirebilirsiniz.
• Ücretsiz izin süresi, kıdem tazminatı ve yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.

Ücretsiz İzin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Ücretsiz izin, işçinin iş sözleşmesi devam ederken belirli bir süre ücretsiz olarak işten ayrılmasıdır. Bu süre boyunca işçi çalışmaz, ücret almaz ve işverenin de ücret ödeme yükümlülüğü bulunmaz.

1. Hangi durumlarda ücretsiz izin alınır?

Ücretsiz izin genellikle şu durumlarda kullanılır:

• Kişisel Nedenler: Sağlık sorunları, ailevi sorunlar, eğitim, seyahat gibi kişisel nedenlerle işten ayrılmak istediğinizde.
• İşveren Talebi: İşyerinde iş azlığı, ekonomik kriz gibi durumlarda işveren, işçilerden ücretsiz izin talep edebilir.
• İş Kanunu’nda Belirtilen Durumlar: Ücretsiz yol izni ve ücretsiz analık izni gibi durumlarda işçi, işverenin onayına gerek olmadan ücretsiz izin kullanabilir.

2. Ücretsiz izinde maaş kesilir mi?

Evet, ücretsiz izinde maaş kesilir. Ücretsiz izin süresince işçiye herhangi bir ücret ödenmez.

3. Ücretsiz izin alınca ne olur?

Ücretsiz izin süresince:

• İşçi çalışmaz ve ücret almaz.
• İşverenin ücret ödeme ve sigorta primi ödeme yükümlülüğü bulunmaz.
• İş akdi askıda kalır, ancak sona ermez.
• Kıdem tazminatı ve yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.

4. Ücretsiz izne çıkarma nasıl olur?

Ücretsiz izne çıkarma, işçi ve işveren arasında karşılıklı anlaşma ile olur. İşveren tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkaramaz.

5. Ücretsiz izne ayrılmak için ne yapmalıyım?

İşvereninizle ücretsiz izin konusunda görüşerek anlaşmanız ve yazılı bir ücretsiz izin talebinde bulunmanız gerekir.

6. İşçi ücretsiz izni kabul etmezse ne olur?

İşçi, işverenin ücretsiz izin teklifini kabul etmek zorunda değildir. Reddetmesi halinde işveren, iş sözleşmesini feshedebilir, ancak bu durumda ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorundadır.

7. İşçi 1 ayda en fazla kaç gün ücretsiz izin kullanabilir?

Ücretsiz izin süresi kanunen belirlenmemiştir. İşçi ve işveren arasında anlaşmaya bağlıdır.

8. Ücretsiz izin idarenin takdirinde mi?

Hayır, ücretsiz izin işçinin de rızasıyla gerçekleşmelidir. İşveren tek taraflı olarak ücretsiz izin veremez.

9. Özel sektörde ücretli izin hakkı kaç gün?

Özel sektörde ücretli izin hakkı, çalışanın kıdemine göre değişir:

• 1-5 yıl arası: 14 gün
• 5-15 yıl arası: 20 gün
• 15 yıl ve üzeri: 26 gün

10. 1 ay izin için kaç yıl çalışmak gerekir?

1 aylık ücretli izin için 15 yıl çalışmak gerekir.

11. Ücretsiz izin yıllık izni etkiler mi?

Hayır, ücretsiz izin yıllık izin hakkını etkilemez.

12. İşveren zorla izne çıkarabilir mi?

Hayır, işveren işçiyi zorla ücretsiz izne çıkaramaz. Ücretsiz izin, işçinin rızasıyla gerçekleşmelidir.

13. Hastaneye gitmek için iş yerinden izin almak gerekir mi?

Evet, hastaneye gitmek için iş yerinden izin almak gerekir. Bu izin genellikle ücretli izin kapsamında değerlendirilir.

14. Ücretsiz izinde iken istifa edilir mi?

Evet, ücretsiz izinde iken istifa edilebilir. Ancak, istifa dilekçenizi işvereninize ulaştırdığınızdan emin olmalısınız.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/