FAZLA MESAİ ÜCRETİNİN ÖDENMEMESİ
Fazla Mesai Ücreti Ödenmeyen İşçinin Hakları ve Başvuru Yolları (2024)
İş Kanunu’na göre, normal çalışma süresinin üzerinde çalışan işçilerin fazla mesai ücreti alma hakkı vardır. Ancak, bazı durumlarda işverenler bu ücreti ödeme konusunda ihmalkar davranabilirler. Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçinin başvurabileceği çeşitli hukuki yollar bulunmaktadır.
1. İş Akdinin Haklı Nedenle Feshi:
İşçinin fazla mesai ücretinin ödenmemesi, işçinin iş akdini haklı nedenle derhal feshetme hakkını doğurur. Bu durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını da talep edebilir. İşçi, iş akdini feshederken yazılı bir bildirim yapmalı ve fesih nedenini açıkça belirtmelidir.
2. Fazla Mesai Ücreti Davası:
İşçi, iş akdini feshetmek yerine iş ilişkisini devam ettirmek isterse, fazla mesai ücretini dava yoluyla talep edebilir. Ancak, dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlaması gerekmektedir.
- Zorunlu Arabuluculuk: İşçi, fazla mesai ücreti alacağı için dava açmadan önce, arabuluculuk bürosuna başvurarak zorunlu arabuluculuk sürecini başlatmalıdır. Bu süreçte taraflar, bir arabulucu eşliğinde uzlaşmaya çalışırlar. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, işçi dava açma hakkına sahip olur.
- Dava Açma: Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, işçi fazla mesai ücreti davasını açabilir. Dava, işçinin çalıştığı veya ikamet ettiği yerdeki İş Mahkemesi’nde açılır. Dava dilekçesinde, fazla mesai yaptığını gösteren belgeler (puantaj kayıtları, işyeri giriş-çıkış kayıtları, tanık beyanları vb.) sunulmalıdır.
Diğer Haklar:
Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi, iş akdini haklı nedenle feshetme veya dava açma hakkının yanı sıra, aşağıdaki haklara da sahiptir:
- Fazla Çalışma Yapmama Hakkı: İşçi, fazla mesai yapmak istemezse, bunu işverene bildirebilir ve fazla mesai yapmayı reddedebilir.
- Sendikaya Başvurma Hakkı: İşçi, fazla mesai ücreti alacağı konusunda sendikaya başvurarak destek alabilir.
Sonuç:
Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçinin, iş akdini haklı nedenle feshetme veya dava açma gibi çeşitli hukuki yollara başvurma hakkı vardır. İşçi, bu haklarını kullanırken bir iş hukuku avukatından hukuki danışmanlık alarak süreci daha etkin bir şekilde yönetebilir.
Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai, işçinin kanunen belirlenen haftalık çalışma süresinin üzerinde çalışması durumudur. İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi en fazla 45 saattir. Yeraltı işçileri için ise bu süre en fazla 37,5 saat olarak belirlenmiştir.
Fazla mesai iki şekilde gerçekleşebilir:
- Fazla Sürelerle Çalışma: İşçi ve işveren arasında kararlaştırılan haftalık çalışma süresi, yasal sınır olan 45 saatin altında ise, bu süreyi aşan ancak 45 saati geçmeyen çalışmalar “fazla sürelerle çalışma” olarak adlandırılır. Fazla sürelerle çalışmada, işçiye normal saatlik ücretinin %25 fazlası ödenir.Örnek: Haftalık 40 saat çalışması gereken bir işçi 44 saat çalışırsa, 4 saat fazla sürelerle çalışmış olur ve bu süreler için normal ücretinin %25 fazlasını alır.
- Fazla Çalışma: İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşarsa, bu durum “fazla çalışma” olarak adlandırılır. Fazla çalışma için işçiye normal saatlik ücretinin 1,5 katı ödenir.Örnek: Haftalık 40 saat çalışması gereken bir işçi 50 saat çalışırsa, 4 saat fazla sürelerle çalışma, 6 saat ise fazla çalışma yapmış olur. Fazla çalışma süreleri için normal ücretinin 1,5 katını alır.
Özet:
- Fazla mesai, haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresini aşan çalışmalardır.
- Fazla sürelerle çalışma, 45 saate kadar olan fazla çalışmalardır ve %25 fazla ücret ödenir.
- Fazla çalışma, 45 saati aşan çalışmalardır ve 1,5 kat ücret ödenir.
- Yeraltı işçileri için haftalık yasal çalışma süresi 37,5 saattir.
Fazla mesai ücreti hesaplaması, işçinin normal saatlik ücreti ve fazla mesai yaptığı saat sayısı üzerinden yapılır. Fazla mesai ücreti, işçinin maaşına ek olarak ödenir.
Fazla Mesai Ücreti Yasal Düzenlemesi Nedir?
Türkiye’de fazla mesai ücretinin yasal düzenlemesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre:
- Fazla Çalışma: Haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri fazla çalışma olarak kabul edilir.
- Fazla Çalışma Ücreti: Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 fazlası şeklinde ödenir.
**Örnek:**Normal saatlik ücreti 50 TL olan bir işçi, 1 saat fazla mesai yaparsa, fazla mesai ücreti 50 TL * 1.5 = 75 TL olacaktır.
Denkleştirme Esası:
İş Kanunu’nun 63. maddesi, “denkleştirme esası” olarak bilinen bir uygulamaya izin verir. Buna göre, tarafların yazılı anlaşmasıyla haftalık normal çalışma süresi, haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılabilir. Ancak, günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz.
Bu durumda, yoğunlaştırılmış iş sürelerinin olduğu haftalarda günlük çalışma saati daha fazla olabilir. Ancak, bu fazla çalışmalar için işçiye ek bir ücret ödenmez.
Özet:
- Fazla mesai, haftalık 45 saati aşan çalışma süreleridir.
- Fazla mesai ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 fazlasıdır.
- Tarafların anlaşmasıyla haftalık çalışma süresi farklı günlere dağıtılabilir, ancak günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz.
- Yoğunlaştırılmış iş süreleri için ek ücret ödenmez.
Önemli Not: Fazla mesai ücreti hesaplamaları ve denkleştirme esasının uygulanması karmaşık olabilir. Bu konuda daha detaylı bilgi almak için bir iş hukuku uzmanına danışmanız faydalı olacaktır.
Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Nedeniyle Haklı Fesih: İşçinin Hakları ve Fesih Süreci
İş Kanunu’na göre, işçilerin fazla mesai yapmaları durumunda bu çalışmalarının karşılığı olan ücreti almaları yasal bir haktır. İşverenin bu ücreti ödememesi, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesine olanak sağlayan önemli bir sebeptir.
İş Kanunu Madde 24/e:
İş Kanunu’nun 24. maddesinin (e) bendi, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebileceği durumları düzenler. Bu bendde, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” ifadesi yer almaktadır. Fazla mesai ücreti de işçinin ücreti kapsamında değerlendirildiğinden, ödenmemesi durumunda işçi bu maddeye dayanarak haklı fesih yapabilir.
Haklı Fesih Süreci:
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi nedeniyle haklı fesih yapmak isteyen işçi, aşağıdaki adımları izlemelidir:
- Yazılı Bildirim: İşçi, işverene yazılı bir bildirimde bulunarak iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini belirtmelidir. Bu bildirimde, fesih nedeni olarak fazla mesai ücretinin ödenmemesi açıkça belirtilmelidir.
- İspat: İşçi, fazla mesai yaptığını ve ücretinin ödenmediğini ispatlamakla yükümlüdür. Bu nedenle, fazla mesai saatlerini gösteren belgeler (puantaj kayıtları, işyeri giriş-çıkış kayıtları vb.) ve tanık beyanları gibi deliller toplamalıdır.
- Tazminat Talepleri: İşçi, haklı fesih nedeniyle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmayan yıllık izin ücreti gibi diğer haklarını da talep edebilir.
Sonuç:
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesine olanak sağlayan önemli bir sebeptir. İşçi, bu hakkını kullanırken yazılı bildirimde bulunmalı ve fesih nedenini açıkça belirtmelidir. Ayrıca, fazla mesai yaptığını ve ücretinin ödenmediğini ispatlamak için gerekli delilleri toplamalıdır.
Önemli Not: Haklı fesih, işçinin iş güvencesini kaybetmesine neden olabilecek ciddi bir adımdır. Bu nedenle, haklı fesih yapmadan önce bir iş hukuku avukatına danışarak hukuki haklarınız ve yükümlülükleriniz hakkında bilgi almanız önemlidir.
Fazla Mesai Alacağı Davası
Fazla mesai alacağı davası, işçinin işveren tarafından ödenmeyen fazla mesai ücretini talep etmek için açtığı bir dava türüdür. Ancak, bu davayı açmadan önce bazı önemli adımların takip edilmesi gerekmektedir.
Zorunlu Arabuluculuk:
Fazla mesai alacağı davası açmadan önce, zorunlu arabuluculuk sürecine başvurulması gerekmektedir. Bu süreç, işçi ve işverenin bir arabulucu eşliğinde anlaşmazlığı çözmeye çalıştığı bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Arabuluculuk Başvurusu:
İşçi, fazla mesai yaptığını kanıtlayan belgelerle birlikte (puantaj kayıtları, işyeri kamera kayıtları, tanık beyanları vb.) davalının yerleşim yerindeki veya işin görüldüğü yerdeki arabuluculuk bürosuna başvuru yapmalıdır.
Arabuluculuk Süreci:
Arabuluculuk süreci, arabulucunun görevlendirildiği tarihten itibaren en fazla 3 hafta sürer. Gerekli durumlarda, arabulucu bu süreyi 1 hafta daha uzatabilir. Taraflar bu süreçte anlaşmaya varırsa sorun çözülmüş olur. Anlaşma sağlanamazsa, arabulucu bir tutanak düzenler ve işçi dava açma hakkına sahip olur.
Dava Açma:
Arabuluculuk sürecinden sonuç alınamazsa, işçi fazla mesai alacağı davasını iş mahkemesinde açabilir. Dava, davalının yerleşim yerindeki veya işin görüldüğü yerdeki iş mahkemesinde açılır. İş mahkemesi bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri yetkilidir.
Dava Dilekçesi ve Deliller:
Dava dilekçesinde, işçinin fazla mesai yaptığına dair tüm deliller (belgeler, tanık beyanları vb.) ve arabuluculuk tutanağı sunulmalıdır. Mahkeme, bu delilleri değerlendirerek fazla mesai alacağı konusunda karar verir.
İşten Ayrılma Şartı Yok:
İşçi, fazla mesai alacağı davasını işten ayrıldıktan sonra veya işten ayrılmadan önce açabilir. İşten ayrılmak, fazla mesai alacağı davası açmak için bir ön koşul değildir.
Önemli Not: Fazla mesai alacağı davası açmadan önce bir avukata danışmanız, haklarınızın korunması ve sürecin doğru yönetilmesi açısından önemlidir.
Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Durumunda İşçinin Diğer Alacak ve Tazminat Talepleri
İşçinin fazla mesai ücretinin ödenmemesi, sadece fazla mesai ücretine ilişkin bir hak kaybı yaratmaz, aynı zamanda işçinin diğer işçilik haklarını da etkileyebilir. Bu durumda işçi, fazla mesai ücretiyle birlikte diğer alacak ve tazminat taleplerini de işverene karşı ileri sürebilir.
1. Kıdem Tazminatı:
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetme hakkı doğurur. İşçi, iş akdini haklı nedenle feshettiği takdirde, kıdem tazminatı hakkı da doğar. Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
2. İhbar Tazminatı:
İşçi, fazla mesai ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş akdini haklı nedenle feshettiğinde, ihbar tazminatı hakkı ortadan kalkar. Çünkü haklı fesih, işçinin işverene ihbar süresi tanımadan iş akdini sona erdirme hakkıdır.
3. Yıllık İzin Ücreti:
İşçi, fazla mesai ücreti alacağı için dava açtığında, kullanmadığı yıllık izinlerine ait ücretleri de talep edebilir. Bu talep, fazla mesai ücreti davası ile birlikte veya ayrı bir dava olarak ileri sürülebilir.
4. Çalışma Ücreti:
Fazla mesai ücreti davasıyla birlikte, işçinin ödenmeyen çalışma ücreti alacağı da talep edilebilir. Bu talep, genellikle fazla mesai yapılan döneme ait ödenmeyen maaş veya ücretleri kapsar.
5. Diğer Ücretler ve Alacaklar:
Fazla mesai ücreti davası ile birlikte, işçinin işverenine karşı ileri sürebileceği diğer alacak ve tazminat talepleri de (örneğin, prim, ikramiye, yol ücreti vb.) aynı davada talep edilebilir.
Önemli Notlar:
- İşçinin diğer alacak ve tazminat taleplerini ileri sürebilmesi için, bu taleplerin yasal dayanağı ve gerekli şartları sağlaması gerekmektedir.
- Her bir alacak ve tazminat talebi için farklı zamanaşımı süreleri olabilir. Bu nedenle, hak kaybına uğramamak için zamanında dava açmak önemlidir.
- Fazla mesai ücreti ve diğer alacaklar için dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlamak gerekmektedir.
Sonuç:
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda, işçi sadece fazla mesai ücretini değil, aynı zamanda diğer işçilik haklarından doğan alacaklarını da talep edebilir. Bu süreçte bir iş hukuku avukatından profesyonel destek almak, işçinin haklarını en iyi şekilde korumasına ve alacaklarını tahsil etmesine yardımcı olacaktır.
Fazla Mesainin İspatı
Fazla mesai alacağı davalarında, fazla mesai yapıldığının ispat yükümlülüğü işçiye aittir. İşveren ise fazla mesai ücretinin ödendiğini ispatlamakla yükümlüdür. Fazla mesainin ispatı için farklı yöntemler kullanılabilir:
- Belgesel Deliller:
- Puantaj Kayıtları: İşçinin giriş-çıkış saatlerini ve çalışma sürelerini gösteren puantaj kayıtları, fazla mesainin ispatında en önemli delillerdendir.
- İşyeri Kamera Kayıtları: İşyerinde kamera sistemi varsa, bu kayıtlar da işçinin fazla mesai yaptığını kanıtlayabilir.
- İşyeri İç Yazışmaları: Fazla mesai taleplerini veya onaylarını içeren e-postalar, mesajlar veya diğer yazışmalar da delil olarak kullanılabilir.
- Diğer Belgeler: Fazla mesai yapıldığını gösteren her türlü belge (proje raporları, iş emirleri vb.) delil olarak sunulabilir.
- Tanık Beyanları:
- Yazılı belgelerle fazla mesai ispat edilemediği durumlarda, tanık beyanlarına başvurulabilir. Fazla mesai yapan işçinin çalışma arkadaşları, yöneticileri veya diğer çalışanlar tanık olarak dinlenebilir.
- Tanık beyanlarının geçerli olabilmesi için, tanıkların işçinin çalışma saatleri ve koşulları hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.
- Diğer İspat Araçları:
- Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, işin niteliği ve yoğunluğuna göre fazla mesai yapılıp yapılmadığını tespit etmek için bilirkişi incelemesi isteyebilir.
- Herkesçe Bilinen Genel Vakıalar: Bazı durumlarda, herkesçe bilinen genel vakıalara dayanarak da fazla mesai ispat edilebilir. Örneğin, belirli bir sektörde yoğun çalışma temposunun olduğu veya belirli dönemlerde fazla mesai yapmanın yaygın olduğu biliniyorsa, bu durumlar da dikkate alınabilir.
Yargıtay Kararları:
Yargıtay kararları, fazla mesainin ispatında yukarıda belirtilen delillerin kullanılabileceğini ve tanık beyanlarının da önemli bir ispat aracı olduğunu belirtmektedir. Ancak, tanık beyanlarının tek başına yeterli olmadığı ve diğer delillerle desteklenmesi gerektiği de vurgulanmaktadır.
Sonuç:
Fazla mesai alacağı davalarında, işçinin fazla mesai yaptığını her türlü delille ispatlaması mümkündür. Ancak, bu delillerin geçerli ve inandırıcı olması önemlidir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki destek almak, hak kaybını önlemek ve davanın başarılı bir şekilde sonuçlanması için önemlidir.
Yıllık 270 Saati Aşan Fazla Mesai: İşçinin Hakları ve İzlemesi Gereken Yollar
İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, bir işçinin bir yılda yapabileceği fazla mesai süresi 270 saat ile sınırlıdır. Bu sınırın aşılması, işçinin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atabilir. Bu nedenle, işçinin bu durumda bazı yasal hakları bulunmaktadır.
İşçinin Hakları:
- Haklı Nedenle Fesih Hakkı:
- Yıllık 270 saati aşan fazla mesaiye maruz kalan işçi, İş Kanunu’nun 24/II-f maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir.
- Bu durumda işçi, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmayan yıllık izin ücreti gibi tüm haklarını talep edebilir.
- İşçi, iş akdini feshederken yazılı bir bildirim yapmalı ve fesih nedenini açıkça belirtmelidir.
- Fazla Mesai Ücreti Talep Etme Hakkı:
- İşçi, 270 saati aşan fazla mesai süreleri için de işverenden ücret talep edebilir.
- Bu talep, iş akdinin feshi ile birlikte veya ayrı bir dava olarak ileri sürülebilir.
- İşçi, fazla mesai yaptığını kanıtlamak için puantaj kayıtları, işyeri giriş-çıkış kayıtları, tanık beyanları gibi delilleri sunmalıdır.
İzlenecek Yollar:
- İş Akdinin Feshi ve Arabuluculuk:
- İşçi, iş akdini haklı nedenle feshetmek isterse, öncelikle işverene yazılı bir fesih bildiriminde bulunmalıdır.
- Ardından, fazla mesai ücreti alacağı için arabuluculuk bürosuna başvurarak zorunlu arabuluculuk sürecini başlatmalıdır.
- Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, işçi dava açma hakkına sahip olur.
- Doğrudan Fazla Mesai Ücreti Davası:
- İşçi, iş akdini feshetmek yerine fazla mesai ücretini talep etmek isterse, doğrudan dava açabilir.
- Ancak, dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlaması gerekmektedir.
Önemli Notlar:
- Yıllık 270 saati aşan fazla mesai, işçinin sağlığı ve güvenliği için risk oluşturur.
- İşçi, bu durumda haklı fesih hakkını kullanabilir ve tüm haklarını talep edebilir.
- Fazla mesai ücretini talep etmek için dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlamak gerekmektedir.
- İşçi, haklarını korumak ve süreci doğru yönetmek için bir iş hukuku avukatından destek almalıdır.
Yıllık 270 Saate Kadar Olan Fazla Mesainin Maaşa Dahil Edilmesi Durumu
İş Kanunu’na göre, bir işçi yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir. Bazı işverenler, iş sözleşmesine “yıllık 270 saate kadar olan fazla mesai ücretlerinin aylık ücrete dahil olduğu” şeklinde bir hüküm ekleyerek, işçinin bu süre içinde yapacağı fazla mesai için ek ücret ödememeye çalışabilirler.
Bu Durumda Ne Yapılmalı?
- İş Sözleşmesi İmzalanmadan Önce: İşçi, iş sözleşmesini imzalamadan önce mutlaka bir iş hukuku avukatına danışmalıdır. Avukat, sözleşmedeki bu tür hükümleri tespit ederek işçiyi bilgilendirir ve gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlar.
- İş Sözleşmesi İmzalandıktan Sonra: Eğer işçi, farkında olmadan böyle bir hüküm içeren bir sözleşme imzalamışsa, işverenin bu konuda işçiyi açıkça bilgilendirip onayını alıp almadığına bakılır. Eğer işveren işçiyi bilgilendirmemiş ve onayını almamışsa, işçi bu hükmün geçersizliğine yönelik dava açabilir.
Yargıtay Kararları:
Yargıtay kararları, işçiyi korumaya yönelik olarak bu tür hükümlerin geçerli olabilmesi için bazı şartlar aranmaktadır:
- Açıklık ve Anlaşılırlık: Fazla mesai ücretinin aylık ücrete dahil olduğuna dair hükmün, iş sözleşmesinde açık ve anlaşılır bir şekilde yer alması gerekir.
- İşçinin Muvafakati: İşçinin bu hükme açıkça muvafakat etmesi gerekir. İşverenin, işçiyi bu konuda bilgilendirme ve onayını alma yükümlülüğü vardır.
- Yıllık 270 Saat Sınırı: Bu hüküm, sadece yıllık 270 saate kadar olan fazla mesai için geçerli olabilir. 270 saati aşan fazla mesai için işçiye ek ücret ödenmelidir.
Sonuç:
Yıllık 270 saate kadar olan fazla mesainin maaşa dahil edilmesi, işçinin haklarını önemli ölçüde etkileyen bir durumdur. İşçiler, iş sözleşmesi imzalamadan önce bir avukata danışarak haklarını korumalı ve haksızlığa uğramamalıdır.
Fazla Mesai Ücreti Zamanaşımı
Fazla mesai ücreti alacağı, bir tür ücret alacağı olduğundan İş Kanunu’nun 32. maddesine göre 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu 5 yıllık süre, her bir fazla mesai ücretinin ödenmesi gereken tarihten itibaren işlemeye başlar.
Örneğin, bir işçi Ocak 2023’te fazla mesai yapmışsa ve bu ücret Şubat 2023’te ödenmesi gerekiyorsa, bu alacak için zamanaşımı süresi Şubat 2023’te başlar ve Şubat 2028’de sona erer.
Zamanaşımı Süresi İçinde Dava Açma Hakkı:
İşçi, fazla mesai ücretini talep etmek için 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde dava açmalıdır. Zamanaşımı süresi dolduktan sonra açılan davalar, süre aşımı nedeniyle reddedilecektir.
Fazla Mesai Alacağı Davası Açma Seçenekleri:
İşçi, fazla mesai ücretini alabilmek için iki farklı şekilde dava açabilir:
- İşten Ayrıldıktan Sonra Dava Açma: İşçi, işten ayrıldıktan sonra 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde fazla mesai alacağı davası açabilir.
- İşten Ayrılmadan Dava Açma: İşçi, işten ayrılmadan da fazla mesai alacağı davası açabilir. Bu durumda, işçi iş akdini haklı nedenle feshetme hakkına da sahip olabilir.
Hukuki Destek Almak:
Fazla mesai alacağı davaları, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık davalardır. Bu nedenle, bir iş hukuku avukatından destek almak, haklarınızın korunması ve davanın başarılı bir şekilde sonuçlanması açısından önemlidir.
Fazla Mesai Davası Ne Kadar Sürer? Avukatlık Ücreti ve Dava Masrafları (2024)
Fazla mesai davaları, işçi ve işveren arasında sıkça karşılaşılan hukuki uyuşmazlıklardan biridir. Bu davaların ne kadar süreceği ve ne kadar masrafa yol açacağı, davacıların en çok merak ettiği konular arasındadır.
Fazla Mesai Davası Süresi:
Fazla mesai davalarının ortalama süresi, yaklaşık 1 yıl olarak öngörülmektedir. Ancak, bu süre çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir:
- Mahkemelerin İş Yükü: Mahkemelerin yoğunluğu, davanın görülme sürecini etkileyebilir.
- İspat Süreci: Fazla mesai yapıldığının ispatı için gerekli belgelerin toplanması ve sunulması zaman alabilir.
- Tarafların İddia ve Savunmaları: Tarafların iddia ve savunmaları, davanın uzamasına neden olabilir.
- Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, fazla mesai alacaklarının hesaplanması için bilirkişi incelemesi isteyebilir. Bu da davanın süresini uzatabilir.
Fazla Mesai Davası Avukatlık Ücreti ve Masrafları:
- Dava Masrafları: 2024 yılı itibarıyla fazla mesai davasının ortalama masrafları 3.000 TL civarındadır. Ancak, bu tutar davanın özelliğine göre değişebilir. Tanık sayısı, bilirkişi incelemesi, tebligat masrafları gibi unsurlar masrafları artırabilir.
- Avukatlık Ücreti: Fazla mesai davası avukatlık ücreti, genellikle alınacak tazminat miktarının bir yüzdesi olarak belirlenir. Bu oran, davanın karmaşıklığına ve avukatın deneyimine göre %10 ile %25 arasında değişebilir. Bazı durumlarda, avukat ile müvekkil arasında sabit bir ücret üzerinde de anlaşılabilir.
Avukat Seçimi:
Fazla mesai davası açarken, iş hukuku alanında uzmanlaşmış bir avukatla çalışmanız önemlidir. Avukatınız, davanın takibini yaparak, delilleri toplayarak ve sizin adınıza gerekli işlemleri yaparak süreci sizin için kolaylaştıracaktır. Ayrıca, avukatınızın deneyimi ve uzmanlığı, davanın lehinize sonuçlanması için önemli bir faktördür.
Sonuç:
Fazla mesai davaları, zaman ve emek gerektiren süreçler olabilir. Ancak, doğru bir hukuki strateji ve uzman bir avukatın desteğiyle haklarınızı koruyabilir ve adil bir tazminat alabilirsiniz.
Fazla Mesai Ücreti Talep Edilemeyen Meslekler
İş Kanunu’na göre, haftalık 45 saatten fazla çalışan işçilerin fazla mesai ücreti alma hakkı vardır. Ancak, bazı meslek grupları için bu hak sınırlandırılabilir veya tamamen ortadan kalkabilir. Yargıtay kararları ve mevzuat, fazla mesai ücreti talep edemeyen meslekleri şu şekilde belirlemiştir:
1. Üst Düzey Yöneticiler:
- İş Kanunu Madde 18: İş Kanunu’nun 18. maddesi, üst düzey yöneticileri işçi olarak kabul etmez. Bu nedenle, üst düzey yöneticilerin fazla mesai ücreti talep etme hakkı bulunmamaktadır.
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı (2015/25694E., 2015/32154K): Bu karara göre, iş yerinde başka bir müdür veya şirket ortağı yoksa ve personel, şirketin bütününü yönetiyorsa veya çalışan alıp çıkarma yetkisine sahipse, işveren vekili sayılır ve fazla mesai ücreti talep edemez.
2. İşin Niteliği Gereği Fazla Mesai Yapması Gerekenler:
- Seyyar (gezici) görevliler: İşin niteliği gereği sürekli seyahat eden ve çalışma saatlerini kendileri belirleyen seyyar görevliler, fazla mesai ücreti talep edemeyebilirler.
- Tıbbi Mümessiller: Çalışma saatlerini kendileri belirleyen ve iş planlarını kendileri yapan tıbbi mümessiller de fazla mesai ücreti alamayabilirler.
- Diğer Benzer Meslekler: İşin niteliği gereği çalışma saatlerini kendileri belirleyen ve bağımsız çalışan diğer meslek grupları da fazla mesai ücreti talep etmekte zorlanabilirler.
Önemli Notlar:
- Fazla mesai ücreti talep edilemeyen meslekler, işin niteliğine ve işverenin yönetim tarzına göre değişiklik gösterebilir.
- Herhangi bir meslek grubunun fazla mesai ücreti talep edip edemeyeceği konusunda tereddüt yaşanması durumunda, bir iş hukuku uzmanına danışılması önemlidir.
- Fazla mesai ücreti talep edemeyen meslek gruplarında çalışanlar, diğer haklarından (yıllık izin, hafta tatili vb.) faydalanmaya devam ederler.
Sonuç:
Fazla mesai ücreti talep edemeyen meslekler, genellikle üst düzey yöneticiler ve işin niteliği gereği çalışma saatlerini kendileri belirleyen meslek gruplarıdır. Ancak, her durumun kendine özgü koşulları olduğu için, bir iş hukuku uzmanından hukuki danışmanlık almak önemlidir.
Kimlerin Fazla Mesai Yapması Kanunlara Aykırıdır?
İş Kanunu ve ilgili yönetmelikler, bazı işçi gruplarının fazla mesai yapmasını yasaklamaktadır. Bu gruplar şunlardır:
- 18 yaşını doldurmamış işçiler: Çocuk işçilerin sağlığı ve gelişimi için fazla mesai yapmaları yasaktır.
- Sağlık sorunları nedeniyle fazla çalışamayacak durumda olan işçiler: Doktor raporuyla belgelenmiş sağlık sorunları nedeniyle fazla çalışma yapmaları uygun olmayan işçiler bu kapsamdadır.
- Hamile, yeni doğum yapmış ve emziren işçiler: Bu dönemdeki kadın işçilerin sağlıkları ve bebeklerinin sağlığı için fazla mesai yapmaları yasaktır.
- Kısmi süreli çalışanlar: Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler, haftalık çalışma süreleri zaten kısmi olduğu için fazla mesai yapamazlar.
Bunlara ek olarak, bazı iş kollarında da fazla mesai yasağı bulunmaktadır. Örneğin, yer altı maden işlerinde çalışanların fazla mesai yapmaları yasaktır.
Önemli Not: Fazla mesai yasağı olan işçi grupları ve iş kolları, İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde detaylı olarak belirtilmiştir. İşverenlerin bu yasal düzenlemelere uyması zorunludur.
Fazla Mesai Ücreti Ödenmeyen Çalışanın Yasal Hakları ve Başvuru Yolları (2024)
İş Kanunu’na göre, fazla mesai yapan işçilerin bu çalışmaları karşılığında ek ücret alma hakkı bulunmaktadır. İşverenin bu ücreti ödememesi durumunda, çalışanların başvurabileceği çeşitli yasal hakları bulunmaktadır.
1. İş Görme Borcunu Yerine Getirmeme Hakkı:
İş Kanunu’nun 34. maddesi uyarınca, ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir sebep olmaksızın ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Yani, fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi, işe gitmeyebilir. Ancak bu durumda işveren, işçinin iş akdini tek taraflı olarak feshedemez ve yerine başka birini alamaz.
2. İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetme Hakkı:
İş Kanunu’nun 24. maddesinin (e) bendi uyarınca, işverenin işçiye ücretini ödememesi, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkını doğurur. Bu durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını da talep edebilir.
3. Fazla Mesai Ücreti Davası Açma Hakkı:
İşçi, iş akdini feshetmek yerine iş ilişkisini sürdürmek isterse, fazla mesai ücretini dava yoluyla talep edebilir. Ancak dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlaması gerekmektedir.
Fazla Mesai Ücreti Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme:
Fazla mesai ücreti alacakları, işçi alacağı kapsamında olduğu için bu davalarda görevli mahkeme İş Mahkemeleri‘dir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Yetkili mahkeme ise, davalı işverenin (gerçek veya tüzel kişi) yerleşim yeri veya işin yapıldığı yer mahkemesidir. Davacı, bu iki seçenek arasında seçim yapma hakkına sahiptir.
Önemli Notlar:
- Fazla mesai ücretinin ödenmemesi, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesi için tek başına yeterli bir sebeptir.
- Fazla mesai ücreti alacağı davası açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlamak zorunludur.
- İşçi, fazla mesai yaptığını kanıtlamak için puantaj kayıtları, işyeri giriş-çıkış kayıtları, tanık beyanları gibi delilleri sunmalıdır.
Sonuç:
Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi, yasal haklarını kullanarak iş akdini feshedebilir veya dava açarak ücretini talep edebilir. Bu süreçte bir iş hukuku avukatından destek almak, işçinin haklarını en iyi şekilde korumasına yardımcı olacaktır.
Fazla Mesaiye Dair Bilinmesi Gerekenler
Fazla mesai, işçi ve işveren arasında sıklıkla karşılaşılan bir konudur. Hem işçinin haklarını korumak hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmek için fazla mesaiye dair bazı önemli noktaları bilmek gerekir:
1. Fazla Mesai Mecburi Değildir:
İş Kanunu’na göre, haftalık çalışma süresi en fazla 45 saattir. İşveren, işçiyi bu sürenin üzerinde çalışmaya zorlayamaz. Fazla mesai, ancak işçinin rızası ve yazılı onayı ile yapılabilir.
2. Fazla Mesai Yazılı Olarak Düzenlenmelidir:
İşveren, işçiden fazla mesai talep ettiğinde, bu talebi yazılı olarak iletmeli ve işçinin yazılı onayını almalıdır. Fazla mesai süresi, başlangıç ve bitiş saatleri, ücreti gibi detayların da yazılı olarak belirtilmesi gerekmektedir.
3. Günlük ve Haftalık Çalışma Süreleri Sınırlıdır:
İş Kanunu’na göre, günlük çalışma süresi en fazla 11 saat olabilir. Fazla sürelerle çalışmalarda ise bu süre günde en fazla 2 saat olabilir. Haftalık çalışma süresi ise 45 saati aşamaz.
4. Fazla Mesai Ücreti Hakkı:
Fazla mesai yapan işçi, normal saatlik ücretinin %50 fazlasını fazla mesai ücreti olarak alma hakkına sahiptir. Eğer işveren, işçi ile anlaşarak haftalık çalışma süresini 45 saatin altında belirlemişse, 45 saate kadar olan fazla çalışmalar için normal saatlik ücretin %25 fazlası ödenir.
5. Fazla Mesai Yaptırmanın Yaptırımları:
İşveren, yasal sınırların üzerinde işçiye fazla mesai yaptırdığı takdirde idari para cezası ile karşı karşıya kalabilir. Ayrıca, işçi fazla mesai ücretini talep etme hakkına sahiptir ve bu ücret ödenmezse iş mahkemesinde dava açabilir.
6. İstisnalar:
Bazı durumlarda fazla mesai yapılması yasaktır. Örneğin, 18 yaşından küçükler, hamileler, yeni doğum yapmış ve emziren kadınlar ile sağlık sorunları olanlar fazla mesai yapamazlar. Ayrıca, bazı iş kollarında da (örneğin, yer altı maden işleri) fazla mesai yasağı bulunmaktadır.
Fazla mesaiye dair bu temel bilgileri bilmek, hem işçilerin haklarını korumalarına hem de işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olacaktır.
Fazla Mesai Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (2024)
Fazla mesai neden 225’e bölünür?
Fazla mesai ücreti hesaplanırken, aylık brüt ücret 225’e bölünür. Bu sayı, haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresinin, aylık ortalama 25 iş günü ile çarpılmasıyla elde edilir (45 saat / 5 gün = 9 saat/gün; 9 saat/gün * 25 gün = 225 saat/ay). Bu, işçinin saatlik brüt ücretini bulmak için kullanılan bir yöntemdir.
Fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır?
Fazla mesai ücreti, normal saatlik ücretin %50 fazlası olarak hesaplanır. Örneğin, saatlik ücreti 100 TL olan bir işçinin fazla mesai ücreti 150 TL olacaktır.
1 saat fazla mesai kaç TL?
1 saat fazla mesai ücreti, işçinin normal saatlik ücretine ve fazla mesai oranına bağlıdır. Örneğin, saatlik ücreti 100 TL olan bir işçi için 1 saat fazla mesai ücreti 150 TL’dir.
1 saat mesai ücreti ne kadar 2024 net?
Net mesai ücreti, brüt mesai ücretinden gelir vergisi ve damga vergisi kesildikten sonra kalan miktardır. Bu nedenle, net mesai ücreti, işçinin gelir vergisi dilimine ve damga vergisi oranına göre değişir.
1 günlük bayram mesaisi ne kadar?
Bayram mesaisi, normal çalışma saatleri dışında yapılan bir çalışma olduğu için fazla mesai olarak kabul edilir ve %100 zamlı ödenir.
2 gündüz 2 gece 2 izin fazla mesai kaç saat?
Bu sorunun cevabı, günlük çalışma saatlerine ve fazla mesai saatlerine bağlıdır. Örneğin, günlük 8 saat çalışan bir işçi için 2 gündüz 2 gece 2 izin fazla mesai toplam 48 saat eder.
Pazar mesaisi 2 katı mı?
Evet, pazar günü yapılan çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilir ve %100 zamlı ödenir.
Gece 12 saat çalışmak yasal mı?
Hayır, gece 12 saat çalışmak yasal değildir. İş Kanunu’na göre, gece çalışmaları en fazla 7,5 saat olabilir.
Bir işçi 270 saatten fazla çalışırsa ne olur?
İş Kanunu’na göre, bir işçinin bir yılda yapabileceği fazla mesai süresi 270 saat ile sınırlıdır. Bu sınırın aşılması, işçinin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atabilir. İşçi, bu durumda iş akdini haklı nedenle feshedebilir ve fazla mesai ücretini talep edebilir.
Mesaiye kalmayan işçi işten çıkarılabilir mi?
İşveren, işçinin fazla mesai yapmasını zorunlu kılamaz. İşçi, fazla mesai yapmayı reddedebilir ve bu nedenle işten çıkarılamaz.
Haftada 45 saatten fazla çalışmak yasal mı?
İş Kanunu’na göre, haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu sürenin aşılması durumunda fazla mesai ücreti ödenmesi gerekir.
Cumartesi çalışmak fazla mesai mi?
Cumartesi günü yapılan çalışmalar, haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresini aşıyorsa fazla mesai olarak kabul edilir ve ücretlendirilir.
Fazla mesaide yemek molası kesilir mi?
Hayır, fazla mesaide yemek molası kesilmez. İşçi, normal çalışma saatlerinde olduğu gibi yemek molası hakkına sahiptir.
%100 mesai nasıl hesaplanır?
%100 mesai, normal saatlik ücretin iki katı olarak hesaplanır. Örneğin, saatlik ücreti 100 TL olan bir işçi için %100 mesai ücreti 200 TL olacaktır.
Özel sektörde mesai zorunlu mudur?
İşveren, işçinin fazla mesai yapmasını zorunlu kılamaz. Ancak, bazı durumlarda (örneğin, acil durumlar, üretim zorunluluğu vb.) işveren, işçiden fazla mesai yapmasını isteyebilir. Bu durumda, işçiye fazla mesai ücreti ödenmesi gerekir.
Mesaiye kalmayan işçiye tutanak tutulur mu?
İşveren, mesaiye kalmayan işçiye tutanak tutamaz. Fazla mesai yapmak, işçinin isteğine bağlıdır.
Fazla çalışmayı nereye şikayet edebilirim?
Fazla çalışmayı, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne veya ALO 170 hattına şikayet edebilirsiniz.
8 saatten fazla çalışamaz raporu nasıl alınır?
8 saatten fazla çalışamaz raporu, sağlık kuruluşlarından alınabilir. Bu rapor, işçinin sağlık durumunun fazla mesai yapmasına uygun olmadığını gösterir.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. İş Hukuku Avukatı, haklarınızı korumanıza destek olacaktır. Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz!
Bir Yorum