Dosyanın İşlemden Kaldırılması ve Yenilenmesi

Davanızın Akıbetini Belirleyen Önemli Bir Usul Hükmü

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 150. maddesi, dosyanın işlemden kaldırılması kurumunu düzenlemektedir. Bu madde, derdest (görülmekte olan) bir davanın, tarafların takipsizliği nedeniyle bir süreliğine askıya alınmasına ve belirli şartlar altında davanın açılmamış sayılmasına yol açabilen önemli bir usul hükmüdür.

Bu rehberde, dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren halleri, dosyanın işlemden kaldırılması kararının hukuki niteliğini, yenileme sürecini, davanın açılmamış sayılmasının sonuçlarını ve konuyla ilgili sıkça karşılaşılan durumları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca, dosyanın işlemden kaldırılması durumunda hak kaybına uğramamanız için izlemeniz gereken adımlar konusunda da sizi bilgilendireceğiz.

Dosyanın İşlemden Kaldırılmasını Gerektiren Haller

Dosyanın işlemden kaldırılması, davanın taraflarının davayı takip etme konusundaki ihmallerinden kaynaklanır. HMK 150. maddeye göre, dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren haller şunlardır:

1. Tarafların Duruşmaya Gelmemesi veya Davayı Takip Etmeyeceklerini Bildirmeleri:

• Her İki Tarafın da Duruşmaya Gelmemesi: Usulüne uygun şekilde duruşmaya davet edilen taraflardan her ikisinin de duruşmaya gelmemesi ve geçerli bir mazeret bildirmemesi halinde dosya işlemden kaldırılır.
• Taraflardan Birinin Duruşmaya Gelmemesi: Usulüne uygun şekilde duruşmaya davet edilen taraflardan birinin duruşmaya gelmemesi ve diğer tarafın davayı takip etmek istememesi halinde dosya işlemden kaldırılır.
• Tarafların Davayı Takip Etmeyeceklerini Bildirmeleri: Duruşmaya gelen tarafların, mahkemeye davayı takip etmeyeceklerini bildirmeleri halinde de dosya işlemden kaldırılır.

Usulüne Uygun Davet: Duruşmaya davetin usulüne uygun olması için, davetiyede, “geçerli bir mazereti olmaksızın duruşmaya gelinmediği takdirde, dosyanın işlemden kaldırılacağı” ihtarının bulunması gerekir. Bu ihtarın bulunmadığı davetiyeler, usulsüz tebligat niteliğindedir ve yoklukta işlem yapılmasına engel teşkil eder.

Geçerli Mazeret: Duruşmaya gelmeme veya davayı takip etmeme konusunda geçerli bir mazeretin bulunması halinde dosya işlemden kaldırılmaz. Mazeretin geçerli olup olmadığına mahkeme karar verir. Örneğin, hastalık, kaza, doğal afet gibi durumlar geçerli mazeret olarak kabul edilebilir.

2. Duruşma Gününün Tarafların Başvurusu Üzerine Belirleneceği Hallerde Gün Tespit Ettirilmemesi:

Bazı durumlarda, duruşma günü tarafların başvurusu üzerine belirlenir. Örneğin, yetkisizlik veya görevsizlik kararı verilmesi, dosyanın başka bir mahkemeye gönderilmesi, dosyanın Yargıtay’dan dönmesi gibi durumlarda, tarafların mahkemeye başvurarak duruşma günü tayin ettirmeleri gerekir.

HMK 150/3. maddeye göre, son işlem tarihinden itibaren bir ay içinde taraflardan biri başvurarak duruşma günü tayin ettirmezse, dosya işlemden kaldırılır.

Önemli Not: Yargıtay’ın bozma kararı vermesi durumunda, taraflar duruşmaya davet edileceği için, bu kural uygulanmaz.

3. Harçlar Kanunu Madde 30 Gereğince Dosyanın İşlemden Kaldırılması:

Dava değeri para ile ölçülebilen davalarda, dava dilekçesinde dava değerinin gösterilmesi ve bu değer üzerinden hesaplanan nispi harcın peşin olarak yatırılması zorunludur. Yargılama sırasında dava değerinin, dava dilekçesinde gösterilen değerden daha fazla olduğunun anlaşılması halinde, mahkeme, davacıya eksik harcı tamamlaması için süre verir.

Harçlar Kanunu’nun 30. maddesine göre, verilen süre içinde eksik harç tamamlanmazsa, dosya işlemden kaldırılır.

Dosyası İşlemden Kaldırılan Davanın Yenilenmesi

Dosyası işlemden kaldırılan bir davanın yeniden görülebilmesi için, yenilenmesi gerekir. Yenileme, davanın taraflarından birinin, mahkemeye bir dilekçe ile başvurarak, davanın yeniden görülmesini talep etmesidir.

Yenileme Süresi:

• Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay içinde yenilenmesi gerekir.
• Yenileme süresi, dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verildiği tarihten değil, işlemden kaldırılmasını gerektiren durumun gerçekleştiği tarihten (örneğin, duruşmaya gelinmeyen tarihten) itibaren işlemeye başlar.
• Bir ay içinde yenileme yapılırsa, yeniden harç alınmaz. Ancak bir aydan sonra ve üç ay içinde yapılan yenileme taleplerinde, yeniden harç yatırılması gerekir.

Yenileme Talebi:

• Yenileme talebi, bir dilekçe ile yapılır. Dilekçede, davanın yenilenmesi talebi açıkça belirtilmelidir.
• Yenileme talebinde bulunma hakkı, sadece davanın taraflarına aittir.
• Dilekçe, dosyanın işlemden kaldırılmasına karar veren mahkemeye verilir.
• Mahkeme, yenileme talebini yerinde bulursa, yeni bir duruşma günü belirler ve taraflara tebliğ eder.

Yenileme Sayısı:

Bir dava, en fazla iki kez yenilenebilir. Üçüncü kez takipsiz bırakılan dava, açılmamış sayılır.

Mecburi ve İhtiyari Dava Arkadaşlığı:

• Mecburi dava arkadaşlığında, dosyanın yenilenmesi için tüm dava arkadaşlarının birlikte talepte bulunması gerekir.
• İhtiyari dava arkadaşlığında ise, her dava arkadaşı kendi davası için ayrı ayrı yenileme talebinde bulunabilir.

Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmesi ve Sonuçları

Dosyanın işlemden kaldırılmasından sonra üç ay içinde yenilenmeyen dava, açılmamış sayılır. Mahkeme, bu konuda re’sen (kendiliğinden) bir karar verir ve dosyanın kaydını kapatır.

Davanın Açılmamış Sayılmasının Sonuçları:

• Davanın açılmasıyla meydana gelen hukuki sonuçlar ortadan kalkar. Örneğin:
  • Zamanaşımı kesilmişse, kesilme etkisi ortadan kalkar ve süre hiç kesilmemiş gibi işlemeye devam eder.
  • Hak düşürücü süreler korunmuşsa, bu koruma etkisi ortadan kalkar.
  • Dava konusu malın devri önlenmişse, bu engelleme ortadan kalkar.
  • İhtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararı alınmışsa, bu kararlar kendiliğinden kalkar.
• Dava hiç açılmamış gibi kabul edilir. Bu nedenle, açılmamış sayılan davadaki talep, daha sonra açılacak davalarda önleyici veya sonuç doğurucu bir etki yaratmaz.
• Yargılama giderleri davacı üzerinde kalır.
• Ancak, davanın açılmamış sayılması, davalının kötü niyetini ortadan kaldırmaz. Yani, dava dilekçesinin kendisine tebliği ile kötü niyetli hale gelen davalı, dava açılmamış sayılsa bile kötü niyetli olmaya devam eder.

Önemli Not: Süresi geçtikten sonra yapılan yenileme talepleri dikkate alınmaz ve dava açılmamış sayılır.

Dosyanın İşlemden Kaldırılması Kararına Karşı Kanun Yolu

Dosyanın işlemden kaldırılması kararı, bir ara karar niteliğindedir. Ancak, bu karara karşı, kararın tefhim veya tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf incelemesi, bölge adliye mahkemesi tarafından yapılır.

Dava Yenileme Dilekçesi Örneği

Aşağıda, dosyanın işlemden kaldırılmasından sonra davanın yenilenmesi için kullanılabilecek bir dilekçe örneği bulunmaktadır. Bu örnek, genel bir şablon olup, somut olayın özelliklerine göre değiştirilmesi ve uyarlanması gerekmektedir.

……….. MAHKEMESİ’NE

DOSYA NO: …/… (Dosyanızın esas numarasını yazınız)

DAVACI: Adınız Soyadınız, T.C. Kimlik Numaranız(Adresiniz)

VEKİLİ: Avukat Adı Soyadı, Baro Sicil Numarası (Adres, Telefon ve UETS Bilgileri)

DAVALI: Davalı Adı Soyadı / Unvanı (Adres)

VEKİLİ: Varsa davalı vekilinin adı, soyadı ve adresi

KONU: Dosyanın işlemden kaldırılması üzerine yenileme talebimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR:

1. Mahkemenizin yukarıda esas numarasını belirttiğim dosyasında, davacı/davalı sıfatıyla tarafı bulunduğumuz davada, …/…/20… (Dosyanın işlemden kaldırılmasına neden olan duruşmanın tarihini yazınız) tarihli duruşmaya, … (Mazeretinizi kısaca belirtiniz, örneğin; “rahatsızlığımız nedeniyle” veya “önceden planlanmış bir seyahatimiz nedeniyle”) katılamadık/katılamadım.
2. Anılan duruşmada, mahkemenizce dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir.
3. İşbu dilekçemiz ile yasal süresi içerisinde davanın yenilenmesini talep ediyoruz/ediyorum. (Eğer yenileme talebi 1 aydan sonra yapılıyorsa harç ödendiğine dair makbuz dilekçeye eklenmelidir)
4. Davaya kaldığı yerden devam edilmesini ve yeni bir duruşma günü tayin edilerek tarafımıza bildirilmesini talep ediyoruz/ediyorum.

HUKUKİ SEBEPLER: HMK m. 150 ve ilgili mevzuat.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıkladığımız nedenlerle, HMK’nın 150. maddesi uyarınca;

• Dosyanın yenilenmesine,
• Yeni bir duruşma günü tayin edilerek tarafımıza ve karşı tarafa tebliğine,
• Yargılamaya kaldığı yerden devam edilmesine,

karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/20…

Davacı / Davacı Vekili

Adı Soyadı

(E-imza veya İmza)

EKLER:

• Varsa mazereti kanıtlayıcı belgeler (rapor vs.)
• 1 aydan sonra yenileme yapılıyorsa harç makbuzu
• Bir adet onaylı vekaletname örneği (Vekil aracılığıyla yapılıyorsa)

ÖNEMLİ NOTLAR:

• Bu dilekçe örneği, genel bir şablon olup, her somut olayın kendine özgü özellikleri dikkate alınarak güncellenmelidir.
• Dilekçede, dosya numarası, tarafların bilgileri, dosyanın işlemden kaldırılma tarihi ve nedeni, yenileme talebi ve gerekçeleri açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmelidir.
• Dilekçeye, talebi destekleyen belgeler eklenmelidir.
• Dilekçenin, yetkili ve görevli mahkemeye verilmesi gerekmektedir.
• Yenileme talebinin, dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay içinde yapılması zorunludur.
• Yenileme talebi 1 aydan sonra yapılıyorsa harç ödenmesi gereklidir.
• Dilekçeyi mahkemeye sunmadan önce, bir avukata danışmanız ve hukuki destek almanız, hak kaybına uğramamanız açısından önemlidir.

Sonuç

Dosyanın işlemden kaldırılması, davanın taraflarının davayı takip etme konusundaki özen yükümlülüğünün bir sonucudur. Bu nedenle, dava açan veya davalı olarak yargılamaya katılan kişilerin, duruşma günlerini ve dava ile ilgili diğer gelişmeleri yakından takip etmeleri, gerekli işlemleri zamanında yapmaları büyük önem taşır.

Hak kaybına uğramamak için, dosyanın işlemden kaldırılması ve yenilenmesi konularında uzman bir hukuk bürosundan hukuki destek almanız yararınıza olacaktır.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, dosyanın işlemden kaldırılması, davanın yenilenmesi ve açılmamış sayılması konularında müvekkillerimize kapsamlı hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. Konuyla ilgili sorularınız ve hukuki destek talepleriniz için “Avukata Sor” bölümünden bize ulaşabilir, online danışmanlık randevusu alarak, durumunuzu detaylı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/