Zincir Market Çalışanlarının Hakları

Türkiye’de perakende sektörünün önemli bir kısmını oluşturan zincir marketler, binlerce kişiye istihdam sağlamaktadır. A101, Şok, BİM, Migros, CarrefourSA, Hakmar, Çağrı, Happy Center, Rammar, Snowy, Üçler gibi ulusal ve yerel ölçekte faaliyet gösteren zincir marketlerde çalışan işçiler, yoğun bir iş temposu ve zorlu çalışma koşullarıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu nedenle, zincir market çalışanlarının hakları konusunda bilgi sahibi olmaları, haklarını aramaları ve olası mağduriyetlerin önüne geçebilmeleri açısından büyük önem taşır. Bu kapsamlı rehberde, zincir market çalışanlarının haklarını, tazminat haklarını, haklı fesih sebeplerini, mobbing, fazla mesai, yıllık izin gibi önemli konuları ve güncel yasal düzenlemeleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Zincir Market Çalışanları Hangi Kanuna Tabidir?

Zincir marketlerde çalışan işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabidirler. Bu kanun, işçilerin çalışma koşullarını, ücretlerini, izin haklarını, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini ve iş sözleşmesinin feshine ilişkin hususları düzenlemektedir.

Zincir Market Çalışanlarının Temel Hakları

Zincir market çalışanları, İş Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde, tüm işçilere tanınan temel haklara sahiptirler. Bu hakları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ücret Hakkı: İşçiler, yaptıkları işin karşılığında ücret almaya hak kazanırlar. Ücret, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen tutarda ve zamanında ödenmelidir. Asgari ücretin altında ücret ödenmesi kanunen yasaktır.
• Fazla Mesai Ücreti Hakkı: Haftalık 45 saati aşan çalışmalar için işçilere %50 zamlı olarak fazla mesai ücreti ödenmesi zorunludur.
• Ara Dinlenme Hakkı: İşçiler, günlük çalışma süreleri içinde belirli aralıklarla ara dinlenmesi kullanma hakkına sahiptirler. Ara dinlenme süreleri, çalışma süresine göre kanunda belirlenmiştir.
• Hafta Tatili Hakkı: İşçiler, haftada en az bir gün (24 saat) kesintisiz hafta tatili kullanma hakkına sahiptirler.
• Yıllık İzin Hakkı: Aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olan işçiler, yıllık ücretli izin kullanma hakkına sahiptirler. Yıllık izin süreleri, işçinin kıdemine göre kanunda belirlenmiştir.
• İş Arama İzni Hakkı: Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, işveren tarafından yapılan fesihlerde, bildirim süresi içinde işçiye, yeni bir iş araması için günde 2 saat iş arama izni verilmesi zorunludur.
• Haklı Nedenle Fesih Hakkı: İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen haklı nedenlerin varlığı halinde, işçi, iş sözleşmesini derhal ve tazminatlı olarak feshedebilir.
• İşe İade Davası Açma Hakkı: İş güvencesi kapsamındaki işçiler, işverence yapılan feshin geçersiz olduğunu iddia ederek, işe iade davası açabilirler.
• Sendikal Haklar: İşçiler, sendikaya üye olma, sendikal faaliyetlere katılma ve toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkı: İşçiler, sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışma hakkına sahiptirler. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
• Eşit Davranma İlkesi: İşveren, işçiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapamaz.  

Zincir Marketlerde Tazminat Hakları

Zincir market çalışanları, belirli şartların gerçekleşmesi durumunda, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı başta olmak üzere çeşitli tazminatları almaya hak kazanırlar.

Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı, işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalıştıktan sonra, İş Kanunu’nda belirtilen nedenlerle işten çıkarılması veya belirli durumlarda işçi tarafından haklı nedenle fesih yapılması halinde hak kazanılan bir tazminattır.

Kıdem Tazminatı Alma Şartları:

1. İş Kanunu’na Tabi İşçi Olmak: 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında “işçi” olarak çalışıyor olmak.
2. En Az Bir Yıl Çalışmış Olmak: Aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl süreyle çalışmış olmak. (Bu süre, işçinin fiilen çalıştığı sürelerin toplamıdır. Yıllık izin, hastalık izni, hafta tatili gibi süreler de bu süreye dahildir. Ancak, ücretsiz izin süreleri, bir yıllık süre hesabında dikkate alınmaz.)
3. İş Sözleşmesinin Belirli Nedenlerle Sona Ermesi: İş sözleşmesinin, 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen ve kıdem tazminatına hak kazandıran nedenlerden biriyle sona ermiş olması gerekir. Bu nedenler şunlardır:
   • İşveren Tarafından Yapılan Fesihler: İşverenin, İş Kanunu’nun 25/II maddesinde belirtilen “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” dışındaki nedenlerle işçiyi işten çıkarması. (Örneğin, işyerinin kapanması, küçülme, performans düşüklüğü, ekonomik kriz vb.) Önemli Not: İşveren tarafından yapılan tüm fesihler, (haklı, haksız, geçerli, geçersiz) 25/II bendi dışındaysa kıdem tazminatına hak kazandırır.
   • İşçi Tarafından Yapılan Haklı Nedenle Fesihler: İşçinin, İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen haklı nedenlerle (sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, zorlayıcı sebepler) iş sözleşmesini derhal feshetmesi.
   • Muvazzaf Askerlik Hizmeti Nedeniyle Fesih: Erkek işçilerin, muvazzaf askerlik hizmeti (bedelli askerlik dahil) nedeniyle işten ayrılması.
   • Emeklilik, Yaşlılık veya Malullük Aylığı veya Toptan Ödeme Amacıyla Fesih: İşçinin, emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı bağlanması veya toptan ödeme almak amacıyla iş sözleşmesini feshetmesi.
   • Kadın İşçinin Evlenmesi Nedeniyle Fesih: Kadın işçinin, evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi.
   • Yaş Dışındaki Emeklilik Şartlarının Tamamlanması Nedeniyle Fesih: İşçinin, emeklilik için öngörülen yaş dışındaki diğer şartları (sigortalılık süresi ve prim gün sayısı) tamamladıktan sonra, kendi isteğiyle işten ayrılması.
   • İşçinin Ölümü: İşçinin ölümü halinde, yasal mirasçıları kıdem tazminatına hak kazanırlar.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Hesaplamada, işçinin aynı işverene bağlı olarak çalıştığı toplam süre (kıdem süresi) dikkate alınır.

Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü:

Kıdem Tazminatı = Son Brüt Ücret x Kıdem Süresi (Yıl)

Örnek:

• Son brüt ücreti: 10.000 TL
• Kıdem süresi: 5 yıl 6 ay (5,5 yıl)
• Kıdem tazminatı: 10.000 TL x 5,5 yıl = 55.000 TL

Önemli Notlar:

• Kıdem tazminatı hesabında, giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Giydirilmiş brüt ücrete, işçiye ödenen yol, yemek, sosyal yardımlar, prim, ikramiye gibi süreklilik arz eden ödemeler de dahil edilir.
• Kıdem tazminatında tavan uygulaması vardır. Her yıl belirlenen kıdem tazminatı tavanı, bir işçinin alabileceği en yüksek kıdem tazminatı miktarını gösterir. 2024 yılı Ocak-Temmuz dönemi için kıdem tazminatı tavanı 35.058,58 TL‘dir.
• Kıdem tazminatından sadece damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılır.

İhbar Tazminatı

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, iş sözleşmesini fesheden tarafın, bildirim sürelerine (ihbar süresi) uymadan sözleşmeyi feshetmesi halinde, karşı tarafa ödemek zorunda olduğu tazminattır.

İhbar Tazminatına Hak Kazanma Şartları:

• Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: İhbar tazminatı, sadece belirsiz süreli iş sözleşmelerinde söz konusu olur. Belirli süreli iş sözleşmelerinde, ihbar tazminatı hakkı doğmaz.
• Bildirim Sürelerine Uyulmaması: İş sözleşmesini fesheden tarafın (işçi veya işveren), İş Kanunu’nun 17. maddesinde belirtilen bildirim sürelerine uymadan sözleşmeyi feshetmesi gerekir.

Bildirim (İhbar) Süreleri:

İş Kanunu’nun 17. maddesine göre bildirim süreleri, işçinin kıdemine göre belirlenir:

• İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için: 2 hafta
• İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için: 4 hafta
• İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için: 6 hafta
• İşi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için: 8 hafta  

Örnek: 2 yıldır aynı işyerinde çalışan bir işçi, işten ayrılmak isterse, işverene 4 hafta önceden bildirimde bulunmak zorundadır. İşveren, bu işçiyi işten çıkarmak isterse, yine 4 hafta önceden bildirimde bulunmak zorundadır.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı, işçinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır.

İhbar Tazminatı Hesaplama Formülü:

İhbar Tazminatı = Günlük Brüt Ücret x Bildirim Süresi (Gün)

Örnek:

• Günlük brüt ücreti: 500 TL
• Kıdemi: 2 yıl (4 hafta = 28 gün bildirim süresi)
• İhbar tazminatı: 500 TL x 28 gün = 14.000 TL

Önemli Notlar:

• İhbar tazminatında tavan uygulaması yoktur.
• İhbar tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.
• İhbar süresine uymayan taraf (işçi veya işveren), karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
• İşveren, bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek de iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda, işçiye ayrıca ihbar tazminatı ödenmez.
• İşçi, haklı nedenle fesih durumunda ihbar tazminatı talep edemez.

Diğer Tazminat Hakları

Zincir market çalışanları, kıdem ve ihbar tazminatının yanı sıra, şartları oluştuğunda aşağıdaki tazminatları da talep edebilirler:

• Kötü Niyet Tazminatı: İş güvencesi kapsamı dışında kalan bir işçinin, belirsiz süreli iş sözleşmesinin, işveren tarafından kötü niyetli olarak (örneğin, işçinin sendikal faaliyetleri nedeniyle, işvereni şikayet ettiği için, iş kazası geçirdiği için) feshedilmesi halinde, işçiye bildirim sürelerine ait ücretin üç katı tutarında kötü niyet tazminatı ödenir.
• Ayrımcılık Tazminatı (Eşit Davranmama Tazminatı): İşverenin, işçiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayanarak ayrım yapması halinde, işçiye dört aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı ödenir.  
• Sendikal Tazminat: İşçinin sendikaya üye olması, sendikal faaliyetlere katılması veya sendikal haklarını kullanması nedeniyle işten çıkarılması halinde, işçiye en az bir yıllık ücreti tutarında sendikal tazminat ödenir.
• İşe Başlatmama Tazminatı: İş güvencesi kapsamında olan ve işverence geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilen ve kesinleşen işe iade kararına rağmen işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde, işçiye en az dört, en çok sekiz aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatı ödenir.  
• Boşta Geçen Süre Ücreti: İş güvencesi kapsamında olan ve işverence geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilen ve kesinleşen işe iade kararı üzerine işçinin işe başlatılmadığı tarihe kadar boşta geçen en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer hakları ödenir.  

Market Çalışanlarının Haklı Fesih Sebepleri

Zincir market çalışanları, İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen haklı nedenlerin varlığı halinde, iş sözleşmelerini derhal ve tazminatlı olarak feshedebilirler. Haklı fesih nedenleri, sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebepler olmak üzere üç ana başlık altında toplanmıştır.

Zincir Market Çalışanları İçin Önemli Olabilecek Haklı Fesih Sebepleri:

• Ücretin Ödenmemesi veya Eksik Ödenmesi: Ücretin kanun veya sözleşme hükümlerine göre ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
• Fazla Mesai Ücretlerinin Ödenmemesi: Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
• Yıllık İzinlerin Kullandırılmaması veya Ücretinin Ödenmemesi: Yıllık izinlerin kullandırılmaması veya izin ücretlerinin ödenmemesi,
• SGK Primlerinin Eksik Yatırılması veya Hiç Yatırılmaması: SGK primlerinin gerçek ücret üzerinden ve eksiksiz olarak yatırılmaması,
• Mobbing (Psikolojik Taciz): İşyerinde sistematik olarak uygulanan psikolojik baskı, yıldırma, dışlama, aşağılama gibi davranışlar,
• Sözlü veya Fiziksel Taciz: İşyerinde veya iş sebebiyle uğranılan sözlü veya fiziksel taciz, hakaret, tehdit,
• Cinsel Taciz: İşyerinde veya iş sebebiyle cinsel tacize uğranılması ve bu durumun işverene bildirilmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması,
• İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınmaması: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması ve bu nedenle işçinin sağlığının tehlikeye girmesi,
• Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik: İşverenin, çalışma koşullarında (işin niteliği, çalışma saatleri, görev yeri vb.) işçinin aleyhine esaslı değişiklik yapması ve bu değişikliği işçiye yazılı olarak bildirmemesi veya işçi tarafından 6 işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmemesi,
• Sürekli Gece Vardiyasında Çalıştırılma: İşçinin, sağlık veya ailevi nedenlerle gece çalışamayacak durumda olmasına rağmen, sürekli olarak gece vardiyasında çalıştırılmaya zorlanması ve bu durumun belgelenmesi,
• Görevi Dışında İş Yaptırılması: İşçinin, iş sözleşmesinde belirtilen görevi dışında, niteliklerine ve mesleki bilgisine uygun olmayan işlerde çalıştırılmaya zorlanması,
• İşverenin Güveni Kötüye Kullanması: İşverenin, işçiye karşı güveni kötüye kullanacak davranışlarda bulunması, örneğin, hırsızlıkla suçlaması, asılsız iddialarda bulunması.
• İşyerinde Ayrımcılık Yapılması: İşverenin, işçiye karşı dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı olarak ayrımcılık yapması.  

Önemli Notlar:

• Haklı fesih nedenlerinin varlığı, her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
• İşçi, haklı fesih nedenini ispatlamakla yükümlüdür.
• Haklı fesih, derhal yapılmalıdır. İşçi, haklı fesih nedenini öğrendikten sonra makul bir süre içinde fesih hakkını kullanmalıdır. Aksi takdirde, fesih hakkı düşebilir.
• Haklı fesih, yazılı olarak yapılmalı ve fesih gerekçesi açıkça belirtilmelidir.

Zincir Marketlerde Mobbing Davası

Mobbing (psikolojik taciz), işyerinde bir veya birden fazla kişi tarafından, bir işçiye yönelik olarak, sistematik bir şekilde uygulanan, düşmanca ve ahlak dışı yöntemlerle gerçekleştirilen, yıldırma, dışlama, aşağılama, küçümseme, hakaret, kötü muamele gibi davranışları içeren psikolojik şiddettir.

Zincir marketlerde mobbing, yoğun iş temposu, uzun çalışma saatleri, düşük ücretler, yetersiz personel sayısı ve rekabetçi ortam gibi nedenlerle sıkça karşılaşılan bir sorundur.

Zincir Marketlerde Mobbing Örnekleri:

• Sürekli eleştiri ve aşağılama: İşçinin yaptığı işin sürekli eleştirilmesi, yetersiz bulunması, başkalarının yanında küçük düşürülmesi.
• Görev tanımı dışında işler verilmesi: İşçiye, iş tanımında olmayan, angarya niteliğindeki işlerin yaptırılması.
• Aşırı iş yükü: İşçiye, makul olmayan ve yetiştirmesi mümkün olmayan iş yükü verilmesi.
• İzolasyon: İşçinin, iş arkadaşlarından ve sosyal ortamlardan soyutlanması, dışlanması.
• Dedikodu ve iftira: İşçi hakkında asılsız dedikodular yayılması, iftira atılması.
• Sözlü veya fiziksel tehdit: İşçiye yönelik sözlü veya fiziksel tehditlerde bulunulması.
• Cinsel taciz: İşçiye yönelik cinsel içerikli sözler söylenmesi, davranışlarda bulunulması veya cinsel içerikli görsellere maruz bırakılması.
• Ayrımcılık: İşçiye, diğer çalışanlardan farklı ve olumsuz muamelede bulunulması (örneğin, terfi imkanlarından yoksun bırakılması, daha az ücret verilmesi).

Mobbing Davası Açma Şartları:

• Sistematik ve Süreklilik: Mobbing teşkil eden davranışların sistematik bir şekilde ve belirli bir süre boyunca devam etmesi gerekir. Tek seferlik veya arızi davranışlar, mobbing olarak kabul edilmez.
• Kasıt: Mobbing uygulayan kişinin, işçiye zarar verme kastıyla hareket etmesi gerekir.
• İspat: İşçi, mobbinge maruz kaldığını somut delillerle ispatlamalıdır.

Mobbing Davasında İspat Araçları:

• Tanık Beyanları: İşyerinde mobbinge tanık olan diğer çalışanların ifadeleri.
• Yazışmalar: E-posta, mesaj kayıtları, tutanaklar gibi yazılı belgeler.
• Ses ve Görüntü Kayıtları: Hukuka uygun olarak elde edilmiş ses ve görüntü kayıtları.
• Doktor Raporları: Mobbingin işçide neden olduğu psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklara ilişkin doktor raporları.
• Bilirkişi Raporu: Gerekli görülürse, mahkeme tarafından bilirkişi incelemesi yaptırılabilir.

Mobbing Davasının Sonuçları:

• İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi: İşçi, mobbing nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
• Maddi Tazminat: İşçi, mobbing nedeniyle uğradığı maddi zararların (örneğin, tedavi masrafları, gelir kaybı) tazminini talep edebilir.
• Manevi Tazminat: İşçi, mobbing nedeniyle yaşadığı manevi zararların (örneğin, elem, ızdırap, onur kırıklığı) tazminini talep edebilir.
• Ayrımcılık Tazminatı: Mobbing, aynı zamanda ayrımcılık teşkil ediyorsa, işçi, ayrımcılık tazminatı da talep edebilir.
• İşe İade: İş güvencesi kapsamında olan işçiler, mobbing nedeniyle işten çıkarılırlarsa, işe iade davası açabilirler.

Önemli Not: Mobbing davaları, ispatı zor olan ve uzun sürebilen davalardır. Bu nedenle, mobbinge maruz kalan işçilerin, haklarını aramadan önce bir avukata danışarak hukuki destek almaları önemlidir.

Zincir Marketlerde Fazla Mesai Hakkı ve Dava Yolu

Zincir market çalışanları, haftalık 45 saati aşan çalışmaları karşılığında fazla mesai ücreti alma hakkına sahiptirler. Fazla mesai ücreti, normal saatlik ücretin %50 fazlasıyla ödenir.

Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Durumunda:

• İşverene İhtarname: İşçi, ödenmeyen fazla mesai ücretlerinin ödenmesi için işverene noter kanalıyla ihtarname gönderebilir.
• Arabuluculuk: İşçi, ihtarnameye rağmen sonuç alamazsa, dava açmadan önce arabulucuya başvurmalıdır. Arabuluculuk, zorunlu bir dava şartıdır.
• İş Mahkemesinde Dava: Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, işçi, İş Mahkemesinde dava açarak, fazla mesai ücretlerinin faiziyle birlikte tahsilini talep edebilir.

Fazla Mesai Davasında İspat:

• İşçi, fazla mesai yaptığını her türlü delille ispatlayabilir. (İşyeri kayıtları, puantaj cetvelleri, maaş bordroları, tanık beyanları, kamera kayıtları, e-posta yazışmaları vb.)
• İşveren, fazla mesai ücretlerinin ödendiğini yazılı belgelerle ispatlamalıdır.

Önemli Not: Fazla mesai ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre, fazla mesai ücretinin muaccel olduğu tarihten itibaren başlar.

Zincir Marketlerde Yıllık İzin Hakkı

Zincir market çalışanları, aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalıştıktan sonra, yıllık ücretli izin kullanma hakkına sahiptirler. Yıllık izin süreleri, işçinin kıdemine göre İş Kanunu’nda belirlenmiştir:

• 1-5 Yıl (5 Yıl Dahil) Arası Kıdem: 14 iş günü
• 5-15 Yıl Arası Kıdem: 20 iş günü
• 15 Yıl ve Üzeri Kıdem: 26 iş günü

Yıllık İzin Hakkının Kullandırılmaması Durumunda:

• İşveren, işçinin yıllık izin talebini haklı bir neden olmaksızın reddedemez.
• Yıllık izin kullandırılmayan veya eksik kullandırılan işçi, kullanılmayan izin süresine ilişkin ücretini işverenden talep edebilir.
• Yıllık izin ücreti, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde muaccel hale gelir ve işçiye ödenmesi gerekir.

Önemli Not: Yıllık izin ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıldır.

Zincir Marketlerde Görev Tanımı Dışında İş Yaptırılması

İşveren, işçiyi iş sözleşmesinde belirtilen görev tanımı dışında bir işte çalıştıramaz. Ancak, işçinin yazılı onayı alınmak kaydıyla, geçici olarak başka bir işte çalıştırılması mümkündür.

Görev Tanımı Dışında İş Yaptırılmasının Sonuçları:

• Haklı Fesih Hakkı: İşçiye, görev tanımı dışında iş yaptırılması, çalışma koşullarında esaslı değişiklik niteliğindedir. İşçi, bu nedenle iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
• Ücret Farkı Talebi: İşçi, görev tanımı dışında yaptırılan işin karşılığı olan ücret farkını işverenden talep edebilir.
• Manevi Tazminat: İşçinin, görev tanımı dışında iş yaptırılması nedeniyle onur ve saygınlığının zedelenmesi durumunda, manevi tazminat talep edilebilir.

Önemli Not: İşçinin, görev tanımı dışında iş yaptırılmasına itiraz etmesi ve bu durumu yazılı olarak işverene bildirmesi önemlidir.

Zincir Marketlerde Son Tüketim Tarihi Yakın Ürünleri Satma Baskısı

Zincir marketlerde, son tüketim tarihi yaklaşmış ürünlerin satılması için çalışanlara baskı yapılması, hukuka aykırı bir uygulamadır. Bu durum, hem tüketicilerin sağlığını tehlikeye atmakta hem de işçilerin vicdani ve hukuki sorumluluklarıyla bağdaşmamaktadır.

Son Tüketim Tarihi Yakın Ürünleri Satma Baskısının Sonuçları:

• İşçinin Haklı Fesih Hakkı: İşçiye, son tüketim tarihi yaklaşmış veya geçmiş ürünleri satması için baskı yapılması, işçi açısından haklı fesih sebebi oluşturabilir. İşçi, bu nedenle iş sözleşmesini derhal ve tazminatlı olarak feshedebilir.
• İşverenin Cezai Sorumluluğu: Son tüketim tarihi geçmiş ürünlerin satılması, Türk Ceza Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında suç teşkil eder ve işveren hakkında cezai işlem uygulanabilir.
• İşverenin Tazminat Sorumluluğu: Son tüketim tarihi geçmiş ürünlerin satılması nedeniyle tüketicilerin zarar görmesi durumunda, işveren, tüketicilere karşı tazminat ödemek zorunda kalabilir.

Önemli Not: İşçilerin, son tüketim tarihi yakın veya geçmiş ürünleri satma konusunda işverenden gelen talimatlara uymama hakkı vardır. Bu tür durumlarda, işçilerin durumu yazılı olarak işverene bildirmeleri ve gerekirse Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayette bulunmaları önemlidir.

Sonuç

Zincir market çalışanları, yoğun ve tempolu bir çalışma ortamında, uzun saatler boyunca ve genellikle düşük ücretlerle çalışmaktadırlar. Bu zorlu çalışma koşullarında, haklarını bilmeleri ve korumaları büyük önem taşımaktadır. Bu makalede, zincir market çalışanlarının tazminat hakları, haklı fesih sebepleri, mobbing, fazla mesai, yıllık izin, görev tanımı dışında iş yaptırılması ve son tüketim tarihi yakın ürünleri satma baskısı gibi konularda detaylı bilgiler vermeye çalıştık.

Ancak, her somut olay kendi özel koşulları çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu nedenle, zincir market çalışanlarının, herhangi bir hukuki sorunla karşılaşmaları durumunda, iş hukuku alanında uzman bir avukata danışarak hukuki destek almaları, hak kaybına uğramamaları ve haklarını en etkili şekilde savunabilmeleri açısından büyük önem taşımaktadır.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/