Uzman Erbaş Sözleşme Feshi ve Yenileme

Uzman Erbaşların Sözleşme Süreçleri: Fesih Nedenleri, Yenileme Koşulları ve Yasal Haklar

Uzman erbaşlar, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)’nin önemli bir personel sınıfını oluşturur ve belirli süreli sözleşmeler kapsamında görev yaparlar. Uzman erbaş sözleşme feshi, bu sözleşmenin belirli şartlar altında, taraflardan birinin (uzman erbaş veya TSK) talebi üzerine, ileriye dönük olarak sona erdirilmesi işlemidir. Bu durum, hem uzman erbaşın kendi isteğiyle hem de idarenin (TSK) kararıyla gerçekleşebilir. Bu kapsamlı rehberde, uzman erbaş sözleşme fesih ve yenileme süreçlerini, fesih nedenlerini, şartlarını, uzman erbaşların haklarını ve yasal süreçleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Uzman Erbaş Kimdir? Görevleri ve Statüsü

Uzman erbaş, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’na göre, en az lise veya dengi okul mezunu olup, belirli bir süre için sözleşme imzalayarak TSK’da profesyonel olarak görev yapan uzman çavuş ve uzman onbaşı rütbesindeki asker kişileri ifade eder. Uzman erbaşlar, TSK’nın çeşitli birimlerinde, aldıkları eğitim ve uzmanlık alanlarına göre görev yaparlar.

Uzman Erbaş Sözleşmesi: Kapsamı ve Süresi

Uzman erbaş sözleşmesi, TSK ile uzman erbaş arasında imzalanan, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen, belirli süreli bir idari sözleşmedir. Bu sözleşme, en az 2 yıl, en fazla 5 yıl süreyle yapılır. Sözleşme süresi, uzman erbaşın görev yapacağı birliğe, branşa ve ihtiyaca göre belirlenir.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi Nedir?

Uzman erbaş sözleşme feshi, uzman erbaş ile TSK arasındaki sözleşmenin, belirli nedenlerle, taraflardan birinin talebi üzerine, ileriye yönelik olarak sona erdirilmesi işlemidir. Bu işlem, uzman erbaşın kendi isteğiyle (istifa) veya idarenin (TSK) kararıyla gerçekleşebilir. Sözleşme süresi dolmadan gerçekleşen fesihlerde, duruma göre tazminat yükümlülüğü doğabilir.

Uzman Erbaş Sözleşme Fesih Nedenleri: Hangi Durumlarda Sözleşme Feshedilir?

Uzman erbaş sözleşmesinin feshi, iki ana başlık altında incelenebilir:

1. Uzman Erbaşın İsteğiyle Fesih:

Uzman erbaşlar, belirli şartlar altında, kendi istekleriyle sözleşmelerini feshedebilirler. Bu durumlar şunlardır:

• Sözleşme Süresinin Sona Ermesi ve Yenilememe: Uzman erbaş, sözleşme süresi sona erdiğinde, sözleşmesini yenilememe hakkına sahiptir. Bu durumda, sözleşme süresinin bitiminden en az 3 ay önce (yurt dışında geçici görevde bulunanlar için 6 ay önce) yazılı olarak talepte bulunması gerekir.
• İlk 5 Aylık İntibak Süresi İçinde Ayrılma: Uzman erbaşlar, göreve başladıktan sonraki ilk 5 aylık intibak (uyum) süresi içinde, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmelerini feshedebilirler.
• Sağlık Sebepleriyle Ayrılma: Uzman erbaş, sağlık durumunun görevini yapmasına engel olduğunu belgeleyen bir sağlık raporu alması durumunda, sözleşmesini feshedebilir.
• Kişisel ve Ailevi Sebepler: Evlilik, çocuk sahibi olma, ailevi sorunlar gibi kişisel nedenlerle uzman erbaşlar, sözleşmelerini feshetmek isteyebilirler. Ancak, bu durumda tazminat yükümlülüğü doğabilir.

2. İdare Tarafından Fesih:

TSK, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun 12. ve 13. maddelerinde belirtilen hallerde, uzman erbaşın sözleşmesini tek taraflı olarak feshedebilir. Bu haller şunlardır:

• İlk 5 Aylık İntibak Sürecinde Uyum Sağlayamama: Uzman erbaşın, göreve başladıktan sonraki ilk 5 aylık intibak eğitimi sürecinde, askeri ortama ve görevine uyum sağlayamaması durumunda sözleşmesi feshedilir. İntibak edemeyenlerin peşin olarak ödenen aylık ve aylık ile birlikte ödenen diğer tüm özlük haklarının çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır.
• Görevde Başarısızlık: Uzman erbaşın, atış, spor, eğitim, harekat, operasyon gibi görevlerde öngörülen standartlara ulaşamaması, görevlerini yerine getirmede yetersizlik veya isteksizlik göstermesi ve bu durumun her türlü belge ile kanıtlanması halinde sözleşmesi feshedilir.
• Kendinden İstifade Edilememe Hali: Uzman erbaşın, görevini etkin ve verimli bir şekilde yerine getiremediğinin, disiplinsiz davranışlarının, ahlaki durumunun veya diğer kişisel yetersizliklerinin tespit edilmesi ve bu durumun raporlarla belgelenmesi halinde sözleşmesi feshedilir.
• Disiplin Cezaları:
  • Son bir yıl içinde toplamda 30 gün ve daha fazla oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezasına mahkum olanların,
  • En son aldığı disiplin cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam 8 defa veya daha fazla disiplin cezası alanların, sözleşmeleri feshedilir.
• Cezai Mahkumiyet:
  • Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, yalan yere tanıklık gibi yüz kızartıcı suçlar, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, isyan suçlarından mahkum olanların,
  • Taksirli suçlar hariç olmak üzere, diğer suçlardan adli veya askeri mahkemeler tarafından 30 günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkum olanların,
  • Askeri Ceza Kanunu’nun 148. Maddesinde belirtilen ve siyasi faaliyetlere karışma gibi suçları içeren mahkumiyetlerin, sözleşmeleri, cezaları ertelense, hükmün açıklanması geri bırakılsa veya affa uğrasa bile, feshedilir.
• İzin Süresinin Aşılması: Yıllık izin, mazeret izni, sağlık izni gibi izin sürelerinin, ilgili mevzuatta belirtilen azami süreleri aşması durumunda sözleşme feshedilebilir. Son bir yıl içerisinde, üç ayı geçen hava değişimi ve istirahat süresini doldurmak ilişik kesilmesi sebebidir.
• Yabancılarla Evlilik: Yabancı uyruklu kişilerle evlenen uzman erbaşların evliliklerinin Milli Savunma Bakanlığı tarafından uygun görülmemesi halinde sözleşmeleri feshedilir.
• Türk Vatandaşlığının Kaybedilmesi: Türk vatandaşlığını kaybeden veya Türk vatandaşlığından çıkarılan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilir.
• Terör Örgütleriyle Bağlantı: Terör örgütleriyle eylem birliği içinde olan, bu örgütlere yardım eden, kamu imkan ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanan veya kullandıran, bu örgütlerin propagandasını yapan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilir.
• Kademe İlerlemesi Yapamamak: Almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayan uzman erbaşların ilişikleri kesilir.

Uzman Erbaş Sözleşme Yenileme: Şartlar ve Süreç

Uzman erbaşlar, sözleşme sürelerinin sonunda, belirli şartları sağlamaları halinde sözleşmelerini yenileyebilirler. Sözleşme yenileme süreci ve şartları şunlardır:

1. Sözleşme Yenileme Talebi:

• Uzman erbaş, sözleşme süresinin bitiminden en az 3 ay önce (yurt dışında geçici görevde bulunanlar için 6 ay önce) sözleşmesini yenilemek istediğine dair yazılı dilekçe ile başvuruda bulunmalıdır.

2. Değerlendirme Kriterleri:

• Sicil Notu: Uzman erbaşın son aldığı sicil notunun, sicil tam notunun %60’ı ve üzerinde olması gerekmektedir.
• Sağlık Durumu: Uzman erbaşın, TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde belirtilen sağlık şartlarını taşıması gerekmektedir.
• Disiplin Durumu: Uzman erbaşın, disiplin cezaları ve sicil durumu, sözleşme yenileme kararında dikkate alınır.
• Kadro Durumu: İlgili birimlerde uzman erbaş kadrosunun bulunması gerekmektedir.
• Başarılı Hizmet Geçmişi: Uzman erbaşın görev süresi boyunca gösterdiği performans, başarı ve tutum, sözleşme yenileme kararında etkili olur.

3. Sözleşme Yenileme Süreci:

• Uzman erbaşın sözleşme yenileme talebi, bağlı bulunduğu birlik tarafından değerlendirilir.
• Değerlendirme sonucunda, uzman erbaşın sözleşmesinin yenilenip yenilenmeyeceğine karar verilir.
• Sözleşmesi yenilenen uzman erbaşlarla, 1 yıldan az, 5 yıldan fazla olmamak üzere yeni bir sözleşme imzalanır.
• Sözleşme yenileme kararı, ilgili komutanlık tarafından verilir.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshinde Usul ve Yetki:

Uzman erbaş sözleşmesinin feshedilmesi, belirli bir usule göre ve yetkili makamlar tarafından gerçekleştirilir.

• Fesih Sebebinin Belirlenmesi: Sözleşmenin feshedilebilmesi için, 3269 sayılı Kanun’da belirtilen fesih sebeplerinden birinin mevcut olması gerekir.
• İnceleme ve Değerlendirme: Fesih sebebi oluştuğunda, ilgili komutanlık tarafından gerekli inceleme ve değerlendirme yapılır.
• Savunma Hakkı: Sözleşmesi feshedilecek uzman erbaşa, hakkındaki iddialara karşı savunma yapma hakkı tanınır.
• Fesih Kararı: İnceleme, değerlendirme ve savunma alındıktan sonra, yetkili komutanlık tarafından fesih kararı verilir.
• Yazılı Bildirim: Fesih kararı, gerekçesiyle birlikte uzman erbaşa yazılı olarak tebliğ edilir.
• İlişik Kesme: Fesih kararının tebliğ edilmesinin ardından, uzman erbaşın TSK ile ilişiği kesilir.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi Sonrası Haklar ve Tazminatlar:

Uzman erbaş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, uzman erbaşın hakları ve alabileceği tazminatlar, fesih nedenine ve hizmet süresine göre değişir:

Kendi İsteğiyle Fesih (İstifa):

• İntibak Süresi İçinde Ayrılma: İlk 5 aylık intibak süresi içinde ayrılanlardan, peşin ödenen aylık ve özlük haklarının çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır. Tazminat ödenmez.
• İntibak Süresi Sonrası Ayrılma: İntibak süresinden sonra, kendi isteğiyle sözleşmesini fesheden uzman erbaşlar, tazminat ödemek zorunda kalabilirler. Tazminat miktarı, sözleşme süresine, alınan eğitimlere ve yapılan masraflara göre hesaplanır.

İdare Tarafından Fesih:

• Kusursuz Fesih (Örneğin; Kadrosuzluk, Sağlık): Sözleşmenin idare tarafından, uzman erbaşın kusuru olmaksızın feshedilmesi durumunda, uzman erbaşa hizmet süresine göre belirli bir miktar tazminat ödenir.
  • 5 Yıldan Az Hizmeti Olanlar: Son alınan net maaşın 2 katının, fiili hizmet yılı ile çarpımı sonucu bulunan miktar kadar tazminat ödenir.
  • 5 Yıldan Fazla Hizmeti Olanlar: Son alınan net maaşın 2 katının, 5 yıl ile çarpımına, son net maaşın 5 yıldan fazla olan hizmet yılı ile çarpımının eklenmesi sonucu bulunan miktar kadar tazminat ödenir.
• Kusurlu Fesih (Örneğin; Disiplinsizlik, Başarısızlık): Sözleşmenin idare tarafından, uzman erbaşın kusuruna dayalı olarak feshedilmesi durumunda, tazminat ödenmez. Ayrıca, Devlet tarafından yapılan masrafların geri alınması söz konusu olabilir.

Not: Uzman erbaşlara ödenecek ikramiye miktarı, ayrıldıkları tarihte aldıkları net maaşın 20 katını geçemez.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshinin İptali Davası: Hukuki Süreç

Uzman erbaşlar, sözleşmelerinin haksız veya hukuka aykırı olarak feshedildiğini düşünüyorlarsa, idari yargıda iptal davası açabilirler.

Dava Açma Süresi ve Yetkili Mahkeme:

• İptal davası, fesih işleminin tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
• Davaya bakmaya yetkili mahkeme, uzman erbaşın son görev yaptığı yerdeki idare mahkemesidir.

Dava Süreci:

• Uzman erbaş, dava dilekçesinde, sözleşmenin neden hukuka aykırı olarak feshedildiğini açıklamalı ve iddialarını delillerle desteklemelidir.
• Dava dilekçesinde, yürütmenin durdurulması da talep edilebilir.
• İdare mahkemesi, tarafların iddia ve savunmalarını, sunulan delilleri ve ilgili mevzuatı inceleyerek karar verir.
• Mahkeme, fesih işlemini hukuka aykırı bulursa, işlemin iptaline karar verir. Bu durumda, uzman erbaş görevine iade edilir ve yoksun kaldığı parasal ve özlük hakları kendisine ödenir.
• Mahkeme kararlarına karşı, Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf ve Danıştay’a temyiz yolu açıktır.

Önemli Not: İptal davası sürecinde, idare hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek alınması, davanın başarı şansını önemli ölçüde artıracaktır.

Uzman Erbaş Sözleşme Feshi ve Yenileme Sıkça Sorulan Sorular

1. Uzman erbaş sözleşmemi nasıl uzatabilirim?

Sözleşme sürenizin bitiminden en az 3 ay önce (yurt dışında geçici görevde iseniz 6 ay önce), yazılı bir dilekçe ile bağlı bulunduğunuz birliğe başvuruda bulunmanız gerekmektedir.

2. Uzman erbaş sözleşme yenileme için hangi şartlar aranır?

Sözleşme yenileme için; sicil notu ortalamanızın sicil tam notunun %60 ve üzerinde olması, sağlık durumunuzun elverişli olması, disiplin durumunuzun iyi olması ve ilgili birimde uzman erbaş kadrosunun bulunması gerekmektedir.

3. Uzman erbaş sözleşmem bitmeden istifa edebilir miyim?

Evet, belirli durumlarda edebilirsiniz. İlk 5 aylık intibak dönemi içinde, sağlık sorunları nedeniyle veya sözleşme bitiminde yenilememe talebinde bulunarak istifa edebilirsiniz. Ancak, intibak dönemi dışında ve sağlık sorunu olmaksızın istifa etmeniz durumunda tazminat ödemeniz gerekebilir.

4. Uzman çavuş sözleşmesini feshedebilir mi?

Uzman çavuşlar da uzman onbaşılarla aynı statüdedir ve yukarıda belirtilen şartlar ve süreçler, uzman çavuşlar için de geçerlidir.

5. Uzman çavuş sözleşme feshi tazminatı ne kadar?

Tazminat miktarı, fesih nedenine ve hizmet süresine göre değişir. Kusursuz fesihlerde, 5 yıldan az hizmeti olan uzman çavuşlara, son aldıkları net maaşın 2 katının hizmet yılı ile çarpımı sonucu bulunan miktar kadar tazminat ödenir. 5 yıldan fazla hizmeti olanlara ise, son alınan net maaşın 2 katının 5 ile çarpımına, son net maaşın 5 yıldan fazla olan hizmet yılı ile çarpımının eklenmesi sonucu bulunan miktar kadar tazminat ödenir. Ancak, ödenecek ikramiye, hiçbir durumda ayrıldıkları tarihte aldıkları net maaşın 20 katını geçemez. Kendi kusuru nedeniyle sözleşmesi feshedilenlere ise tazminat ödenmez.

6. Uzman çavuş istifa ederse tazminat öder mi?

Evet, uzman çavuşun kendi isteğiyle, intibak dönemi dışında ve sağlık sebepleri haricinde istifa etmesi durumunda, sözleşme süresine ve yapılan masraflara göre hesaplanan bir tazminatı ödemesi gerekebilir.

7. İstifa eden uzman çavuş işsizlik maaşı alabilir mi?

Hayır, TSK personeli, işsizlik sigortası kapsamında değildir. Bu nedenle, istifa eden uzman çavuşlar işsizlik maaşı alamazlar.

8. Sözleşmesi feshedilen uzman çavuş geri dönebilir mi?

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşların TSK’ya geri dönmeleri mümkün değildir. Ancak, fesih işleminin hukuka aykırı olduğunu düşünen uzman erbaşlar, idari yargıda iptal davası açarak göreve iadelerini talep edebilirler. Mahkemenin fesih işlemini iptal etmesi durumunda, uzman erbaş görevine iade edilir.

9. Uzman çavuş sözleşmesi kaç yıldır?

Uzman erbaşlar, ilk sözleşmelerini en az 2 yıl, en fazla 5 yıl süreyle imzalarlar. Sözleşme süreleri, TSK’nın ihtiyacına, uzman erbaşın branşına ve performansına göre belirlenir.

10. Sözleşme yenilememe fesih sayılır mı?

Evet, belirli süreli sözleşmelerde, sözleşmenin taraflardan biri tarafından yenilenmemesi, sözleşmenin feshi olarak kabul edilir.

11. Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar memur olabilir mi?

Kendi istekleri ile (istifa ederek) ayrılan uzman erbaşlar, belirli şartları taşımaları halinde (örneğin, en az 7 yıl görev yapmış olmak), 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında, KPSS şartı aranmaksızın memur olarak atanabilirler. Ancak, disiplinsizlik veya ahlaki nedenlerle TSK’dan ilişiği kesilenlerin memur olabilmeleri, bu durumun memuriyete engel teşkil edip etmediğine göre belirlenir.

12. Jandarma uzman çavuşluktan istifa eden geri dönebilir mi?

Sözleşmesi feshedilerek TSK ile ilişiği kesilen uzman erbaşlar (Jandarma dahil) tekrar TSK’ya alınmazlar. Ancak, sağlık sebepleri veya idarenin kusuru gibi haklı nedenlerle istifa edenlerin geri dönüşü, idarenin takdirine ve açık kadro durumuna bağlı olarak mümkün olabilir. Bu konuda kesin bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu durumda olan uzman erbaşların idareye başvurarak durumlarını izah etmeleri ve idarenin cevabına göre idari yargı yoluna başvurmaları gerekmektedir.

13. Uzman çavuş sözleşme feshi tazminatı nasıl hesaplanır?

Kusursuz fesihlerde (örneğin, kadrosuzluk veya sağlık nedeniyle) tazminat hesaplaması şu şekilde yapılır:

• 5 Yıldan Az Hizmeti Olanlar İçin: (Son Net Maaş) x 2 x (Hizmet Yılı)
• 5 Yıldan Fazla Hizmeti Olanlar İçin: (Son Net Maaş) x 2 x 5 + (Son Net Maaş) x (5 Yıldan Fazla Hizmet Yılı)

Örnek: 4 yıl hizmeti olan ve son net maaşı 20.000 TL olan bir uzman erbaşın tazminatı şu şekilde hesaplanır: 20.000 TL x 2 x 4 = 160.000 TL

Önemli Not: Bu hesaplamalar genel bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tazminat miktarı, her somut olayın özelliklerine ve ilgili mevzuata göre yetkili birimler tarafından hesaplanır.

Sonuç: Uzman Erbaşların Haklarını Bilmesi ve Koruması Önemlidir!

Uzman erbaşlık, onurlu ve önemli bir meslektir. Ancak, uzman erbaşların haklarını ve yükümlülüklerini bilmeleri, olası mağduriyetlerin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır. Sözleşme feshi ve yenileme süreçleri, hukuki ve idari prosedürler içerdiğinden, uzman erbaşların bu süreçlerde dikkatli olmaları ve gerektiğinde hukuki destek almaları tavsiye edilir. Uzman erbaşlar, haklarını korumak için ilgili mevzuatı takip etmeli, yasal haklarını öğrenmeli ve gerektiğinde idari yargı yoluna başvurmalıdırlar.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/