Toplu İş Sözleşmesi Nedir? Nasıl İmzalanır?

Toplu İş Sözleşmesi: Haklarınızı Korumanın ve Refahınızı Artırmanın Anahtarı!

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), işçiler ve işverenler arasında çalışma koşullarını, ücretleri ve diğer hakları düzenleyen yasal bir anlaşmadır. Sendikalar tarafından işverenlerle müzakere edilerek imzalanır ve belirli bir süre boyunca geçerlidir. TİS’ler, işçilerin haklarını korumak, refah seviyelerini yükseltmek ve işyerinde adil bir ortam yaratmak için kritik öneme sahiptir.

TİS’lerin Faydaları:

• Daha Yüksek Ücretler: TİS’ler, işçilerin pazarlık gücünü artırarak daha yüksek ücretler almalarını sağlar. Bu sayede, işçiler asgari geçim şartlarını daha kolay karşılayabilir ve yaşam standartlarını yükseltebilirler.
• Daha İyi Çalışma Koşulları: TİS’ler, çalışma saatleri, izinler, iş güvenliği ve sağlık gibi konularda daha iyi koşullar talep etme imkanı sunar. Bu sayede, işçiler daha sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışabilir ve iş-yaşam dengesini daha kolay kurabilirler.
• Daha Adil Bir İşyeri: TİS’ler, ayrımcılık ve tacizi yasaklayarak işyerinde daha adil bir ortamın oluşmasına katkıda bulunur. Bu sayede, tüm işçiler eşit haklara sahip olur ve saygılı bir çalışma ortamında çalışabilirler.
• Daha Güçlü İşçi Sesleri: TİS’ler, işçilerin işyerinde daha fazla söz sahibi olmalarını ve taleplerini daha etkin bir şekilde dile getirmelerini sağlar. Bu sayede, işçiler çalışma koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunabilir ve işyerinde daha demokratik bir ortam oluşturabilirler.

TİS Türleri:

• İşyeri TİS: Tek bir işyerinde faaliyet gösteren bir işveren ve o işyerindeki tüm işçileri temsil eden bir sendika arasında imzalanır.
• İşletme TİS: Aynı işkolunda faaliyet gösteren birden fazla işyerine sahip bir işveren ve o işkolundaki tüm işçileri temsil eden bir sendika arasında imzalanır.
• Grup TİS: Birden fazla işveren ve birden fazla sendika arasında imzalanır.

TİS Süreci:

1. Sendika Kurulması: İşçiler, çalışma koşullarını iyileştirmek için bir sendika kurar veya mevcut bir sendikaya üye olurlar.
2. Müzakere: Sendika, işverenle çalışma koşulları, ücretler ve diğer haklar hakkında müzakere eder. Müzakereler tıkanıklık yaşanırsa, işçi sendikası grev kararı alabilir.
3. Anlaşma: Anlaşmaya varılırsa, TİS imzalanır ve belirli bir süre boyunca geçerli olur.
4. Uygulanma: TİS’in hükümleri işveren ve işçiler tarafından uygulanır. TİS’e aykırı davranan işverenlere yasal yaptırımlar uygulanabilir.

TİS Hakkında Bilmeniz Gerekenler:

• TİS’ler tüm işçiler için geçerlidir, sendika üyesi olsun olmasın.
• TİS’ler işverenler için yasal olarak bağlayıcıdır.
• TİS’ler ihlal edilirse, işçiler yasal yollara başvurabilir.
• TİS’ler hakkında daha fazla bilgi için Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) veya diğer sendikalar ile iletişime geçebilirsiniz.

Sonuç:

Toplu İş Sözleşmeleri, işçilerin haklarını korumak, refah seviyelerini yükseltmek ve işyerinde adil bir ortam yaratmak için son derece önemli araçlardır. Sendikalaşmak ve TİS yapmak, işçilerin çalışma koşullarını iyileştirmek ve daha iyi bir geleceğe sahip olmak için en önemli adımlardan biridir.

Toplu İş Sözleşmesi Türleri ve Uygulama Detayları

Farklı İhtiyaçlara Farklı Çözümler: TİS Türleri

Daha önce belirttiğimiz gibi, TİS’ler tarafların kimliğine ve işyeri yapısına göre farklı türlere ayrılır. Bu farklılıklar, sözleşmenin kapsamını ve uygulanma koşullarını etkiler. Aşağıda, en yaygın TİS türlerini inceleyebilirsiniz:

• İşyeri Toplu İş Sözleşmesi: Bu tip TİS, tek bir işyerinde faaliyet gösteren bir işveren ile o işyerindeki tüm işçileri temsil eden bir sendika arasında imzalanır. Genellikle en kolay ve hızlı müzakere sürecine sahiptir. Ancak, yalnızca tek bir işyeri ile sınırlı olması nedeniyle etki alanı daha dardır.
• İşletme Toplu İş Sözleşmesi: Aynı işkolunda faaliyet gösteren birden fazla bağımsız işyeri olan bir işveren ile o işkolundaki tüm işçileri temsil eden bir sendika arasında imzalanır. Bu durumda, belirli şartlar sağlanmalıdır. Örneğin, işyerleri arasında coğrafi yakınlık veya işlevsel bir bağlantı olması gerekebilir. İşletme TİS’i, işyeri TİS’ine göre daha geniş bir kapsama sahiptir ve aynı işkolunda faaliyet gösteren işyerilerdeki çalışma koşullarının standardizasyonunu sağlar.
• Grup Toplu İş Sözleşmesi: Bu tip TİS, birden fazla işveren ve birden fazla sendika arasında imzalanır. Genellikle aynı sektörde faaliyet gösteren şirketleri ve bu sektördeki işçi sendikalarını kapsar. Grup TİS’leri, en geniş kapsama sahip TİS türüdür ve sektör genelinde çalışma koşullarını düzenler. Ancak, müzakere süreci daha karmaşık olabilir ve anlaşmaya varılması daha uzun zaman alabilir.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Toplu İş Sözleşmesi imzalama ve uygulama sürecinde bazı önemli hususlara dikkat etmek gerekir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Sendika Üye Sayısı: İşyeri TİS’lerinde, işyerindeki çalışanların yarıdan fazlasının sendika üyesi olması gerekir. Diğer TİS türlerinde ise sendika üyeliği oranı farklılık gösterebilir.
• Sendika Yetkisi: Müzakere sürecine yalnızca yetkili sendika dahil olabilir. Bu yetki, işçi çoğunluğunun hangi sendikaya bağlı olduğunu belirleyen resmi bir işlemdir.
• Sözleşme Süresi: TİS’ler belirli bir süre için geçerlidir. Bu süre genellikle 1-3 yıl arasındadır. Süre sonunda, taraflar yeni bir TİS müzakere edebilirler.
• Sözleşmenin İçeriği: TİS’lerde yer alan hükümler, işyeri uygulamaları ve sektör normlarına göre değişebilir. Genel olarak ücretler, çalışma saatleri, izin hakları, iş güvenliği ve sağlık koşulları, sosyal yardımlar ve disiplin cezaları gibi konular ele alınır.
• Hukuki Destek: TİS süreçleri, hukuki açıdan karmaşık olabilir. Bu nedenle, özellikle işverenlerin deneyimli iş hukuku avukatlarından yardım alması faydalı olacaktır.

Sonuç olarak, Toplu İş Sözleşmeleri, hem işçilerin haklarını korumak hem de işyerlerinde düzenli ve huzurlu bir çalışma ortamı yaratmak için önemli bir araçtır. İşçiler, sendikalaşarak ve TİS müzakerelerine katılarak çalışma koşullarını iyileştirme hakkına sahiptir. İşverenler açısından ise TİS’ler, uzun vadede iş barışını sağlamaya ve nitelikli iş gücünü elde tutmaya yardımcı olur.

İşyeri, İşletme ve Grup Toplu İş Sözleşmeleri: Kapsamlı Bir Rehber

Giriş:

Çalışma hayatında önemli bir rol oynayan toplu iş sözleşmeleri, işverenler ve çalışanlar arasında iş koşullarını düzenleyen anlaşmalardır. Bu yazıda, işyeri, işletme ve grup toplu iş sözleşmeleri arasındaki temel farkları, her birinin kapsamını ve yasal çerçevesini inceleyeceğiz.

1. İşyeri Toplu İş Sözleşmesi:

• Tanım: Tek bir işveren ve tek bir işyerindeki çalışanlar arasında yapılan sözleşmedir.
• Şartlar:
  • İşyerindeki çalışanların en az %50’sinin ilgili sendikaya üye olması gerekir.
  • Çırak, stajyer gibi işçi sıfatı olmayanlar ve işveren vekili olan kişiler sayıya dahil edilmez.
  • Kısmi süreli ve belirli süreli çalışanlar sayıya dahil edilir.
  • Alt işveren işçileri ve işçi kiralama yoluyla çalıştırılanlar belirli şartlarda sayıya dahil edilebilir.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler:
  • Yargıtay kararları, sayı tespitinde önemli rol oynar.
  • Kötü niyetli işe alımlar sayıya dahil edilmez.
  • Hukuki yardım almak önemlidir.

2. İşletme Toplu İş Sözleşmesi:

• Tanım: Tek bir işverenin, aynı işkolunda kurulu birden fazla işyerini kapsayan sözleşmedir.
• Şartlar:
  • İşletmenin tamamında çalışan işçilerin en az %40’ı ilgili sendikaya üye olmalıdır.
  • Bir veya iki işyerinde örgütlenme ve diğerlerini kapsam dışı bırakma yoluyla sözleşme yapılamaz.
  • Tüm işyerlerini kapsayacak şekilde %40 oranı sağlanmalıdır.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler:
  • Sözleşmenin kapsamı kamu düzenine tabidir ve tarafların iradesine bağlı değildir.
  • Hukuki geçerlilik için avukat yardımı alarak hazırlanması tavsiye edilir.

3. Grup Toplu İş Sözleşmesi:

• Tanım: Birden fazla işverenin, aynı işkolunda faaliyet gösteren ve tek bir işveren sendikasına üye olan işyerlerini kapsayan sözleşmedir.
• Şartlar:
  • Her bir işyerinde ilgili sendikaya üyelik oranı, o işyerindeki işçilerin en az %50’si olmalıdır.
  • Grup toplu iş sözleşmesi yapmak zorunlu değildir.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler:
  • Sözleşme yetkisi işveren sendikasına veya işverene aittir.
  • Her iki taraf da yetkiye sahip olamaz.

Toplu İş Sözleşmesi: Haklarınızı Koruyun, Çalışma Koşullarınızı Geliştirin

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), işveren ve işçiler arasında iş koşullarını düzenleyen, sendikalar tarafından müzakere edilen ve imzalanan bir sözleşmedir. Bu rehberde TİS’in içeriğini, şartlarını ve nasıl yapılacağını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

TİS’in İçeriği:

• İş Sözleşmesi: İş sözleşmesinin yapılması, hükümlerinin neler olduğu ve ne şekilde sona ereceği gibi bilgiler yer alır.
• Hak ve Alacaklar: Sözleşmeden doğan hak ve alacakların yerine getirilmesine ve uyuşmazlık halinde gidilecek yollara da TİS’te yer verilir.
• Çalışma Koşulları: Ekonomik ve sosyal durum, çalışma saatleri, işçi ve işveren hakları gibi çalışma koşulları TİS ile düzenlenir.
• Yasal Sınırlar: Kanunda yer alan işçi aleyhine hükümler TİS’te bulunamaz. Ancak işçi lehine hükümler konulabilir.

Önemli Notlar:

• TİS’te yer alan hükümler büyük önem taşır ve zamanla ciddi hukuki problemlere yol açabilir. Bu nedenle, sözleşmenin hazırlanması ve uygulanması için hukuki yardım almak faydalıdır.
• TİS, işyerinde tek bir çalışma düzeni oluşturur. İşveren bu dönemde sadece tek bir sendika ile muhatap olur.

TİS Şartları:

TİS Nasıl Yapılır?

Sonuç:

TİS, işçilerin haklarını korumak ve çalışma koşullarını iyileştirmek için önemli bir araçtır. Bu rehberde TİS’in temel unsurlarını ve nasıl yapılacağını inceledik. Daha detaylı bilgi için iş hukuku uzmanlarına danışabilirsiniz.

Ek Bilgiler:

• TİS’te yer alabilecek hükümler oldukça geniş bir yelpazededir. Örneğin, ücret, tazminat, çalışma saatleri, izinler, iş güvenliği, sendikal haklar gibi konular TİS ile düzenlenebilir.
• TİS’in süresi genellikle 1-3 yıl arasındadır.
• TİS’in sona ermesi halinde, yeni bir TİS müzakere edilene kadar eski TİS’in hükümleri geçerliliğini korumaya devam eder.
• Grev ve Lokavt: TİS’te konulamayacak hükümler işverene dayatıldığı zaman greve gitmek, işveren de konulamayacak bir hükümden ötürü lokavt kararı almak mümkün değildir. Ancak sözleşmeye konulabilecek bir hüküm ihtilaf yaratırsa, grev veya lokavt söz konusu olabilir.
• Hukuki Yardım: TİS’in hazırlanması ve uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek sorunların çözümü için iş hukuku uzmanından yardım almak faydalıdır. Bu sayede sözleşmenin hukuka uygunluğu ve tarafların haklarının korunması sağlanabilir.

TİS’in Faydaları:

• İşçiler için: Daha iyi çalışma koşulları, adil ücret, sosyal haklar, iş güvenliği gibi konuların güvence altına alınması.
• İşveren için: İş barışının sağlanması, verimliliğin artması, işçi devamsızlığının azalması gibi faydalar.
• Toplum için: Sosyal adaletin sağlanması, işçi-işveren ilişkilerinin düzenlenmesi gibi faydalar.

Sonuç:

Toplu İş Sözleşmesi, işçi ve işveren arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi, hakların korunması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi açısından önemli bir araçtır. Bu rehber sayesinde TİS’in temel unsurlarını, şartlarını ve nasıl yapılacağı hakkında bilgi edindiniz. Daha detaylı bilgi almak ve hukuki süreçlerde destek almak için iş hukuku avukatlarına danışmanızı öneririz.

Toplu İş Sözleşmesi Nasıl Yapılır? Adım Adım Rehber

Toplu İş Sözleşmesi (TİS) yapmak, işçi ve işveren arasındaki çalışma koşullarını düzenlemek ve hakları korumak için önemli bir araçtır. Bu rehberde, TİS’in nasıl yapılacağını adım adım inceleyeceğiz.

Gerekli Şartlar:

• Yetkili sendika: TİS yapma yetkisine sahip olmak için sendikanın, işkolunda çalışan işçilerin %1’inden fazlasını ve sözleşme yapılacak işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasını üye olarak kaydetmiş olması gerekir.
• Üyelik: Her işçi, sadece çalıştığı işkolunda kurulu bir sendikaya üye olabilir.
• Tek TİS: İşyerinde aynı dönemde sadece tek bir TİS söz konusu olabilir.

Adımlar:

1. Yetki Belgesi Başvurusu:

• Yetkili sendika, bakanlığa başvurarak yetki belgesi almalıdır.
• Başvuru tarihi önemlidir. Yeni sözleşme, eski sözleşmenin bitiş tarihiyle yeni sözleşmenin yapıldığı tarih arasındaki süreç için geriye yürütülür.
• Başvuru, mevcut sözleşmenin bitiminden en erken 120 gün önce yapılmalıdır.

2. Bakanlık Değerlendirmesi:

• Bakanlık, başvuruyu inceleyerek %1’lik işkolu barajı, işyeri üye sayısı gibi şartların sağlanıp sağlanmadığını değerlendirir.
• Bakanlık iki tür karar verebilir:
  • Olumlu Yetki Tespiti: Gerekli şartlar sağlanmışsa, karar işverene, sendikalara 6 iş günü içinde bildirilir.
  • Olumsuz Yetki Tespiti: Gerekli sayısal çoğunluk sağlanamamışsa, sadece başvurucu sendikaya bildirilir.

3. Olası İtirazlar:

• Olumlu Yetki Tespitine İtiraz: İşveren, üye olduğu sendika veya o işkolunda çalışan işçilerin %1’inden fazla üyesi bulunan bir sendika itiraz edebilir.
  • İtiraz Süresi: 6 iş günü
  • İtiraz Mercii: İş Mahkemesi
• Olumsuz Yetki Tespitine İtiraz: Başvurusu reddedilen sendika itiraz edebilir.
  • İtiraz Süresi: 6 iş günü
  • İtiraz Mercii: İş Mahkemesi

4. Yetki Belgesi Kesinleşmesi:

• Yetki itirazı süreci tamamlanana kadar yetki işlemleri durdurulur.
• Mahkeme, olumlu yetki tespitine yapılan itirazı haklı bulursa yetki belgesi iptal edilir.
• Mahkeme, itirazı reddederse yetki belgesi kesinleşir.

5. Toplu Görüşme:

• Yetki belgesi kesinleşen sendika, işverenle toplu görüşmeye başlar.
• Görüşmelerde iş sözleşmesi, hak ve alacaklar, çalışma koşulları gibi konular ele alınır.
• Taraflar anlaşmaya varamazsa, iş uyuşmazlığı mahkemesine gidilebilir.

6. İmzalama ve Yürürlüğe Girme:

• Taraflar anlaşmaya vardıklarında TİS imzalanır.
• TİS, Resmi Gazete’de yayımlandıktan 30 gün sonra yürürlüğe girer.

Toplu İş Sözleşmesi Görüşmeleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler:

• Yetki Belgesi: TİS görüşmelerine başlamadan önce yetkili sendikanın bakanlıktan yetki belgesi almış olması gerekir.
• Süre: TİS görüşmeleri genellikle 1 ay ile 6 ay arasında bir sürede tamamlanır.
• Uyuşmazlık: Görüşmeler sırasında anlaşmaya varılamazsa, iş uyuşmazlığı mahkemesine gidilebilir.
• Yürürlük: İmzalanan TİS, Resmi Gazete’de yayımlandıktan 30 gün sonra yürürlüğe girer.

2. Hazırlık Aşaması:

• Teklif Hazırlama: Görüşmelerde sunulacak teklifler ve talepler önceden netleştirilmeli ve gerekçeleri hazırlanmalıdır.
• Veri Toplama: Görüşmelerde kullanılacak istatistiksel veriler, sektördeki gelişmeler ve emsal TİS’ler toplanmalıdır.
• Görüşme Takımı: Deneyimli ve konuya hakim bir görüşme ekibi oluşturulmalıdır.
• Hukuki Danışmanlık: Gerekirse hukuki danışmanlık ve destek alınmalıdır.

3. Görüşme Aşaması:

• İlk Toplantı: İlk toplantıda görüşme takvimi, görüşme usulleri ve gündem belirlenir.
• Tekliflerin Sunulması: Taraflar, hazırladıkları teklifleri ve gerekçelerini sunar.
• Tartışma ve Anlaşma: Teklifler üzerinde karşılıklı görüş alışverişi yapılır ve uzlaşmaya varılmaya çalışılır.
• Pazarlık: Taraflar, ortak bir paydada buluşmak için pazarlık yapar.
• Saygı ve Profesyonellik: Görüşmeler karşılıklı saygı ve profesyonellik çerçevesinde yürütülmelidir.
• Etkin İletişim: Etkili iletişim kurularak yanlış anlaşılmaların önüne geçilmelidir.
• Sabır ve Esneklik: Görüşmeler zaman alabilir, sabırlı olunmalı ve esneklik gösterilmelidir.

4. Sonuç Aşaması:

• Anlaşma Metni: Anlaşmaya varılan maddeler bir metne dökülür ve taraflar tarafından imzalanır.
• Resmi Gazete Yayını: İmzalanan TİS, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.
• Uygulama ve Denetim: TİS’in hükümlerinin eksiksiz ve doğru bir şekilde uygulanması takip edilir.

Sonuç:

Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenlemek ve çalışma koşullarını iyileştirmek için önemli bir araçtır. Bu rehberde sunduğumuz bilgiler ışığında, TİS görüşmelerine daha donanımlı bir şekilde katılabilir ve haklarınızı koruyabilirsiniz. Unutmayın, bu süreçte hukuki danışmanlık ve destek almanız da faydalı olacaktır.

Ek Kaynaklar:

• https://www.alo170.gov.tr/
• https://www.csgb.gov.tr/uigm/belgeler/is-sozlesmesi/

Toplu İş Sözleşmesi Görüşmeleri: Dikkat Edilmesi Gerekenler

Toplu İş Sözleşmesi (TİS) görüşmeleri, işçi ve işveren arasındaki çalışma koşullarını belirleyen, hassas ve kritik bir süreçtir. Bu süreçte, her iki tarafın da hak ve yükümlülüklerini bilmesi, yasalara uygun hareket etmesi ve uzlaşmacı bir tutum takınması büyük önem taşır. Bu rehberde, TİS görüşmelerine dair kapsamlı bir bilgi aktararak, bu süreci en etkin şekilde yönetmenize yardımcı olmaktayız.

Yetki Belgesi ve İlk Adımlar:

• Yetki belgesi alındıktan sonra işveren, 15 gün içerisinde sendikayı TİS görüşmesine resmi olarak davet etmelidir.
• Görüşme tarihi, saati ve yeri teyit edilmeli ve davet derhal yetkili makama bildirilmelidir.
• Bu prosedürlere uyulmaması halinde yetki belgesi geçersiz hale gelir ve yasal yaptırımlar uygulanabilir.

Görüşme Aşaması:

• Görüşmelere başlamadan önce sendika, görüşmelerde ele alınacak teklifleri yazılı olarak işverene sunmalıdır.
• Teklifler kabul edilirse TİS görüşmelerine gerek kalmadan sözleşme imzalanabilir.
• Anlaşmazlık olması durumunda ise görüşmelere geçilir ve 60 gün içerisinde tamamlanması zorunludur.
• İşçi sendikası ilk toplantıya katılmazsa veya görüşmeler başlamazsa yetkisi düşer ve yeni bir başvuru süreci başlar.

Hukuki Boyut:

• TİS görüşmeleri, iş hukuku mevzuatı çerçevesinde yürütülmelidir.
• Uzun vadeli hukuki uyuşmazlıkları önlemek için ihtiyatlı davranılması ve her adımın yasalara uygun şekilde belgelenmesi tavsiye edilir.
• Karmaşık konularda veya yasal belirsizliklerde tecrübeli bir iş hukuku avukatından danışmanlık almak faydalı olacaktır.

Sözleşme Süresi:

• TİS en az 1 yıl, en fazla 3 yıl sürelidir.
• İstisnai durumlarda, işin niteliği gereği 1 yıldan kısa süreli sözleşmeler de yapılabilir.
• 3 yıldan uzun süreli sözleşmeler 3 yılın sonunda sona erer.
• Sona ermeden 120 gün önce yeni sözleşme için yetki başvurusu yapılabilir, ancak yeni sözleşme önceki sona ermeden yürürlük kazanmaz.

Yazılı Şekil Zorunluluğu:

• TİS yazılı olarak yapılmalı ve her iki tarafça da imzalanmalıdır.
• Yazılı olmayan sözleşmeler geçersizdir.

Sonuç:

TİS görüşmeleri, işçi ve işveren arasındaki dengeyi gözeterek, karşılıklı anlayış ve saygı çerçevesinde yürütülmesi gereken bir süreçtir. Bu rehberde yer alan bilgiler ışığında, yasalara uygun, hakların korunacağı ve iş barışına katkıda bulunacak şekilde TİS görüşmelerinizi tamamlayabilirsiniz.

Ek Hizmetler:

• TİS görüşmelerine dair detaylı bilgi ve danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
• Yasal metinlerin hazırlanması, sözleşme taslaklarının incelenmesi ve görüşmelerde sunulmak üzere sunumlar hazırlanması gibi konularda da destek vermekteyiz.

Kimler TİS’den Yararlanabilir?

• Sendika Üyesi İşçiler: TİS’e taraf olan işçi sendikasının üye işçileri, sözleşmeden doğan tüm haklara sahiptir.
• Sendika Üyesi Olmayan İşçiler: Sendika üyesi olmayan işçiler de, dayanışma aidatı ödeyerek TİS’den yararlanabilirler. Bu sayede sözleşmede yer alan ücret, çalışma saatleri, izin kullanımı gibi hakları elde edebilirler.

Örnek: Bir işyerinde TİS ile 200 TL asgari ücret belirlenmiş olsun. Sendika üyesi olan bir işçi bu ücretten yararlanırken, sendika üyesi olmayan bir işçi dayanışma aidatı ödeyerek TİS kapsamına girerek 200 TL asgari ücret hakkını elde edebilir.

Dayanışma Aidatı:

Dayanışma aidatı, sendika üyesi olmayan işçilerin TİS’den yararlanabilmeleri için ödedikleri aylık bedeldir. İşverenin veya sendikanın onayı gerekmez. Aidat tutarı, sendika tarafından belirlenir ve işyerine göre değişiklik gösterebilir.

Sözleşmeden Yararlanamayacak Olanlar:

• Greve Katılan İşçiler: Greve katılan işçiler, TİS’den yararlanma haklarını kaybedebilirler. Ancak sendika, greve katılan işçilerin sözleşmeden yararlanmaya devam etmesine izin verme hakkına sahiptir.
• TİS Görüşmelerine İşveren Temsilcisi Olarak Katılanlar: İşveren temsilcileri, TİS’den doğan haklardan yararlanamazlar.
• TİS’te Özel Olarak Yararlanamayacak Personel: Bazı iş kollarında veya pozisyonlarda çalışan işçiler, TİS’in özel hükümleri gereğince sözleşmeden yararlanamazlar.
• İşverenin Özel Haklar Tanıdığı İşçiler: İşveren tarafından özel haklar tanınan ve TİS kapsamına girmeyen işçiler, sözleşmeden yararlanamazlar.

Örnek: Bir işyerinde çalışan üst düzey yöneticilere, TİS’ten bağımsız olarak daha yüksek maaş, özel sağlık sigortası gibi haklar sunulmuş olsun. Bu durumda, sözleşmede yer alan ücret ve sosyal haklar bu yöneticilere uygulanmaz.

Toplu İş Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları:

TİS’ten kaynaklanan uyuşmazlıklarda aşağıdaki yasal yollara başvurulabilir:

• Yüksek Hakem Kurulu’na Başvuru: Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için yetkili mercidir. Başvuru süresi, uyuşmazlığın öğrenilmesinden itibaren 30 gündür.
• Özel Hakem Kurulu’na Başvuru: Taraflarca önceden belirlenmiş özel hakem kurullarına da başvurulabilir.
• Dava Açma: Uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde çözüme kavuşturulabilir.
• Arabuluculuk: Dava şartı olarak arabuluculuk yoluyla çözüme ulaşılması teşvik edilir. Arabuluculukta anlaşmaya varılırsa uyuşmazlık çözülür ve dava açılamaz.

TİS’in Sona Ermesi:

• TİS süresinden önce sona erdirilemez.
• İşveren değişse bile sözleşme devam eder. Yeni işveren, eski işverenin TİS’e taraf olma yükümlülüklerini devralır.
• İşçi sendikası kapatılsa bile sözleşme uygulanmaya devam eder.
• Sözleşme sona erse bile, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar “art etkisi” devam eder. Bu süreçte işverenin işçilere karşı yükümlülükleri devam eder.

Toplu İş Sözleşmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular: Kapsamlı Cevaplar

Giriş:

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), işçi ve işveren arasındaki çalışma koşullarını belirleyen, hassas ve kritik bir süreçtir. Bu yazıda, TİS’e dair en sık sorulan soruları resmi ve profesyonel bir dil kullanarak, kapsamlı ve güncel bilgiler ışığında cevaplayarak, bu önemli konuda bilgi sahibi olmanıza yardımcı olmaktayız.

1. Toplu İş Sözleşmesi Nedir?

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 103. ve 104. maddeleri gereğince, bir işçi sendikası ile işveren veya işveren sendikası arasında, işçilerin menfaatlerinin korunması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla imzalanan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, işveren ve işçiler arasındaki hak ve yükümlülükleri karşılıklı olarak belirler ve iş barışına katkıda bulunur.

2. Kaç Tane Toplu İş Sözleşmesi Türü Vardır?

TİS’ler, taraflarına ve kapsamlarına göre üçe ayrılır:

• İşyeri TİS: Belirli bir işyerinde çalışan işçileri kapsar.
• İşletme TİS: Aynı işverenin birden fazla işyerinde çalışan işçileri kapsar.
• Grup TİS: Birden fazla işverenin belirli bir sektördeki işyerlerinde çalışan işçileri kapsar.

3. Her Sendika Toplu İş Sözleşmesi Yapabilir Mi?

Hayır. TİS yapabilmek için bir sendikanın aşağıdaki şartları sağlaması gerekir:

• Kuruluşu: Sendika, 4857 Sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuata uygun şekilde kurulmuş ve faaliyet gösteriyor olmalıdır.
• Üye Sayısı: Sendika, sözleşmeyi yapacağı işyerindeki işçilerin en az %1’ine üye olmalıdır.
• Yetki Belgesi: Sendika, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan TİS yetki belgesi almalıdır.

4. Toplu İş Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

TİS yapma süreci şu şekilde işler:

• Yetki Başvurusu: Yetkili sendika, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na TİS yetki belgesi için başvurur.
• Yetki Belgesi Değerlendirmesi: Bakanlık, sendikanın üye sayısı ve diğer şartları göz önünde bulundurarak başvuruyu değerlendirir.
• Yetki Belgesi Verilmesi: Bakanlık, başvuruyu olumlu değerlendirirse sendikaya TİS yetki belgesi verir.
• Görüşmeler: Sendika ve işveren, TİS’in içeriğini görüşmek üzere bir araya gelir. Görüşmeler, 60 günü geçmemek üzere Bakanlık tarafından belirlenen bir sürede tamamlanmalıdır.
• Sözleşmenin İmzalanması: Görüşmeler sonucunda anlaşılan maddeler yazılı bir sözleşmeye dökülerek imzalanır.

5. Bir İşyerinde Aynı Anda Birden Fazla Toplu İş Sözleşmesi Olabilir Mi?

Hayır. Bir işyerinde tek bir TİS uygulanabilir. Birden fazla sendikanın var olduğu durumlarda, işyerindeki tüm işçileri kapsayacak şekilde tek bir TİS imzalanmalıdır.

6. Toplu İş Sözleşmesinin Süre Sınırı Var Mıdır?

Evet. TİS’ler en az 1 yıl ve en fazla 3 yıl için yapılabilir. Sözleşmenin süresinin bitiminden önceki 120 gün içerisinde yeni bir yetki başvurusu yapılabilir ve yeni bir TİS imzalanabilir. Yeni TİS imzalanmış olsa bile, mevcut TİS’in süresi dolmadan yürürlüğe girmez.

7. Toplu İş Sözleşmesinden Kimler Yararlanabilir?

• Sendika Üyesi İşçiler: Sözleşmeye taraf olan sendikanın üyesi olan işçiler, TİS’in tüm hükümlerinden yararlanır. 
• Sendika Üyesi Olmayan İşçiler: Sözleşmeye taraf olan sendikanın üyesi olmayan işçiler de dayanışma aidatı ödeyerek TİS’den yararlanabilirler. Bu sayede, sözleşmede yer alan ücret, çalışma saatleri, izin kullanımı gibi haklardan faydalanabilirler.

tamam, devam ediyorum:

• Sendika Üyesi Olmayan İşçiler: Sözleşmeye taraf olan sendikanın üyesi olmayan işçiler de dayanışma aidatı ödeyerek TİS’den yararlanabilirler. Bu sayede, sözleşmede yer alan ücret, çalışma saatleri, izin kullanımı gibi haklardan faydalanabilirler.

8. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanamayacak Olanlar Kimlerdir?

Aşağıdaki durumlarda kişiler TİS’den yararlanamazlar:

• Greve Katılan İşçiler (Sendika İzniyle Yararlanabilir): Sendika, greve katılan işçilerin TİS’den yararlanmasına izin verme hakkına sahiptir. Ancak sendika izin vermezse, greve katılan işçiler sözleşmeden faydalanamazlar.
• İşveren ve Vekilleri: İşveren temsilcileri ve işvereni temsilen TİS görüşmelerine katılanlar, sözleşmeden doğan haklardan yararlanamazlar. Ancak sendika, onların da sözleşmeye dahil olmasına izin verebilir.
• Sözleşmede Belirtilen Kişiler: Bazı istisnai durumlarda, TİS’in kendisinde belirli personel gruplarının sözleşmeden yararlanamayacağı hükme bağlanabilir. Bu durumda, söz konusu kişiler TİS’nin kapsamı dışında kalırlar.
• İşverenin Özel Hak Tanıdığı İşçiler: İşveren tarafından özel haklar (yüksek maaş, özel sağlık sigortası gibi) tanınan işçiler, TİS’nin kapsamı dışına girebilir.

9. İşverenin Değişmesi veya Sendikanın Kapanması Toplu İş Sözleşmesini Nasıl Etkiler?

• İşverenin Değişmesi: İşyerinin devri durumunda yeni işveren, otomatik olarak TİS’e taraf olur. Sözleşmenin hükümleri, yeni işveren için de geçerli olmaya devam eder.
• Sendikanın Kapanması: İşçi sendikasının faaliyet durdurulması veya kapatılması, o sendikanın yaptığı TİS’nin uygulanmasını sona erdirmez. Sözleşme, yürürlük süresince geçerliliğini korumaya devam eder.

10. Sonuç Olarak Nelere Dikkat Edilmeli?

Toplu İş Sözleşmesi, işçi ve işveren arasındaki ilişkilerde önemli bir yere sahiptir. Bu yazıda, TİS’e dair temel konulara değindik. Ancak her işyeri ve sendika kendine özgü koşullara sahip olabilir. Bu nedenle, TİS sürecinde veya uygulamasında sorun yaşamamak için tecrübeli bir iş hukuku avukatından danışmanlık almak faydalı olacaktır.

İş Hukuku Avukatı Bursa: Tecrübeyle Yanınızdayız!

Hukuk büromuza ve İş Hukuku Avukatı Bursa İletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

İşçiler ve işverenler arasındaki ticari ilişkilerin temelinde yatan iş hukuku, karmaşık ve sürekli değişen bir alandır. İş sözleşmesi imzalamaktan işe iade davası açmaya kadar, her adımda yasal haklarınız ve yükümlülükleriniz hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.

LeagaPro Hukuk Bürosu, iş hukuku alanında uzmanlaşmış bir avukatlık bürosudur. İşçi ve işveren müvekkillerimize, iş hukuku ile ilgili her türlü konuda kapsamlı ve güvenilir hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.

Tecrübeli iş hukuku avukatlarımız, ihbar tazminatı davaları, kıdem tazminatı davaları, iş kazası davaları, işe iade davaları, sendikal tazminat davaları, kötü niyet tazminatı davaları gibi geniş bir yelpazede davalarda size yardımcı olabilir.

Ayrıca, işveren müvekkillerimize de iş sözleşmelerinin hazırlanması, iş sözleşmelerinin feshi, işe iade davaları, iş kazası ve meslek hastalığı tazminat davaları, işçi ve işyeri güvenliği gibi konularda hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.

Ofise gelmeden de iş mahkemesi avukatı ile istediğiniz yerden görüntülü ve farklı şekilde iletişim kurabilir ve bilgi alabilirsiniz.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, işçi ve işverenlerin haklarını korumak ve iş hukuku ile ilgili uyuşmazlıkların adil bir şekilde çözüme kavuşturulmasını sağlamak için çalışıyoruz.

Bursa’da iş hukuku ile ilgili herhangi bir sorunuz veya probleminiz varsa, bize İletişim sayfamızdan veya Online Danışmanlık Sistemimiz üzerinden ulaşmaktan çekinmeyiniz.

Unutmayın, haklarınızı korumak için bir avukata danışmanız en doğru yoldur.