Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırma

Türkiye’de Yabancı İşçi İstihdamında Yasal Düzenlemeler ve Yaptırımlar

Türkiye’de yabancı işçi çalıştırma, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, yabancıların Türkiye’de çalışma koşullarını, çalışma izinlerini ve hem işveren hem de yabancılar için yasal yükümlülükleri belirler. Çalışma izni olmaksızın yabancı işçi çalıştırılması, ciddi idari para cezaları, işyerinin kapatılması ve hatta yabancının sınır dışı edilmesi gibi ağır yaptırımlara yol açabilir.

Bu rehberde, kaçak yabancı işçi çalıştırmanın ne anlama geldiğini, yasal dayanaklarını, uygulanan cezaları, işveren ve yabancı işçinin sorumluluklarını, şikayet ve ihbar mekanizmalarını, vergi ve SGK açısından sonuçlarını ve sıkça sorulan soruları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırmak Nedir?

Kaçak yabancı işçi çalıştırmak, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan bir kişinin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni almaksızın veya çalışma izni muafiyeti olmadan bir işveren tarafından çalıştırılması veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışması durumunu ifade eder.

Kaçak Çalışma Durumları:

• Çalışma İzni Olmadan Çalışma: Yabancının, Türkiye’de çalışmak için gerekli olan çalışma iznini almadan çalışması.
• Çalışma İzni Muafiyeti Olmadan Çalışma: Çalışma izni alması gerekmeyen bir grup içinde yer almamasına rağmen, çalışma izni olmaksızın çalışması. (Muafiyetler 6735 sayılı Kanun ve yönetmelikte belirtilmiştir).
• Çalışma İzninin Kapsamı Dışında Çalışma: Çalışma izninde belirtilen işyeri, iş kolu veya meslek dışında çalışması.
• Çalışma İzninin İptal Edilmesine Rağmen Çalışmaya Devam Etme: Çalışma izni iptal edilen yabancının çalışmaya devam etmesi.
• Çalışma İzninin Süresi Dolduktan Sonra Çalışmaya Devam Etme: Çalışma izninin süresi dolmasına rağmen, yenileme işlemi yapılmadan çalışmaya devam edilmesi.
• Bağımsız Çalışma İzni Olmadan Kendi Nam ve Hesabına Çalışma: Yabancının, bağımsız çalışma izni olmadan Türkiye’de kendi nam ve hesabına iş yeri açması veya ticari faaliyette bulunması.

Önemli Not: Türkiye’de bulunan yabancıların çalışma izni olmadan çalışmaları yasaktır. Bu yasağa uymayan yabancılar ve onları çalıştıran işverenler hakkında idari para cezası ve sınır dışı etme gibi yaptırımlar uygulanır.

Yabancı İşçi Çalıştırmanın Yasal Dayanakları ve Düzenlemeleri

Türkiye’de yabancı işçi çalıştırmanın temel yasal dayanağı 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu‘dur. Bu kanun, yabancıların Türkiye’de çalışma izinlerini, çalışma koşullarını, hak ve yükümlülüklerini düzenler.

İlgili Mevzuat:

• 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu: Yabancıların Türkiye’de çalışma izinleri, çalışma koşulları, hak ve yükümlülükleri ile ilgili temel kanundur.
• Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği: 6735 sayılı Kanun’un uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmeliktir.
• 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun: 6735 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce yürürlükte olan ve bazı hükümleri hala geçerliliğini koruyan kanundur. (Mülga)
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu: Yabancı işçilerin sosyal güvenlik haklarını düzenleyen kanundur.
• 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu: Yabancıların Türkiye’ye giriş, çıkış, ikamet ve sınır dışı edilmeleri ile ilgili hususları düzenleyen kanundur.  

Yabancı İşçi Çalıştırma Şartları:

• Çalışma İzni: Yabancıların Türkiye’de çalışabilmeleri için kural olarak çalışma izni almaları zorunludur.
• Çalışma İzni Başvurusu: Çalışma izni başvuruları, yabancı eğer Türkiye’de ise, e-izin sistemi üzerinden online olarak, yurt dışında ise Türkiye Cumhuriyeti dış temsilcilikleri (büyükelçilikler veya konsolosluklar) aracılığıyla yapılır.
• İşyeri Kriterleri: Yabancı işçi çalıştıracak işyerlerinin belirli kriterleri sağlaması gerekir. Bu kriterler, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği‘nde detaylı olarak belirtilmiştir. Örneğin, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL olması, her bir yabancı için en az 5 Türk vatandaşı istihdam edilmesi gibi.
• Ücret Kriterleri: Yabancı işçiye ödenecek ücretin, asgari ücretin altında olmaması ve yabancının yapacağı işe ve yetkinliğine uygun olması gerekmektedir.
• SGK Kaydı: Çalışma izni alan yabancı işçilerin, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kaydının yaptırılması ve sigorta primlerinin düzenli olarak ödenmesi zorunludur.

Önemli Not: Bazı meslekler ve işler, kanunla sadece Türk vatandaşlarına hasredilmiştir. Bu mesleklerde yabancıların çalıştırılması yasaktır.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırmanın Cezaları

Kaçak yabancı işçi çalıştırmanın, hem işveren hem de yabancı işçi için ciddi cezai yaptırımları vardır. Bu cezalar, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 23. maddesinde düzenlenmiştir.

İşverenlere Uygulanacak Cezalar (6735 Sayılı Kanun m. 23/3):

• Çalışma İzni Olmayan Her Bir Yabancı İçin İdari Para Cezası: İşveren, çalışma izni olmadan çalıştırdığı her bir yabancı işçi için idari para cezası öder. 2024 yılı için bu ceza 56.752 TL‘dir.
• Tekerrür Halinde Cezanın Artırılması: Aynı işyerinde tekrar kaçak yabancı işçi çalıştırılması halinde, idari para cezası bir kat artırılarak uygulanır.
• İşyerinin Kapatılması: Kaçak yabancı işçi çalıştırmanın tekrarı halinde, idari para cezasının yanı sıra, işyerinin belirli bir süre kapatılması yaptırımı da uygulanabilir.
• Yabancının ve Ailesinin Masraflarının Karşılanması: İşveren, kaçak çalıştırdığı yabancının ve varsa birlikte ikamet ettiği eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve varsa sağlık giderlerini karşılamak zorundadır.

Çalışma İzni Olmadan Çalışan Yabancılara Uygulanacak Cezalar (6735 Sayılı Kanun m. 23/1-2):

• Çalışma İzni Olmadan Bir İşverene Bağlı Olarak Çalışan Yabancıya: İdari para cezası uygulanır. 2024 yılı için bu ceza 35.815 TL‘dir.
• Çalışma İzni Olmadan Bağımsız Çalışan Yabancıya: İdari para cezası uygulanır. 2024 yılı için bu ceza 45.406 TL‘dir.
• Tekerrür Halinde Cezanın Artırılması: Çalışma izni olmadan çalışma fiilinin tekrarı halinde, idari para cezası bir kat artırılarak uygulanır.
• Sınır Dışı Etme: Çalışma izni olmadan çalışan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı verilir ve bu karar İçişleri Bakanlığı (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) tarafından uygulanır.

Diğer Yükümlülüklerin İhlali Halinde Uygulanacak Cezalar:

• Bildirim Yükümlülüğünün İhlali: İşverenler ve bağımsız çalışan yabancılar, çalışma izniyle ilgili belirli durumları (işe başlama, işten ayrılma, çalışma izninin iptali vb.) 15 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali halinde, her bir yabancı için idari para cezası uygulanır. 2024 yılı için bu ceza 2.681 TL‘dir.
• Çalışma İzni Muafiyeti Kapsamında Çalışan Yabancılara İlişkin Bildirim Yükümlülüğü: İşverenler, çalışma izni muafiyeti kapsamında çalıştırdığı yabancılara ilişkin bildirim yükümlülüğünü süresinde yerine getirmezse her bir yabancı için idari para cezası uygulanır. 2024 yılı için bu ceza 2.681 TL’dir.

Önemli Not: Yukarıda belirtilen ceza miktarları, 2024 yılı için geçerli olan tutarlardır. Bu tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılmaktadır. Güncel ceza miktarları için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın resmi internet sitesini kontrol etmeniz önerilir.

Çalışma İzni Olmadan Çalışan Yabancıya Uygulanacak Yaptırımlar

Çalışma izni olmadan Türkiye’de çalışan yabancılara, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 23. maddesi uyarınca aşağıdaki yaptırımlar uygulanır:

1. İdari Para Cezası:

• Bir İşverene Bağlı Olarak Çalışan Yabancıya: 2024 yılı için 35.815 TL idari para cezası verilir.
• Bağımsız Çalışan Yabancıya: 2024 yılı için 45.406 TL idari para cezası verilir.
• Tekerrür Halinde: Çalışma izni olmadan çalışma fiilinin tekrarı halinde, idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

2. Sınır Dışı Etme:

• Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı verilir.
• Sınır dışı etme kararı, İçişleri Bakanlığı (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) veya valilikler tarafından verilir.
• Karar, yabancıya gerekçesiyle birlikte tebliğ edilir.
• Yabancı, sınır dışı etme kararına karşı, tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Dava açılması, sınır dışı etme işlemini kendiliğinden durdurmaz. Yürütmenin durdurulması kararı alınması gerekir.
• Dava açan yabancı, dava sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilmeyebilir. Ancak, bu süre zarfında idari gözetim altına alınabilir veya kendisine belirli bir adreste ikamet etme gibi yükümlülükler getirilebilir.
• Sınır dışı edilen yabancının Türkiye’ye girişi, belirli bir süre için yasaklanabilir.

3. Masrafların Karşılanması:

• Sınır dışı edilen yabancının yol masrafları, varsa konaklama ve sağlık giderleri, öncelikle kendisi tarafından karşılanır.
• Yabancının bu masrafları karşılayacak maddi imkanı yoksa, masraflar kaçak çalıştıran işverenden tahsil edilir.
• İşverenin de bu masrafları karşılayamaması durumunda, masraflar Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından karşılanır.

4. Diğer Yaptırımlar:

• Çalışma izni olmadan çalışan yabancılar, sağlık ve sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanamazlar.
• Bu durumdaki yabancılar, iş kazası veya meslek hastalığı geçirmeleri halinde, herhangi bir tazminat veya yardım alamazlar.
• Çalışma izni olmadan çalışmak, suç teşkil edebilir ve hapis cezası ile cezalandırılabilir.

Önemli Not: Çalışma izni olmadan çalışan yabancılar, haklarını korumak ve yasal süreçler hakkında bilgi almak için bir avukata danışmalıdırlar.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırmada İşverenin Sorumlulukları

Kaçak yabancı işçi çalıştıran işverenler, hem idari hem de hukuki açıdan ciddi sorumluluklarla karşı karşıya kalırlar. Bu sorumluluklar şunlardır:

1. İdari Para Cezası Ödeme:

• İşveren, çalışma izni olmadan çalıştırdığı her bir yabancı işçi için idari para cezası ödemek zorundadır.
• 2024 yılı için bu ceza, yabancı işçi başına 56.752 TL‘dir.
• Tekerrür halinde, ceza bir kat artırılarak uygulanır.

2. Yabancının ve Ailesinin Masraflarını Karşılama:

• İşveren, kaçak çalıştırdığı yabancının ve varsa birlikte ikamet ettiği eş ve çocuklarının konaklama giderlerini karşılamak zorundadır.
• Ayrıca, bu kişilerin ülkelerine dönmeleri için gerekli yol masraflarını ve varsa sağlık giderlerini de karşılamakla yükümlüdür.

3. İşyerinin Kapatılması:

• Kaçak yabancı işçi çalıştırmanın tekrarı halinde, idari para cezasının yanı sıra, işyerinin belirli bir süre (örneğin, bir aya kadar) kapatılması yaptırımı da uygulanabilir.

4. SGK Prim Borcu ve Cezaları:

• İşveren, kaçak çalıştırdığı yabancı işçi için SGK’ya prim borcu tahakkuk ettirilir.
• Bu prim borcu, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilir.
• Ayrıca, SGK tarafından idari para cezası da uygulanabilir.

5. Vergi Cezaları:

• Kaçak işçi çalıştırmak, vergi kaçırma suçunu da oluşturabilir.
• İşveren, kaçak işçinin ücretini gider olarak gösteremez ve bu nedenle vergi cezası ile karşı karşıya kalabilir.

6. Tazminat Sorumluluğu:

• Kaçak işçi, iş kazası veya meslek hastalığı geçirirse, işveren, işçinin uğradığı zararları tazmin etmekle yükümlü olabilir.
• Ayrıca, kaçak işçi, işçilik alacakları (ücret, fazla mesai, yıllık izin vb.) için de işverene karşı dava açabilir.

7. Cezai Sorumluluk:

• Kaçak yabancı işçi çalıştırmak, dolandırıcılık veya resmi belgede sahtecilik gibi suçları da oluşturabilir.
• Bu durumda, işveren hakkında ceza davası açılabilir ve hapis cezası ile cezalandırılabilir.

8. İhalelerden Men:

• Kamu kurumları tarafından yapılan ihalelere katılmaktan men edilebilirler.

9. Teşviklerden Yararlanamama:

• Kaçak yabancı işçi çalıştıran işverenler, devlet tarafından sağlanan teşviklerden yararlanamayabilirler.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırmada Şikayet, İhbar ve Denetim Süreci

Kaçak yabancı işçi çalıştırıldığına dair şüpheler varsa veya bu konuda bilgi sahibi olunmuşsa, durumun yetkili makamlara bildirilmesi, yasalara uyumun sağlanması ve haksız rekabetin önlenmesi açısından önemlidir.

Şikayet ve İhbar Yolları:

• ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi: Kaçak yabancı işçi çalıştırıldığına dair ihbarlar, 7 gün 24 saat hizmet veren ALO 170 hattı aranarak yapılabilir.
• Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri: Bulunduğunuz ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine yazılı olarak şikayette bulunabilirsiniz.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürlükleri: Bulunduğunuz ildeki SGK İl Müdürlüklerine yazılı olarak şikayette bulunabilirsiniz.
• Emniyet Müdürlükleri ve Jandarma Komutanlıkları: Kolluk kuvvetlerine de kaçak yabancı işçi çalıştırıldığına dair ihbarda bulunabilirsiniz.
• CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi): CİMER üzerinden de şikayet ve ihbarlarınızı iletebilirsiniz.
• E-Devlet: E-devlet üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ya da Sosyal Güvenlik Kurumu sayfalarından şikayet ve ihbar başvurusunda bulunabilirsiniz.

Şikayet ve İhbarda Bulunurken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• İhbar ve şikayetler, somut bilgi ve belgelere dayandırılmalıdır.
• İşyerinin adı, adresi, işverenin adı/unvanı gibi bilgiler mümkün olduğunca açık ve doğru bir şekilde belirtilmelidir.
• Kaçak çalıştırılan yabancının uyruğu, kimlik bilgileri (biliniyorsa), çalıştığı iş gibi bilgiler verilmelidir.
• Varsa, fotoğraf, video, belge gibi deliller de şikayete eklenmelidir.
• İhbar ve şikayette bulunan kişinin kimlik bilgileri gizli tutulur.

Denetim Süreci:

• Şikayet ve ihbarlar üzerine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri, SGK müfettişleri veya denetmenleri tarafından işyerinde denetim yapılır.
• Kolluk kuvvetleri de, kendi görevleri çerçevesinde yaptıkları denetimlerde kaçak yabancı işçi çalıştırıldığını tespit ederlerse, durumu Bakanlığa bildirirler.
• Denetimlerde, işyerindeki kayıtlar incelenir, çalışanların ifadeleri alınır ve gerekli araştırmalar yapılır.
• Kaçak yabancı işçi çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde, işverene ve yabancı işçiye idari para cezası uygulanır.
• Ayrıca, yabancı işçi hakkında sınır dışı etme işlemleri başlatılır.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırmanın Vergi ve SGK Açısından Sonuçları

Kaçak yabancı işçi çalıştırmak, işverenler açısından vergi ve sosyal güvenlik mevzuatı yönünden de ciddi sonuçlar doğurur.

Vergi Açısından Sonuçları:

• Vergi Ziyaı Cezası: İşveren, kaçak işçinin ücretini gider olarak gösteremez ve bu nedenle vergi ziyaına (vergi kaybına) neden olmuş olur. Vergi incelemesi sonucunda, vergi ziyaı cezası kesilir.
• Gelir Vergisi Stopajı: İşveren, kaçak işçiye ödediği ücret üzerinden gelir vergisi stopajı kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorundadır. Bunu yapmadığı takdirde, gecikme faizi ve vergi cezası ile karşı karşıya kalır.
• Katma Değer Vergisi (KDV): İşveren, kaçak işçiye ödediği ücret üzerinden KDV hesaplamak ve beyan etmek zorundadır. Bunu yapmadığı takdirde, gecikme faizi ve vergi cezası ile karşı karşıya kalır.
• Diğer Vergisel Yükümlülükler: İşveren, kaçak işçi çalıştırmaktan dolayı damga vergisi, muhtasar beyanname gibi diğer vergisel yükümlülüklerini de ihlal etmiş olabilir.

SGK Açısından Sonuçları:

• Prim Borcu: İşveren, kaçak çalıştırdığı yabancı işçi için SGK’ya prim borcu tahakkuk ettirilir. Bu borç, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilir.
• İdari Para Cezası: İşveren, kaçak işçi çalıştırmaktan dolayı, her bir kaçak işçi için ayrı ayrı olmak üzere, SGK tarafından idari para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, sigortasız işçi çalıştırmaktan ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemekten dolayı da ayrı idari para cezaları uygulanır.
• Teşviklerden Yararlanamama: İşveren, SGK prim teşvikleri, istihdam teşvikleri gibi çeşitli teşviklerden yararlanamayabilir.
• İş Kazası ve Meslek Hastalığı Durumunda Sorumluluk: Kaçak işçi, iş kazası geçirir veya meslek hastalığına yakalanırsa, SGK’nın yaptığı tüm masraflar işverenden rücu edilir. Ayrıca, işçinin açacağı tazminat davalarında da işveren, yüksek tazminatlarla karşı karşıya kalabilir.

Yabancı İşçi Çalıştırmada İzin Almak İçin Gereken Şartlar

Türkiye’de yabancı işçi çalıştırmak isteyen işverenlerin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni almaları gerekmektedir. Çalışma izni başvurusu, belirli şartların sağlanması halinde olumlu sonuçlanır.

Başvuru Şartları:

1. İşyeri Yönünden Aranan Şartlar:

• Ödenmiş Sermaye: İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL olması veya
• Brüt Satışlar: Brüt satışlarının en az 800.000 TL olması veya
• İhracat Tutarı: Son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
• İstihdam Şartı: İşyerinde, her bir yabancı işçi için en az 5 (beş) T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancı, şirket ortağı ise bu beş kişilik istihdam şartı, çalışma izninin son altı ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır.  
• İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı: İşyerinin yasal olarak faaliyette bulunması ve gerekli izinlere (işyeri açma ve çalışma ruhsatı vb.) sahip olması gerekir.

2. Yabancı İşçi Yönünden Aranan Şartlar:

• Pasaport: Yabancının, geçerli bir pasaporta sahip olması gerekir.
• Vize (Gerekli Durumlarda): Türkiye’ye vize ile giriş yapması gereken yabancıların, çalışma vizesi veya çalışma izni muafiyetine sahip olmaları gerekir.
• Ön İzin (Belirli Meslekler İçin): Bazı mesleklerde çalışacak yabancılar için (örneğin, sağlık, eğitim), ilgili Bakanlıklardan ön izin alınması gerekmektedir.
• Mesleki Yeterlilik: Yabancının, çalışacağı iş için gerekli mesleki bilgi ve beceriye sahip olması gerekir.
• Sağlık Raporu: Yabancının, Türkiye’de çalışmasına engel bir sağlık sorununun bulunmadığına dair sağlık raporu alması gerekebilir.
• Adli Sicil Kaydı: Yabancının, adli sicil kaydının temiz olması gerekir.

3. Ücret Yönünden Aranan Şartlar:

• Yabancı işçiye ödenecek ücretin, asgari ücretin altında olmaması ve yabancının yapacağı işe ve yetkinliğine uygun olması gerekmektedir.
• Bakanlık, asgari ücretin üzerinde, belirli meslek grupları için taban ücretler belirleyebilir.

Başvuru Süreci:

• Çalışma izni başvuruları, e-izin sistemi üzerinden online olarak yapılır.
• Başvuru, işveren veya yetkilendirdiği kişi tarafından yapılır.
• Başvuru formunun eksiksiz doldurulması ve gerekli belgelerin sisteme yüklenmesi gerekir.
• Başvuru ücretinin yatırılması zorunludur.
• Bakanlık, başvuruyu inceleyerek, uygun bulunması halinde çalışma iznini düzenler.

Önemli Notlar:

• Yukarıda belirtilen şartlar, genel şartlar olup, her somut olayın özelliklerine ve çalışılacak işin niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
• Ev hizmetlerinde yabancı işçi çalıştırmak için yukarıdaki işyeri ve mali kriterler aranmaz. Ancak yine de her yabancı için ayrı ayrı çalışma izni alınması zorunludur.
• Turizm sektöründe çalışacak yabancılar için, farklı ve daha esnek şartlar uygulanabilir.
• Özellik arz eden doğrudan yabancı yatırımlar için de, farklı kriterler belirlenmiştir.
• Başvuru yapmadan önce, güncel mevzuatın incelenmesi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın internet sitesinden detaylı bilgi alınması önemlidir. Gerekli durumlarda bir avukata danışmanız tavsiye edilir.

Çalışma İzni Alması Gerekmeyen Yabancılar ve İşyerleri

Bazı durumlarda, yabancıların Türkiye’de çalışabilmeleri için çalışma izni almalarına gerek yoktur. Bu istisnalar, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 48. maddesinde detaylı olarak belirtilmiştir.

Başlıca Muafiyet Halleri:

• Türkiye’nin Taraf Olduğu İkili veya Çok Taraflı Anlaşmalarla Muaf Tutulanlar: Örneğin, Avrupa Birliği vatandaşları, belirli anlaşmalar kapsamında çalışma izninden muaf olabilirler.
• Daimi İkametgahı Yurt Dışında Olup Bilimsel, Kültürel ve Sanatsal Faaliyetler İçin Gelenler: Türkiye’ye geçici süreliğine bilimsel, kültürel veya sanatsal faaliyetlerde bulunmak üzere gelen ve daimi ikametgahı yurt dışında olan yabancılar, 1 ayı aşmamak kaydıyla çalışma izninden muaftır.
• Sportif Faaliyetler İçin Gelenler: Türkiye’ye geçici süreliğine sportif faaliyetlerde bulunmak üzere gelen yabancılar, 4 ayı aşmamak kaydıyla çalışma izninden muaftır.
• Belirli Bir Yükseköğretim Kurumunda Öğrenim Gören Öğrenciler: Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Ön lisans ve lisans öğrencileri için ilk yıldan sonra çalışma izni başvurusu yapılabilir.  
• Stajyerler: Staj yapmak amacıyla Türkiye’ye gelen yabancılar, staj süresiyle sınırlı olmak kaydıyla çalışma izninden muaf olabilirler.
• Tur Operatörü Temsilcileri: Tur operatörü temsilcisi olarak Türkiye’ye gelen yabancılar, 8 ayı aşmamak kaydıyla çalışma izninden muaftır.
• Belirli Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışacaklar: Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında, belirli pozisyonlarda çalışacak yabancılar, ilgili kurumun onayıyla çalışma izninden muaf olabilirler.
• Mavi Kart Sahipleri: Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler ve bunların altsoyları, Mavi Kart sahibi olmaları koşuluyla çalışma izninden muaftırlar.
• Yabancı Basın Mensupları: Görev süresi boyunca daimi basın kartı kapsamında gelen yabancı basın mensupları, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilir.
• Ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilen yabancılar üç yıla kadar çalışma izninden muaf olurlar.  

Önemli Notlar:

• Bu muafiyet halleri, sınırlı olarak sayılmıştır. Yukarıda belirtilenler dışındaki yabancıların Türkiye’de çalışabilmeleri için çalışma izni almaları zorunludur.
• Muafiyet kapsamındaki yabancıların, çalışma izni muafiyet belgesi almaları gerekmektedir.
• Çalışma izni muafiyeti, belirli bir süre ve kapsam için geçerlidir. Bu süre ve kapsam, muafiyet türüne göre değişir.
• Muafiyet şartlarının ortadan kalkması halinde, yabancının derhal çalışma izni alması gerekir.

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştırma Cezasına İtiraz ve Hukuki Yollar

Kaçak yabancı işçi çalıştırma nedeniyle uygulanan idari para cezalarına karşı, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine itiraz edilebilir.

İtiraz Süreci:

1. İtiraz Dilekçesi: İtiraz, yetkili sulh ceza hakimliğine hitaben yazılmış dilekçe ile yapılır. Dilekçede, idari para cezasının neden hukuka aykırı olduğu, somut delillerle desteklenerek açıklanmalıdır.
2. Gerekli Belgeler: İtiraz dilekçesine, idari para cezası karar tutanağının fotokopisi, tebligat belgesi, işyerine ait belgeler (vergi levhası, ticaret sicil gazetesi vb.), yabancı işçiye ilişkin belgeler (varsa çalışma izni, pasaport fotokopisi vb.) ve itirazı destekleyen diğer deliller eklenmelidir.
3. Başvuru: Dilekçe ve ekleri, yetkili sulh ceza hakimliğine elden veya posta yoluyla sunulur.
4. İnceleme: Sulh ceza hakimliği, itirazı dosya üzerinden inceler ve karar verir. Gerekli görürse, duruşma da yapabilir.
5. Karar: Sulh ceza hakimliği, itirazı yerinde görürse, idari para cezasının iptaline karar verir. İtirazı yerinde görmezse, itirazın reddine karar verir.

İtiraz Nedenleri:

• İşlemin Usulsüzlüğü: İdari para cezası uygulanırken, yasal prosedürlere uyulmamış olabilir. Örneğin, denetim tutanağının usulüne uygun düzenlenmemesi, savunma hakkının kısıtlanması gibi.
• Çalışma İzninin Varlığı: İşverenin, yabancı işçi için geçerli bir çalışma izni veya çalışma izni muafiyet belgesi sunması.
• Yabancının İşçi Olmadığı İddiası: İşyerinde bulunan yabancının, işçi statüsünde çalışmadığının, örneğin stajyer, işyeri sahibi veya ortağı olduğunun ispatlanması.
• Mücbir Sebep: Kaçak çalıştırmanın, mücbir bir sebebe (örneğin, doğal afet, savaş, salgın hastalık) dayandığının ispatlanması.
• İdari Para Cezasının Hatalı Hesaplanması: Ceza miktarının, mevzuata aykırı şekilde hesaplandığının iddia edilmesi.
• Zamanaşımı: İdari para cezasının, yasal zamanaşımı süresi içinde uygulanmadığının iddia edilmesi.

Sulh Ceza Hakimliğinin Kararına Karşı Kanun Yolu:

Sulh ceza hakimliğinin kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde, kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir. İtiraz üzerine, dosya, numara olarak bir sonraki sulh ceza hakimliğine gönderilir. Bu mahkemenin verdiği karar kesindir.

Sınır Dışı Kararına Karşı İtiraz:

Kaçak çalışan yabancı işçi hakkında verilen sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava açılması, sınır dışı etme işlemini kendiliğinden durdurmaz. Ancak, mahkemeden yürütmenin durdurulması talep edilebilir.

Önemli Not: İdari para cezalarına ve sınır dışı kararlarına karşı itiraz ve dava süreçleri, karmaşık hukuki prosedürler içerir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki destek almanız, hak kaybına uğramamanız ve süreci doğru bir şekilde yürütmeniz açısından büyük önem taşımaktadır.

Sonuç

Kaçak yabancı işçi çalıştırma, ciddi idari, hukuki ve cezai yaptırımlara yol açabilen bir fiildir. İşverenlerin, yabancı işçi çalıştırma konusunda yasal düzenlemelere titizlikle uymaları, **gerekli çalışma izinlerini almaları ve SGK bildirimlerini eksiksiz ve doğru bir şekilde yapmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, yüksek idari para cezaları, işyerinin kapatılması, hapis cezası ve tazminat yükümlülükleri ile karşı karşıya kalabilirler.

Yabancı işçilerin de Türkiye’de yasal olarak çalışabilmek için gerekli çalışma izinlerini almaları ve çalışma koşullarına uygun davranmaları kendi menfaatleri açısından hayati önem taşır.

Bu rehberde yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Her somut olay, kendine özgü özellikler taşıdığından, yaşadığınız durumla ilgili olarak, konusunda uzman bir avukata danışmanız, haklarınızı en doğru şekilde korumanız ve en etkili hukuki çözüme ulaşmanız açısından büyük önem taşımaktadır.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, iş hukuku, yabancılar hukuku ve idare hukuku alanlarında uzman ve deneyimli ekibimizle, kaçak yabancı işçi çalıştırma, çalışma izinleri, idari para cezalarına itiraz, sınır dışı kararlarına karşı dava açma ve bu alanlarla ilgili diğer tüm hukuki uyuşmazlıklarda kapsamlı hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. Hak kaybına uğramamanız ve en etkili hukuki çözüme ulaşmanız için, bize “Avukata Sor” bölümünden ulaşabilir, online danışmanlık randevusu alarak, durumunuzu detaylı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/