Basit Yargılama Usulü Nedir? (CMK 251. Madde)
Basit Yargılama Usulü: Hızlı ve Etkin Bir Ceza Yargılaması Alternatifi
Basit yargılama usulü, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 251. maddesinde düzenlenen ve belirli suçlarda mahkemelerin duruşma açmadan, dosya üzerinden karar verebilmelerine olanak tanıyan bir yargılama yöntemidir. Bu usul, adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlarda uygulanabilir.
Basit Yargılama Usulünün Avantajları:
- Hızlılık: Duruşma yapılmadığı için yargılama süreci daha hızlı ilerler.
- Etkinlik: Mahkemelerin iş yükünü azaltarak daha verimli çalışmasını sağlar.
- Kaynak Tasarrufu: Duruşma masrafları ve diğer giderler azalır.
- Ceza İndirimi: Basit yargılama usulüyle mahkûmiyet kararı verilmesi halinde, cezada dörtte bir oranında indirim yapılır.
Basit Yargılama Usulünün Uygulanabileceği Suçlar:
- Adli Para Cezası Gerektiren Suçlar: Örneğin, hakaret, tehdit, basit yaralama gibi suçlar.
- Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Az Hapis Cezası Gerektiren Suçlar: Örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma gibi suçlar.
Basit Yargılama Usulünün Uygulanamayacağı Durumlar:
- Sanığın Yaşı: Sanık 18 yaşından küçükse.
- Sanığın Sağlık Durumu: Sanık akıl hastası veya sağır ve dilsiz ise.
- İzne Tabi Suçlar: Soruşturma veya kovuşturması izne tabi olan suçlarda (örneğin, bazı basın suçları).
Basit Yargılama Usulünde İtiraz:
Sanık, basit yargılama usulüyle verilen karara itiraz edebilir. İtiraz üzerine mahkeme duruşma açarak yargılamaya devam eder.
Önemli Notlar:
- Basit yargılama usulü, mahkemenin takdirine bağlı olarak uygulanır.
- Basit yargılama usulü, sadece kovuşturma aşamasında uygulanır. İstinaf ve temyiz aşamalarında normal yargılama usulü uygulanır.
- Basit yargılama usulü, sanığın savunma hakkını kısıtlamaz. Sanık, yazılı veya sözlü olarak savunma yapabilir.
Sonuç:
Basit yargılama usulü, ceza yargılamasının hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesine katkı sağlayan önemli bir alternatiftir. Ancak, bu usulün uygulanabileceği suçlar ve uygulanamayacağı durumlar kanunla belirlenmiştir. Bu nedenle, basit yargılama usulü hakkında detaylı bilgi almak için bir avukata danışmanız önemlidir.
Basit Yargılama Usulü (CMK)
Basit yargılama usulü, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) belirli suçlar için öngörülen, duruşma yapılmaksızın yazılı beyan ve savunma esasına dayanan bir yargılama yöntemidir. Bu usul, hem yargılama sürecini hızlandırmayı hem de yargı makamlarının iş yükünü hafifletmeyi amaçlar.
Basit Yargılama Usulünün Uygulanabileceği Suçlar:
- Adli Para Cezası Gerektiren Suçlar: Hakaret, tehdit, basit yaralama gibi suçlar.
- Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Az Hapis Cezası Gerektiren Suçlar: Hırsızlık, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma gibi suçlar.
Basit Yargılama Usulünün Uygulanamayacağı Durumlar:
- Sanığın 18 Yaşından Küçük Olması: Reşit olmayan sanıklar için bu usul uygulanamaz.
- Sanığın Akıl Hastası veya Sağır ve Dilsiz Olması: Bu durumda sanığın savunma hakkının tam olarak kullanılamayacağı düşünülerek normal yargılama usulü uygulanır.
- İzne veya Talebe Bağlı Suçlar: Soruşturma veya kovuşturması izne veya talebe bağlı olan suçlarda basit yargılama usulü uygulanamaz.
- Birden Fazla Suçun Birlikte İşlenmesi: Basit yargılama usulüne tabi bir suçun, bu kapsama girmeyen başka bir suçla birlikte işlenmesi halinde de bu usul uygulanamaz.
Basit Yargılama Usulünün İşleyişi:
- İddianamenin Kabulü: Asliye Ceza Mahkemesi, iddianameyi kabul ettikten sonra basit yargılama usulünü uygulayıp uygulamayacağına karar verir.
- Duruşma Günü Belirlenmesi: Eğer mahkeme duruşma günü belirlerse, basit yargılama usulü uygulanamaz ve normal yargılama usulüne geçilir.
- Yazılı Beyan ve Savunma: Basit yargılama usulünde duruşma yapılmaz. Taraflar, yazılı beyanlarını ve savunmalarını mahkemeye sunarlar.
- Mahkemenin Kararı: Mahkeme, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda karar verir. Mahkumiyet kararı verilmesi halinde cezada dörtte bir oranında indirim yapılır.
İtiraz Hakkı:
Sanık, basit yargılama usulüyle verilen karara itiraz edebilir. İtiraz üzerine mahkeme duruşma açarak yargılamaya normal usule göre devam eder.
2019 Yılındaki Değişiklikler:
7188 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle, basit yargılama usulü yeniden düzenlenmiştir. Bu değişikliklerle, basit yargılama usulünün uygulanabileceği suçlar genişletilmiş ve süreç daha da hızlandırılmıştır.
Önemli Notlar:
- Basit yargılama usulü, mahkemelerin iş yükünü azaltarak daha hızlı ve etkin bir yargılama imkanı sunar.
- Bu usul, sanıkların savunma haklarını kısıtlamaz ve cezada indirim imkanı sağlar.
- Basit yargılama usulü hakkında daha detaylı bilgi almak ve hukuki destek almak için bir avukata danışmanız önemlidir.
Basit Yargılama Usulü Nedir?
Basit yargılama usulü, belirli suçlarda yargılamayı hızlandırmak ve kolaylaştırmak için tasarlanmış bir alternatiftir. Bu usulde, duruşma yapılmadan, tarafların yazılı beyan ve savunmaları üzerinden karar verilir. Bu sayede hem zaman hem de kaynak tasarrufu sağlanır. Ayrıca, bu usulle sonuçlanan mahkumiyet kararlarında cezada dörtte bir oranında indirim uygulanır.
Hangi Suçlarda Uygulanabilir?
Basit yargılama usulü, aşağıdaki suç türlerinde uygulanabilir:
- Adli para cezası gerektiren suçlar: Örneğin; hakaret, tehdit, basit yaralama.
- Üst sınırı iki yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlar: Örneğin; hırsızlık, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma.
Hangi Durumlarda Uygulanamaz?
- Sanık 18 yaşından küçükse,
- Sanık akıl hastası veya sağır ve dilsiz ise,
- Suç, soruşturma veya kovuşturulması izne ya da talebe bağlı ise (örneğin, bazı basın suçları),
- Basit yargılama usulüne tabi bir suç, bu kapsama girmeyen başka bir suçla birlikte işlenmişse.
Basit Yargılama Usulünün İşleyişi:
- İddianamenin Kabulü: Asliye Ceza Mahkemesi, iddianameyi kabul ettikten sonra basit yargılama usulünü uygulayıp uygulamayacağına karar verir.
- Tebligat ve Beyan Süresi: Mahkeme, basit yargılama usulünü uygulamaya karar verirse, iddianameyi sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ eder ve 15 gün içinde yazılı beyan ve savunmalarını vermelerini ister. Tebligatta, duruşma yapılmadan hüküm verilebileceği belirtilir.
- Karar: Beyan süresi bittikten sonra mahkeme, Cumhuriyet savcısının görüşünü almadan ve duruşma yapmadan karar verir. Mahkumiyet halinde ceza dörtte bir oranında indirilir.
- İtiraz Hakkı: Sanık, karara itiraz edebilir. İtiraz üzerine mahkeme duruşma açarak normal yargılama usulüne göre devam eder.
Basit yargılama usulünün uygulanabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:
| Şart | Açıklama |
|---|---|
| Suçun basit yargılama usulü kapsamında olması | Suçun, adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az hapis cezası gerektiren bir suç olması gerekmektedir. |
| Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı hallerinin bulunmaması | Sanığın 18 yaşından büyük olması ve akıl sağlığının yerinde olması gerekmektedir. |
| Soruşturmanın veya kovuşturmanın izne ya da talebe bağlı olmaması | Bazı suçlarda soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi için izin veya talep alınması gerekmektedir. Bu tür suçlarda basit yargılama usulü uygulanamaz. |
| Suçun basit yargılama kapsamına girmeyen bir suç ile birlikte işlenmemiş olması | Eğer sanık, basit yargılama usulüne tabi bir suçla birlikte, bu kapsama girmeyen başka bir suçu da işlemişse, basit yargılama usulü uygulanamaz. |
| Mahkemece basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilmiş olması | Basit yargılama usulünün uygulanması, mahkemenin takdir yetkisine bağlıdır. Mahkeme, yargılamanın herhangi bir aşamasında bu usulün uygun olmadığına karar verirse, kendiliğinden genel hükümlere göre yargılamaya devam edebilir. |
Önemli Not:
Basit yargılama usulü, ceza yargılamalarında hızlı ve etkin bir çözüm sunarken, aynı zamanda adil yargılanma hakkını da gözetir. Ancak, bu usulün uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerektiğini ve mahkemenin takdir yetkisine bağlı olduğunu unutmamak önemlidir.
Basit Yargılama Usulüne Tabi Suçlar (TCK)
| Madde | Suç |
|---|---|
| 86/2-3 | Basit yaralama |
| 89/1, 2, 3 | Taksirle yaralama |
| 90/4 | İnsan üzerinde deney |
| 91/2, 6 | Organ ve doku ticareti |
| 97 | Terk |
| 98/1 | Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi |
| 100/1 | Çocuk düşürtme |
| 105/1-1 | Basit cinsel taciz (çocuğa karşı olanlar hariç) |
| 106/1 | Tehdit |
| 108/1 | Cebir |
| 116/1, 2 | Konut dokunulmazlığının ihlali |
| 117/1 | İş ve çalışma hürriyetinin ihlali |
| 118/1 | Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi |
| 120 | Haksız arama |
| 121/1 | Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi |
| 123/1 | Kişilerin huzur ve sükununu bozma |
| 124/1 | Haberleşmenin engellenmesi |
| 125 | Hakaret |
| 130 | Kişinin hatırasına hakaret |
| 133/2 | Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması |
| 138 | Verileri yok etmeme |
| 144 | Hırsızlık suçunda daha az cezayı gerektiren haller |
| 153/2 | İbadethane ve mezarlıklara zarar verme |
| 155/1 | Güveni kötüye kullanma |
| 156 | Bedelsiz senedi kullanma |
| 159 | Hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla dolandırıcılık |
| 160 | Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf |
| 162 | Taksirli iflas |
| 163 | Karşılıksız yararlanma |
| 166 | Bilgi vermeme |
| 170/2 | Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması |
| 171 | Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması |
| 174/3 | Tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirmesi |
| 175 | Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali |
| 176 | İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama |
| 177 | Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması |
| 178 | İşaret ve engel koymama |
| 179/2, 3 | Trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma |
| 180 | Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma |
| 181 | Çevrenin kasten kirletilmesi |
| 182 | Çevrenin taksirle kirletilmesi |
| 183 | Gürültüye neden olma |
| 193 | Zehirli madde imal ve ticareti |
| 194 | Sağlık için tehlikeli madde temini |
| 195 | Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma |
| 196 | Usulsüz ölü gömülmesi |
| 197/3 | Parada sahtecilik |
| 199/2, 3 | Kıymetli damgada sahtecilik |
| 206 | Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan |
| 209 | Açığa imzanın kötüye kullanılması |
| 215 | Suçu ve suçluyu övme |
| 216/2, 3 | Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama |
| 217 | Kanunlara uymamaya tahrik |
| 219 | Görev sırasında din hizmetlerini kötüye kullanma |
| 225 | Hayasızca hareketler |
| 226/1 | Müstehcenlik |
| 230 | Birden çok evlilik, hileli evlenme, dinsel tören |
| 232 | Kötü muamele |
| 233 | Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali |
| 234 | Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması |
| 237 | Fiyatları etkileme |
| 240 | Mal veya hizmet satımından kaçınma |
| 243/1, 2, 3 | Bilişim sistemine girme |
| 257 | Görevi kötüye kullanma |
| 259 | Kamu görevlisinin ticareti |
| 260 | Kamu görevinin terki veya yapılmaması |
| 261 | Kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf |
| 262 | Kamu görevinin usulsüz olarak üstlenilmesi |
| 264 | Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma |
| 270 | Suç üstlenme |
| 272/1 | Yalan tanıklık |
| 278 | Suçu bildirmeme |
| 279 | Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi |
| 280 | Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi |
| 284 | Tutuklu, hükümlü veya suç delillerini bildirmeme |
| 285/5 | Gizliliğin ihlali |
| 286 | Ses veya görüntülerin kayda alınması |
| 287 | Genital muayene |
| 288 | Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs |
| 289 | Muhafaza görevini kötüye kullanma |
| 290 | Resmen teslim olunan mala el konulması ve bozulması |
| 291 | Başkası yerine ceza infaz kurumuna veya tutukevine girme |
| 292/1 | Hükümlü veya tutuklunun kaçması |
| 295 | Muhafızın görevini kötüye kullanması |
| 300/2 | Devletin egemenlik alametlerini aşağılama |
| 301/1, 2 | Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum organlarını aşağılama |
Basit Yargılama Usulü: İşleyiş ve Mahkemenin Takdir Yetkisi
Basit yargılama usulü, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 251. maddesi ile düzenlenen, belirli suçlarda yargılamayı hızlandırmak ve kolaylaştırmak için tasarlanmış bir alternatiftir. Bu usulde, duruşma yapılmadan, tarafların yazılı beyan ve savunmaları üzerinden karar verilir.
Basit Yargılama Usulünün İşleyişi:
- Mahkemenin Takdir Yetkisi: Basit yargılama usulünün uygulanıp uygulanmaması, asliye ceza mahkemesinin takdirine bağlıdır. Mahkeme, suçun niteliği, delillerin durumu ve diğer faktörleri göz önünde bulundurarak bu kararı verir.
- İddianamenin Tebliği ve Beyan Süresi: Mahkeme, basit yargılama usulünü uygulamaya karar verirse, iddianameyi sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ eder. Taraflar, 15 gün içinde yazılı beyan ve savunmalarını mahkemeye sunmalıdır.
- Delil Toplama: Mahkeme, gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşlardan belge ve bilgi talep ederek delilleri toplar.
- Karar Verme: Beyan süresi sona erdikten sonra mahkeme, Cumhuriyet savcısının görüşünü almadan ve duruşma yapmadan karar verir. Mahkumiyet kararı verilmesi durumunda, cezada dörtte bir oranında indirim yapılır.
- İtiraz Hakkı: Sanık, basit yargılama usulüyle verilen karara itiraz edebilir. İtiraz üzerine mahkeme duruşma açarak yargılamaya devam eder.
Basit Yargılama Usulünde Hüküm Özellikleri:
- Duruşmasız verilir.
- Yazılı savunma, beyan ve delillere göre verilir.
- Cumhuriyet savcısının mütalaası alınmaz.
- TCK’nın 61. maddesi hükümleri dikkate alınarak verilir.
- Mahkumiyet halinde cezada dörtte bir indirim uygulanır.
- Koşulları varsa, kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir, ertelenebilir veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
Mahkemenin Genel Hükümlere Göre Yargılamaya Geçme Yetkisi:
Mahkeme, basit yargılama usulünün yetersiz kaldığına kanaat getirirse, yargılamanın herhangi bir aşamasında duruşma açarak genel hükümlere göre yargılamaya devam edebilir.
Önemli Notlar:
- Basit yargılama usulü, sadece belirli suçlarda ve belirli şartların varlığı halinde uygulanabilir.
- Bu usul, adil yargılanma hakkını ihlal etmez ve sanığa savunma hakkı tanır.
- Basit yargılama usulü hakkında daha fazla bilgi almak için bir avukata danışmanız önerilir.
Basit Yargılama Usulüne İtiraz ve Duruşma Açılması: Süreç, Sonuçlar ve İstisnalar
Basit yargılama usulü ile verilen hükümlere karşı itiraz edilebilir. İtiraz süresi içinde yapılmayan itirazlar kesinleşir. Bu süreç, adil yargılanma hakkının önemli bir güvencesi olup, sanık veya diğer ilgililere kararın gözden geçirilmesini talep etme imkanı tanır.
İtiraz Süreci:
- Süre: İlgililer, kararı öğrendikleri tarihten itibaren 7 gün içinde itiraz edebilirler.
- Başvuru Şekli: İtiraz, karar veren mahkemeye dilekçe ile veya zabıt katibine tutanağa geçirilmek üzere sözlü beyanda bulunarak yapılabilir.
- Tutuklu Sanıklar: Tutuklu sanıklar, zabıt katibine veya cezaevi müdürüne beyanda bulunarak veya dilekçe vererek itiraz edebilirler.
İtirazın Sonuçları:
- Basit Yargılamanın Sona Ermesi: İtiraz edilmesi halinde basit yargılama usulü sona erer.
- Duruşma Açılması: Mahkeme, itiraz üzerine duruşma açarak yargılamaya genel hükümlere göre devam eder.
- Önceki Hükümle Bağlı Olmama: Mahkeme, basit yargılama usulüyle verdiği hükümle bağlı değildir ve yeni bir karar verebilir.
- Ceza İndiriminin Korunmaması (Sanık İtirazında): İtirazı sanık yaparsa, basit yargılamada uygulanan ceza indirimi (dörtte bir) korunmaz.
- Ceza İndiriminin Korunması (Diğer İlgililerin İtirazında): İtirazı sanık dışındaki ilgililer yaparsa, ceza indirimi korunur.
- Sanık Lehine Kararın Diğer Sanıklara Uygulanması: İtiraz üzerine verilen karar sanık lehine ise, bu karardan diğer sanıklar da yararlanabilir.
İtirazın Reddedildiği Durumlar:
- Süre Aşımı: İtiraz süresi içinde yapılmayan itirazlar reddedilir.
- İtiraz Hakkı Olmayan Kişiler: Kanun yolu başvuru hakkı olmayan kişilerin yaptığı itirazlar reddedilir.
İstinaf Hakkı:
İtiraz üzerine duruşma açılması ve genel hükümlere göre yargılama yapılması durumunda, verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir.
Önemli Notlar:
- Basit yargılama usulüne itiraz, sanığın savunma hakkını kullanmasının bir yoludur.
- İtiraz süresi içinde ve usulüne uygun olarak yapılmayan itirazlar reddedilir.
- İtiraz üzerine görülen duruşmada, mahkeme önceki kararıyla bağlı değildir ve yeni deliller de değerlendirilebilir.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Ceza Avukatlarımız, haklarınızı korumanıza destek olacaktır.
https://legapro.net/
