Ağır Hasar Kaydı: Nedir, Nasıl Sorgulanır?
Günümüzde, sıfır araç fiyatlarının yüksekliği, ikinci el araç piyasasına olan ilgiyi artırmıştır. İkinci el araç alım satımlarında ise aracın hasar geçmişi, alıcılar için en önemli hususlardan biridir. Bu bağlamda, “ağır hasar kaydı” veya halk arasında bilinen adıyla “pert kaydı”, aracın değerini ve güvenilirliğini doğrudan etkileyen bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Peki, ağır hasar kaydı nedir? Bir aracın ağır hasarlı sayılması için hangi kriterler gereklidir? Ağır hasar kaydı nasıl sorgulanır ve sildirme imkanı var mıdır? Bu kapsamlı rehberde, ağır hasar kaydı ile ilgili merak edilen tüm soruları detaylı bir şekilde yanıtlayacak ve ikinci el araç alım satım sürecinde bilinmesi gerekenleri ele alacağız.
Ağır Hasar Kaydı Nedir?
Ağır hasar kaydı, bir aracın, kazalar, doğal afetler veya diğer dış etkenler sonucu, onarım masraflarının aracın piyasa (rayiç) değerine yakın veya bu değeri aşacak derecede hasar görmesi durumunda, sigorta şirketleri tarafından verilen kayıttır. Genellikle, aracın %70 ve üzeri oranda hasar görmesi, ağır hasar kaydı için bir kriter olarak kabul edilir. Ancak, bu oran sigorta şirketlerine ve ekspertiz raporlarına göre değişiklik gösterebilir.
Ağır hasar kaydı, halk arasında “pert kaydı” olarak da bilinir ve aracın kullanılamaz duruma geldiği algısı yaratır. Ancak, ağır hasarlı bir araç, gerekli onarımlar yapıldıktan ve muayeneden geçtikten sonra tekrar trafiğe çıkabilir. Önemli olan, onarım işlemlerinin yetkili servislerde ve uzman kişiler tarafından yapılmış olmasıdır.
Ağır Hasar ve Hasar Kaydı Arasındaki Fark
Ağır hasar kaydı ile “hasar kaydı” terimleri sıklıkla karıştırılmaktadır. Aralarındaki temel fark, hasarın boyutudur. Hasar kaydı, aracın geçmişte kazaya karıştığını ve onarım gördüğünü gösterir, ancak bu hasarın boyutu hakkında net bir bilgi vermez. Ağır hasar kaydında ise, aracın ciddi bir hasar aldığı ve onarım masraflarının yüksek olduğu anlaşılır.
Pert Kavramı ve Pert Araç
Pert, İngilizce “Per Total” (Perte Total) kelimesinden Türkçeye geçmiştir ve “tam hasar” veya “tamamen zarar görmüş” anlamına gelir. Sigortacılık dilinde, bir aracın onarım masraflarının, aracın piyasa değerine yaklaşması veya bu değeri aşması durumunda, araç “pert” olarak kabul edilir.
Bir aracın pert sayılabilmesi için:
- Onarım masraflarının, aracın piyasa (rayiç) değerinin önemli bir yüzdesini (%70 ve üzeri gibi) oluşturması,
- Aracın onarımının teknik olarak mümkün olmaması veya onarım sonrası güvenli bir şekilde trafiğe çıkmasının mümkün olmaması,
- Aracın tamamen kullanılamaz hale gelmesi (örneğin, yanma, sel hasarı sonucu tamamen işlevini yitirmesi)
gibi durumlardan birinin gerçekleşmesi gerekir.
Ağır Hasar Kaydının Türleri
Ağır hasar kayıtları, hasarın niteliğine ve onarım şekline göre farklı türlerde olabilir. En yaygın türleri şunlardır:
1. Bedelsiz (Miktarsız) Ağır Hasar Kaydı
Bedelsiz ağır hasar kaydında, kazaya karışan taraflardan kusurlu olan taraf, kusursuz tarafın hasarını karşılar. Bu durumda, sigorta şirketi hasar ödemesi yapmaz ve hasar kaydında herhangi bir bedel belirtilmez. Bu tür kayıtlar, genellikle sigorta şirketleri arasındaki anlaşmalar veya mahkeme kararları sonucunda oluşur.
Örnek: İki aracın karıştığı bir kazada, A aracı %100 kusurlu bulunursa ve B aracının hasarını karşılarsa, B aracının hasar kaydında “bedelsiz ağır hasar” ibaresi yer alabilir.
2. Değişensiz Ağır Hasar Kaydı
Değişensiz ağır hasar kaydı, kazaya karışan aracın hasar gören parçalarının değiştirilmeden, sadece onarılarak tamir edildiğini gösterir. Bu durumda, araçta orijinal parçalar korunmuş olur. Ancak, onarımın kalitesi ve işçiliğin profesyonelliği büyük önem taşır.
Örnek: Bir aracın kaportasında meydana gelen göçük, kaporta değiştirilmeden, sadece düzeltme ve boyama işlemiyle onarılırsa, bu durum “değişensiz ağır hasar” olarak kaydedilebilir.
3. Bedelli Ağır Hasar Kaydı
Bedelli ağır hasar kaydında ise kazaya karışan aracın hasarı sigorta şirketi tarafından karşılanır ve hasar tutarı kayıtlara işlenir. Bu kayıt türü en yaygın olanıdır ve aracın ne kadar masrafla onarıldığını gösterir.
Ağır Hasar Kaydı Nasıl Oluşur?
Bir aracın ağır hasar kaydı alması, belirli bir sürecin sonucunda gerçekleşir. Bu süreç genel olarak şu adımları içerir:
- Kaza veya Hasar Olayı: Araç, bir trafik kazası, doğal afet (sel, dolu, fırtına vb.), yangın veya hırsızlık gibi bir olay sonucunda hasar görür.
- Ekspertiz İncelemesi: Hasar gören araç, sigorta şirketi tarafından görevlendirilen bir eksper tarafından incelenir. Eksper, hasarın boyutunu, onarım maliyetini ve aracın piyasa değerini belirler.
- Raporlama: Eksper, yaptığı inceleme sonucunda bir ekspertiz raporu hazırlar. Bu raporda, hasarın nedeni, hasar gören parçalar, onarım için gerekli işlemler, işçilik ve parça maliyetleri detaylı bir şekilde belirtilir.
- Ağır Hasar Kaydı Kararı: Ekspertiz raporuna dayanarak, sigorta şirketi aracın ağır hasarlı olup olmadığına karar verir. Eğer onarım masrafları, aracın piyasa değerine yakın veya bu değeri aşıyorsa, sigorta şirketi araca ağır hasar kaydı (pert kaydı) verir.
- Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) Kaydı: Ağır hasar kaydı kararı, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) sistemine işlenir. Bu sayede, aracın hasar geçmişi sorgulanabilir hale gelir.
Ağır Hasar Kaydı Nasıl Sorgulanır?
İkinci el araç satın almayı düşünen kişiler için, aracın ağır hasar kayıtlı olup olmadığını öğrenmek son derece önemlidir. Ağır hasar kaydı sorgulama işlemi, birkaç farklı yöntemle gerçekleştirilebilir:
1. E-Devlet Üzerinden Ağır Hasar Kaydı Sorgulama
E-Devlet sistemi, ağır hasar kaydı sorgulama işleminin en kolay ve güvenilir yöntemlerinden biridir. TC kimlik numaranız ve e-Devlet şifreniz ile sisteme giriş yaptıktan sonra, şu adımları izleyerek sorgulama yapabilirsiniz:
- E-Devlet portalına giriş yapın (www.turkiye.gov.tr).
- Arama çubuğuna “Trafik Poliçe ve Hasar Bilgileri Sorgulama” yazın ve ilgili hizmeti seçin.
- Sorgulama yapmak istediğiniz aracın plaka numarasını girin.
- “Sorgula” butonuna tıklayın.
Sistem, aracın geçmiş hasar kayıtlarını, kaza tarihlerini, hasar tutarlarını ve ağır hasar kaydı olup olmadığını gösteren bir rapor sunacaktır.
2. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) Web Sitesi Üzerinden Sorgulama
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM)’nin resmi web sitesi (www.sbm.org.tr) üzerinden de ağır hasar kaydı sorgulaması yapılabilir. Ancak, SBM web sitesi üzerinden yapılan sorgulamalarda, sadece hasar kaydının olup olmadığı bilgisine ulaşılabilir; detaylı hasar bilgileri (tutar, değişen parça vb.) görüntülenemez.
3. SMS ile Ağır Hasar Kaydı Sorgulama
Cep telefonu üzerinden SMS göndererek de ağır hasar kaydı sorgulaması yapmak mümkündür. Bu yöntem, tüm GSM operatörleri tarafından desteklenmektedir.
SMS ile ağır hasar kaydı sorgulama adımları şunlardır:
- Telefonunuzun mesaj bölümüne, sorgulamak istediğiniz aracın plakasını bitişik şekilde yazın.
- Yazdığınız mesajı 5664‘e kısa mesaj olarak gönderin.
- Kısa bir süre sonra, aracın hasar geçmişi ile ilgili bilgiler cep telefonunuza SMS olarak gelecektir.
SMS ile sorgulama ücretlidir. 2024 yılı itibariyle, 5664’e gönderilen her mesaj için 119,00 TL ücret alınmaktadır.
SMS ile daha detaylı sorgulama yapmak için:
- Araç Detay Bilgisi: Aracın marka, model, trafiğe çıkış tarihi, kasko durumu gibi detayları öğrenmek için DETAY boşluk PLAKA yazıp 5664‘e gönderebilirsiniz.
- Değişen Parça Bilgisi: Kazada değişen parçaları öğrenmek için PARCA boşluk PLAKA boşluk KAZA TARİHİ yazıp 5664‘e gönderebilirsiniz.
- Hasar Tutarı Bilgisi: Aracın hasar tutarlarını öğrenmek için HASAR boşluk PLAKA boşluk TARİH yazıp 5664‘e gönderebilirsiniz.
Örnek SMS sorguları:
- Ağır hasar kaydı sorgulama: 34ABC123
- Araç detay bilgisi: DETAY 34ABC123
- Değişen parça bilgisi: PARCA 34ABC123 01.01.2023
- Hasar Tutarı Bilgisi: HASAR 34ABC123 01.01.2023
4. Yetkili Servisler ve Özel Ekspertiz Firmaları Aracılığıyla Sorgulama
Ağır hasar kaydı sorgulama işlemi, yetkili servisler ve özel ekspertiz firmaları aracılığıyla da yapılabilir. Bu firmalar, genellikle daha detaylı bir inceleme yaparak, aracın geçmiş kazaları, değişen parçaları, onarım kalitesi ve genel durumu hakkında kapsamlı bir rapor sunarlar. Ancak, bu hizmetler genellikle ücretlidir.
Ağır Hasar Kaydı Sildirme İşlemi
Ağır hasar kaydının silinmesi, uygulamada sıklıkla sorulan ve merak edilen bir konudur. Ancak, ağır hasar kaydının tamamen silinmesi mümkün değildir. Ağır hasar kaydı, aracın geçmişte yaşadığı ciddi hasarı gösteren resmi bir kayıttır ve bu kayıt, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından tutulur. SBM kayıtları, sigorta şirketleri, eksperler ve yetkili kurumlar tarafından erişilebilir durumdadır ve aracın değerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Ancak, bazı durumlarda ağır hasar kaydında düzeltme yapılması mümkündür. Bu durumlar şunlardır:
1. Hatalı Kayıtların Düzeltilmesi
Ekspertiz raporunda veya sigorta şirketi kayıtlarında hata yapılması sonucu, araca yanlışlıkla ağır hasar kaydı işlenmiş olabilir. Bu durumda, araç sahibi, gerekli belgelerle birlikte (ekspertiz raporu, onarım faturaları, fotoğraflar vb.) sigorta şirketine başvurarak kaydın düzeltilmesini talep edebilir. Sigorta şirketi, başvuruyu inceleyerek ve gerekirse yeniden ekspertiz yaptırarak, kayıtta hata olup olmadığını tespit eder. Hata tespit edilirse, sigorta şirketi SBM’ye başvurarak kaydın düzeltilmesini sağlar.
2. İtiraz ve Dava Yolu
Araç sahibi, ağır hasar kaydının haksız yere verildiğini düşünüyorsa, sigorta şirketine itiraz edebilir veya dava açabilir. Dava yoluyla, aracın ağır hasarlı olmadığını, onarım masraflarının rayiç bedeli aşmadığını veya kaydın hatalı işlendiğini ispatlamaya çalışabilir. Mahkeme, bilirkişi incelemesi ve diğer delilleri değerlendirerek bir karar verir. Mahkeme, ağır hasar kaydının haksız olduğuna karar verirse, kaydın düzeltilmesi için SBM’ye bildirimde bulunur.
Önemli Not: Ağır hasar kaydı sildirme veya düzeltme işlemleri, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle, bu tür bir işlem yapmayı düşünen kişilerin, bir avukata danışarak hukuki destek alması önemlidir.
Ağır Hasarlı Araç Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ağır hasar kayıtlı araçlar, hasarsız araçlara göre daha düşük fiyatlı olduğu için, bazı alıcılar tarafından tercih edilebilir. Ancak, ağır hasarlı bir araç satın alırken, dikkat edilmesi gereken birçok önemli husus vardır:
1. Detaylı İnceleme ve Ekspertiz
Ağır hasarlı bir araç satın almadan önce, mutlaka yetkili bir serviste veya bağımsız bir ekspertiz firmasında detaylı bir inceleme yaptırılmalıdır. Bu incelemede, aracın geçmiş kazaları, değişen parçaları, onarım kalitesi, mekanik ve elektronik aksamın durumu, şasi ve podye gibi önemli bölümlerin hasar durumu detaylı bir şekilde kontrol edilmelidir.
2. Güvenilir Satıcı Tercihi
Ağır hasarlı araç alım satımında, güvenilir ve kurumsal firmalar tercih edilmelidir. Merdiven altı tabir edilen, güven vermeyen kişi ve işletmelerden uzak durulmalıdır.
3. Onarım Kalitesi ve Belgelendirme
Aracın onarımının nerede ve nasıl yapıldığı sorgulanmalıdır. Onarım işlemlerinin yetkili servislerde, orijinal parçalar kullanılarak ve uzman kişiler tarafından yapılmış olması önemlidir. Onarım işlemlerine dair faturalar, servis kayıtları ve ekspertiz raporları talep edilmeli ve incelenmelidir.
4. Fiyat Araştırması
Ağır hasarlı aracın fiyatı, piyasa değerinin altında olacaktır. Ancak, çok düşük fiyatlı araçlara karşı dikkatli olunmalıdır. Fiyatın, hasarın boyutu, onarım kalitesi ve aracın genel durumu ile orantılı olup olmadığı araştırılmalıdır.
5. Deneme Sürüşü
Mümkünse, aracı satın almadan önce detaylı bir deneme sürüşü yapılmalıdır. Deneme sürüşü sırasında, aracın motor, şanzıman, süspansiyon, fren ve direksiyon sistemi gibi önemli aksamları dikkatlice kontrol edilmelidir.
6. Sigorta Maliyetleri
Ağır hasarlı araçların sigorta maliyetleri, hasarsız araçlara göre daha yüksek olabilir. Satın almadan önce, sigorta şirketlerinden teklif alınarak, sigorta maliyetleri hakkında bilgi edinilmelidir.
7. Hukuki Danışmanlık
Ağır hasarlı araç alım satım işlemleri, hukuki riskler içerebilir. Bu nedenle, satın alma kararı vermeden önce, bir avukata danışarak hukuki destek almak faydalı olacaktır.
Sonuç
Ağır hasar kaydı, ikinci el araç piyasasında önemli bir yere sahiptir ve alıcıların dikkat etmesi gereken bir husustur. Ağır hasarlı bir araç satın almak, riskli bir tercih olabilir; ancak, gerekli önlemler alındığında ve detaylı incelemeler yapıldığında, avantajlı bir seçenek de olabilir. Önemli olan, bilinçli bir tüketici olmak ve satın alma sürecinde gerekli tüm adımları atmaktır. Ağır hasar kaydının ne anlama geldiğini bilmek, doğru sorgulama yöntemlerini kullanmak, aracı detaylı bir şekilde incelemek ve güvenilir satıcıları tercih etmek, bu süreçte yaşanabilecek olası sorunları en aza indirecektir. Unutulmamalıdır ki, ağır hasar kaydı, aracın tamamen kullanılamaz olduğu anlamına gelmez; ancak, onarım kalitesi ve aracın genel durumu, sürüş güvenliği ve aracın değeri açısından büyük önem taşır.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14
🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨
https://legapro.net/
