VESAYET NEDİR? VESAYET DAVASI
Vesayet Nedir?
Vesayet, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş bir koruma müessesesidir. Temel amacı, reşit olmayan küçüklerin veya çeşitli sebeplerle kısıtlı hale gelmiş kişilerin haklarını ve menfaatlerini korumaktır. Bu kişiler, yaşları veya sağlık durumları nedeniyle kendi başlarına karar veremeyebilir veya mal varlıklarını yönetemeyebilirler. Vesayet, bu kişilerin korunması için bir vasi atanmasını ve bu vasinin kişinin haklarını ve menfaatlerini gözeterek hareket etmesini sağlar.
Vesayet, sadece mahkeme kararı ile başlatılabilir ve sona erdirilebilir. Vesayet altına alınacak kişinin durumu, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından incelenir ve gerekli görüldüğü takdirde vasi tayini yapılır.
Vesayetin Kapsamı:
- Kişisel Hakların Korunması: Vesayet altındaki kişinin sağlığı, eğitimi, barınması gibi kişisel haklarının korunması.
- Malvarlığının Korunması: Vesayet altındaki kişinin mal varlığının yönetilmesi, korunması ve geliştirilmesi.
- Hukuki Temsil: Vesayet altındaki kişinin hukuki işlemlerinde temsil edilmesi.
Vesayete Gerekçe Olan Durumlar:
- Küçüklerin Vesayeti: Anne ve babası olmayan veya anne babası velayet görevini yerine getiremeyen küçükler.
- Kısıtlıların Vesayeti: Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi nedenlerle kısıtlı hale gelen kişiler.
Vesayet Davası:
Vesayet altına alınması gereken bir kişi için, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne vasi tayini davası açılır. Bu dava sonucunda mahkeme, kişinin vesayet altına alınıp alınmayacağına ve kimin vasi olarak atanacağına karar verir.
Vesayet davası, velayet altında olmayan küçüklerin veya korunma ihtiyacı olan yetişkinlerin haklarının ve menfaatlerinin korunması amacıyla açılan bir davadır. Bu dava kapsamında, kişinin vesayet altına alınıp alınmayacağı değerlendirilir ve eğer vesayet altına alınması uygun görülürse, kişiye bir vasi atanır.
Vesayet davası, basit yargılama usulüne tabi olduğu için daha hızlı sonuçlanır. Ayrıca, adli tatil dönemlerinde de görülebilir. Bu da, vesayet altına alınması gereken kişilerin haklarının korunması için önemli bir kolaylık sağlar.
Vesayet davası sonucunda, vesayet altına alınan kişinin tüm hukuki işlemleri vasi tarafından yapılır. Vasi, vesayet altındaki kişinin menfaatlerini gözeterek hareket etmekle yükümlüdür.
Vesayet davası açabilmek için, vesayet altına alınması istenen kişinin durumunu gösteren belgelerle birlikte mahkemeye başvurmak gerekir. Mahkeme, başvuruyu inceleyerek, gerekli gördüğü takdirde vasi tayini istenen kişiyi ve talep edilen vasiyi dinler.
Vesayet davası sonucunda, mahkeme vesayet altına alınmasına karar verirse, bir vasi tayin eder. Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumakla yükümlü olur.
Vesayet davası, vesayet altına alınacak kişinin haklarının korunması için önemli bir hukuki araçtır. Bu nedenle, vesayet altına alınması gereken bir kişi varsa, bir avukata danışarak hukuki sürecin nasıl işleyeceği hakkında bilgi almak önemlidir.
Vesayet Ne Demek?
Vesayet, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olan bir koruma müessesesidir. Kısaca, reşit olmayan veya çeşitli nedenlerle kısıtlı hale gelmiş kişilerin kişisel ve malvarlığı haklarının korunmasını ve bu kişilerin temsil edilmesini sağlayan yasal bir mekanizmadır.
Vesayet altına alınacak kişiler şunlardır:
- Küçükler: Henüz reşit olmayan (18 yaşından küçük) ve velisi bulunmayan veya velisi vesayet görevini yerine getiremeyen çocuklar.
- Kısıtlılar: Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi nedenlerle kendi işlerini göremeyecek durumda olan veya başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan erginler.
Vesayet altına alınan kişilere “vesayet altındaki” veya “mahcur” denir. Bu kişilerin haklarını ve menfaatlerini korumak için mahkeme tarafından bir “vasi” atanır. Vasi, vesayet altındaki kişinin yasal temsilcisi olur ve onun adına hareket eder.
Vesayet Kararı Nasıl Alınır?
Vesayet kararı, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilir. Vesayet altına alınması düşünülen kişi hakkında bir dava açılır ve mahkeme, gerekli incelemeleri yaparak karar verir. Vesayet altına alınma nedenleri, kişinin durumu ve vasinin kim olacağı gibi konular mahkeme tarafından değerlendirilir.
Vesayet Neden Önemlidir?
Vesayet, toplumun zayıf ve korunmaya muhtaç bireylerinin haklarını korumak için önemli bir mekanizmadır. Vesayet sayesinde, reşit olmayan çocuklar ve kısıtlılar, kendi başlarına karar veremedikleri veya mal varlıklarını yönetemedikleri durumlarda korunur ve hakları gözetilir.
Vasi Tayini Nedir?
Vasi tayini, vesayet altına alınan küçüklerin veya kısıtlıların haklarını, menfaatlerini korumak ve onları temsil etmek üzere mahkeme tarafından atanan kişiye “vasi” denir. Vasi tayini işlemi, “vesayet davası” olarak da adlandırılır.
Vesayet Altına Alınma Nedenleri:
Vesayet altına alınma nedenleri Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmiştir:
- Küçükler: Henüz reşit olmayan (18 yaşından küçük) ve velisi bulunmayan veya velisi vesayet görevini yerine getiremeyen çocuklar.
- Kısıtlılar: Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi nedenlerle kendi işlerini göremeyecek durumda olan veya başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan erginler.
Vasi Kim Olabilir?
- Ayırt etme gücüne sahip (akıl sağlığı yerinde)
- Reşit (18 yaşını doldurmuş)
- Vesayet altına alınacak kişiyle arasında menfaat çatışması olmayan
- Kamu hizmetinden yasaklı olmayan
- Haysiyetsiz hayat sürmeyen
Vasinin Görevleri:
- Vesayet altındaki kişinin kişisel ve malvarlığı ile ilgili tüm menfaatlerini korumak.
- Vesayet altındaki kişiyi hukuki işlemlerde temsil etmek.
- Vesayet altındaki kişinin bakımını, eğitimini ve sağlığını sağlamak.
- Vesayet altındaki kişinin malvarlığını yönetmek ve gelirlerini korumak.
- Mahkemeye düzenli olarak hesap vermek.
Vasi Tayini Yetkili Mahkeme:
Vasi tayini işlemleri, vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından yürütülür.
Vasi Ücreti:
Vasi, yaptığı iş karşılığında mahkeme tarafından belirlenen bir ücret alabilir. Bu ücret, vesayet altındaki kişinin malvarlığından karşılanır.
Vesayeti Gerektiren Durumlar Hangileridir?
Vesayet altına alınmayı gerektiren durumlar Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) belirtilmiştir. Bu durumlar, kişinin kendi başlarına karar veremeyecek veya mal varlıklarını yönetemeyecek durumda olmaları nedeniyle korunmalarını sağlamayı amaçlar.
Vesayeti Gerektiren Durumlar:
- Küçüklük: 18 yaşını doldurmamış ve velayet altında olmayan çocuklar vesayet altına alınabilir. Bu durumda, çocuğun menfaatlerini korumak için bir vasi atanır.
- Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı: Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle işlerini göremeyen, korunmaya ve bakıma muhtaç olan veya başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan erginler vesayet altına alınabilir. Bu durumda, kişinin tedavisi ve bakımı için bir vasi atanır.
- Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı veya Kötü Yönetim: Bu nedenlerle kendisini veya ailesini yoksulluğa düşürme tehlikesi olan, korunmaya ve bakıma muhtaç olan veya başkalarının güvenliğini tehdit eden erginler vesayet altına alınabilir. Bu durumda, kişinin malvarlığının korunması ve kendisinin kötü alışkanlıklardan korunması için bir vasi atanır.
- Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza: Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan erginler vesayet altına alınır. Bu durumda, hükümlünün malvarlığının korunması ve diğer haklarının gözetilmesi için bir vasi atanır.
- İstek Üzerine Vesayet: Yaşlılık, engellilik, deneyimsizlik veya ağır hastalık nedeniyle işlerini gerektiği gibi yönetemeyen erginler, kendi istekleri üzerine vesayet altına alınabilirler. Bu durumda, kişinin kendi isteğiyle seçtiği bir vasi atanır.
Önemli Notlar:
- Vesayet altına alınma, kişinin haklarını kısıtlayan bir durumdur ve sadece kanunda belirtilen durumlarda ve mahkeme kararıyla gerçekleştirilebilir.
- Vesayet altına alınan kişinin durumu düzenli olarak denetlenir ve gerekirse vasi değiştirilebilir veya vesayet kaldırılabilir.
- Vesayet altına alınan kişinin hakları ve menfaatleri, vasi tarafından korunur.
Vesayet Davası
Vesayet davası, vesayet altına alınması gereken bir kişi için açılan ve bu kişinin haklarını ve menfaatlerini korumayı amaçlayan bir hukuk davasıdır. Bu dava, Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülür.
Vesayet Davası Nedir?
Vesayet davası, kısıtlılık kararı verilerek bir kişiye vasi atanmasını sağlayan hukuki süreçtir. Vesayet altına alınacak kişinin hakları ve menfaatleri kısıtlanır ve vasi tarafından korunur. Vasi, vesayet altındaki kişinin adına hukuki işlemler yapabilir, ancak bazı işlemler için mahkemeden izin alması gerekebilir.
Vesayet Davası Kimler İçin Açılır?
Vesayet davası, aşağıdaki durumlarda açılabilir:
- Küçükler: Henüz reşit olmayan (18 yaşından küçük) ve velisi bulunmayan veya velisi vesayet görevini yerine getiremeyen çocuklar.
- Kısıtlılar: Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi nedenlerle kendi işlerini göremeyen veya başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan erginler.
Vesayet Davası Nasıl Açılır?
Vesayet davası açmak için, vesayet altına alınması istenen kişinin durumunu gösteren belgelerle birlikte Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur. Mahkeme, başvuruyu inceleyerek, gerekli gördüğü takdirde vesayet altına alınacak kişiyi ve vasi adayını dinler.
Vesayet Davasında Hâkimin Uygulayacağı Prosedür:
Vesayet davasında hâkimin uygulayacağı prosedür, kısıtlanma nedenine göre değişiklik gösterebilir:
- Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı: Hâkim, karar vermeden önce resmi sağlık kurulu raporu alır ve kısıtlanması istenen kişiyi dinleyebilir.
- Diğer Durumlar: Hâkim, kısıtlanması istenen kişiyi dinlemek zorundadır.
Vesayet Kararının İlanı:
Vesayet davası sonucunda, kişi hakkında vesayet kararı verilirse, bu karar kişinin yerleşim yerinde ve nüfus kayıtlı olduğu yerde ilan edilir. Bu ilan, üçüncü kişilerin kısıtlılıkla ilgili bilgi sahibi olmalarını ve buna göre hareket etmelerini sağlar.
Vesayet Kararı Ne Demek?
Vesayet kararı, bir kişinin kendi kararlarını veremeyecek veya mal varlığını yönetemeyecek durumda olması nedeniyle, haklarını ve menfaatlerini korumak amacıyla Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilen bir karardır. Bu karar ile kişi “vesayet altına alınmış” olur ve kendisine bir “vasi” atanır.
Vesayet Kararı Alınması İçin Gerekli Şartlar:
- Vesayet altına alınmayı gerektiren bir durumun varlığı: Bu durumlar Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) belirtilmiştir ve şunları içerir:
- Küçüklük (18 yaşından küçük olmak)
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı
- Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşam tarzı, kötü yönetim
- Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olma
- Kişinin kendi isteğiyle vesayet altına alınması (yaşlılık, engellilik, deneyimsizlik veya ağır hastalık nedeniyle)
- Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru: Vesayet altına alınacak kişinin kendisi, yakını veya ilgili makamlar mahkemeye başvurabilir.
- Mahkemenin değerlendirmesi: Mahkeme, başvuruyu ve sunulan belgeleri (sağlık raporu gibi) inceleyerek, kişinin vesayet altına alınması gerekip gerekmediğine karar verir.
Vesayet Kararının Sonuçları:
- Vasi Tayini: Vesayet kararı verildiğinde, mahkeme vesayet altındaki kişiye bir vasi atar. Vasi, kişinin haklarını ve menfaatlerini korumak ve onu temsil etmekle yükümlüdür.
- Kişinin Ehliyetinin Kısıtlanması: Vesayet altına alınan kişinin fiil ehliyeti kısıtlanır ve bazı hukuki işlemleri tek başına yapamaz hale gelir. Bu işlemleri vasi aracılığıyla yapması gerekir.
Vesayet Kararının İlanı:
Vesayet kararı, kesinleştikten sonra kişinin yerleşim yerinde ve nüfus kayıtlı olduğu yerde ilan edilir. Bu ilan, üçüncü kişilerin kısıtlılıkla ilgili bilgi sahibi olmalarını ve buna göre hareket etmelerini sağlar.
Vasi ve Vesayet Nedir?
Vesayet, reşit olmayan veya çeşitli sebeplerle kısıtlı hale gelmiş kişilerin kişisel ve malvarlığı haklarının korunması ve bu kişilerin temsil edilmesini sağlayan yasal bir mekanizmadır. Bu kişiler, yaşları veya sağlık durumları nedeniyle kendi başlarına karar veremeyebilir veya mal varlıklarını yönetemeyebilirler.
Vasi: Vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumak, hukuki işlemlerde onu temsil etmek ve malvarlığını yönetmekle yükümlü olan kanuni temsilcisidir.
Vesayet Makamı: Vasi tayin etme yetkisine sahip olan kurumdur. Türk Medeni Kanunu’na göre vesayet makamı, Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
Vasi Tayini:
- Kimler Vasi Olabilir? Vesayet makamı, vasilik görevini yerine getirebilecek bir ergini vasi olarak atar. Kanunda vasi sayısı konusunda bir sınırlama yoktur. Gerekli durumlarda birden fazla vasi atanabilir.
- Vasi Tayininde Öncelik: Vesayet makamı, vasi tayin ederken öncelikle vesayet altındaki kişinin eşini veya yakın hısımlarından birini tercih eder. Ancak, vesayet altındaki kişinin veya anne babasının gösterdiği kişi de vasi olarak atanabilir.
- Vasi Atama Kararının Tebliği: Vesayet makamı, vasi tayin ettikten sonra kararı vasiye hemen tebliğ eder.
- Vasi Tayininin Süresi: Vasi, kural olarak iki yıl için atanır. Ancak Sulh Hukuk Mahkemesi, bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilir. Dört yılın sonunda vasi, vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.
Özetle:
Vesayet, reşit olmayan veya kısıtlı kişilerin korunması için önemli bir hukuki kurumdur. Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumakla yükümlü olan kanuni temsilcisidir. Vasi tayini, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından yapılır ve vasi, kural olarak iki yıl için atanır.
Vasinin Görev ve Yetkileri
Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumakla görevli olan kanuni temsilcisidir. Bu görev ve sorumluluklar, Türk Medeni Kanunu (TMK) tarafından belirlenmiştir.
Vasinin Görevleri:
- Malvarlığı Defteri Tutmak: Vasi atanır atanmaz, vesayet altındaki kişinin malvarlığına ilişkin bir defter tutmak zorundadır. Bu defter, vasinin ve vesayet makamının görevlendireceği bir kişi tarafından tutulur.
- Kişilik ve Malvarlığı Menfaatlerini Korumak: Vasi, vesayet altındaki kişinin hem kişisel haklarını (sağlık, eğitim, barınma vb.) hem de malvarlığı ile ilgili menfaatlerini korumakla yükümlüdür.
- Zarar Vermemek: Vasi, görevini yerine getirirken vesayet altındaki kişiye zarar vermemek zorundadır. Eğer zarar verirse, bu zarardan sorumlu tutulacaktır.
- Paraları Faize Yatırmak: Vesayet altındaki kişinin kendisi veya malvarlığının yönetimi için gerekli olmayan paralar, faiz getirecek şekilde bir bankaya yatırılır veya Hazine tarafından çıkarılan menkul kıymetlere çevrilir. Vasi, bu işlemi 1 aydan fazla geciktirirse faiz kaybını ödemek zorunda kalır.
- Küçüklerin Bakım ve Eğitimini Sağlamak: Eğer vesayet altındaki kişi küçükse, vasi onun bakımını, eğitimini ve sağlığını sağlamakla yükümlüdür.
- Hukuki İşlemlerde Temsil Etmek: Vasi, vesayet altındaki kişiyi tüm hukuki işlemlerinde temsil eder. Ancak bazı işlemler için vesayet makamından izin alması gerekir (örneğin, taşınmaz satışı, kredi çekme gibi).
Şikayet Hakkı:
- Vesayet Altındaki Kişinin Şikayet Hakkı: Eğer vesayet altındaki kişi ayırt etme gücüne sahipse, vasinin işlemlerine ve fiillerine karşı vesayet makamına şikayet edebilir.
- İlgililerin Şikayet Hakkı: Herhangi bir ilgili kişi de, vasinin işlem ve fiillerine karşı vesayet makamına şikayette bulunabilir.
Vesayet Makamının İzni İle Yapılabilecek İşler
Vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumakla yükümlü olan vasi, bazı işlemleri tek başına yapamaz ve vesayet makamının (Sulh Hukuk Mahkemesi) iznini alması gerekir. Bu işlemler, genellikle vesayet altındaki kişinin malvarlığını ve geleceğini önemli ölçüde etkileyebilecek işlemlerdir.
Vesayet Makamının İzni Gereken İşlemler:
- Taşınmaz İşlemleri:
- Taşınmazların alımı, satımı
- Taşınmazın rehnedilmesi (ipotek edilmesi)
- Taşınmazlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması (intifa hakkı, oturma hakkı gibi)
- Taşınır ve Diğer Hak ve Değerlerin İşlemleri:
- Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin alımı, satımı, devri ve rehnedilmesi
- Yapı İşleri:
- Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri (büyük tadilatlar, yıkım, inşaat gibi)
- Finansal İşlemler:
- Ödünç verme ve alma
- Kambiyo taahhüdü altına girme (çek, senet imzalama gibi)
- Borç ödemeden aciz beyanı
- Kira Sözleşmeleri:
- Bir yıl veya daha uzun süreli ürün kirası
- Üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası
- Mesleki Faaliyetler:
- Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması
- Hukuki İşlemler:
- Dava açma, sulh olma, tahkim ve konkordato yapılması (Acil durumlarda vasi geçici önlemler alabilir)
- Aile Hukuku İşlemleri:
- Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras payının devri
- Diğer İşlemler:
- Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması
- Çıraklık sözleşmesi yapılması
- Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi
- Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesi
İzin Alınmaması Durumunda:
Vasi, vesayet makamının izni olmadan yukarıda sayılan işlemleri yaparsa, bu işlemler geçersiz sayılabilir. Ancak, mahkeme sonradan bu işlemleri onaylayabilir.
Vesayet Makamının İzni İle Yapılabilecek İşler Nelerdir?
Vesayet altındaki kişinin haklarını korumak amacıyla bazı işlemler için vasi, vesayet makamının iznini almak zorundadır. Ancak bazı işlemler için bir adım daha ileri gidilerek denetim makamının da izni aranmıştır. Denetim makamı Asliye Hukuk Mahkemesi olup, izninin gerektiği durumlar şunlardır:
- Vesayet altındaki kişinin evlat edinmesi veya evlat edinilmesi: Evlat edinme, çocuğun veya yetişkinin hayatını önemli ölçüde etkileyen bir karardır. Bu nedenle, hem vesayet makamının hem de denetim makamının izni gereklidir.
- Vesayet altındaki kişinin vatandaşlığa girmesi veya vatandaşlıktan çıkması: Vatandaşlık, kişinin hukuki statüsünü belirleyen önemli bir unsurdur. Bu nedenle, vatandaşlık değişikliği gibi önemli bir karar için denetim makamının izni aranır.
- Vesayet altındaki kişi tarafından bir işletmenin devralınması veya tasfiyesi: İşletme devralma veya tasfiye etme gibi işlemler, ciddi mali sorumluluklar doğurabilir. Bu nedenle, bu tür işlemler için denetim makamının izni gereklidir.
- Kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması: Bu tür işlemler, vesayet altındaki kişinin mal varlığını riske atabilir. Bu nedenle, denetim makamının izni alınması zorunludur.
- Vesayet altındaki kişinin bir kişiye ömür boyu aylık veya gelir bağlaması: Bu tür bir işlem, vesayet altındaki kişinin gelecekteki gelirini etkileyebilir. Bu nedenle, denetim makamının izni gereklidir.
- Ölünceye kadar bakma sözleşmeleri yapılması: Ölünceye kadar bakma sözleşmeleri, uzun vadeli ve geri dönülmesi zor taahhütler içerir. Bu nedenle, denetim makamının izni alınması gerekir.
- Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması: Mirasla ilgili işlemler, vesayet altındaki kişinin mal varlığını önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, denetim makamının izni alınması zorunludur.
- Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması: Vasi ile vesayet altındaki kişi arasındaki herhangi bir sözleşme, çıkar çatışması riskini taşıyabilir. Bu nedenle, denetim makamının izni gereklidir.
- Küçüğün ergin kılınması: Küçüğün ergin kılınması, onun tüm haklarını kullanabilmesi ve sorumluluklarını üstlenebilmesi anlamına gelir. Bu nedenle, bu karar için denetim makamının izni gereklidir.
Bu işlemlerin herhangi birinin vesayet makamının izni olmadan yapılması halinde, işlem geçersiz sayılabilir. Ancak, mahkeme sonradan bu işlemleri onaylayabilir. Vesayet altındaki kişinin haklarının korunması için, vasinin bu işlemleri yaparken hem vesayet makamının hem de denetim makamının iznini alması ve ilgili mevzuata uygun hareket etmesi büyük önem taşımaktadır.
Denetim Makamının İzniyle Yapılabilecek İşler
Vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumak amacıyla bazı işlemler için vasi, vesayet makamının (Sulh Hukuk Mahkemesi) iznini almak zorundadır. Ancak bazı işlemler, vesayet altındaki kişinin geleceğini ve mal varlığını daha derinlemesine etkileyebilecek nitelikte olduğu için, hem vesayet makamının hem de denetim makamının (Asliye Hukuk Mahkemesi) iznini gerektirir.
Denetim Makamının İzni Gereken İşlemler:
- Evlat Edinme ve Evlat Edinilme: Vesayet altındaki kişinin evlat edinmesi veya evlat edinilmesi, onun ailevi statüsünü ve geleceğini etkileyen önemli bir karardır. Bu nedenle, hem vesayet makamının hem de denetim makamının izni gereklidir.
- Vatandaşlık İşlemleri: Vesayet altındaki kişinin vatandaşlığa kabul edilmesi veya vatandaşlıktan çıkarılması, onun hukuki statüsünü ve haklarını doğrudan etkileyen bir işlemdir. Bu nedenle, bu işlemler için denetim makamının izni alınması zorunludur.
- İşletme Devralma veya Tasfiye Etme: Vesayet altındaki kişinin bir işletmeyi devralması veya tasfiye etmesi, önemli mali sorumluluklar doğurabilir ve onun mal varlığını riske atabilir. Bu nedenle, bu tür işlemler için denetim makamının izni gereklidir.
- Ortaklık ve Şirket İşlemleri: Kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması, vesayet altındaki kişinin mal varlığını ve geleceğini etkileyebilir. Bu nedenle, denetim makamının izni alınması zorunludur.
- Ömür Boyu Aylık veya Gelir Bağlama: Vesayet altındaki kişinin bir kişiye ömür boyu aylık veya gelir bağlaması, onun gelecekteki gelirini ve mal varlığını etkileyen bir işlemdir. Bu nedenle, denetim makamının izni gereklidir.
- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmeleri: Bu tür sözleşmeler, uzun vadeli ve geri dönülmesi zor taahhütler içerir. Vesayet altındaki kişinin menfaatlerini korumak için denetim makamının izni aranır.
- Miras İşlemleri: Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması, vesayet altındaki kişinin mal varlığını önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, denetim makamının izni alınması zorunludur.
- Vasi ile Sözleşme Yapılması: Vasi ile vesayet altındaki kişi arasında yapılacak herhangi bir sözleşme, çıkar çatışması riskini taşıyabilir. Bu nedenle, denetim makamının izni gereklidir.
- Küçüğün Ergin Kılınması: Küçüğün ergin kılınması, onun tüm haklarını kullanabilmesi ve sorumluluklarını üstlenebilmesi anlamına gelir. Bu nedenle, bu önemli karar için denetim makamının izni gereklidir.
Vasilik Görevinin Sona Ermesi
Vasilik görevi, vasi ve vesayet altındaki kişi arasındaki hukuki bir ilişkidir ve çeşitli nedenlerle sona erebilir. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) belirtilen bu nedenler şunlardır:
- Vasinin Fiil Ehliyetini Kaybetmesi veya Ölümü: Vasilik görevi, vasinin fiil ehliyetini kaybetmesi (örneğin, kısıtlanması veya ölümü) durumunda kendiliğinden sona erer.
- Sürenin Dolması ve Uzatılmaması: Vasi, kural olarak iki yıl için atanır. Ancak, Sulh Hukuk Mahkemesi bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilir. Eğer süre uzatılmazsa, vasilik görevi iki yılın sonunda sona erer.
- Vasinin Görevden Ayrılması: TMK madde 481’e göre, vasiliğe engel bir sebebin ortaya çıkması halinde vasi görevinden ayrılmak zorundadır. Örneğin, vasi ile vesayet altındaki kişi arasında menfaat çatışması ortaya çıkarsa veya vasi, görevi kötüye kullanırsa görevden ayrılabilir.
- Vesayet Makamı Tarafından Görevden Alınma: Vasi, aşağıdaki durumlarda vesayet makamı tarafından görevden alınabilir:
- Görevini ağır surette savsaklaması
- Yetkilerini kötüye kullanması
- Güven sarsıcı davranışlarda bulunması
- Borç ödemeden aciz düşmesi
Görevden Ayrılma veya Alınma Durumunda:
Vesayet altındaki kişinin menfaatleri gereği, görevden ayrılan veya alınan vasi, yeni vasi göreve başlayana kadar zorunlu işleri yapmakla yükümlüdür. Bu, vesayet altındaki kişinin mağdur olmaması ve haklarının korunması için önemlidir.
Sonuç:
Vasilik görevi, çeşitli nedenlerle sona erebilir. Bu nedenler arasında vasinin fiil ehliyetini kaybetmesi, sürenin dolması, vasinin görevden ayrılması veya vesayet makamı tarafından görevden alınması sayılabilir. Her durumda, vesayet altındaki kişinin menfaatleri gözetilerek yeni bir vasi atanması gerekmektedir.
Vasiliğe İtiraz
Vesayet altına alınacak kişiye vasi atanması durumunda, bazı kişilerin vasilik görevini kabul etmeme veya atanmış bir vasinin görevden alınmasını talep etme hakkı vardır. Bu hak, Türk Medeni Kanunu (TMK) tarafından düzenlenmiştir.
Vasilik Görevinden Kaçınma:
Vasi olarak atanacak kişiler arasında öncelik sırası vardır. Vesayet altındaki kişinin yakınları öncelikli olarak vasi olarak atanırlar. Ancak, bazı durumlarda vasi adayı, vasilik görevini kabul etmek istemeyebilir.
TMK madde 417’ye göre, aşağıdaki kişiler vasilik görevinden kaçınabilirler:
- Altmış yaşını doldurmuş olanlar
- Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları nedeniyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar
- Dörtten fazla çocuğun velisi olanlar
- Üzerinde başka bir vasilik görevi olanlar
- Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, hakimler ve savcılar
Vasi Olarak Atanamayanlar:
Bazı kişiler ise, yasal olarak vasi olarak atanamazlar:
- Kısıtlılar
- Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler
- Vesayet altına alınacak kişiyle menfaati önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar
- İlgili vesayet dairesi hakimleri
Vasilik Görevinden Alınma:
Vasi, görev süresi olan iki yıl dolmadan da kaçınma sebeplerini ileri sürerek görevden alınmasını isteyebilir. Ayrıca, vesayet altındaki kişinin menfaatleri gerektiriyorsa veya vasi görevini gereği gibi yerine getirmiyorsa, vesayet makamı tarafından da görevden alınabilir.
Vasiye İtiraz:
Vesayet altına alınan kişi, eşi veya yakınları, vasi olarak atanan kişiye itiraz edebilirler. İtiraz, vasi ile vesayet altındaki kişi arasında menfaat çatışması, vasinin görevini kötüye kullanması veya vasinin güven sarsıcı davranışlarda bulunması gibi nedenlerle yapılabilir.
Sonuç:
Vasilik görevi, önemli bir sorumluluktur ve herkes tarafından yerine getirilemeyebilir. Bu nedenle, yasada vasilik görevinden kaçınabilecek ve vasi olarak atanamayan kişiler belirlenmiştir. Ayrıca, vasiye itiraz etme hakkı da bulunmaktadır.
Vesayetin Kaldırılması Davası
Vesayet altına alınan bir kişinin, vesayetin devamına gerek kalmayacak bir duruma gelmesi halinde vesayet kaldırılabilir. Ancak bu her zaman vesayetin kaldırılması davası açmayı gerektirmez.
Vesayetin Kendiliğinden Kalktığı Durumlar:
- Küçüğün Ergin Olması: Eğer vesayet altına alınma nedeni yaş küçüklüğü ise, kişinin 18 yaşını doldurmasıyla vesayet kendiliğinden sona erer.
- Hapis Cezasının Sona Ermesi: Bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezası nedeniyle vesayet altına alınan kişilerde, cezanın infazının tamamlanmasıyla vesayet kendiliğinden sona erer.
Vesayetin Kaldırılması Davası Gerektiren Durumlar:
Diğer durumlarda, vesayetin kaldırılması için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açılması gerekir. Bu davayı açma hakkı, kısıtlı kişiye, eşine, altsoy ve üstsoy kan hısımlarına ve vesayet makamına aittir.
Vesayetin kaldırılması davasında, vesayet altına alınma sebebinin ortadan kalktığını kanıtlamak gerekmektedir. Bu kanıtlama, vesayet altına alınma nedenine göre farklılık gösterir:
- Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı: Kişinin iyileştiğini gösteren güncel bir sağlık kurulu raporu sunulmalıdır.
- Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı veya Kötü Yönetim: Son bir yıl içinde bu davranışlara ilişkin herhangi bir şikayet olmaması ve kişinin durumunun düzeldiğini gösteren deliller sunulmalıdır.
Vesayetin Kaldırılması Kararının İlanı:
Vesayetin kaldırılması kararı verildiğinde, bu karar da tıpkı vesayet altına alınma kararı gibi kişinin yerleşim yerinde ve nüfus kayıtlı olduğu yerde ilan edilir. Bu ilan, üçüncü kişilerin kişinin artık vesayet altında olmadığını bilmelerini sağlar.
Önemli Notlar:
- Vesayetin kaldırılması davası, basit yargılama usulüne tabidir ve adli tatilde de görülebilir.
- Vesayetin kaldırılması davası, kişinin ehliyetini geri kazanması açısından önemlidir.
- Vesayetin kaldırılması davası açmadan önce bir avukata danışmanız, sürecin doğru yönetilmesi ve haklarınızın korunması açısından önemlidir.
Vesayet Davasına Bakmaya Yetkili Mahkeme
Vesayet davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Bu mahkemeler, vesayet makamı olarak görev yaparlar.
Yetkili Mahkeme:
Vesayet davasına bakmaya yetkili mahkeme, vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yeri mahkemesidir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, yerleşim yerinin kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yerle aynı anlamda olmadığıdır. Yargıtay kararları da bu konuya açıklık getirerek, yerleşim yerinin kişinin fiilen yaşadığı yer olduğunu belirtmiştir.
Denetim Makamı:
Asliye Hukuk Mahkemeleri ise vesayet davalarında denetim makamı olarak görev yaparlar.
Özet:
- Görevli Mahkeme: Sulh Hukuk Mahkemesi (Vesayet Makamı)
- Yetkili Mahkeme: Vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yeri mahkemesi (Sulh Hukuk Mahkemesi)
- Denetim Makamı: Asliye Hukuk Mahkemesi
Önemli Not: Vesayet davası açmadan önce, yetkili mahkemenin doğru bir şekilde belirlenmesi önemlidir. Aksi takdirde, dava yetkisizlik nedeniyle reddedilebilir. Bu nedenle, bir avukata danışarak yetkili mahkemenin belirlenmesi ve dava sürecinin doğru bir şekilde yürütülmesi önerilir.
Vesayet Makamının Rapor ve Hesapları İncelemesi
Vesayet makamı, yani Sulh Hukuk Mahkemesi, vasi tayini davasında önemli bir rol oynar. Bu rol, sadece vasi tayini ile sınırlı kalmaz, aynı zamanda vasinin vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumasını sağlamak için rapor ve hesapları incelemeyi de içerir.
Raporların İncelenmesi:
- Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Durumunda: Vesayet altına alınacak kişi akıl hastası veya akıl zayıflığına sahipse, mahkeme resmi bir sağlık kuruluşundan alınan raporu inceler. Bu rapor, kişinin fiil ehliyetinin kısıtlı olduğunu ve vesayete ihtiyacı olduğunu tespit etmek için önemlidir.
- Diğer Durumlar: Mahkeme, vesayet altına alınacak kişinin durumuna göre diğer ilgili raporları da inceleyebilir. Örneğin, kişinin mal varlığına ilişkin bir rapor talep edilebilir.
Hesapların İncelenmesi:
- Vasinin Hesap Verme Yükümlülüğü: Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını yönetmekle yükümlüdür ve bu yönetime ilişkin düzenli olarak hesap vermek zorundadır.
- Mahkemenin İnceleme Süreci: Vesayet makamı, vasinin sunduğu hesapları 15 gün içinde inceler. Hesaplarda eksiklik veya yanlışlık tespit edilirse, vasiye düzeltmesi için ek süre verilir.
- Hesapların Onaylanması: Eksiklikler giderildikten sonra, vesayet makamı hesapları onaylar ve bu onay ile işlem tamamlanır.
Vasi ve Vesayet Dairesinin Sorumlulukları:
- Vasinin Sorumlulukları: Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve menfaatlerini korumak, malvarlığını iyi niyetle yönetmek ve düzenli olarak hesap vermekle sorumludur.
- Vesayet Dairesinin Sorumlulukları: Vesayet dairesi, vasi tayini, raporların incelenmesi, alınması ve vesayet altındaki kişinin mali hesaplarının incelenmesi gibi işlemlerden sorumludur.
Vasinin Sorumluluğunun Zamanaşımı:
Vasinin sorumluluğuna ilişkin tazminat davaları, kesin hesabın tebliğinden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra dava açma hakkı kaybedilir.
Sonuç:
Vesayet makamının rapor ve hesapları incelemesi, vesayet altındaki kişinin haklarının korunması ve vasinin görevini doğru bir şekilde yerine getirmesini sağlamak için önemli bir süreçtir. Bu süreçte, hem vasinin hem de vesayet makamının sorumlulukları belirlidir ve bu sorumlulukların yerine getirilmemesi hukuki sonuçlar doğurabilir.
Vesayet Davası Harcı Ne Kadar?
Vesayet davası harcı, her yıl güncellenen Yargı Ücretleri Tarifesi’ne göre belirlenir. Maktu harç olduğu için her yıl değişebilir. 2024 yılı için vesayet davası harcını öğrenmek için aşağıdaki kaynaklara başvurabilirsiniz:
- Baro Tavsiye Niteliğindeki Ücret Tarifeleri: Baroların yayınladığı ücret tarifelerinde vesayet davası harcı bilgisi yer alır. Örneğin, İstanbul Barosu’nun 2024 yılı tavsiye niteliğindeki ücret tarifesine buradan ulaşabilirsiniz
- E-Devlet Üzerinden Harç ve Değerli Kağıt Bedeli Sorgulama: E-Devlet üzerinden harç ve değerli kağıt bedeli sorgulama hizmeti ile vesayet davası harcını öğrenebilirsiniz.
- Sulh Hukuk Mahkemesi Kalemi: Dava açacağınız Sulh Hukuk Mahkemesi’nin kaleminden de güncel harç miktarını öğrenebilirsiniz.
Vesayet Avukatı Ücreti:
Vesayet davası harcı dışında, bir avukatla çalışmayı tercih ederseniz avukatlık ücreti de ödemeniz gerekecektir. Avukatlık ücreti, her yıl yayınlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenir ve avukat bu tarifede belirtilen miktardan daha düşük bir ücret talep edemez. Avukatlık ücreti, davanın karmaşıklığına, avukatın deneyimine ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, bir avukatla anlaşmadan önce ücreti hakkında detaylı bilgi almanız önemlidir.
Önemli Not: Vesayet davası harcı ve avukatlık ücreti dışında, dava sürecinde bazı ek masraflar da çıkabilir (örneğin, bilirkişi ücreti, tebligat ücreti vb.). Bu nedenle, dava açmadan önce tüm masrafları göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Vesayet Davası Örnek Dilekçe
[İL] … SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE
DAVACI: (Adınız Soyadınız) (T.C. Kimlik Numaranız) ADRES: (Adresiniz)
DAVALI: Hasımsız
KISITLI ADAYI: (Vesayet Altına Alınması İstenen Kişinin Adı Soyadı ve T.C. Kimlik Numarası)
KONU: (Kısıtlı Adayının Adı Soyadı)’nın kısıtlanarak vesayet altına alınması ve vasi görevlendirilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR:
- (Kısıtlı adayının sizinle olan akrabalık derecesi) (Kısıtlı adayının adı soyadı) … yaşındadır. (Kısıtlı adayının adı soyadı) (Kısıtlanma sebebi örneğin: akıl hastalığı, yaşlılık vb.) nedeniyle kendi işlerini göremeyecek ve malvarlığını yönetemeyecek durumdadır.
- (Kısıtlı adayının adı soyadı) hakkında …………….. Hastanesi tarafından …………….. tarih ve ………. sayılı sağlık kurulu raporu tanzim edilmiştir. Raporda, (kısıtlı adayının adı soyadı)’nın (hastalık/durum) olduğu ve bu nedenle vesayet altına alınması gerektiği belirtilmiştir.
- (Kısıtlı adayının adı soyadı)’ın (mal varlığı bilgileri) gibi malvarlığı değerleri bulunmaktadır. Bu malvarlığının korunması ve (kısıtlı adayının adı soyadı)’nın menfaatlerinin gözetilmesi için bir vasi atanması gerekmektedir.
- (Neden vasi olarak atanmak istediğinizi açıklayın. Örneğin, kısıtlı adayı ile olan ilişkiniz, bakımını üstlenme durumunuz vb.)
HUKUKİ NEDENLER: Türk Medeni Kanunu’nun 404 ve devamı maddeleri.
DELİLLER:
- Nüfus kayıt örneği
- Sağlık kurulu raporu
- (Gerekli diğer belgeler)
- Tanık beyanları
SONUÇ VE İSTEM:
Yukarıda arz edilen nedenler ve mahkemenizce re’sen göz önünde bulundurulacak hususlar çerçevesinde;
- (Kısıtlı adayının adı soyadı)’nın kısıtlanarak vesayet altına alınmasına,
- (Vasi olarak atanmak istediğiniz kişinin adı soyadı)’nın vasi olarak atanmasına,
karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.
(Tarih)
(İmza)(Adınız Soyadınız)
Vesayet hakkında merak ettiğiniz her konuda bize ulaşabilirsiniz. LegaPro Hukuk Bürosu olarak, size en iyi hukuki hizmeti sunmak için buradayız.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Aile Avukatı, haklarınızı korumanıza destek olacaktır. Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 📞 0507 606 15 14 📞
https://legapro.net/
