Refakat İzni Nedir? Refakat İzni Dilekçe Örneği

Çalışanların Yakınlarının Hastalığında Yanında Olma Hakkı

Refakat izni, çalışanların, belirli derecedeki yakınlarının ciddi sağlık sorunları yaşaması durumunda, onların bakım ve tedavi süreçlerine destek olabilmeleri için verilen yasal bir izindir. Bu izin, çalışanın hem ailevi sorumluluklarını yerine getirebilmesini hem de iş hayatına devam edebilmesini sağlamayı amaçlar.

Bu rehberde, refakat izninin ne olduğunu, kimlerin bu izinden yararlanabileceğini, izin süresini, hukuki dayanaklarını, maaştan kesinti yapılıp yapılamayacağını, hangi hastalıklar için refakat izni alınabileceğini ve refakat izni hakkında sıkça sorulan soruları detaylı bir şekilde ele alacağız.

Refakat İzni Nedir?

Refakat izni, bir çalışanın, bakmakla yükümlü olduğu veya refakat etmediği takdirde hayati tehlikeye girecek yakınlarının (anne, baba, eş, çocuk, kardeş) ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığa yakalanması durumunda, bu kişinin bakımı ve tedavisi ile ilgilenmek amacıyla kullanabildiği, ücretli veya ücretsiz olabilen yasal bir izindir.

Refakat İzninin Temel Özellikleri:

• Yakınlık Derecesi: Refakat izni, belirli derecedeki yakınlar için kullanılabilir. Bu yakınlar genellikle anne, baba, eş, çocuk ve kardeşlerdir.
• Hastalığın Ciddiyeti: Refakat izni, her hastalık için değil, ağır kaza, uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklar veya hayati tehlike arz eden durumlar için verilir.
• Sağlık Kurulu Raporu: Refakat izninin kullanılabilmesi için, yetkili bir sağlık kuruluşundan sağlık kurulu raporu alınması zorunludur. Bu raporda, hastanın durumu, refakat ihtiyacı ve refakat süresi açıkça belirtilmelidir.
• Ücretli/Ücretsiz: Refakat izninin ücretli olup olmayacağı, çalışanın statüsüne (memur, sözleşmeli personel, özel sektör çalışanı) ve iş sözleşmesi/toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre değişir.

Refakat İzni Kimlere Verilir?

Refakat izni hakkı, memurlar ve özel sektör çalışanları için farklı mevzuatlarda düzenlenmiştir.

1. Devlet Memurları (657 Sayılı Kanun):

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 105. maddesine göre, memurlara aşağıdaki durumlarda refakat izni verilebilir:

• Memurun bakmakla yükümlü olduğu (sosyal güvenlik açısından bakmakla yükümlü olunan) veya
• Memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek;
  • Anne,
  • Baba,
  • Eş,
  • Çocukları,
  • Kardeşlerinden

birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde verilir.

2. Özel Sektör Çalışanları (4857 Sayılı İş Kanunu):

4857 sayılı İş Kanunu’nda refakat izni ile ilgili açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, İş Kanunu’nun Ek 2. maddesinde düzenlenen “Mazeret İzni” kapsamında değerlendirilebilir.

• İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin ¹ ana veya babasının, eşinin kardeşinin, büyük ana veya büyük babasının ölümü hâlinde ise iki gün ücretli izin verilir.   1. www.icisleri.gov.tr www.icisleri.gov.tr
• Ayrıca işçiye;
• En az yüzde 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun (çocuğun evli olması durumunda dahi eşinin ağır hastalığı halinde bakımını üstlenecek başka kimsenin bulunmaması kaydıyla) tedavisinde kullanılmak üzere, ebeveynlerden sadece biri tarafından bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verilir.

Önemli Not: Özel sektörde çalışanlar için refakat izni, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde ayrıca düzenlenmiş olabilir. Bu nedenle, iş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin de incelenmesi gerekir.

Refakat İzni Kaç Gündür?

Refakat izni süresi, çalışanın statüsüne göre farklılık göstermektedir:

1. Devlet Memurları (657 Sayılı Kanun):

• 3 aya kadar ücretli refakat izni verilebilir.
• Gerekli görülmesi halinde bu süre bir katına kadar (3 ay daha) uzatılabilir. Yani toplamda 6 aya kadar refakat izni kullanılabilir.
• Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
• Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi 6 ayı geçemez.

2. Özel Sektör Çalışanları (4857 Sayılı İş Kanunu):

• İş Kanunu’nda refakat izni açıkça düzenlenmediği için, süre işveren ile işçi arasındaki anlaşmaya bağlıdır.
• İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde refakat izni ile ilgili bir hüküm varsa, bu hüküm uygulanır.
• Sözleşmede hüküm yoksa, işverenin inisiyatifindedir. İşveren, işçiye refakat izni vermeyebilir veya belirli bir süre ile sınırlayabilir.
• Ancak işçinin;
  • En az yüzde 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde kullanılmak üzere, ebeveynlerden sadece biri tarafından bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin hakkı vardır.

3. Sözleşmeli Personel (4/B):

• Sözleşmeli personele, refakat etmesi gereken kişinin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi kaydıyla, 3 aya kadar refakat izni verilebilir.
• Sağlık hizmetleri sınıfında bulunan ve 4924 sayılı kanuna tabi olarak istihdam edilen sözleşmeli personel de aynı haktan yararlanmaktadır.

Önemli Not: Refakat izni süresi, takvim günü olarak hesaplanır, hafta sonları ve resmi tatiller de izin süresine dahildir.

Refakat İzni İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Refakat izni kullanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

• Yakınlık Şartı: Refakat edilecek kişinin, izin talep eden çalışanın annesi, babası, eşi, çocuğu veya kardeşi olması gerekir. (Memurlar için)
• Hastalığın Niteliği: Refakat edilecek kişinin ağır bir kaza geçirmiş olması veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması ve bu durumun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi gerekir.
• Bakıma Muhtaç Olma: Refakat edilecek kişinin, hastalığı nedeniyle bakıma muhtaç olması ve bu ihtiyacın sağlık kurulu raporunda belirtilmesi gerekir.
• Hayati Tehlike (Memurlar İçin): Memurun bakmakla yükümlü olmadığı yakınları için refakat izni talep etmesi durumunda, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike doğacağının sağlık kurulu raporunda belirtilmesi gerekir.
• Sağlık Kurulu Raporu: Refakat izni için yetkili bir sağlık kuruluşundan (devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri vb.) alınmış, yukarıdaki şartları sağlayan ve refakat gerekliliğini açıkça belirten bir sağlık kurulu raporunun bulunması zorunludur.

Sağlık Kurulu Raporunda Bulunması Gerekenler:

• Hastanın kimlik bilgileri ve T.C. kimlik numarası
• Hastanın hastalığına ilişkin teşhis ve tedavi bilgileri
• Refakati gerektiren tıbbi sebepler
• Refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı
• Sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği
• Refakat süresi (3 ayı geçmeyecek şekilde)
• Varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler

Refakat İzni Nasıl Alınır?

Refakat izni almak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Sağlık Kurulu Raporu Alınması: Refakat edilecek kişinin hastalığına ilişkin, yukarıda belirtilen şartları taşıyan ve içeriği eksiksiz olan bir sağlık kurulu raporu alınmalıdır.
2. İzin Talep Dilekçesi Yazılması: Çalıştığınız kuruma hitaben yazılacak dilekçede, refakat izni talep ettiğinizi, refakat edeceğiniz kişinin kimlik bilgilerini, hastalığını ve izin süresini belirtmelisiniz.
3. Başvuru: Dilekçe ve sağlık kurulu raporu ile birlikte, çalıştığınız kurumun personel işleri birimine (özel sektörde insan kaynakları birimine) başvuruda bulunmalısınız.
4. Değerlendirme ve Onay: Başvurunuz, kurum tarafından değerlendirilir ve uygun görülmesi halinde onaylanır.

Önemli Not: Refakat izni talebinin kurum tarafından reddedilmesi halinde, bu karara karşı idari yargıda dava açılabilir.

Refakat İzni Kullanırken Maaştan Kesinti Olur Mu?

Devlet Memurları:

• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, memurlara verilen refakat izni ücretli izindir.
• Memurlar, refakat izni süresince aylık ve özlük haklarını tam olarak almaya devam ederler. Herhangi bir maaş kesintisi yapılmaz.

Özel Sektör Çalışanları:

• 4857 sayılı İş Kanunu’nda refakat izni açıkça düzenlenmediği için, bu konuda iş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmesi hükümleri belirleyici olur.
• Sözleşmede hüküm yoksa, işverenin inisiyatifindedir. İşveren, refakat iznini ücretli veya ücretsiz olarak kullandırabilir.
• Ancak;
  • En az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğu için refakat izni kullanan işçiye bir yıl içerisinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.

Refakat İzni Hangi Hastalıklar İçin Verilir?

Refakat izni, her hastalık için verilmez. Refakat izninin verilebilmesi için, hastalığın ağır ve uzun süreli tedavi gerektiren bir hastalık olması, hastanın bakıma muhtaç durumda olması ve memurlar için, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike oluşması gerekir.

Refakat izni verilebilecek hastalıklara örnekler:

• Kanser
• Organ, doku veya ilik nakli
• Ağır kaza sonucu yatağa bağımlı olma
• Uzun süreli tedavi gerektiren ruh ve sinir hastalıkları
• İleri evre Parkinson, Alzheimer, ALS gibi nörolojik hastalıklar
• Ağır enfeksiyon hastalıkları
• Böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği gibi kronik hastalıkların ilerlemiş evreleri
• KOAH, Akciğer Yetmezliği
• Kalp Krizi ve By-Pass Ameliyatları
• İnme (Felç)
• Yoğun bakım gerektiren durumlar

Önemli Not: Bu liste, örnek niteliğindedir. Refakat izni verilip verilmeyeceği, her somut olayın özelliklerine ve sağlık kurulu raporuna göre değerlendirilir.

Refakat İzni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Refakat iznini kimler kullanabilir?

Devlet memurları, bakmakla yükümlü oldukları veya refakat etmedikleri takdirde hayatı tehlikeye girecek anne, baba, eş, çocuk ve kardeşleri için kullanabilirler. Özel sektör çalışanları için ise, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa veya işverenin onayı ile kullanılabilir. Ayrıca işçiler en az yüzde yetmiş oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocukları için de refakat izni kullanabilir.

2. Refakat izni en fazla kaç gün kullanılabilir?

Devlet memurları için refakat izni en fazla 3 + 3 = 6 aydır. Özel sektörde ise işçi ve işveren arasındaki anlaşmaya veya iş sözleşmesi/toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir.

3. Refakat izni uzatılabilir mi?

Evet, devlet memurları için 3 aylık refakat izni, gerekli şartların devam etmesi halinde 3 ay daha uzatılabilir. Özel sektörde ise uzatma, işveren ile işçi arasındaki anlaşmaya bağlıdır.

4. Refakat izni ücretli mi?

Devlet memurları için refakat izni ücretlidir. Özel sektörde ise iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe, işverenin inisiyatifindedir. Ancak, en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğu için refakat izni kullanan işçiye bir yıl içerisinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.

5. Refakat izni almak için hangi belgeler gereklidir?

Refakat izni almak için en önemli belge, sağlık kurulu raporudur. Bu raporda, refakat gerekliliğinin tıbbi sebepleri, hastanın durumu, refakat süresi ve gerekli diğer bilgiler yer almalıdır. Ayrıca, izin talep dilekçesi ve duruma göre diğer belgeler (vukuatlı nüfus kayıt örneği vb.) gerekebilir.

6. Refakat izni talebim reddedilirse ne yapabilirim?

Refakat izni talebinizin reddedilmesi halinde, bu karara karşı idari yargıda dava açabilirsiniz. Dava açma süresi, ret kararının size tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gündür.

7. Aynı anda iki kişi refakat izni kullanabilir mi?

Hayır. Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz. Özel sektörde de kural olarak aynı anda iki kişinin refakat izni kullanması mümkün değildir.

8. Refakat izni kullanırken başka bir işte çalışabilir miyim?

Hayır. Refakat izni süresince, izin amacına aykırı hareket etmemek ve başka bir işte çalışmamak gerekir. Aksi takdirde, hakkınızda disiplin işlemi yapılabilir.

9. Refakat izni yıllık izinden düşer mi?

Hayır. Refakat izni, yıllık izinden bağımsız bir izin türüdür ve yıllık izinden düşülmez.

10. Refakat izni nasıl iptal edilir?

Refakat iznini gerektiren durumun ortadan kalkması halinde, izin kendiliğinden sona erer. Bu durumda, memurun iznin bitmesini beklemeksizin derhal göreve başlaması gerekir. Özel sektör çalışanları ise, durumu işverene bildirerek işe başlamalıdır.

11. Özel sektörde babam için refakat izni alabilir miyim?

Özel sektörde babanız için refakat izni alıp alamayacağınız, iş sözleşmenizde veya varsa toplu iş sözleşmesinde bu konuda bir hüküm olup olmamasına bağlıdır. Eğer sözleşmelerde bu konuda bir düzenleme yoksa, işverenin insiyatifindedir. İşveren, babanızın sağlık durumunu ve sizin refakat etme gerekliliğinizi değerlendirerek izin verip vermeme konusunda karar verecektir.

12. Refakat izni aldıktan sonra işten çıkarılabilir miyim?

Hayır. Refakat izni kullanmanız, işten çıkarılmanız için geçerli bir sebep oluşturmaz. İşveren, sırf refakat izni aldığınız için sizi işten çıkarırsa, bu haksız fesih olur ve işe iade davası açma hakkınız doğar.

13. Refakat izni ile mazeret izni arasındaki fark nedir?

Refakat izni, belirli derecedeki yakınların ağır ve uzun süreli hastalıkları durumunda, sağlık kurulu raporu ile kullanılabilen bir izindir. Mazeret izni ise, İş Kanunu’nun Ek 2. maddesinde sayılan belirli mazeret hallerinde (evlenme, ölüm, doğum vb.) verilen, daha kısa süreli bir izindir. Mazeret izni için sağlık kurulu raporu gerekmez.

14. Refakat izni kullanmak için işverene ne kadar süre önceden haber vermeliyim?

2.0 Experimental Advanced. Anlık bilgilere ve bazı Gemini özelliklerine erişimi yoktur.

Refakat izni kullanmak için işverene ne kadar süre önceden haber vermeniz gerektiği konusunda net bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, durumun aciliyeti ve işyerindeki işleyişin aksamaması göz önünde bulundurularak, mümkün olan en kısa sürede işverene bilgi verilmesi uygun olacaktır.

Örneğin, ani bir kaza veya hastalık durumunda, derhal işverene haber verilmesi gerekirken, planlı bir ameliyat için önceden bilgi verilmesi daha uygundur.

15. Refakat izni formunu nereden bulabilirim?

Refakat izni formu, çalıştığınız kurumun personel işleri biriminden (özel sektörde insan kaynakları departmanından) veya ilgili kurumun internet sitesinden temin edilebilir. Ayrıca, internette “refakat izni formu” veya “refakat izni dilekçe örneği” şeklinde arama yaparak da örnek formlara ulaşabilirsiniz. Ancak, kullanacağınız formun çalıştığınız kurumun formatına uygun olup olmadığını kontrol etmeniz önemlidir.

16. Refakat izni dilekçesi nasıl yazılır?

Refakat izni dilekçesi, resmi bir üslupla ve açık, anlaşılır bir dille yazılmalıdır. Dilekçede aşağıdaki bilgiler mutlaka yer almalıdır:

• Başlık: “Refakat İzni Talebi”
• Hitap: Çalıştığınız kurumun yetkili birimine hitaben (Örneğin, “…… Müdürlüğüne”, “İnsan Kaynakları Departmanına”)
• Giriş: Kendinizi tanıtan kısa bir giriş cümlesi (Örneğin, “Kurumunuzda …… pozisyonunda görev yapmaktayım.”)
• Talep: Refakat izni talebinizi açıkça belirten cümle (Örneğin, “Aşağıda belirttiğim sebeplerden dolayı … tarihleri arasında refakat izni kullanmak istiyorum.”)
• Gerekçe: Refakat izni talep etme nedeninizi açıklayan bölüm. Bu bölümde;
  • Refakat edeceğiniz kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası
  • Yakınlık dereceniz
  • Hastalığına ilişkin bilgiler (teşhis, tedavi süreci vb.)
  • Refakat gerekliliğini ve süresini belirten sağlık kurulu raporuna atıf
  • Varsa refakat edilmediği takdirde hayati tehlike doğacağına dair bilgi
• Ekler: Dilekçeye eklenecek belgelerin listesi (sağlık kurulu raporu, nüfus kayıt örneği vb.)
• Tarih ve İmza: Dilekçenin yazıldığı tarih, adınız, soyadınız ve imzanız.

Refakat İzni Dilekçe Örneği

                                      .../.../20...

    ... (Kurum Adı) ... Müdürlüğüne / İnsan Kaynakları Departmanına


Konu: Refakat İzni Talebi

Kurumunuzda/Şirketinizde ... pozisyonunda ... sicil numarası ile görev yapmaktayım.

... (Yakınlık derecesi, Örn: Annem, Babam, Eşim) ... (Adı Soyadı), ... (T.C. Kimlik No: ...), ... (Hastalığın adı) tanısıyla ... (Hastanenin adı) Hastanesi'nde tedavi görmektedir.

Ek'te sunulan ... tarihli ve ... sayılı sağlık kurulu raporunda da belirtildiği üzere, ... (Adı Soyadı)'nın tedavisi süresince refakat etmem gerektiği ve refakat edilmediği takdirde hayati tehlikesinin bulunduğu belirtilmiştir.

Bu nedenle, .../.../20... ile .../.../20... tarihleri arasında ... gün süreyle refakat izni kullanmak istiyorum.

Gereğini arz ederim.

Saygılarımla,

Adı Soyadı
İmza

Ekler:
1. Sağlık Kurulu Raporu
2. Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği
3. ...

Önemli Not: Bu dilekçe örneği, genel bir şablon olup, somut olayın özelliklerine ve çalıştığınız kurumun taleplerine göre değiştirilmelidir.

Sonuç

Refakat izni, çalışanların zor zamanlarında yakınlarının yanında olabilmelerini sağlayan önemli bir haktır. Bu iznin kullanımı, belirli şartlara ve usullere bağlıdır. Hem işverenlerin hem de çalışanların, refakat izni ile ilgili hak ve yükümlülüklerini bilmeleri, sürecin sorunsuz bir şekilde işlemesi açısından büyük önem taşır.

Bu rehberde yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Her somut olay, kendine özgü özellikler taşıdığından, yaşadığınız durumla ilgili olarak, konusunda uzman bir avukata danışmanız, haklarınızı en doğru şekilde korumanız açısından büyük önem taşımaktadır.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku alanında uzman ve deneyimli ekibimizle, refakat izni ve diğer izin hakları konusunda kapsamlı hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. Hak kaybına uğramamanız ve en etkili hukuki çözüme ulaşmanız için, bize “Avukata Sor” bölümünden ulaşabilir, online danışmanlık randevusu alarak, durumunuzu detaylı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/