Mehir Alacağı Davası: Evlilikte Kadının Güvencesi

Mehir Alacağı Hakkınızı Nasıl Korursunuz?

Mehir alacağı, İslam hukukundan köken alan ve günümüzde de geçerliliğini koruyan, evlilik sırasında veya evliliğin sona ermesi halinde kadına ekonomik güvence sağlamayı amaçlayan bir haktır. Bu hak, erkeğin evlenirken veya evlilik devam ederken kadına vermeyi taahhüt ettiği para, altın, gayrimenkul veya diğer ekonomik değeri olan malları kapsar.

Bu rehberde, mehir alacağının ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, mehir alacağı davasının ne zaman ve nasıl açılabileceğini, hangi mahkemede görüleceğini, ispat ve delil şartlarını, zamanaşımı süresini ve mehir alacağı ile mal paylaşımı davaları arasındaki farkları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Ayrıca, sıkça sorulan soruları da yanıtlayarak, mehir alacağı konusunda kapsamlı bir bilgi kaynağı sunmayı amaçlıyoruz.

Mehir Alacağı Nedir?

Mehir alacağı, erkeğin evlenme sırasında veya evlilik devam ederken ya da evliliğin sona ermesi durumunda ödenmek üzere kadına vermeyi taahhüt ettiği para, altın, taşınır/taşınmaz mal veya ekonomik değeri olan başka bir malvarlığı unsurudur. Mehir, İslam hukukunda kadının evlilik birliğine katkısının bir karşılığı ve ekonomik güvencesi olarak kabul edilirken, Türk hukukunda bağışlama vaadi sözleşmesi olarak değerlendirilmektedir.

Mehir Türleri:

• Mehr-i Muaccel (Peşin Mehir): Evlenme anında veya evlilik sırasında kadına hemen ödenen veya teslim edilen mehirdir.
• Mehr-i Müeccel (Vadeli/Ertelenmiş Mehir): Evliliğin boşanma veya ölümle sona ermesi halinde ödenmesi kararlaştırılan mehirdir.

Mehirin Amacı:

• Kadına ekonomik güvence sağlamak.
• Evlilik birliğine katkısının maddi bir karşılığını oluşturmak.
• Boşanma durumunda kadının mağduriyetini önlemek.
• Erkeğin boşanma hakkını kullanmasını zorlaştırmak (geçmişte bu amaç ön plandaydı).

Türk Hukukunda Mehir:

Türk Medeni Kanunu’nda “mehir” kavramı doğrudan yer almamaktadır. Ancak, Yargıtay içtihatları ile mehir, bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilmekte ve Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 288 ve devamı maddeleri uyarınca değerlendirilmektedir.

Önemli Not: Mehir, sözleşme serbestisi ilkesi kapsamında, tarafların serbest iradeleriyle kararlaştırılır. Kanunda mehir için belirlenmiş asgari veya azami bir miktar yoktur.

Mehir Alacağı Nasıl Ortaya Çıkar?

Mehir alacağı, evlilik akdinin kurulmasıyla birlikte veya evlilik devam ederken tarafların anlaşmasıyla ortaya çıkar. Bu anlaşma, sözlü olabileceği gibi, yazılı bir belge (mehir senedi) ile de yapılabilir.

Mehir Alacağının Doğması İçin Gerekenler:

1. Geçerli Bir Evlilik: Mehir alacağının doğabilmesi için, öncelikle geçerli bir evlilik akdinin kurulmuş olması gerekir.
2. Tarafların Anlaşması: Eşler arasında mehirin varlığı, cinsi, miktarı ve ödeme şekli konusunda bir anlaşma olmalıdır.
   • Açık Anlaşma: Taraflar, mehirin ne olduğunu, miktarını ve ne zaman ödeneceğini açıkça belirlemiş olabilirler.
   • Örtülü Anlaşma: Taraflar arasında açık bir anlaşma olmasa bile, örf ve adet gereği mehirin varlığı kabul edilebilir. Ancak, bu durumda, mehirin varlığını ve miktarını iddia eden taraf ispatlamak zorundadır.
3. Mehr-i Müeccel İçin Evliliğin Sona Ermesi: Mehr-i müeccel, yani ödenmesi sonraya bırakılan mehirde, alacağın talep edilebilmesi için evliliğin boşanma, ölüm veya başka bir nedenle sona ermiş olması gerekir.

Mehir Senedi:

• Mehir senedi, mehir anlaşmasının yazılı delilidir.
• Mehir senedi düzenlenmesi, zorunlu değildir. Ancak, ispat kolaylığı açısından yazılı bir senet düzenlenmesi tavsiye edilir.
• Mehir senedinde, mehirin cinsi, miktarı, ödeme şekli ve zamanı açıkça belirtilmelidir.
• Mehir senedi, noter huzurunda düzenlenebileceği gibi, taraflar arasında adi yazılı şekilde de düzenlenebilir.
• Taşınmaz mülkiyetinin veya bir ayni hakkın (örneğin, intifa hakkı) mehir olarak kararlaştırılması durumunda, mehir senedinin resmi şekilde (tapuda veya noterde) düzenlenmesi gerekir. Aksi takdirde, taşınmaza ilişkin mehir anlaşması geçersiz olur.

Mehir Alacağı İçin Dava Ne Zaman Açılabilir?

Mehir alacağı davasının ne zaman açılabileceği, mehirin türüne (muaccel veya müeccel) göre değişir.

1. Mehr-i Muaccel (Peşin Mehir):

• Hemen Dava Açılabilir: Mehr-i muaccel, evlilik akdinin kurulmasıyla birlikte hemen muaccel hale gelir ve kadın tarafından her zaman talep edilebilir.
• Evlilik Devam Ederken de Dava Açılabilir: Kadın, evlilik birliği devam ederken de mehr-i muaccelin ödenmesi için dava açabilir.

2. Mehr-i Müeccel (Vadeli/Ertelenmiş Mehir):

• Evliliğin Sona Ermesi Gereklidir: Mehr-i müeccel, evliliğin boşanma, ölüm veya başka bir nedenle sona ermesi halinde muaccel hale gelir ve talep edilebilir.
• Boşanma Halinde: Boşanma davası kesinleştikten sonra mehir alacağı davası açılabilir.
• Ölüm Halinde: Eşin (kocanın) ölümünden sonra, kadın, ölen eşin mirasçılarına karşı mehir alacağı davası açabilir.

Önemli Notlar:

• Mehir alacağı davası açma süresi, zamanaşımı hükümlerine tabidir. Mehir alacağında zamanaşımı süresi 10 yıldır. (Bu konuda detaylı bilgi, “Mehir Alacağında Zamanaşımı” bölümünde verilecektir.)
• Dava açmadan önce, arabuluculuk yoluna başvurulması, dava şartıdır.

Mehir Alacağı Davası Nasıl Açılır?

Mehir alacağı davası, görevli ve yetkili mahkemeye sunulacak dava dilekçesi ile açılır.

Dava Açma Aşamaları:

1. Görevli ve Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi:
   • Görevli Mahkeme: Mehir alacağı davalarında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
   • Yetkili Mahkeme: Genel yetkili mahkeme, davalının (koca veya mirasçılarının) yerleşim yeri mahkemesidir. Ayrıca, boşanma davasının görüldüğü yer mahkemesi veya ölen eşin son yerleşim yeri mahkemesi de yetkili olabilir.
2. Dava Dilekçesinin Hazırlanması:
   • Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar yer almalıdır:
     • Mahkemenin adı
     • Davacı ve davalının adı, soyadı, T.C. kimlik numaraları ve adresleri
     • Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri
     • Dava konusu ve değeri (Mehirin cinsi, miktarı)
     • Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri
     • İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği
     • Dayanılan hukuki sebepler (TMK, TBK, HMK ve ilgili mevzuat)  
     • Açık bir şekilde talep sonucu (Mehir alacağının tahsili, faiz, yargılama giderleri vb.)
     • Davacının veya varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası
   • Dilekçeye, delillerin (mehir senedi, tanık listesi, yemin teklifi, vs.) eklenmesi gerekir.
3. Harç ve Gider Avansının Yatırılması:
   • Dava açılırken, başvuru harcı, peşin harç ve gider avansı mahkeme veznesine yatırılmalıdır.
   • Harç miktarı, dava konusunun değerine göre belirlenir.
   • Gider avansı ise, tebligat, bilirkişi ücreti, keşif gibi yargılama giderlerini karşılamak üzere alınır.
4. Dava Dilekçesinin Mahkemeye Sunulması:
   • Hazırlanan dava dilekçesi ve ekleri, görevli ve yetkili mahkemenin tevzi bürosuna sunulur.
   • Mahkeme, dava dilekçesini ve eklerini inceleyerek, davayı esasa kaydeder ve bir esas numarası verir.
5. Dava Dilekçesinin Davalıya Tebliği:
   • Dava dilekçesi ve tensip zaptı, mahkeme tarafından davalıya tebliğ edilir.
   • Davalı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde cevap dilekçesi sunabilir.
6. Yargılama Aşaması:
   • Mahkeme, ön inceleme duruşması yapar, tarafların iddia ve savunmalarını dinler, delilleri inceler.
   • Gerekli görülürse, keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırabilir.
   • Tanıklar dinlenebilir.
   • Taraflar, yazılı veya sözlü olarak beyanda bulunabilirler.
7. Karar:
   • Mahkeme, tüm delilleri değerlendirerek bir karar verir.
   • Karar, gerekçeli olarak yazılır ve taraflara tebliğ edilir.
8. İstinaf ve Temyiz:
   • Taraflar, mahkemenin kararına karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde istinaf yoluna başvurabilirler.
   • İstinaf incelemesi, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılır.
   • Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı da, belirli şartlar altında Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunulabilir.

Önemli Notlar:

• Mehir alacağı davası, nitelikli hukuki bilgi ve deneyim gerektiren bir dava türüdür. Bu nedenle, dava açmadan önce bir avukattan hukuki destek almanız önemle tavsiye edilir.
• Dava açarken ve yargılama sırasında hak düşürücü sürelere dikkat edilmesi gerekir.
• Mehir Senedi: Davanın en önemli delili, varsa mehir senedidir. Mehir senedi yoksa, mehirin varlığı ve miktarı her türlü delille (tanık beyanı, yemin, örf ve adet, yazılı belgeler vb.) ispatlanabilir.
• Mehr-i Müeccel Davası: Mehr-i müeccel, boşanma veya ölüm halinde muaccel hale gelir. Bu durumda, boşanma davası kesinleştikten sonra veya ölüm tarihinden itibaren dava açılabilir.
• Senede Bağlı Alacak: Eğer mehir alacağı bir senede bağlanmışsa alacak davası olarak Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılmalıdır.

Mehir Alacağı Hangi Mahkemede Görülür?

Mehir alacağı davalarında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise, Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.

Yetkili Mahkeme:

• Genel Yetkili Mahkeme: Davalının (koca veya mirasçılarının) yerleşim yeri mahkemesidir. (HMK m. 6)
• Boşanma Davasının Görüldüğü Yer Mahkemesi: Mehr-i müeccel talebi varsa, boşanma davasının görüldüğü yer Aile Mahkemesi de yetkilidir. (TMK m. 168)
• Ölen Eşin Son Yerleşim Yeri Mahkemesi: Kocanın ölümü halinde, ölen eşin son yerleşim yeri Aile Mahkemesi de yetkilidir. (TMK m. 202/son)
• Senede Bağlı Alacaklarda:
• Asliye Hukuk Mahkemesi: Mehir alacağı senede dayalı bir alacak olarak açılacaksa görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olacaktır.

Örnek:

• Ankara’da ikamet eden bir kadın, İstanbul’da ikamet eden eski eşine karşı mehir alacağı davası açmak isterse, davayı İstanbul Aile Mahkemesinde açabilir.
• Boşanma davası Ankara’da görülmüşse, kadın, mehir alacağı davasını Ankara Aile Mahkemesinde de açabilir.
• Eşi vefat eden bir kadın, eşinin son yerleşim yeri İzmir ise, mehir alacağı davasını İzmir Aile Mahkemesinde açabilir.

Önemli Not: Yetki kuralları kesin yetki kuralı değildir. Taraflar, yetki sözleşmesi ile başka bir yer mahkemesini de yetkili kılabilirler.

Mehir Alacağında Tanık ve Delil Şartı

Mehir alacağı davasında, iddia eden taraf iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Yani, mehir alacağının varlığını, miktarını ve muaccel olduğunu (ödeme zamanının geldiğini) ispat yükü davacı kadına aittir.

Deliller:

Mehir alacağı davasında, aşağıdaki deliller kullanılabilir:

• Mehir Senedi: Yazılı olarak düzenlenmiş ve taraflarca imzalanmış mehir senedi, en güçlü delildir. Mehir senedinde, mehirin cinsi, miktarı, ödeme şekli ve zamanı açıkça belirtilmiş olmalıdır.
  • Resmi Senet: Noter huzurunda veya tapu memuru önünde düzenlenmiş mehir senedi, aksi ispat edilene kadar kesin delil niteliğindedir.
  • Adi Yazılı Senet: Taraflar arasında yazılı olarak düzenlenmiş ve imzalanmış mehir senedi de delil olarak kullanılabilir. Ancak, adi yazılı senet, resmi senet kadar güçlü bir delil değildir ve inkar halinde, senetteki imzanın borçluya ait olduğunun ispatlanması gerekir.
• Tanık Beyanları: Mehir anlaşmasına, ödenmesine veya evlilik birliğine şahit olan kişilerin tanık olarak dinlenmesi mümkündür.
  • Tanıkların, mehirin varlığı, miktarı ve ödeme koşulları hakkında görgüye dayalı bilgi sahibi olması gerekir.
  • Tanık beyanları, tek başına yeterli olmayabilir, diğer delillerle desteklenmelidir.
• Yemin: Taraflar, iddialarını ispatlamak için yemin deliline başvurabilirler. Hakim, taraflara yemin teklifinde bulunabilir veya taraflardan biri, karşı tarafa yemin teklif edebilir.
• Bilirkişi İncelemesi: Mehirin miktarının veya değerinin belirlenmesi için bilirkişi incelemesi yaptırılabilir. Örneğin, mehir olarak altın kararlaştırılmışsa, altının değeri bilirkişi tarafından tespit edilebilir.
• Banka Kayıtları: Mehirin banka havalesi veya EFT yoluyla ödenmiş olması durumunda, banka kayıtları delil olarak kullanılabilir.
• Tapu Kayıtları: Mehir olarak taşınmaz verilmişse, tapu kayıtları delil olarak kullanılabilir.
• Örf ve Adet: Yazılı bir mehir senedi veya sözlü bir anlaşma yoksa, mahkeme, mehirin varlığını ve miktarını belirlemek için örf ve adete başvurabilir. Ancak, örf ve adetin ispatı, davacıya aittir.
• Taraflar Arasındaki Yazışmalar: Taraflar arasında mehir konusuna ilişkin yapılmış yazışmalar (mektup, e-posta, mesaj vb.) delil olarak kullanılabilir.
• Düğün Fotoğrafları/Videoları: Mehirin varlığını ve miktarını gösteren düğün fotoğrafları veya videoları delil olarak sunulabilir.

İspat Yükü:

• Mehir alacağının varlığını ve miktarını ispat yükü davacı kadına aittir. Kadın, mehirin kararlaştırıldığını, miktarını ve muaccel olduğunu (ödeme zamanının geldiğini) ispatlamalıdır.
• Davalı (koca), mehir borcunu ödediğini iddia ediyorsa, bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür.

Önemli Notlar:

• Mehir alacağı davalarında, her türlü delil kullanılabilir.
• Mahkeme, delilleri serbestçe takdir eder.
• Tanık beyanları, tek başına hüküm kurmak için yeterli olmayabilir. Diğer delillerle desteklenmesi gerekir.
• Yazılı delil, sözlü delillere göre daha güçlüdür. Bu nedenle, mehir anlaşmasının yazılı olarak yapılması ve mümkünse noter onaylı bir senet düzenlenmesi tavsiye edilir.

Mehir Alacağı ve Mal Paylaşımı Davaları Arasındaki Farklar

Mehir alacağı davası ile mal paylaşımı (mal rejimi tasfiyesi) davası, sıklıkla karıştırılan iki dava türüdür. Ancak, bu iki dava, hukuki nitelikleri, dayandıkları hukuki sebepler, amaçları ve sonuçları bakımından birbirinden farklıdır.

Karşılaştırma Tablosu:

Önemli Farklar:

• Mehir alacağı, kişisel bir alacak hakkıdır. Mal paylaşımı ise, evlilik birliği içinde edinilen malların paylaşımına ilişkindir.
• Mehir alacağı, evlilik sırasında da talep edilebilir. Mal paylaşımı ise, ancak mal rejiminin sona ermesinden sonra talep edilebilir.
• Mehir alacağı, bağışlama vaadi sözleşmesine dayanır. Mal paylaşımı ise, kanundan doğan bir haktır.
• Mehir alacağı, belirli bir mal veya para üzerinden talep edilir. Mal paylaşımında ise, edinilmiş malların tasfiyesi ve katılma alacağı hesaplaması yapılır.

Sonuç olarak, mehir alacağı davası ile mal paylaşımı davası, birbirinden farklı hukuki niteliklere sahip davalardır. Hangi davanın açılacağı, somut olayın özelliklerine ve tarafların taleplerine göre belirlenir.

Mehir Alacağında Zamanaşımı

Mehir alacağı, bağışlama vaadi sözleşmesinden kaynaklanan bir alacak hakkı olduğu için, Türk Borçlar Kanunu’nun genel zamanaşımı süresine tabidir.

Zamanaşımı Süresi:

• TBK m. 146: “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.”
• Mehir alacağı için zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı:

• Mehr-i Muaccel (Peşin Mehir): Mehirin muaccel olduğu tarihten (genellikle evlilik tarihi) itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi işlemeye başlar.
• Mehr-i Müeccel (Vadeli Mehir): Mehirin muaccel olduğu tarihten (boşanma kararının kesinleşmesi veya eşin ölüm tarihi) itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

Zamanaşımını Kesme ve Durma:

• Zamanaşımını Kesen Haller: Alacaklının dava açması, icra takibi başlatması, alacağın borçlu tarafından ikrar edilmesi gibi durumlar zamanaşımını keser. Kesilme halinde, zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar.
• Zamanaşımını Durduran Haller: Evlilik devam ettiği sürece, eşler arasındaki alacaklar için zamanaşımı süresi işlemez. Ayrıca, velayet süresince çocukların anne ve babalarından olan alacakları için ve vesayet süresince vesayet altında bulunanların vasiden veya vesayet işlemleri sebebiyle Devletten olan alacakları için de zamanaşımı süresi işlemez.  

Önemli Notlar:

• Zamanaşımı süresinin başlangıcı ve hesaplanması, her somut olayın özelliklerine göre değişebilir.
• Mehir alacağı davası açmadan önce, zamanaşımı süresinin dolup dolmadığını dikkatlice hesaplamak ve gerekiyorsa zamanaşımını kesen işlemleri yapmak önemlidir.
• Bu konuda, bir avukattan hukuki destek almanız tavsiye edilir.

Mehir Alacağında İhtiyati Tedbir

Mehir alacağı davası açan kadın, alacağının tahsilini güvence altına almak için ihtiyati tedbir talep edebilir. İhtiyati tedbir, dava sonuçlanıncaya kadar, davalının (koca veya mirasçılarının) mallarına geçici olarak el konulmasını veya mal kaçırmasını önleyici tedbirler alınmasını sağlayan bir hukuki yoldur.

İhtiyati Tedbir Türleri:

Mehir alacağı davasında, aşağıdaki ihtiyati tedbirler talep edilebilir:

• Taşınmazlara Tedbir Konulması: Davalının taşınmazlarının tapu kaydına, devir ve temlikini önlemek amacıyla tedbir şerhi konulabilir.
• Taşınırlara Tedbir Konulması: Davalının menkul malları (araba, ziynet eşyası vb.) üzerine tedbir konulabilir.
• Banka Hesaplarına Bloke Konulması: Davalının banka hesaplarına, belirli bir miktar için bloke konulabilir.
• Üçüncü Kişilerdeki Hak ve Alacaklara Tedbir Konulması: Davalının üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarına (örneğin, kira alacağı) tedbir konulabilir.

İhtiyati Tedbir Şartları:

• Yaklaşık İspat: Davacı, mehir alacağının varlığını ve bu alacağın tehlikede olduğunu yaklaşık olarak ispat etmelidir. Yani, mahkemede alacağın varlığı konusunda kanaat oluşturacak deliller sunmalıdır.
• Teminat: Kural olarak, ihtiyati tedbir kararı verilebilmesi için, davacının teminat göstermesi gerekir. Teminat miktarı, mahkeme tarafından belirlenir. Ancak, mehir alacağı bir aile hukuku ilişkisinden kaynaklandığı için, mahkeme, durumun özelliklerine göre teminat alınmamasına da karar verebilir.
• Tehlike: Davalının mallarını kaçırma, devretme veya gizleme ihtimali bulunmalıdır.

İhtiyati Tedbir Talebi:

• İhtiyati tedbir talebi, dava dilekçesinde belirtilebileceği gibi, dava açıldıktan sonra ayrı bir dilekçe ile de yapılabilir.
• Talep dilekçesinde, hangi mallar üzerine tedbir konulması istendiği açıkça belirtilmeli ve tedbir talebinin gerekçeleri delillerle birlikte açıklanmalıdır.

İhtiyati Tedbir Kararı:

• Mahkeme, talebi yerinde görürse, ihtiyati tedbir kararı verir.
• Bu karar, derhal uygulanır.
• Kararda, tedbirin kapsamı, süresi ve hangi malları kapsadığı açıkça belirtilir.

İhtiyati Tedbire İtiraz:

• Aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf, karara itiraz edebilir.
• İtiraz, kararı veren mahkemeye yapılır.
• Mahkeme, itirazı inceleyerek, tedbir kararını kaldırabilir, değiştirebilir veya itirazı reddedebilir.

Önemli Notlar:

• İhtiyati tedbir, geçici bir hukuki korumadır. Dava sonucunda verilecek nihai karara göre, tedbir kaldırılabilir veya devam edebilir.
• İhtiyati tedbir talebinde bulunurken, bir avukattan hukuki destek almanız, talebinizin kabul edilme ihtimalini artıracaktır.

Mehir Alacağı Davası Masrafları ve Harçlar

Mehir alacağı davası açarken, mahkeme veznesine yatırılması gereken bazı harçlar ve masraflar bulunmaktadır. Bu harç ve masraflar, davanın açıldığı tarihteki mehir alacağının değerine ve yargılama sürecindeki işlemlere göre değişiklik gösterir.

Başlıca Masraf Kalemleri:

1. Harçlar:
   • Başvuru Harcı: Dava açılırken ödenmesi gereken maktu bir harçtır. 2024 yılı için 427,60 TL’dir.
   • Peşin Harç: Dava değerinin binde 68,31’inin dörtte biri oranında hesaplanan ve dava açılırken peşin olarak yatırılması gereken harçtır. Örneğin, 100.000 TL’lik bir mehir alacağı için peşin harç, 1.707,75 TL civarındadır.
   • Karar ve İlam Harcı: Dava lehine sonuçlanan taraftan alınan harçtır. Dava değerinin binde 68,31’i üzerinden hesaplanır ve peşin alınan harç mahsup edildikten sonra kalan kısmı ödenir.
   • Vekalet Harcı: Davanın bir avukat aracılığıyla takip edilmesi durumunda, vekaletname için ödenen harçtır.
2. Gider Avansı:
   • Dava açılırken, yargılama sürecinde yapılacak tebligat, bilirkişi ücreti, keşif masrafı, tanık ücreti gibi giderler için mahkeme veznesine yatırılan avanstır.
   • Gider avansı miktarı, davanın niteliğine, talep edilen delillere ve mahkemenin takdirine göre değişir.
   • Gider avansının kullanılmayan kısmı, dava sonunda iade edilir.
3. Bilirkişi Ücreti:
   • Mahkemenin, mehir alacağının miktarının tespiti veya başka bir teknik konunun aydınlatılması için bilirkişi incelemesi yaptırması durumunda, bilirkişi ücretinin ödenmesi gerekir.
   • Bilirkişi ücreti, bilirkişinin uzmanlık alanına, incelemenin kapsamına ve harcadığı mesaiye göre değişir.
4. Keşif Harcı ve Masrafları:
   • Mahkemenin, dava konusu taşınmazda keşif yapması durumunda, keşif harcı ve masraflarının ödenmesi gerekir.
   • Keşif harcı, mahkeme tarafından belirlenir.
   • Keşif masrafları ise, ulaşım, konaklama gibi giderleri kapsar.
5. Tanık Ücreti:
   • Mahkemede tanık dinletilmesi durumunda, her bir tanık için tanıklık ücreti ödenmesi gerekir.
   • Tanıklık ücreti, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen tarifeye göre hesaplanır.
6. Tebligat Masrafları:
   • Dava dilekçesinin, duruşma gününün, bilirkişi raporunun, mahkeme kararının ve diğer belgelerin taraflara tebliği için yapılan masraflardır.
   • Tebligat masrafları, tebligat yapılacak kişi sayısına ve tebligat yöntemine göre değişir.
7. Avukatlık Ücreti:
   • Davanın bir avukat aracılığıyla takip edilmesi durumunda, avukata ödenmesi gereken ücrettir.
   • Avukatlık ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenebileceği gibi, avukat ile müvekkil arasında serbestçe de kararlaştırılabilir.

Önemli Notlar:

• Yukarıda belirtilen masraflar, tahmini tutarlardır. Gerçek masraflar, davanın seyrine, yapılacak işlemlere ve mahkemenin takdirine göre değişebilir.
• Dava masrafları, kural olarak davayı kaybeden tarafa yükletilir. Ancak, mahkeme, hakkaniyet gereği masrafları taraflar arasında paylaştırabilir veya tamamen davacı üzerinde bırakabilir.
• Adli yardım: Maddi durumu yeterli olmayan kişiler, adli yardım talebinde bulunarak, dava masraflarından geçici olarak muaf tutulabilirler.
• Dava açmadan önce, bir avukata danışarak, dava masrafları ve harçlar konusunda detaylı bilgi almanız ve buna göre bir bütçe planlaması yapmanız önemlidir.

Mehir Alacağı Davası Dilekçe Örneği

… AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI: (Adınız Soyadınız), T.C. Kimlik No: …, Adres: …

VEKİLİ: Av. (Adınız Soyadınız), Baro Sicil No: …, Adres: …, UETS: …

DAVALI: (Eşinizin Adı Soyadı), T.C. Kimlik No: …, Adres: …

KONU: Mehir alacağının tahsili talebidir.

AÇIKLAMALAR:

1. Davalı ile …/…/20… tarihinde evlendik/boşandık. (Evlilik veya boşanma tarihini belirtin ve evlilik cüzdanı veya boşanma ilamı fotokopisini ekleyin.)
2. Evlenirken/Evlilik sırasında, davalı tarafça tarafıma … TL/ … gram altın/ … (mehirin cinsi) mehir verilmesi kararlaştırılmıştır. (Mehirin kararlaştırıldığı tarihi ve şeklini belirtin. Varsa mehir senedini ekleyin.)
3. (Eğer mehir muaccel ise): Evlilik sırasında/Evlilik akdinin gerçekleşmesiyle birlikte tarafıma ödenmesi gereken … (mehir miktarı) değerindeki mehr-i muaccel, davalı tarafından ödenmemiştir. (Eğer mehir müeccel ise): Evliliğimiz …/…/20… tarihinde boşanma ile sona ermiş olup, boşanma kararı …/…/20… tarihinde kesinleşmiştir. (Boşanma ilamı fotokopisini ekleyin) Davalı tarafından evliliğin sona ermesi halinde ödenmesi gereken … (mehir miktarı) değerindeki mehr-i müeccel, tüm taleplerime rağmen ödenmemiştir.
4. (Eğer mehir senedi yoksa): Her ne kadar mehir senedi düzenlenmemiş olsa da, aramızda yapılan sözlü anlaşma ve yöremizdeki örf ve adet gereğince mehir verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu hususu, tanık beyanları ve diğer delillerle ispatlayacağım.
5. (Eğer mehir ödendiyse ve geri alma şartı varsa): Davalı tarafından mehir ödenmiş ancak, evliliğin sona ermesi/belirli bir olayın gerçekleşmesi durumunda mehirin geri alınacağı kararlaştırılmıştı. Evliliğimiz boşanma ile sona ermiştir/…(olay) gerçekleşmiştir. Bu nedenle, ödenen mehirin iadesini talep ediyorum.
6. Davalının, mehir borcunu ödememesi nedeniyle, alacağın tahsili için işbu davayı açma zorunluluğu doğmuştur.

HUKUKİ SEBEPLER: TMK, TBK, HMK ve ilgili mevzuat.

DELİLLER:

1. Nüfus kayıt örneği
2. Evlilik cüzdanı/Boşanma ilamı (ilgili ise)
3. Mehir senedi (varsa)
4. Tanık beyanları (tanık isimleri ve adresleri bilahare bildirilecektir)
5. Banka kayıtları (mehirin ödendiğine veya ödenmediğine dair)
6. Tapu kayıtları (mehirin konusu taşınmaz ise)
7. Yemin
8. Bilirkişi incelemesi (gerekirse)
9. Keşif (gerekirse)
10. Her türlü yasal delil

TALEP SONUCU: Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;

1. Davamızın KABULÜNE,
2. Davalı tarafından tarafıma ödenmesi gereken … TL/ … gram altın (veya mehirin cinsi her ne ise) değerindeki mehir alacağının, dava tarihinden/muacceliyet tarihinden/boşanmanın kesinleştiği tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
3. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine,
4. (Talep ediliyorsa) Davalının mal kaçırma ihtimaline binaen, dava konusu mehir alacağı miktarınca, davalının taşınır ve taşınmaz malları ile üçüncü kişilerdeki hak ve alacakları üzerine İHTİYATİ TEDBİR KONULMASINA,

karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/20…

Davacı (Adı Soyadı)

İmza

EKLER:

1. Nüfus Kayıt Örneği
2. Evlilik Cüzdanı/Boşanma İlamı (ilgili ise)
3. Mehir Senedi (varsa)
4. Banka Kayıtları (varsa)
5. Tapu Kayıtları (varsa)
6. Bir adet onaylı vekaletname örneği (vekil aracılığı ile açılıyorsa)

ÖNEMLİ NOTLAR:

• Bu dilekçe örneği, genel bir şablon olup, her somut olayın özelliklerine göre değiştirilmesi ve uyarlanması gerekmektedir.
• Dilekçede, olayların ve taleplerin açık, net ve anlaşılır bir şekilde ifade edilmesi önemlidir.
• Delillerin dilekçede belirtilmesi ve dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir.
• Dava açmadan önce, mehir alacağının muaccel hale gelmiş olması (ödenme zamanının gelmiş olması) gerekir. Mehr-i muaccel, evlilikle birlikte; mehr-i müeccel ise boşanmanın kesinleşmesi veya ölüm ile muaccel hale gelir.
• Dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa dava açılabilir.
• Dava açarken, gerekli harç ve masrafların mahkeme veznesine yatırılması unutulmamalıdır.
• Mehir alacağı davaları, nitelikli hukuki bilgi ve deneyim gerektiren davalardır. Bu nedenle, dava açmadan önce bir avukattan hukuki destek almanız önemle tavsiye edilir.

Mehir Alacağı Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

1. Boşanmada Mehir Talep Edilebilir Mi?

Evet, boşanma davası ile birlikte veya boşanma davası kesinleştikten sonra ayrı bir dava açılarak mehir alacağı talep edilebilir. Boşanma davası sırasında talep edilmese dahi, boşanma kesinleştikten sonra 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde mehir alacağı davası açılabilir.

2. Mehir Alacağı İçin Dava Nasıl Açılır?

Mehir alacağı davası, görevli (Aile Mahkemesi, yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi) ve yetkili mahkemeye (davalının yerleşim yeri veya boşanma davasının görüldüğü yer mahkemesi) hitaben yazılmış bir dava dilekçesi ile açılır. Dava dilekçesinde, mehirin varlığı, miktarı, muacceliyet tarihi ve ödenmediği hususları açıkça belirtilmeli ve deliller eklenmelidir.

3. Mehir Alacağı Nasıl İspat Edilir?

Mehir alacağı, yazılı bir mehir senedi ile ispat edilebileceği gibi, tanık beyanları, yemin, örf ve adet, taraflar arasındaki yazışmalar gibi her türlü delille de ispat edilebilir.

4. Düğünde Takılan Altınlar Mehir Yerine Geçer Mi?

Düğünde takılan altınların mehir yerine geçip geçmeyeceği, tarafların anlaşmasına ve yöresel adetlere bağlıdır. Eğer taraflar, düğünde takılan altınların mehir olarak kabul edileceği konusunda anlaşmışlarsa, bu altınlar mehir borcundan düşülür. Ancak, böyle bir anlaşma yoksa, düğünde takılan altınlar, kadının kişisel malı kabul edilir ve mehir borcundan mahsup edilmez.

5. Mehir Alacağı Üçüncü Kişilerden İstenebilir Mi?

Hayır, mehir alacağı, kişisel bir borç olduğu için, sadece koca veya vefat etmişse mirasçılarından istenebilir. Üçüncü kişilerden (örneğin, kocanın anne veya babasından) mehir talep edilemez.

6. Mehir Alacağı Hangi Durumlarda Talep Edilebilir?

• Mehr-i Muaccel (Peşin Mehir): Evlilik sırasında her zaman talep edilebilir.
• Mehr-i Müeccel (Vadeli Mehir): Boşanma veya ölüm halinde talep edilebilir.

7. Mehir Alacağı İçin Dava Ne Zaman Açılabilir?

Mehir alacağı davası, alacağın muaccel hale geldiği tarihten (boşanma kararının kesinleşmesi veya ölüm tarihi) itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde açılabilir.

8. Mehir Alacağı Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Mehir alacağı davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatıyla ¹ davaya bakar. Yetkili mahkeme ise, davalının yerleşim yeri mahkemesi veya boşanma davasının görüldüğü yer mahkemesidir.  

9. Mehir Sözleşmesi Nasıl Yapılır? Geçerlilik Şartları Nelerdir?

• Konusu Para veya Taşınır Mal İse: Mehir sözleşmesi, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Ancak, ispat kolaylığı açısından yazılı yapılması ve imza altına alınması tavsiye edilir.
• Konusu Taşınmaz İse: Mehir sözleşmesinin resmi şekilde (noterde veya tapuda) yapılması zorunludur. Aksi takdirde, taşınmaza ilişkin mehir anlaşması geçersiz olur.
• Geçerlilik Şartları:
  • Tarafların ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.
  • Sözleşmenin hukuka ve ahlaka aykırı olmaması gerekir.
  • Mehirin konusunun belirli veya belirlenebilir olması gerekir.
  • Taşınmaz mehirlerinde resmi şekil şartına uyulması gerekir.

10. Mehir Alacağı Davası İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

• Dava dilekçesi
• Nüfus kayıt örneği
• Evlilik cüzdanı veya boşanma ilamı (ilgili ise)
• Mehir senedi (varsa)
• Tanık isimleri ve adresleri
• Mehirin ödendiğine veya ödenmediğine dair deliller (banka dekontu, makbuz vb.)
• Varsa sair deliller
• Vekaletname (avukat aracılığıyla açılıyorsa)

11. Evlilik Devam Ederken Mehir Alacağı Talep Edilebilir Mi?

Evet, mehr-i muaccel (peşin mehir) evlilik devam ederken her zaman talep edilebilir. Mehr-i müeccel (vadeli mehir) ise, ancak boşanma veya ölüm halinde talep edilebilir.

12. Boşanma Durumunda Mehir Alacağı Nasıl Talep Edilir?

Boşanma davası kesinleştikten sonra, ayrı bir dava açılarak mehir alacağı talep edilebilir. Boşanma davası ile birlikte talep edilmesi durumunda uygulamada genellikle boşanma davası ile birlikte görülmeyip tefrik edilmekte yani ayrılmaktadır.

13. Mehir Alacağı Davasında Hangi Deliller Kullanılır?

Mehir alacağı davasında, yazılı deliller (mehir senedi, yazışmalar), tanık beyanları, yemin, bilirkişi incelemesi, banka kayıtları, tapu kayıtları, örf ve adet gibi her türlü delil kullanılabilir.

14. Mehir Alacağı Davasında Tanık Beyanı Kabul Edilir Mi?

Evet, tanık beyanları, özellikle yazılı bir mehir senedinin bulunmadığı durumlarda, önemli bir delil olarak kabul edilir. Ancak, tanık beyanlarının inandırıcı, tutarlı ve diğer delillerle desteklenmesi gerekir.

15. Mehir Alacağı İçin Zamanaşımı Süresi Nedir?

Mehir alacağı davasında zamanaşımı süresi, alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren 10 yıldır.

16. Mehir Alacağı ile Mal Paylaşımı Davası Aynı Anda Açılabilir Mi?

Evet, mehir alacağı davası ile mal paylaşımı davası aynı anda veya ayrı ayrı açılabilir. Ancak, bu iki dava, hukuki nitelikleri ve talep konuları bakımından farklı davalardır.

17. Mehir Alacağı Dava Masrafları Kim Tarafından Ödenir?

Dava masrafları, kural olarak davayı kaybeden tarafça ödenir. Ancak, mahkeme, hakkaniyet gereği, masrafları taraflar arasında paylaştırabilir veya tamamen davacı üzerinde bırakabilir.

18. Eşlerin Anlaşmalı Boşanmasında Mehir Alacağı Nasıl Çözülür?

Anlaşmalı boşanma protokolünde, mehir alacağına ilişkin bir hüküm yer alabilir. Taraflar, mehirin ödenmesi, miktarı ve ödeme şekli konusunda anlaşabilirler. Anlaşma protokolde yer alırsa mahkeme kararı niteliğindedir.

19. Düğünde Takılan Altınlar Mehir Alacağına Sayılır Mı?

Düğünde takılan altınların mehir alacağına sayılıp sayılmayacağı, tarafların anlaşmasına ve yöresel adetlere bağlıdır. Taraflar, düğünde takılan altınların mehir olarak kabul edileceği konusunda anlaşmışlarsa, bu altınlar mehir borcundan düşülür. Ancak, böyle bir anlaşma yoksa, düğünde takılan altınlar, kadının kişisel malı kabul edilir ve mehir borcundan mahsup edilmez.

20. Mehir Alacağı Üçüncü Kişilerden Talep Edilebilir Mi?

Hayır, mehir alacağı, kişisel bir borç olduğu için, sadece kocadan veya vefat etmişse mirasçılarından talep edilebilir. Üçüncü kişilerden (örneğin, kocanın anne veya babasından) mehir talep edilemez.

21. Mehir Senedi Olmadan Dava Açılabilir Mi?

Evet, mehir senedi olmadan da dava açılabilir. Ancak, bu durumda, mehirin varlığını, miktarını ve ödeme koşullarını başka delillerle (tanık, yemin, örf ve adet vb.) ispatlamak gerekir.

22. Mehir Senedi Geçerlilik Şartları Nelerdir?

• Konusu Para veya Taşınır Mal İse: Sözlü veya yazılı olabilir. Yazılı yapılması ispat açısından kolaylık sağlar.
• Konusu Taşınmaz İse: Resmi şekilde (noterde veya tapuda) yapılması zorunludur.
• Ayrıca, sözleşmenin hukuka ve ahlaka aykırı olmaması, tarafların ehliyetli olması ve iradelerinin serbest olması gerekir.

23. Mehir Senedi Nerede Düzenlenir?

Mehir senedi, noterde düzenlenebileceği gibi, taraflar arasında adi yazılı şekilde de düzenlenebilir. Ancak, taşınmaz mehirlerinde resmi şekil şartı aranır.

24. Mehir Senedi Olmadan Mehir Alacağı Nasıl İspatlanır?

Mehir senedi yoksa, mehirin varlığı ve miktarı, tanık beyanları, yemin, taraflar arasındaki yazışmalar, örf ve adet, düğün video ve fotoğrafları gibi her türlü delille ispatlanabilir.

25. Mehir Alacağı Davası İçin Avukat Tutmak Zorunlu Mu?

Hayır, mehir alacağı davası için avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak, hukuki sürecin karmaşıklığı, ispat yükümlülüğü ve delillerin doğru bir şekilde sunulması gibi konularda bir avukattan hukuki destek almanız, hak kaybına uğramamanız ve davanın lehinize sonuçlanma ihtimalini artırmanız açısından önemle tavsiye edilir.

Sonuç

Mehir alacağı, kadının evlilik birliğine katkısının bir karşılığı ve ekonomik güvencesi olarak kabul edilen önemli bir haktır. Mehir alacağı davası, bu hakkın korunması ve tahsil edilmesi için başvurulabilecek etkili bir hukuki yoldur. Ancak, bu davaların teknik ve hukuki bilgi gerektiren davalar olduğu unutulmamalıdır.

Bu rehberde yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Her somut olay, kendine özgü özellikler taşıdığından, yaşadığınız durumla ilgili olarak, konusunda uzman bir avukata danışmanız, haklarınızı en doğru şekilde korumanız ve en etkili hukuki çözüme ulaşmanız açısından büyük önem taşımaktadır.

LegaPro Hukuk Bürosu olarak, aile hukuku alanında uzman ve deneyimli ekibimizle, mehir alacağı davaları, boşanma davaları, mal paylaşımı davaları ve aile hukukuna ilişkin diğer tüm uyuşmazlıklarda kapsamlı hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. Hak kaybına uğramamanız ve en etkili hukuki çözüme ulaşmanız için, bize “Avukata Sor” bölümünden ulaşabilir, online danışmanlık randevusu alarak, durumunuzu detaylı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/