İş Kazası Tazminat Davası

İş kazaları, maalesef çalışma hayatının acı bir gerçeğidir. Türkiye’de her yıl binlerce işçi, iş kazası sonucu yaralanmakta, sakat kalmakta veya hayatını kaybetmektedir. İş kazası geçiren işçi veya ölümü halinde yakınları, maddi ve manevi zararlarının tazmini için dava açma hakkına sahiptir.

Bu kapsamlı rehber, iş kazası tazminat davasını tüm yönleriyle ele almaktadır. Rehberde, iş kazasının tanımından, tazminat davası açma şartlarına, dava sürecinden, talep edilebilecek tazminat türlerine, zamanaşımından, görevli ve yetkili mahkemeye, Yargıtay kararlarından, sıkça sorulan sorulara kadar tüm önemli bilgileri bulacaksınız.

İş Kazası Nedir? Yasal Tanım ve Kapsam

İş kazası, geniş bir kavramdır ve sadece işyerinde meydana gelen kazaları kapsamaz. İş kazasının yasal tanımı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun (SSGSSK) 13. maddesinde yapılmıştır. Bu maddeye göre, iş kazası:

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
• Sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa (örneğin, esnaf, sanatkâr, şirket ortağı) yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

Bu Tanımdan Çıkan Önemli Sonuçlar:

• İşyeri Sınırlaması Yok: İş kazası, sadece işyerinde meydana gelmek zorunda değildir. İşveren tarafından görevlendirilen bir işçi, işyeri dışında da kaza geçirse, bu iş kazası sayılır. Örneğin, bir kuryenin, sipariş teslim ederken trafik kazası geçirmesi, iş kazasıdır.
• İşle İlgili Olma: Kazanın, işle ilgili olması gerekir. Örneğin, bir işçinin, öğle yemeği molasında, işyerinin yemekhanesinde düşerek yaralanması, iş kazasıdır. Ancak, aynı işçinin, evinde düşerek yaralanması, iş kazası değildir.
• Hemen veya Sonradan Zarar: Kaza, sigortalıyı hemen (örneğin, kaza anında) veya sonradan (örneğin, kazadan aylar sonra ortaya çıkan bir hastalık) bedenen veya ruhen engelli hale getirmelidir.
• Bedensel veya Ruhsal Zarar: İş kazası, sadece bedensel zararları (örneğin, kırık, yanık, kesik, uzuv kaybı) değil, ruhsal zararları da (örneğin, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon) kapsar.
• Nedensellik Bağı: Kaza ile zarar arasında uygun illiyet bağı (nedensellik bağı) bulunmalıdır. Yani, zarar, doğrudan doğruya kazadan kaynaklanmalıdır.
• Sigortalılık: İş kazası geçiren kişinin 5510 sayılı kanuna göre sigortalı olması gerekir.
• Kusur Şartı Yok: İş kazasından söz edilebilmesi için işçinin, işverenin veya üçüncü bir kişinin kusuru şart değildir.

Örnek Olaylar:

• Bir inşaat işçisinin, iskeleden düşerek yaralanması.
• Bir fabrika işçisinin, makineye elini kaptırması.
• Bir maden işçisinin, göçük altında kalması.
• Bir ofis çalışanının, işyerinde merdivenlerden düşerek yaralanması.
• Bir öğretmenin, okulda teneffüste öğrencilerin çarpması sonucu yaralanması.
• Bir hemşirenin, hastanede hastadan virüs kapması.
• Bir şoförün, işveren tarafından görevlendirildiği bir yere giderken trafik kazası geçirmesi.
• Bir emziren annenin, süt izni sırasında bebeğini emzirirken düşmesi ve yaralanması (bebeğe bir zarar gelmesi iş kazası sayılmaz).
• Bir işçinin, işyerinde kalp krizi geçirmesi (kalp krizinin işle ilgili olduğu kanıtlanırsa).
• Bir işçinin, işyerinde intihar etmesi (intiharın işle ilgili olduğu kanıtlanırsa).
• Bir işçinin, işyerinde uğradığı psikolojik taciz (mobbing) sonucu psikolojik sorunlar yaşaması.

İş Kazası Sayılmayan Haller:

• İşçinin, kendi özel işlerini yaparken kaza geçirmesi.
• İşçinin, işverenin izni olmadan işyeri dışına çıkması ve kaza geçirmesi.
• İşçinin, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde iken kaza geçirmesi (ancak, bu durumun kazaya doğrudan etkisi yoksa, iş kazası sayılabilir).
• İşçinin, kasıtlı olarak kendisine zarar vermesi (intihar girişimi).
• İşçinin işyeri ile ilgisi olmayan bir nedenle (örneğin, ailevi sorunlar, kişisel husumet) kavga etmesi ve yaralanması.

İş Kazası Tazminat Davası Açma Şartları

İş kazası geçiren işçi veya ölümü halinde yakınları, işverene ve kusuru varsa üçüncü kişilere karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. Ancak, bu davanın açılabilmesi için bazı şartların bir arada bulunması gerekir:

1. İş Kazası: Meydana gelen olayın, iş kazası olarak kabul edilmesi gerekir. (Yukarıdaki “İş Kazası Nedir?” bölümüne bakınız.)
2. Zarar: İş kazası sonucunda, işçinin bedensel veya ruhsal bir zarara uğramış olması veya ölmüş olması gerekir.
3. Kusur (İşverenin Sorumluluğu): İş kazasının meydana gelmesinde, işverenin kusuru (kasıt, ihmal, tedbirsizlik, dikkatsizlik) veyakusursuz sorumluluğu (işverenin kusuru olmasa bile, işin niteliği veya kullanılan araç-gereçler nedeniyle sorumlu olması) bulunmalıdır.
   • İşverenin Kusuru: İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, işçileri eğitmek, gerekli denetimleri yapmak ve işyerini güvenli hale getirmek zorundadır. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren, kusurlu kabul edilir.
     • Örnek: İşveren, işçilere koruyucu ekipman (baret, eldiven, gözlük vb.) vermezse, makinelerin bakımını yaptırmazsa, işyerinde tehlikeli maddeleri uygun şekilde depolamazsa, işçileri riskler konusunda bilgilendirmezse, kusurlu kabul edilir.
   • İşverenin Kusursuz Sorumluluğu: Bazı durumlarda, işveren, kusuru olmasa bile, iş kazasından sorumlu tutulabilir. Bu duruma, kusursuz sorumluluk denir. Örneğin, çok tehlikeli işlerde (örneğin, patlayıcı madde üretimi, madencilik, nükleer enerji santralleri vb.), işveren, tüm önlemleri almış olsa bile, iş kazasından sorumlu tutulabilir.
   • Üçüncü Kişinin Kusuru: İş kazasının meydana gelmesinde, üçüncü bir kişinin (örneğin, başka bir işçinin, tedarikçinin, müşterinin) kusuru varsa, işveren, bu kusur oranında sorumluluktan kurtulabilir. Ancak, işveren, yine de işçiye karşı sorumludur. İşveren, işçiye tazminat ödedikten sonra, kusurlu olan üçüncü kişiye rücu edebilir (ödediği tazminatı ondan isteyebilir).
   • İşçinin Kusuru: İş kazasının meydana gelmesinde, işçinin de kusuru varsa, tazminat miktarı, işçinin kusuru oranında azaltılır. Ancak, işçinin tamamen kusurlu olması durumunda bile, işveren, iş kazasından doğan bazı zararlardan (örneğin, tedavi giderleri, cenaze giderleri) sorumlu tutulabilir.
4. Nedensellik Bağı: İş kazası ile zarar arasında uygun illiyet bağı (nedensellik bağı) bulunmalıdır. Yani, zarar, doğrudan doğruya iş kazasından kaynaklanmalıdır.
5. Zamanaşımı Süresi İçinde Dava Açılması: Tazminat davası, zamanaşımı süresi içinde açılmalıdır. Zamanaşımı süresi, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren başlar. (Aşağıdaki “İş Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı” bölümüne bakınız.)
6. Arabuluculuk (Zorunlu Değil, Ancak Dava Şartı Olabilir): İş kazası tazminat davalarında arabuluculuk zorunlu değildir. Ancak, bazı durumlarda (örneğin, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde arabuluculuk şartı varsa), dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu olabilir.

İş Kazası Tazminat Davasında Taraflar

• Davacı:
  • İş kazası geçiren işçi.
  • İş kazası sonucu ölen işçinin yasal mirasçıları (eş, çocuklar, anne-baba vb.).
  • İş kazası sonucu ölen işçinin destekten yoksun kalan yakınları (örneğin, nişanlı, birlikte yaşadığı kişi, bakmakla yükümlü olduğu kişiler).
• Davalı:
  • İşveren (gerçek kişi veya tüzel kişi).
  • Varsa, alt işverenler (taşeronlar).
  • Kusurlu olan üçüncü kişiler (örneğin, iş makinesini hatalı üreten firma, işyerinde güvenlik önlemlerini almayan başka bir şirket vb.).
  • SGK davalı olarak gösterilemez.

Önemli Not: İş kazası tazminat davası, birden fazla davalıya karşı açılabilir. Bu durumda, davalılar, müteselsilen (birlikte ve zincirleme) sorumlu olurlar. Yani, davacı, tazminatın tamamını, davalılardan herhangi birinden talep edebilir.

İş Kazası Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme: İş kazası tazminat davalarında görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. İş mahkemesi bulunmayan yerlerde, asliye hukuk mahkemesi, iş mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
• Yetkili Mahkeme: İş kazası tazminat davalarında yetkili mahkeme, iş kazasının meydana geldiği yer mahkemesi veya davalının (işverenin) yerleşim yeri mahkemesidir. Davalı birden fazla ise, davalılardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

İş Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı

İş kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında zamanaşımı süresi, genel hükümlere (Türk Borçlar Kanunu) göre belirlenir.

• Genel Zamanaşımı Süresi: İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında zamanaşımı süresi, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren10 yıldır (TBK m. 146).
  • Önemli Not: Bu süre, hak düşürücü süre değildir, zamanaşımı süresidir. Yani, bu süre içinde dava açılmazsa, dava hakkı düşmez, ancak davalı zamanaşımı def’inde (itirazında) bulunursa, dava reddedilir.
• Ceza Davası Zamanaşımı Süresi: Eğer iş kazası, aynı zamanda bir suç teşkil ediyorsa (örneğin, taksirle yaralama, taksirle ölüme neden olma) ve bu suç için ceza davası açılmışsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi, tazminat davası için de geçerli olur. Bu süre, genellikle daha uzundur.
  • Örnek: İş kazası sonucu bir işçi yaralanmışsa ve bu olay taksirle yaralama suçunu oluşturuyorsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu durumda, tazminat davası için de 8 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.
  • Örnek: İş kazası sonucu bir işçi ölmüşse ve bu olay taksirle ölüme neden olma suçunu oluşturuyorsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi 15 yıldır. Bu durumda, tazminat davası için de 15 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.
• Maluliyetin Kesinleşmesi: İş kazası sonucu maluliyet (sakatlık) ortaya çıkmışsa ve maluliyet oranı zaman içinde artıyorsa (gelişen durum), zamanaşımı süresi, maluliyetin kesinleştiği tarihten (yani, son sağlık kurulu raporunun düzenlendiği tarihten) itibaren başlar.
• Rücu Davaları: İş kazası nedeniyle SGK tarafından işçiye veya yakınlarına yardımlar yapılmışsa (örneğin, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölüm geliri vb.), SGK, bu yardımları, kusurlu olan işverenden veya üçüncü kişilerden geri almak için rücu davası açabilir. Rücu davalarında zamanaşımı süresi, yardımın yapıldığı tarihten itibaren başlar.

İş Kazası Tazminat Davasında Neler Talep Edilebilir?

İş kazası geçiren işçi veya ölümü halinde yakınları, iş kazası tazminat davasında, aşağıdaki maddi ve manevi zararlarının tazminini talep edebilirler:

A. Maddi Tazminat

Maddi tazminat, iş kazası sonucu işçinin malvarlığında meydana gelen azalmanın veya kazanç kaybının karşılanmasıdır. Maddi tazminat kalemleri şunlardır:

1. Tedavi Giderleri: İşçinin, iş kazası nedeniyle yaptığı tüm tedavi giderleri (hastane, doktor, ilaç, ameliyat, fizik tedavi, protez, ortez vb. giderler).
   • Önemli: Tedavi giderlerinin belgelenmesi gerekir (fatura, makbuz, reçete vb.).
   • SGK Tarafından Karşılanan Giderler: SGK tarafından karşılanan tedavi giderleri, tazminat miktarından düşülür. Ancak, SGK tarafından karşılanmayan veya eksik karşılanan giderler, işverenden talep edilebilir.
2. Geçici İş Göremezlik Tazminatı: İşçinin, iş kazası nedeniyle çalışamadığı süreler için kaybettiği kazançların tazminidir. Bu tazminat, işçinin son brüt ücreti ve çalışamadığı süre dikkate alınarak hesaplanır.

• SGK Tarafından Ödenen Geçici İş Göremezlik Ödeneği: SGK, iş kazası geçiren işçiye, raporlu olduğu süreler için geçici iş göremezlik ödeneği öder. Bu ödenek, işçinin son brüt ücretinin belli bir oranıdır (genellikle 2/3’ü veya 1/2’si). İşveren, geçici iş göremezlik ödeneğinin SGK tarafından karşılanmayan kısmını işçiye ödemekle yükümlüdür.

3. Sürekli İş Göremezlik Tazminatı (Maluliyet Tazminatı): İşçinin, iş kazası sonucu kalıcı bir sakatlığı (maluliyeti) oluşmuşsa, bu sakatlık nedeniyle çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün azalmasından kaynaklanan gelir kaybının tazminidir.
   • Maluliyet Oranı: Sürekli iş göremezlik tazminatının miktarı, işçinin maluliyet oranına (iş gücü kaybı oranına) bağlıdır. Maluliyet oranı, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kurulları tarafından belirlenir.
   • Hesaplama: Sürekli iş göremezlik tazminatı, karmaşık bir formülle hesaplanır. Bu hesaplamada, işçinin son brüt ücreti, maluliyet oranı, yaşı, kusur durumu ve bakiye ömür süresi (muhtemel yaşam süresi) gibi faktörler dikkate alınır. Hesaplama, genellikle bilirkişiler tarafından yapılır.
   • Peşin Sermaye Değeri: Sürekli iş göremezlik tazminatı, gelecekteki bir zararı karşıladığı için, peşin sermaye değeri üzerinden hesaplanır. Yani, işçinin ileride elde edeceği varsayılan gelirlerin, bugünkü değeri hesaplanır.
4. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar: İş kazası, işçinin sadece mevcut kazançlarını değil, gelecekteki kazançlarını da olumsuz etkileyebilir. Örneğin, iş kazası sonucu mesleğini yapamaz hale gelen bir işçi, gelecekte elde edeceği gelirlerden mahrum kalabilir. Bu durumda, işçi, ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan zararlarının tazminini de talep edebilir.
   • Örnek: Bir piyanist, iş kazası sonucu parmaklarını kaybederse, sadece mevcut gelir kaybını değil, gelecekteki konser gelirlerini de kaybedecektir. Bu durumda, piyanist, ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan zararlarının tazminini de talep edebilir.
5. Diğer Maddi Zararlar: İş kazası nedeniyle ortaya çıkan diğer maddi zararlar da (örneğin, işçinin kıyafetlerinin, eşyalarının zarar görmesi, refakatçi giderleri, ulaşım giderleri vb.) talep edilebilir.

B. Manevi Tazminat

Manevi tazminat, iş kazası sonucu işçinin veya yakınlarının (ölüm halinde) yaşadığı acı, üzüntü, elem, ruhsal çöküntü ve yaşam kalitesindeki düşüş gibi manevi zararların karşılanmasıdır.

• Kimler Talep Edebilir?:
  • İş kazası geçiren işçi.
  • İş kazası sonucu ölen işçinin yakınları (eş, çocuklar, anne-baba, kardeşler).
• Miktar: Manevi tazminatın miktarı, hakim tarafından, somut olayın özellikleri (kazanın oluş şekli, işçinin/yakınlarının yaşadığı acı ve üzüntünün derecesi, tarafların sosyal ve ekonomik durumu, kusur durumu vb.) dikkate alınarak, takdiren belirlenir. Manevi tazminatın belli bir formülü yoktur.
• Amaç: Manevi tazminat, cezalandırıcı bir nitelik taşımaz. Amacı, manevi zararı bir nebze olsun hafifletmek ve adalet duygusunu tatmin etmektir.

C. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı (Ölüm Halinde)

Destekten yoksun kalma tazminatı, iş kazası sonucu ölen işçinin desteğinden yoksun kalan kişilerin (eş, çocuklar, anne-baba, bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler) talep edebileceği bir maddi tazminat türüdür.

• Kimler Talep Edebilir?:
  • Ölen işçinin eşi.
  • Ölen işçinin çocukları (öz veya evlatlık).
  • Ölen işçinin anne ve babası (eğer işçi, anne ve babasına düzenli olarak maddi destek sağlıyorsa).
  • Ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler (örneğin, nişanlısı, birlikte yaşadığı kişi, kardeşleri vb.) (eğer işçi, bu kişilere düzenli olarak maddi destek sağlıyorsa).
• Hesaplama: Destekten yoksun kalma tazminatı, karmaşık bir formülle hesaplanır. Bu hesaplamada, ölen işçinin son brüt ücreti, kusur durumu, yaşı, bakiye ömür süresi (muhtemel yaşam süresi), destek gören kişilerin yaşı, yakınlık derecesi ve ihtiyaç durumu gibi faktörler dikkate alınır. Hesaplama, genellikle bilirkişiler tarafından yapılır.
• Amaç: Destekten yoksun kalma tazminatının amacı, ölen işçinin desteğinden yoksun kalan kişilerin, maddi kayıplarını telafi etmektir.

Önemli Notlar:

• İş kazası tazminat davasında, birden fazla tazminat türü (maddi tazminat, manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı) birlikte talep edilebilir.
• Tazminat miktarları, her somut olayın özelliklerine göre değişir. Bu nedenle, kesin bir miktar söylemek mümkün değildir.
• Tazminat davaları, karmaşık ve teknik davalardır. Bu nedenle, bir iş hukuku avukatından hukuki destek almak, hak kaybına uğramamak için çok önemlidir.

İş Kazası Tazminat Davasında İspat Yükü

İş kazası tazminat davasında, ispat yükü, kural olarak, davacıya (işçi veya yakınları) aittir. Yani, davacı, iş kazasını, zararını, işverenin kusurunu (veya kusursuz sorumluluğunu) ve iş kazası ile zarar arasındaki nedensellik bağını ispatlamak zorundadır.

Ancak, bazı durumlarda, ispat yükü işverene geçebilir. Örneğin:

• İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınmadığı İddiası: İşçi, işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almadığını iddia ediyorsa, işveren, gerekli tüm önlemleri aldığını ispatlamak zorundadır.
• Meslek Hastalığı İddiası: İşçi, meslek hastalığına yakalandığını iddia ediyorsa, işveren, işyerinde meslek hastalığına neden olabilecek কোনো risk bulunmadığını veya işçinin hastalığının mesleğiyle ilgili olmadığını ispatlamak zorundadır.
• İş Kazasının Meydana Geldiği İddiası: İşveren iş kazasının meydana gelmediğini iddia ediyorsa, bu durumu ispatlamak zorundadır.

İş Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı

İş kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında zamanaşımı süresi, genel hükümlere (Türk Borçlar Kanunu) göre belirlenir.

• Genel Zamanaşımı Süresi: İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında zamanaşımı süresi, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır (TBK m. 146).
• Ceza Davası Zamanaşımı Süresi: Eğer iş kazası, aynı zamanda bir suç teşkil ediyorsa (örneğin, taksirle yaralama, taksirle ölüme neden olma) ve bu suç için ceza davası açılmışsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi, tazminat davası için de geçerli olur. Bu süre, genellikle daha uzundur.
  • Örnek: İş kazası sonucu bir işçi yaralanmışsa ve bu olay taksirle yaralama suçunu oluşturuyorsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu durumda, tazminat davası için de 8 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.
  • Örnek: İş kazası sonucu bir işçi ölmüşse ve bu olay taksirle ölüme neden olma suçunu oluşturuyorsa, ceza davası için öngörülen zamanaşımı süresi 15 yıldır. Bu durumda, tazminat davası için de 15 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.
• Maluliyetin Kesinleşmesi: İş kazası sonucu maluliyet (sakatlık) ortaya çıkmışsa ve maluliyet oranı zaman içinde artıyorsa (gelişen durum), zamanaşımı süresi, maluliyetin kesinleştiği tarihten (yani, son sağlık kurulu raporunun düzenlendiği tarihten) itibaren başlar.

Önemli Not: Zamanaşımı süresi, hak düşürücü süre değildir. Yani, bu süre içinde dava açılmazsa, dava hakkı düşmez, ancak davalı zamanaşımı def’inde (itirazında) bulunursa, dava reddedilir.

İş Kazası Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme (Güncel)

• Görevli Mahkeme: İş kazası tazminat davalarında görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. İş mahkemesi bulunmayan yerlerde, asliye hukuk mahkemesi, iş mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
• Yetkili Mahkeme: İş kazası tazminat davalarında yetkili mahkeme, iş kazasının meydana geldiği yer mahkemesi veya davalının (işverenin) yerleşim yeri mahkemesidir. Davalı birden fazla ise, davalılardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

İş Kazası Bildirimi ve SGK Tahkikat Aşaması

İş kazası meydana geldiğinde, işverenin, derhal (en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde) Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirimde bulunması zorunludur. Bu bildirim, e-SGK sistemi üzerinden veya yazılı olarak yapılabilir.

SGK Tahkikatı:

SGK, iş kazası bildirimini aldıktan sonra, tahkikat başlatır. Bu tahkikatın amacı, olayın iş kazası olup olmadığını, işçinin maluliyet oranını ve kusur durumunu belirlemektir.

• Müfettiş Görevlendirilmesi: SGK, tahkikatı yürütmek üzere, sosyal güvenlik müfettişi veya iş müfettişi görevlendirir.
• İnceleme: Müfettiş, olay yerinde inceleme yapar, tarafların ve tanıkların ifadelerini alır, gerekli belgeleri (kaza tutanağı, sağlık raporları, işyeri kayıtları vb.) toplar ve rapor düzenler.
• Raporun Değerlendirilmesi: SGK, müfettiş raporunu değerlendirir ve olayın iş kazası olup olmadığına, işçinin maluliyet oranına ve kusur durumuna karar verir.
• İş Kazası Kararı: SGK, olayın iş kazası olduğuna karar verirse, işçiye veya yakınlarına (ölüm halinde) geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölüm geliri gibi yardımlar bağlar.
• İş Kazası Kararına İtiraz: Sigortalı veya hak sahipleri, ya da işveren SGK’nın iş kazası kararına karşı SGK’ya itiraz edebilirler. İtirazın reddedilmesi halinde, iş mahkemesinde dava açabilirler.

Önemli Notlar:

• İş kazası bildirimi, işverenin yasal yükümlülüğüdür. İşveren, iş kazasını bildirmezse veya geç bildirirse, idari para cezası ile cezalandırılır ve SGK’nın yaptığı yardımları geri ödemek zorunda kalabilir.
• İş kazası bildirimi, tazminat davası açmak için şart değildir. İşçi veya yakınları, SGK’ya bildirim yapılmamış olsa bile, tazminat davası açabilirler. Ancak, SGK’ya bildirim yapılması, delil niteliği taşır ve dava sürecini kolaylaştırır.
• İş kazası tespiti davası, SGK’ya ve işverene karşı açılır. Bu dava, tazminat davasından ayrı bir davadır ve iş mahkemesinde görülür. İş kazasının tespiti davası öncelikle açılmalı ve kesinleşmesi beklenmelidir. Daha sonra, tazminat davası açılabilir.

İş Kazası Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?

İş kazası tazminat davasının süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Bu faktörler şunlardır:

• Mahkemenin İş Yükü: Davanın açıldığı mahkemenin iş yoğunluğu, davanın süresini doğrudan etkiler. Yoğun mahkemelerde, davalar daha uzun sürebilir.
• Davanın Karmaşıklığı: Davanın karmaşık olması (örneğin, çok sayıda tarafın olması, delillerin karmaşık olması, hukuki sorunların tartışmalı olması), davanın süresini uzatabilir.
• Delillerin Toplanması: Delillerin toplanması (örneğin, tanıkların dinlenmesi, keşif yapılması, bilirkişi raporu alınması), zaman alabilir.
• Bilirkişi İncelemesi: İş kazası davalarında, genellikle bilirkişi incelemesi yapılır. Bilirkişi raporunun hazırlanması, zaman alabilir.
• Tarafların Tutumu: Tarafların uzlaşmaya yanaşmaması, duruşmalara katılmaması, süre uzatım taleplerinde bulunması gibi durumlar, davanın süresini uzatabilir.
• Kanun Yolları: Mahkeme kararına karşı istinaf ve temyiz yollarına başvurulması, davanın süresini önemli ölçüde uzatabilir.

Ortalama Süre:

Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda, iş kazası tazminat davaları, ortalama olarak 2-5 yıl arasında sürebilir. Ancak, bazı durumlarda, bu süre daha kısa veya daha uzun olabilir.

Önemli Not: İş kazası davalarında, seri yargılama usulü uygulanmaz. Bu nedenle, dava, basit yargılama usulüne göre görülür.

İş Kazası Tazminat Davasında Arabuluculuk

• İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davalarında, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu değildir. Ancak ihtiyari olarak taraflar arabulucuya başvurabilirler.

İş Kazası Tazminat Davası Dilekçe Örneği

Aşağıda, iş kazası sonucu sürekli iş göremezlik (maluliyet) nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davası için bir örnek dilekçe sunulmuştur. Bu dilekçe, genel bir örnektir ve her somut olayın özelliklerine göre uyarlanması, gerekli eklemelerin ve çıkarmaların yapılması ve bir avukat tarafından kontrol edilmesi önemlidir.

… İŞ MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE

DAVACI : (Adınız Soyadınız, TC Kimlik Numaranız, Adresiniz)
VEKİLİ : (Avukatınızın Adı Soyadı, Baro Sicil No, Adresi) (Varsa)
DAVALI : 1. (İşverenin Adı/Unvanı, Vergi Numarası/TC Kimlik No, Adresi)
2. (Varsa, Diğer Sorumluların Adı/Unvanı, Vergi Numarası/TC Kimlik No, Adresi)
KONU : İş kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat talebidir. (Belirsiz Alacak Davası)
HARCA ESAS
DEĞER : Şimdilik … TL (Maddi tazminat için) + … TL (Manevi tazminat için) (Dava değeri tam olarak belirlenemiyorsa, “fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla” ibaresi eklenmelidir.)

AÇIKLAMALAR:

1. Müvekkilim/Müvekkillerim, …/…/… tarihinde, davalı işverenin … adresindeki işyerinde çalışırken, … (iş kazasının nasıl meydana geldiği, nerede, ne zaman, hangi işi yaparken meydana geldiği, iş kazasına neden olan olaylar, ihmaller, kusurlar *ayrıntılı* olarak anlatılmalıdır. Mümkünse, *kronolojik sıra* izlenmelidir.) … nedeniyle iş kazası geçirmiştir.

* **Örnek:** “Müvekkilim, … tarihinde, davalı işverenin … adresindeki inşaat şantiyesinde, kalıpçı ustası olarak çalışırken, iskelenin çökmesi sonucu yüksekten düşerek ağır şekilde yaralanmıştır. Kaza, işverenin gerekli güvenlik önlemlerini almaması, iskelenin usulüne uygun kurulmaması ve işçilere gerekli eğitimlerin verilmemesi nedeniyle meydana gelmiştir.”

2. İş kazası, … (ilgili kolluk birimi, örneğin: … Polis Merkezi Amirliği veya … Jandarma Karakol Komutanlığı) tarafından tutulan … tarih ve … sayılı tutanak ile sabittir. (Kaza tespit tutanağı, dilekçe ekinde sunulmalıdır – Ek 1). (Eğer tutanak yoksa, bu durum açıklanmalı ve tutanağın temini için mahkemeden talepte bulunulmalıdır.)

3. Müvekkilim, iş kazası sonucu … (yaralanmanın/maluliyetin niteliği, hangi organların/uzuvların etkilendiği, kalıcı hasar olup olmadığı, tedavi süreci, yapılan ameliyatlar, kullanılan ilaçlar vb.) … şekilde yaralanmıştır/malul kalmıştır. (Sağlık raporları, epikriz raporları, tedavi belgeleri, faturalar vb. dilekçe ekinde sunulmalıdır – Ek 2).

4. Müvekkilimin, iş kazası sonucu oluşan maluliyet oranı, … (hastane adı) tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı sağlık kurulu raporu ile %… olarak tespit edilmiştir. (Sağlık kurulu raporu, dilekçe ekinde sunulmalıdır – Ek 3). (Eğer maluliyet oranı henüz kesinleşmemişse, bu durum belirtilmeli ve “Maluliyet oranının tespiti için, SGK tarafından yetkilendirilen bir hastaneye sevk kararı verilmesini talep ediyoruz” şeklinde bir ifade eklenmelidir.)

5. (Eğer iş kazası bildirimi yapılmamışsa ve iş kazasının tespiti davası açılacaksa, bu durum belirtilmelidir:) İş kazası, işveren tarafından SGK’ya bildirilmemiştir. Bu nedenle, öncelikle iş kazasının tespiti için ayrı bir dava açılacaktır/açılmıştır. (İş kazasının tespiti davasının dosya numarası belirtilmelidir.)

6. İş kazası nedeniyle, müvekkilim, *geçici iş göremezlik* (çalışamadığı süreler) ve *sürekli iş göremezlik* (maluliyet) nedeniyle *maddi zarara* uğramıştır. Ayrıca, iş kazası nedeniyle *büyük acı, üzüntü ve elem* duymuş, *yaşam kalitesi düşmüş* ve *psikolojik sorunlar* yaşamıştır. Bu nedenle, *manevi tazminat* da talep ediyoruz.

7. (Eğer varsa, destekten yoksun kalma tazminatı talebi şu şekilde belirtilmelidir:) Müvekkilimin eşi/babası/annesi/…, iş kazası sonucu vefat etmiştir. Müvekkilim, ölenin *desteğinden yoksun kalmıştır*. Bu nedenle, *destekten yoksun kalma tazminatı* talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER: İş Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, ilgili yönetmelikler, Yargıtay kararları ve ilgili mevzuat.

DELİLLER:

1. İş kazası tespit tutanağı (Ek 1)
2. Sağlık raporları, epikriz raporları, tedavi belgeleri, faturalar (Ek 2)
3. Maluliyet oranını gösteren sağlık kurulu raporu (Ek 3)
4. İş sözleşmesi (varsa) (Ek 4)
5. Ücret bordroları (Ek 5)
6. SGK hizmet dökümü (Ek 6)
7. Tanık beyanları (Tanıkların isim ve adresleri bilahare bildirilecektir.)
8. Keşif ve bilirkişi incelemesi (Talep ediliyorsa, bu husus açıkça belirtilmelidir: “Mahkemenizce uygun görüldüğü takdirde, olay yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını talep ediyoruz.”)
9. Yasal her türlü delil. (Karşı tarafın delillerine karşı delil sunma hakkımız saklıdır.)

SONUÇ VE İSTEM:

Yukarıda açıklanan ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle;

1. Davamızın KABULÜNE,
2. Fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla, şimdilik … TL *maddi tazminatın* (geçici iş göremezlik tazminatı, sürekli iş göremezlik tazminatı, tedavi giderleri, diğer maddi zararlar), *iş kazası tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte*, davalılardan *müştereken ve müteselsilen* tahsiline ve davacıya/davacılara ödenmesine,
3. Müvekkilimin/Müvekkillerimin yaşadığı *manevi acı ve üzüntü* nedeniyle, takdiren … TL *manevi tazminatın*, *iş kazası tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte*, davalılardan *müştereken ve müteselsilen* tahsiline ve davacıya/davacılara ödenmesine,
4. (Eğer varsa, destekten yoksun kalma tazminatı talebi:) Müvekkillerimin, ölenin desteğinden yoksun kalmaları nedeniyle, *fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla*, şimdilik … TL *destekten yoksun kalma tazminatının*, *ölüm tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte*, davalılardan *müştereken ve müteselsilen* tahsiline ve müvekkillerime *miras payları oranında* ödenmesine,
5. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine,

karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim/ederiz. …/…/…

**Davacı (veya Vekili)**
**İmza**

**EKLER:**

1. İş Kazası Tespit Tutanağı
2. Sağlık Raporları, Epikriz Raporları, Tedavi Belgeleri, Faturalar
3. Maluliyet Oranını Gösteren Sağlık Kurulu Raporu
4. İş Sözleşmesi (varsa)
5. Ücret Bordroları
6. SGK Hizmet Dökümü
7. Vekaletname (varsa)
8. Ölüm belgesi ve veraset ilamı (ölüm halinde)
9. Diğer Deliller (varsa)

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14

🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨

https://legapro.net/