Aday Sürücü Belgesinin İptali
Aday Sürücü Belgesinin İptali: Sebepleri, Sonuçları ve İtiraz Süreçleri
Türkiye’de sürücü belgesi almak, belirli aşamalardan oluşan bir süreçtir. Bu sürecin önemli bir parçası da “aday sürücülük” dönemidir. Aday sürücülük, ilk defa sürücü belgesi alan kişilerin, belirli kural ve kısıtlamalara tabi olarak trafikte deneyim kazandıkları ve sürüş becerilerini geliştirdikleri bir geçiş dönemidir. Bu dönemde yapılan kural ihlalleri, aday sürücü belgesinin iptaline yol açabilmektedir. Peki, aday sürücü belgesi hangi durumlarda iptal edilir? İptal edilen belge nasıl geri alınır? Bu karara karşı itiraz yolları nelerdir? Bu kapsamlı rehberde, aday sürücü belgesinin iptaline ilişkin tüm merak edilen soruları detaylı bir şekilde yanıtlayacak ve aday sürücülerin haklarını ve sorumluluklarını ele alacağız.
Aday Sürücü Kimdir? Aday Sürücülük Süresi Ne Kadardır?
Aday sürücü, ilk defa sürücü belgesi alan veya herhangi bir sebeple sürücü belgesi iptal edilmiş olup da yeniden sürücü belgesi alan kişilere denir. Bu kişiler, belgenin alındığı tarihten itibaren iki yıl süreyle aday sürücü olarak kabul edilir. Aday sürücülük dönemi, sürücülerin trafikte deneyim kazanmaları, sürüş becerilerini geliştirmeleri ve trafik kurallarına uyum sağlamaları için öngörülmüş bir deneme süresidir.
Aday sürücülük kavramı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun (KTK) Geçici 10. maddesi ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 75. maddesi ile düzenlenmiştir. Yönetmeliğin ilgili maddesinde, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sürücü belgesi alanlar ile herhangi bir sebeple sürücü belgesi iptal edilmiş olup da yeniden sürücü belgesi alanlar, belgenin alındığı tarihten itibaren iki yıl süreyle aday sürücü olarak kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.
Aday Sürücü Belgesi Hangi Durumlarda İptal Edilir?
Aday sürücü belgesinin iptali, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirtilen belirli kural ihlallerinin gerçekleşmesi durumunda söz konusu olur. Aday sürücü belgesinin iptal edilmesine yol açan ihlaller şunlardır:
1. Üç Defa Kırmızı Işık İhlali Yapmak (KTK 47/1-b)
Aday sürücünün, iki yıllık adaylık süresi içinde üç kez kırmızı ışık kuralını ihlal etmesi, aday sürücü belgesinin iptal edilmesi için yeterli bir sebeptir. Kırmızı ışık ihlali, trafik güvenliğini tehlikeye atan en ciddi kural ihlallerinden biridir.
2. Alkollü Araç Kullanmak (KTK 48)
Aday sürücüler için alkollü araç kullanma sınırı, 0,20 promil olarak belirlenmiştir. Aday sürücünün, kullandığı araç sınıfına bakılmaksızın, 0,20 promilin üzerinde (en az 0,21 promil) alkollü olarak araç kullandığının tespit edilmesi durumunda, sürücü belgesi geri alınır ve aday sürücü belgesi iptal edilir.
3. Toplam 75 Ceza Puanına Ulaşmak (KTK 118)
Aday sürücüler için iki yıllık süre içinde toplam 75 ceza puanına ulaşılması durumunda, sürücü belgesi geri alınarak iptal edilir. Ceza puanları, Karayolları Trafik Kanunu’nda belirtilen her bir kural ihlali için ayrı ayrı belirlenmiştir ve ihlalin niteliğine göre farklılık gösterir.
4. Üç Defa Hız Sınırını İhlal Etmek (KTK 51)
Aday sürücünün, iki yıllık adaylık süresi içinde üç kez hız sınırını ihlal etmesi durumunda, aday sürücü belgesi iptal edilir. Hız sınırları, yolun ve aracın cinsine göre değişiklik göstermektedir.
5. Üç Defa Dönüş Kurallarına Uymamak (KTK 53/2)
Aday sürücünün, sağa ve sola dönüşlerde, dönel kavşaklarda, iki veya daha fazla şeritli yollarda şerit değiştirme gibi manevralar sırasında kurallara uymaması ve bu ihlalleri üç kez tekrarlaması durumunda aday sürücü belgesi iptal edilir. Bu ihlaller, özellikle kavşaklarda kazalara ve trafik akışının bozulmasına neden olabilecek ciddi ihlallerdir.
6. Üç Defa Yayaya Yol Vermemek (KTK 74)
Aday sürücünün, iki yıllık adaylık süresi içinde üç kez, yaya veya okul geçitlerinde yayalara, trafik ışığı veya görevli bir kişi bulunmayan kavşak giriş ve çıkışlarında ise araçlara ilk geçiş hakkını vermemesi durumunda, aday sürücü belgesi iptal edilir.
7. Üç Defa Emniyet Kemeri veya Kask Takmamak (KTK 78)
Aday sürücünün, iki yıllık adaylık süresi içinde üç kez emniyet kemeri takmamak (otomobil ve benzeri araçlarda) veya kask takmamak (motosiklet ve motorlu bisikletlerde) suretiyle koruyucu tertibat kullanma kuralını ihlal etmesi durumunda, aday sürücü belgesi iptal edilir.
8. Ölümlü Trafik Kazasına Asli Kusurlu Olarak Sebebiyet Vermek
Aday sürücünün, ölümlü bir trafik kazasına asli kusurlu olarak karışması durumunda, kusur oranı dikkate alınarak aday sürücü belgesi iptal edilir.
Önemli Not: Yukarıda belirtilen ihlallerin her biri, aday sürücü belgesinin iptali için tek başına yeterli bir sebeptir. Yani, bir aday sürücünün belgesinin iptal edilmesi için tüm bu ihlalleri gerçekleştirmesi gerekmez. İhlallerden herhangi birinin belirtilen sayılarda gerçekleşmesi, iptal için yeterlidir.
Aday Sürücü Belgesinin İptalinin Sonuçları
Aday sürücü belgesinin iptal edilmesi, sürücü adayının yeniden sürücü belgesi alabilmek için belirli şartları yerine getirmesini gerektirir. Bu şartlar, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin Ek 3. maddesinde düzenlenmiştir.
İptal Edilen Aday Sürücü Belgesinin Geri Alınması
Aday sürücü belgesi iptal edilen bir kişi, tekrar sürücü belgesi alabilmek için aşağıdaki adımları izlemelidir:
- Psiko-teknik Değerlendirme ve Psikiyatri Uzmanı Muayenesi: Yeniden sürücü kursuna başvurmadan önce, aday sürücünün, sürücülüğe engel bir durumunun bulunmadığını gösteren psiko-teknik değerlendirme raporu ve psikiyatri uzmanı muayene raporu alması gerekir. Bu raporlar, yetkili sağlık kuruluşlarından alınabilir.
- Sürücü Kursuna Yeniden Kayıt: Aday sürücü, gerekli raporları aldıktan sonra, yeniden sürücü kursuna kayıt yaptırmalıdır. Bu kayıt, ilk defa ehliyet alacak bir kişinin kayıt süreciyle aynıdır. Aday, teorik ve direksiyon eğitimlerini tekrar almak zorundadır.
- Sınavlara Yeniden Girme: Aday sürücü, sürücü kursunda aldığı eğitimlerin ardından, yeniden teorik ve direksiyon sınavlarına girmeli ve başarılı olmalıdır.
- Varsa İptal Nedenlerinde Yer Alan Geri Alma Sürelerine Uyma: Sürücü belgesinin iptaline neden olan ihlal için Kanun’da belirli bir geri alma süresi öngörülmüşse (örneğin, alkollü araç kullanma nedeniyle iptallerde), aday sürücünün yeniden sürücü belgesi alabilmesi için bu sürenin de geçmiş olması gerekir.
Önemli Not: Aday sürücü belgesi iptal edilen kişi, tüm bu süreçleri baştan tamamlamak zorundadır. Yani, aday sürücülük süresi sıfırlanır ve kişi, tekrar iki yıllık aday sürücülük dönemine tabi olur.
Aday Sürücü Belgesinin İptaline İtiraz ve İptal Davası
Aday sürücü belgesinin iptaline ilişkin işlem, idari bir işlemdir. Bu nedenle, işlemin hukuka aykırı olduğunu düşünen aday sürücüler, idari yargı yoluna başvurarak işlemin iptalini talep edebilirler.
İdareye İtiraz
Dava açmadan önce, aday sürücünün, kararı veren trafik kuruluşuna (genellikle İlçe Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlüğü veya İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü) itiraz etmesi mümkündür. Ancak, uygulamada idareye yapılan itirazlar genellikle sonuçsuz kalmaktadır. Yine de, dava açma süresini durdurmak ve olası bir uzlaşma ihtimalini değerlendirmek için itiraz yoluna başvurulabilir.
İptal Davası
Aday sürücü belgesinin iptali işlemine karşı, işlemin tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava açma süresi, itiraz edilmişse, itirazın reddedildiği tarihten itibaren; itiraz edilmemişse, 60 günlük sürenin son gününden itibaren işlemeye başlar.
İptal davasında, aday sürücü, işlemin hukuka aykırı olduğunu, örneğin;
- İhlalin gerçekleşmediğini,
- İhlalin aday sürücülük süresi içinde gerçekleşmediğini,
- İdarenin hatalı işlem yaptığını,
- Ceza puanının yanlış hesaplandığını,
- İşlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurları yönünden hukuka aykırı olduğunu
ileri sürerek, işlemin iptalini talep edebilir.
Önemli Not: İptal davası açılması, idari işlemin yürütmesini kendiliğinden durdurmaz. Bu nedenle, dava açarken yürütmenin durdurulması talebinde de bulunulması önemlidir. Yürütmenin durdurulması kararı verilmesi halinde, dava sonuçlanıncaya kadar aday sürücü belgesi geri verilmiş gibi işlem görür ve kişi araç kullanmaya devam edebilir.
İptal Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Görevli ve Yetkili Mahkeme: Aday sürücü belgesinin iptaline ilişkin davalarda görevli mahkeme idare mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, işlemi yapan trafik kuruluşunun bulunduğu yer idare mahkemesidir.
- Dava Açma Süresi: Dava açma süresi, işlemin tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür. Bu süre hak düşürücü niteliktedir ve süresi içinde dava açılmaması durumunda dava hakkı kaybedilir.
- Dilekçenin Hazırlanması: Dava dilekçesinde, iptali istenen işlem açıkça belirtilmeli, hukuka aykırılık iddiaları somut delillere dayandırılarak ve hukuki gerekçeleriyle birlikte açıklanmalıdır.
- Delillerin Sunulması: Dava dilekçesine, iddiaları destekleyen tüm deliller eklenmelidir. Örneğin, trafik cezası tutanağı, itiraz dilekçesi, tanık beyanları, kamera kayıtları, bilirkişi raporu vb.
- Harç ve Masraflar: İptal davası açılırken, mahkeme veznesine gerekli harç ve masrafların yatırılması gerekmektedir.
- Avukat Desteği: İdari dava süreçleri, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle, dava açmadan önce ve dava sürecinde bir avukattan hukuki destek alınması, hak kaybına uğramamak ve davanın etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak açısından önemlidir.
Sonuç
Aday sürücülük, sürücü belgesi alma sürecinin önemli bir aşamasıdır ve bu dönemde belirli kurallara uyulması zorunludur. Aday sürücü belgesinin iptali, ciddi sonuçlar doğuran bir idari işlemdir ve bu işlemin hukuka uygun olması gerekir. Aday sürücülerin, haklarını ve sorumluluklarını bilmesi, trafik kurallarına uyması ve olası bir iptal durumunda yasal yollara başvurması önemlidir. Hukuka aykırı bir şekilde aday sürücü belgesi iptal edilen kişiler, idari yargı yoluna başvurarak haklarını arayabilirler. Bu süreçte, uzman bir avukattan hukuki destek almak, sürecin doğru ve etkin bir şekilde yürütülmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14
🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨
https://legapro.net/
