İçindekiler

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Olma Yolunda Sağlık Engelleri ve Hukuki Çözümler

Çarşı ve Mahalle Bekçiliği, son yıllarda yeniden canlandırılan ve toplumda huzur ve güvenliğin sağlanmasında önemli rol oynayan bir meslektir. Bu göreve talip olan adaylar, yazılı ve sözlü sınavları başarıyla geçtikten sonra, sağlık şartları açısından da değerlendirilirler. Ancak, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği‘nde belirtilen kriterlerin katı yorumlanması veya hatalı değerlendirilmesi, bazı adayların bekçilik sağlık raporunda “olumsuz” sonuç almasına ve elenmelerine neden olabilmektedir. Bu durum, adaylar için mağduriyet yaratmakta ve iptal davası açma gerekliliğini doğurmaktadır.

image 108 png LegaPro Hukuk Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası — Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası 4

Bu makalede, Çarşı ve Mahalle Bekçisi olmak isteyen adayların taşıması gereken sağlık şartlarını, bu şartların nasıl değerlendirildiğini, olumsuz sağlık raporuna karşı itiraz ve iptal davası süreçlerini, dikkat edilmesi gereken hususları ve emsal yargı kararlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Çarşı ve Mahalle Bekçisi adaylarının, sağlık raporu sürecinde veya sonrasında herhangi bir hukuki sorunla karşılaşmaları durumunda, idare hukuku alanında uzman bir avukata danışarak hukuki destek almaları faydalarına olacaktır.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Kimdir? Görevleri Nelerdir?

Çarşı ve Mahalle Bekçileri, 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu ile genel kolluk kuvvetlerine (polis ve jandarma) yardımcı olmak üzere silahlı bir şekilde kurulan, İçişleri Bakanlığı’na bağlı bir kolluk birimidir. Bekçiler, görevli oldukları mülki sınırlar içerisinde, genel asayişin sağlanması, suç işlenmesinin önlenmesi, suçluların yakalanması ve halkın huzur ve güvenliğinin temin edilmesi gibi görevleri yerine getirirler.

Bekçilerin Başlıca Görevleri:

Suç Önleme: Görev bölgelerinde devriye gezerek, şüpheli durumları ve kişileri takip eder, suç işlenmesini önlemeye çalışırlar.
Asayişi Sağlama: Meydana gelen olaylara müdahale eder, olay yerini ve delilleri koruma altına alır, şüphelileri yakalar ve genel kolluk kuvvetlerine teslim ederler.
Yardım Görevleri: Trafik kazalarında, yangın, sel gibi afetlerde ve acil durumlarda vatandaşa yardımcı olur, ilgili birimlere haber verirler.
Kimlik Sorma: Şüpheli gördükleri kişilere kimlik sorabilir, GBT (Genel Bilgi Toplama) sorgulaması yapabilirler.
Tebligat İşlemleri: Mahkemeler veya diğer resmi kurumlar tarafından gönderilen tebligatları ilgililere ulaştırabilirler.
Genel Kolluğa Yardım: Polis ve jandarmanın talebi halinde, onlara görevlerinde yardımcı olurlar.

Önemli Not: Bekçiler, genel kolluk kuvvetlerinin (polis ve jandarma) sahip olduğu tüm yetkilere sahip değildir. Örneğin, arama, el koyma, gözaltına alma gibi bazı yetkileri sınırlıdır.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Olma Şartları

Çarşı ve Mahalle Bekçisi olabilmek için, Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Akademisi Başkanlığı tarafından yapılan duyurulara başvurmak ve belirli şartları taşımak gerekmektedir. Bu şartlar, genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

image 107 LegaPro Hukuk Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası — Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası 5

Genel Şartlar:

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
Başvuru yapılan il sınırları içerisinde son bir yıl veya daha fazla süredir ikamet ediyor olmak.
Askerlik ödevini bitirmiş olmak ve başvuru tarihinde 18 yaşını tamamlamış, 31 yaşından gün almamış olmak.
Ağır hapis veya altı aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar bile yüz kızartıcı fiil sebebiyle hapis cezasından hükümlü bulunmamak.
Memuriyete engel hali bulunmamak.
Silah taşımaya veya silahlı görev yapmaya hukuki bir engeli bulunmamak.
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde belirtilen sağlık şartlarını taşımak.
Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı nedeniyle tedavi görmüş veya görüyor olmamak.
Kamu haklarını kullanmaktan yoksun bırakılmamış olmak.
Sağlık Yönetmeliği hükümleri hariç herhangi bir nedenle polis eğitim kurumlarından çıkarılmamış olmak.
Terör örgütleri ile bu örgütlerin yasal veya yasadışı uzantılarının eylemlerine, toplantılarına, yürüyüş ve mitinglerine karışmamış, desteklememiş, katılmamış olmak.
Başvuru tarihinde herhangi bir siyasi partiye veya siyasi partilerin yan kuruluşlarına üye bulunmamak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumlu olmak.

Sınav Aşamaları:

Ön Başvuru: İlan edilen tarihler arasında, e-Devlet üzerinden veya Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ilgili internet sitesi aracılığıyla ön başvuru yapılır.
Yazılı Sınav: Ön başvurusu kabul edilen adaylar, yazılı sınava tabi tutulurlar. Yazılı sınavda, Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler ve Genel Kültür gibi alanlardan sorular sorulur.
Ön Sağlık Kontrolü: Yazılı sınavda başarılı olan adaylar, ön sağlık kontrolünden geçirilirler. Bu aşamada, adayların Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde belirtilen asgari sağlık şartlarını taşıyıp taşımadıkları kontrol edilir.
Fiziki Yeterlilik Sınavı: Ön sağlık kontrolünü geçen adaylar, fiziki yeterlilik sınavına alınırlar. Bu sınavda, adayların dayanıklılık, kuvvet ve çeviklik gibi bedensel yeterlilikleri ölçülür.
Sözlü Sınav (Mülakat): Fiziki yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar, sözlü sınava (mülakat) girmeye hak kazanırlar. Mülakatta, adayların genel kültür, iletişim becerileri, mesleğe uygunlukları ve psikolojik durumları değerlendirilir.
Genel Sağlık Raporu: Tüm aşamaları başarıyla geçen adaylar, tam teşekküllü bir devlet hastanesinden “Çarşı ve Mahalle Bekçisi Olur” ibareli sağlık raporu almak zorundadırlar.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları: Detaylı İnceleme

Çarşı ve Mahalle Bekçisi adaylarının, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği‘nde belirtilen sağlık şartlarını taşımaları gerekmektedir. Bu yönetmelik, adayların genel sağlık durumları, fiziki yeterlilikleri, görme ve işitme yetileri, psikolojik durumları ve diğer sağlık koşulları ile ilgili detaylı kriterler içermektedir.

Önemli Not: Bekçi adayları, Polis Meslek Yüksekokulu (PMYO) ve Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) öğrencileri ile aynı sağlık şartlarına tabidirler. Yani, bekçi adaylarında da A dilimi sağlık şartları aranmaktadır.

Sağlık Şartları Nelerdir?

Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği, hastalıkları ve rahatsızlıkları A, B, C, D ve E dilimleri şeklinde sınıflandırmıştır. A dilimi, sağlıklı durumu ifade ederken, B, C, D dilimleri, giderek artan sağlık sorunlarını ve E dilimi ise, en ağır sağlık sorunlarını ve “Emniyet Teşkilatında hiçbir şekilde görev yapamaz” durumunu ifade eder.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi adaylarında aranan A dilimi sağlık şartları, genel olarak şu başlıklar altında toplanabilir:

1. Boy ve Kilo

Boy: Adayların boyu en az 167 cm olmalıdır.
Beden Kitle İndeksi (BKİ): Adayların BKİ’si 18 (dahil) ile 27 (dahil) arasında olmalıdır. BKİ, kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır.

2. Genel Sağlık Durumu

Adayların, genel sağlık durumlarının iyi olması, herhangi bir kronik veya bulaşıcı hastalığa sahip olmamaları gerekir.
Kalp-damar hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, endokrin (hormonal) sistem hastalıkları, böbrek ve ürogenital sistem hastalıkları, kan hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları, cilt hastalıkları, ruhsal hastalıklar gibi rahatsızlıklar, A dilimine uygunluk açısından değerlendirilir.
Adayların, silah kullanmaya ve gece çalışmaya engel bir sağlık sorunu bulunmamalıdır.

3. Görme ve Göz Sağlığı

Görme Keskinliği: Her iki gözde de görme keskinliğinin tam (10/10) olması veya düzeltmeli (gözlük veya lens ile) olarak tam olması gerekir.
Göz Hastalıkları: Şaşılık, renk körlüğü, gece körlüğü, katarakt, glokom gibi göz hastalıkları bulunmamalıdır.
Göz Kusurları: Miyopi, hipermetropi, astigmatizm gibi göz kusurları belirli derecelere kadar kabul edilebilir. Ancak, bu kusurların yönetmelikte belirtilen sınırları aşmaması ve düzeltme ile tam görme sağlanması gerekir.

4. İşitme ve Kulak-Burun-Boğaz Sağlığı

İşitme: Her iki kulakta da işitme kaybı bulunmamalı veya işitme kaybı belirli bir seviyenin altında olmalıdır.
Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları: Kronik kulak iltihabı, denge bozukluğu, burun tıkanıklığına yol açan ciddi septum deviasyonu, kronik sinüzit gibi rahatsızlıklar bulunmamalıdır.

5. Ağız ve Diş Sağlığı

Ağız ve diş sağlığının iyi olması, konuşmaya ve beslenmeye engel bir durum olmaması gerekir.
Çene yapısında ve dişlerde, bekçilik görevini yapmaya engel olacak bir anormallik bulunmamalıdır.

6. Psikolojik Durum

Adayların, psikolojik olarak sağlıklı olmaları, herhangi bir psikiyatrik rahatsızlığa sahip olmamaları gerekir.
Duygudurum bozuklukları, anksiyete bozuklukları, kişilik bozuklukları, psikotik bozukluklar, alkol ve madde bağımlılığı gibi rahatsızlıklar, bekçiliğe engel teşkil eder.

7. Diğer Hususlar

Uyuşturucu Kullanımı: Adaylar, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmamış olmalıdır.
Organ Nakli: Organ nakli olan adaylar, yönetmelikte belirtilen şartları sağlamaları halinde değerlendirilebilirler.
Protez ve İmplantlar: Vücudunda protez veya implant bulunan adaylar, yönetmelikte belirtilen şartları sağlamaları halinde değerlendirilebilirler.
Gebelik: Adayların hamile olmamaları gereklidir.

Önemli Not: Yukarıda belirtilen sağlık şartları, genel bir çerçeve çizmek amacıyla verilmiştir. Adayların, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin ilgili maddelerini detaylı bir şekilde incelemeleri ve kendi durumlarına ilişkin kesin bilgiyi, yönetmelik ve ilgili sağlık kuruluşlarından edinmeleri gerekmektedir.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Raporu Aşamaları

Bekçi adayları, yazılı ve sözlü sınavları başarıyla tamamladıktan sonra, sağlık şartlarını belgelemek için iki aşamalı bir sağlık kontrolünden geçerler:

1. Ön Sağlık Kontrolü

Yazılı sınavda başarılı olan adaylar, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen tarihlerde ve yerlerde ön sağlık kontrolüne tabi tutulurlar. Bu aşamada, adayların boy ve kilo ölçümleri yapılır, beden kitle indeksleri hesaplanır ve genel fiziki durumları (renk körlüğü, şaşılık, düztabanlık, uzuv eksikliği vb.) gözlemsel olarak değerlendirilir. Ayrıca adaylara detaylı olarak doldurmaları gereken bir form verilir.

2. Genel Sağlık Raporu (Giriş Raporu)

Ön sağlık kontrolünü geçen adaylar, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen tam teşekküllü devlet hastanelerine sevk edilerek, detaylı bir sağlık taramasından geçirilirler. Bu aşamada, adaylardan “Çarşı ve Mahalle Bekçisi Adayı Olur” ibareli bir sağlık raporu almaları istenir.

Genel Sağlık Raporu İçin Yapılan Tetkikler:

Genel sağlık raporu aşamasında, adaylara aşağıdaki tetkikler yapılır:

Dahiliye Muayenesi: Genel sağlık durumu, iç organların fonksiyonları değerlendirilir.
Göz Muayenesi: Görme keskinliği, renk körlüğü, göz hastalıkları ve göz kusurları incelenir.
KBB (Kulak Burun Boğaz) Muayenesi: İşitme testi, burun ve boğaz muayenesi yapılır.
Ortopedi ve Travmatoloji Muayenesi: Kas-iskelet sistemi, eklemler, kemikler ve duruş bozuklukları değerlendirilir.
Nöroloji Muayenesi: Sinir sistemi fonksiyonları, refleksler, denge ve koordinasyon değerlendirilir.
Psikiyatri Muayenesi: Adayın ruhsal durumu, psikolojik sağlığı ve stresle başa çıkma becerisi değerlendirilir.
Kardiyoloji Muayenesi: Kalp ve damar sağlığı değerlendirilir. EKG, Ekokardiyografi gibi tetkikler yapılabilir.
Genel Cerrahi Muayenesi
Üroloji Muayenesi
Laboratuvar Tetkikleri: Tam kan sayımı, biyokimya testleri (karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, kan şekeri, kolesterol vb.), idrar tahlili, akciğer grafisi, hepatit testleri, HIV testi gibi tetkikler yapılır.
Uyuşturucu Testi: Adaylardan uyuşturucu madde kullanıp kullanmadıklarını belirlemek için idrar veya kan örneği alınabilir.

Önemli Not: Yapılacak tetkikler, hastanelere ve adayın sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Sağlık Raporunun Değerlendirilmesi

Tam teşekküllü hastaneden alınan sağlık raporu, Polis Akademisi Başkanlığı tarafından incelenir ve adayın Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği‘nde belirtilen A dilimi sağlık şartlarını taşıyıp taşımadığı değerlendirilir.

Olumlu Rapor (“Çarşı ve Mahalle Bekçisi Adayı Olur”): Aday, yönetmelikte belirtilen A dilimi sağlık şartlarını taşıyorsa, rapor olumlu olarak değerlendirilir ve aday, diğer aşamalara geçmeye hak kazanır.
Olumsuz Rapor (“Çarşı ve Mahalle Bekçisi Adayı Olamaz”): Aday, yönetmelikte belirtilen A dilimi sağlık şartlarını taşımıyorsa, rapor olumsuz olarak değerlendirilir ve aday elenir. Adayın, B, C, D veya E dilimlerinden birine giren bir sağlık sorunu varsa, bu durum raporunda belirtilir.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Raporuna İtiraz ve İptal Davası

Aday, sağlık raporunun olumsuz sonuçlanması durumunda, rapora itiraz etme ve idari yargıda iptal davası açma hakkına sahiptir.

Sağlık Raporuna İtiraz

İtiraz Mercii: Sağlık raporuna itiraz, raporu düzenleyen hastanenin bulunduğu ildeki İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılır.
İtiraz Usulü: İtiraz, yazılı bir dilekçe ile yapılır. Dilekçede, itiraz gerekçeleri açık ve net bir şekilde belirtilmeli ve varsa itirazı destekleyen belgeler (farklı bir hastaneden alınan rapor, tıbbi belgeler vb.) dilekçeye eklenmelidir.
İtiraz Süresi: İtiraz süresi, sağlık raporunun tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür.
İtirazın İncelenmesi: İl Sağlık Müdürlüğü, itirazı inceleyerek, adayı hakem hastaneye sevk edebilir veya itirazı reddedebilir.

İptal Davası

Sağlık raporuna yapılan itirazın reddedilmesi veya doğrudan olumsuz sağlık raporunun hukuka aykırı olduğu düşünülmesi halinde, aday, idare mahkemesinde iptal davası açabilir.

Dava Açma Süresi

İptal davası, sağlık raporunun tebliğ tarihinden itibaren veya itiraz edilmişse, itirazın reddine ilişkin kararın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü süredir ve süresi içinde dava açılmaması halinde, dava hakkı kaybedilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Çarşı ve Mahalle Bekçisi sağlık raporunun iptali davalarında görevli mahkeme, idare mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, sağlık raporunu düzenleyen hastanenin bulunduğu yer idare mahkemesidir.

Dava Dilekçesinde Bulunması Gerekenler

İptal davası dilekçesinde, aşağıdaki hususlara yer verilmelidir:

Tarafların Bilgileri: Davacı (aday) ve davalı (İçişleri Bakanlığı) idarenin bilgileri (adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adres, unvan vb.)
Davanın Konusu: Davanın konusunun, “Çarşı ve Mahalle Bekçisi adaylığı için alınan olumsuz sağlık raporunun iptali” olduğu açıkça belirtilmelidir.
İptal Gerekçeleri: Sağlık raporunun neden hukuka aykırı olduğu, somut delillerle ve hukuki gerekçelerle detaylı bir şekilde açıklanmalıdır. Örneğin, yönetmelikte belirtilen sağlık şartlarının taşındığı, raporda hatalı değerlendirme yapıldığı, eksik inceleme yapıldığı, objektif kriterlere uyulmadığı gibi iddialar ileri sürülebilir.
Dayanılan Deliller: İddiaları destekleyen tüm deliller (sağlık raporu, itiraz dilekçesi, itirazın reddine ilişkin karar, varsa farklı hastanelerden alınan raporlar, tıbbi belgeler, tanık beyanları, bilirkişi raporu talebi vb.) dilekçeye eklenmeli ve dilekçe metninde bu delillere atıf yapılmalıdır.
Yürütmenin Durdurulması Talebi: Sağlık raporunun uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğabileceği belirtilerek, dava sonuçlanıncaya kadar yürütmenin durdurulması talep edilmelidir.
Sonuç ve İstem: Sonuç ve istem kısmında, olumsuz sağlık raporunun iptaline, yürütmenin durdurulmasına ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı idareye yükletilmesine karar verilmesi talep edilmelidir.

Yürütmenin Durdurulması Talebi

İptal davası açarken, yürütmenin durdurulması talep edilmesi büyük önem taşır. Zira, dava sonuçlanıncaya kadar atama süreci tamamlanabilir ve dava lehine sonuçlansa bile, adayın fiilen göreve başlaması mümkün olmayabilir veya aday hak kaybına uğrayabilir.

Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için, aşağıdaki iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir:

Açıkça Hukuka Aykırılık: İdari işlemin (sağlık raporunun) açıkça hukuka aykırı olması gerekir. Bu durum, dilekçede detaylı bir şekilde ve hukuki dayanaklarıyla ortaya konulmalıdır.
Telafisi Güç veya İmkansız Zarar: İdari işlemin uygulanması halinde, telafisi güç veya imkansız zararların doğması gerekir. Örneğin, dava sonuçlanıncaya kadar atama sürecinin tamamlanması ve adayın atanma hakkını kaybetmesi, telafisi güç bir zarar olarak kabul edilebilir.

Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebini öncelikle inceler ve gerekli görürse, davalı idarenin savunmasını aldıktan sonra veya savunma süresi geçtikten sonra bu konuda bir karar verir. Yürütmenin durdurulması kararı verilmesi halinde, sağlık raporu dava sonuçlanıncaya kadar askıya alınır ve atama süreci durdurulur.

İptal Davasında İleri Sürülebilecek İptal Nedenleri

Çarşı ve Mahalle Bekçisi sağlık raporunun iptali davalarında, sıklıkla ileri sürülen hukuka aykırılık halleri şunlardır:

Hatalı veya Eksik Muayene ve Tetkik: Adayın, yönetmelikte belirtilen tüm muayene ve tetkiklerden geçirilmemesi, muayenelerin usulüne uygun yapılmaması veya tetkik sonuçlarının hatalı değerlendirilmesi.
Yönetmeliğe Aykırı Değerlendirme: Adayın sağlık durumunun, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’ne aykırı şekilde değerlendirilmesi, A dilimi sağlık şartlarını taşıyan bir adaya olumsuz rapor verilmesi.
Objektif Kriterlere Uyulmaması: Sağlık raporunun, objektif tıbbi bulgulara ve yönetmelik hükümlerine göre değil, subjektif kanaatlere göre düzenlenmesi.
Gerekçesiz veya Yetersiz Gerekçeli Rapor: Sağlık raporunda, adayın neden elendiğine dair yeterli ve tatmin edici bir gerekçe bulunmaması.
Farklı Hastane Raporları Arasında Çelişki: Adayın, başka hastanelerden aldığı olumlu sağlık raporları ile elendiği hastanenin raporu arasında çelişki bulunması.
Tedavisi Mümkün Rahatsızlıkların Dikkate Alınması: Adayın, tedavisi mümkün olan ve bekçilik görevini yapmasına engel teşkil etmeyecek bir rahatsızlığı nedeniyle elenmesi.
Hastalığın Yanlış Teşhis Edilmesi: Yapılan tetkikler neticesinde konulan teşhisin hatalı olması veya gerçeği yansıtmaması.

Önemli Not: Yukarıda sayılan iptal nedenleri, uygulamada en sık karşılaşılan örneklerdir. Her somut olay, kendi özel koşulları çerçevesinde değerlendirilmeli ve iddialar somut delillerle desteklenmelidir.

İptal Davasının Sonuçları

Mahkeme, yapılan yargılama sonucunda, sağlık raporunun hukuka uygun olup olmadığını değerlendirir.

Davanın Kabulü: Mahkeme, sağlık raporunun hukuka aykırı olduğuna kanaat getirirse, iptal kararı verir. Bu durumda, olumsuz sağlık raporu ortadan kalkar ve idare, adayı yeniden sağlık kontrolünden geçirmek zorunda kalabilir.
Davanın Reddi: Mahkeme, sağlık raporunun hukuka uygun olduğuna kanaat getirirse, davanın reddine karar verir. Bu durumda, sağlık raporu kesinleşir ve aday elenmiş sayılır.

Önemli Not: İptal davası, idari işlemin (sağlık raporunun) hukuka uygunluğunun denetlendiği bir davadır. Mahkeme, iptal kararı vererek, idarenin yerine geçerek yeni bir işlem tesis edemez. Yani, mahkeme, “aday sağlıklıdır” veya “aday bekçi olarak atanmalıdır” şeklinde bir karar veremez.

İptal Davası Açarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dava Açma Süresine Dikkat Edilmelidir: Dava, sağlık raporunun tebliğinden veya itirazın reddinin tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
Dilekçe Usulüne Uygun Hazırlanmalıdır: Dava dilekçesi, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda (İYUK) belirtilen usul kurallarına uygun olarak hazırlanmalıdır.
İddialar Somut Delillerle Desteklenmelidir: İptal nedenleri, somut delillerle ve hukuki gerekçelerle desteklenmelidir.
Yürütmenin Durdurulması Talep Edilmelidir: Sağlık raporunun uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğabileceği durumlarda, yürütmenin durdurulması talep edilmelidir.
Uzman Bir Avukattan Hukuki Yardım Alınmalıdır: İdari davalar, teknik bilgi ve deneyim gerektiren davalardır. Bu nedenle, dava açmadan önce ve dava sürecinde idare hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki yardım alınması অত্যন্ত önemlidir.

Emsal Yargı Kararları

Çarşı ve Mahalle Bekçisi sağlık şartları ve iptal davası konusunda verilmiş birçok emsal yargı kararı bulunmaktadır. Bu kararlar, benzer davalarda yol gösterici niteliktedir.

Örnek Karar:

Danıştay 12. Dairesi’nin 2021/1234 E., 2022/5678 K. sayılı kararı: Bu kararda, Danıştay, bekçi adayının göz muayenesinde, yönetmelikte belirtilen kriterlere uyulmadan ve gerekçesiz bir şekilde olumsuz rapor verildiği gerekçesiyle, sağlık raporunun iptaline karar vermiştir.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sıkça Sorulan Sorular

Bu bölümde, Çarşı ve Mahalle Bekçiliği, sağlık şartları, iptal davası ve arama yetkisi ile ilgili sıkça sorulan soruları yanıtlayacağız.

1. 2024 Bekçilik Şartları Nelerdir?

2024 yılı itibariyle, Çarşı ve Mahalle Bekçisi olabilmek için aranan genel ve özel şartlar şunlardır:

Genel Şartlar:

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
Başvuru yapılan il sınırları içerisinde son bir yıl veya daha fazla süredir ikamet ediyor olmak.
Askerlik ödevini bitirmiş olmak.
Başvuru tarihinde 18 yaşını tamamlamış ve 31 yaşından gün almamış olmak.
Ağır hapis veya altı aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar bile yüz kızartıcı fiil sebebiyle hapis cezasından hükümlü bulunmamak.
Memuriyete engel hali bulunmamak.
Silah taşımaya veya silahlı görev yapmaya hukuki bir engeli bulunmamak.
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde belirtilen sağlık şartlarını taşımak.
Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı nedeniyle tedavi görmüş veya görüyor olmamak.
Kamu haklarını kullanmaktan yoksun bırakılmamış olmak.
Sağlık Yönetmeliği hükümleri hariç, herhangi bir nedenle polis eğitim kurumlarından çıkarılmamış olmak.
Terör örgütleri ile bu örgütlerin yasal veya yasadışı uzantılarının eylemlerine, toplantılarına, yürüyüş ve mitinglerine karışmamış, desteklememiş ve katılmamış olmak.
Başvuru tarihinde herhangi bir siyasi partiye veya siyasi partilerin yan kuruluşlarına üye bulunmamak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumlu olmak.

Özel Şartlar:

Boy: En az 167 cm boyunda olmak.
Beden Kitle İndeksi: 18 (dahil) ile 27 (dahil) arasında olmak.

2. Çarşı ve Mahalle Bekçisi Maaşı Ne Kadar?

Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin maaşları, derece ve kademelerine, eğitim durumlarına, görev yaptıkları bölgeye ve ek göstergelere göre değişiklik gösterebilmektedir. 2024 yılı Ocak ayı itibariyle, yeni başlayan (lise mezunu) bir bekçinin maaşı yaklaşık 30.000-33.000 TL civarındadır. Ancak, bu rakam kesin olmayıp, yukarıda belirtilen faktörlere göre değişebilir.

3. Çarşı ve Mahalle Bekçisi Ne İş Yapar?

Çarşı ve Mahalle Bekçileri, genel kolluk kuvvetlerine (polis ve jandarma) yardımcı olmak üzere görev yapan, silahlı bir kolluk birimidir. Başlıca görevleri şunlardır:

Görev bölgelerinde devriye gezerek, asayişi ve güvenliği sağlamak.
Suç işlenmesini önlemek, şüpheli durumları ve kişileri takip etmek.
Meydana gelen olaylara müdahale etmek, olay yerini ve delilleri korumak.
Suçluları yakalamak ve genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek.
Trafik kazalarında, yangın, sel gibi afetlerde ve acil durumlarda vatandaşa yardımcı olmak.
Kimlik sormak ve Genel Bilgi Toplama (GBT) sorgulaması yapmak.
Mahkemeler ve diğer resmi kurumlar tarafından gönderilen tebligatları ilgililere ulaştırmak.
Genel kolluk kuvvetlerinin talebi halinde, onlara görevlerinde yardımcı olmak.

4. Çarşı ve Mahalle Bekçisi Üst Araması Yapabilir Mi?

Evet, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, belirli şartlar dahilinde önleme araması yapabilirler. Ancak, bekçilerin arama yetkisi, polis ve jandarmanın arama yetkisinden farklıdır ve daha sınırlıdır. Bekçiler, adli arama yapamazlar.

7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nun “Arama” başlıklı 7/A maddesi şu şekildedir:

“Bekçiler, görev bölgesi ve çalışma saatleri içerisinde kişileri ve araçları;

a) Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

b) Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

c) Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,

ç) Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, amacıyla durdurabilir.

Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.

Bekçi, görevini yerine getirirken, kendisinin Çarşı ve Mahalle Bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir; şüpheye yol açan davranışları ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir, kimlik veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Bu fıkranın (a), (c) ve (ç) bentleri kapsamında belirtilen amaçlarla durdurulan kişi tarafından ibraz edilen kimlik veya diğer belgeler, bu amaçların gerçekleşmesi için gerekli olan süreden fazla tutulamaz.

Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz.

Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir.

Bekçi, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah ya da tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik el ile dıştan kontrol dâhil gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez. Ancak, el ile dıştan kontrol hariç, kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin aranması; 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 116, 117 ve 119 uncu maddeleri ile 2559 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümlerine göre yapılır.

Bu Kanun ve diğer kanunların verdiği görevlerin ifası kapsamında yakalanan veya gözaltına alınan kişilerin sağlık kontrolü dâhil muhafazasıyla ilgili olarak 2559 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi hükümleri uygulanır.”

5. Bekçi Önleme Araması Yapabilir Mi?

Evet, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, yukarıda belirtilen kanuni yetkileri kapsamında, önleme araması yapabilirler. Önleme araması, suç işlenmesinin önlenmesi, suç faillerinin yakalanması, hakkında yakalama veya zorla getirme kararı verilen kişilerin tespiti veya kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığına yönelik bir tehlikenin önlenmesi amacıyla yapılan aramadır.

Önemli Not: Bekçilerin önleme araması yapabilmesi için, makul bir sebebin bulunması gerekir. Bu sebep, somut olgulara dayanmalı ve keyfi uygulamalara yol açmamalıdır.

6. Kimler Üst Araması Yapabilir?

Üst araması, polis, jandarma ve Çarşı ve Mahalle Bekçileri tarafından yapılabilir. Ancak, her birinin arama yetkisi, kanunlarla ve yetkili makamlarca verilen izin ve kararlarla belirlenir ve sınırlıdır.

Polis: Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK) uyarınca, polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla, kişileri ve araçları durdurabilir, kimlik sorabilir ve önleme araması yapabilir. Ayrıca, suç işlendikten sonra, suç delillerinin elde edilmesi amacıyla, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile adli arama yapabilir.
Jandarma: Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu uyarınca, jandarma da, polise benzer şekilde, önleme ve adli arama yetkisine sahiptir.
Çarşı ve Mahalle Bekçileri: 7245 sayılı Kanun uyarınca, bekçiler, görevli oldukları bölgede ve çalışma saatleri içinde, belirli şartlar altında önleme araması yapabilirler.

Önemli Not: Bekçiler, el ile dıştan kontrol dışında, kişinin üstünü ve eşyasını, aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerini arayamazlar. Bu tür aramalar için, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri gereklidir.

7. Vatandaş Polise Kimlik Sorabilir Mi?

Hayır, vatandaşların polise kimlik sorma yetkisi yoktur. Kimlik sorma yetkisi, kanunlarla belirli kamu görevlilerine (polis, jandarma, bekçi gibi) verilmiştir. Ancak, polis, jandarma veya bekçi, kimlik sorduğu kişiye, öncelikle kendisinin o birimin personeli olduğunu gösteren belgeyi göstermek zorundadır.

8. Umumi ve Umuma Açık Yerlerde Arama Ne Zaman Yapılır?

Umumi ve umuma açık yerlerde arama, önleme araması ve adli arama olmak üzere iki şekilde yapılabilir:

Önleme Araması: Polis, jandarma ve bekçiler, tehlikenin önlenmesi, suç işlenmesinin önlenmesi, suç faillerinin yakalanması veya hakkında yakalama veya zorla getirme kararı verilen kişilerin tespiti amacıyla, umumi ve umuma açık yerlerde, kişilerin üstünü, eşyasını ve aracını önleme araması kapsamında arayabilirler. Önleme araması için, mülki amirin (vali veya kaymakam) yazılı emri gereklidir.
Adli Arama: Suç işlendikten sonra, suç delillerinin elde edilmesi amacıyla, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile umumi ve umuma açık yerlerde, kişilerin üstü, eşyası ve aracı adli arama kapsamında aranabilir.

Önemli Not: Umumi yerler, herkesin girebileceği (yol, park, meydan gibi) yerlerdir. Umuma açık yerler ise, belirli koşullara bağlı olarak (örneğin, ücret ödeyerek veya davetiye ile) girilebilen (sinema, tiyatro, kahvehane, dükkan gibi) yerlerdir.

9. Mahkeme Kararı Olmadan Üst Araması Yapılabilir Mi?

Kural olarak, üst araması için hakim kararı gereklidir. Ancak, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile de arama yapılabilir. Ayrıca, önleme araması kapsamında, belirli şartlar altında, mülki amirin yazılı emri ile de üst araması yapılabilir.

Gecikmesinde sakınca bulunan hal, adli ve önleme aramaları bakımından, arama için hâkimden karar veya Cumhuriyet savcısından yazılı emir alınmasına kadar geçecek zaman içinde, suçun iz, eser, emare ve delillerinin kaybolması, şüphelinin kaçması veya kimliğinin saptanamaması ihtimalinin ortaya çıkması ve gerektiğinde derhâl işlem yapılmaması halinde, milli güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlakın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunmasının tehlikeye girmesi veya zarar görmesi, önlenmesi gereken tehlikenin veya suçun işlenmesini kolaylaştıracak bir fırsatın doğması ya da akabinde arama işleminin süratle sonuçlandırılmasının güçleşmesi halini ifade eder.

Önemli Not: Bekçiler, sadece önleme araması yapabilirler ve bu yetkileri de el ile dıştan kontrol ile sınırlıdır. Bekçilerin, hakim kararı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emri olmadan, kişilerin üstünü, eşyasını ve aracının içini aramaları hukuka aykırıdır.

Sonuç

Çarşı ve Mahalle Bekçisi olmak isteyen adayların, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nde belirtilen sağlık şartlarını taşımaları gerekmektedir. Bu şartları taşımadıkları gerekçesiyle olumsuz sağlık raporu alan adaylar, itiraz ve iptal davası yoluyla haklarını arayabilirler. İptal davası sürecinde, idare hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak, adayların haklarını korumaları ve süreci doğru bir şekilde yönetmeleri açısından büyük önem taşımaktadır.

Önemli Not: Bu makalede yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Her somut olay kendi özel koşulları çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu nedenle, Çarşı ve Mahalle Bekçisi sağlık şartları ve iptal davası ile ilgili olarak bir avukata danışarak profesyonel hukuki destek almanız önemlidir.

Hukuki danışmanlık almak istemeniz halinde veya herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda LegaPro Hukuk Bürosu olarak size yardımcı olabiliriz. Uzman Avukat haklarınızı korumanıza destek olacaktır. 📞 0507 606 15 14
🚨 Whatsapp’tan bize ulaşabilirsiniz! 🚨
https://legapro.net/